Qyrqynan shyǵarý

4942
Adyrna.kz Telegram

Qazaq halqynyń ǵumyrynda jeti, toǵyz, otyz, qyryq bir sandary qasıetti dep esepteledi. Mysaly “Jeti jarǵy”, ”Jeti qazyna”, “Bir toǵyz”, “Úsh toǵyz”, “Qyryqtyń biri-qydyr”, degen qaǵıdalar bar osy sandyq uǵymynan paıda bolǵan. Sonyń biri - balany “qyrqynan shyǵarý” dástúri. Ádette balanyń týǵanyna qyryq kún tolgan soń, ony ydyska qyryq bir qasyq sý quıyp shomyldyrady. Bul resmı dástúr. Oǵan úlken ájeler, áıelder qatysady. Káde beriledi, dastarhan jaıylady.

Sábıdiń qaryn shashy alynyp, ony sábıdiń óziniń kıimine mataǵa orap qoıady. Mundaǵy maqsat ertede sýret bolmaǵandyqtan balanyń, sábı kezinen eskertkish retinde saqtaýdan shyqqan.

Balany qyrqynan shyǵarýdyń taǵy bir ereksheligi bar. Qyryq kúnnen sábı shırap, kóz toqtatady, qubylys, dybysty seze bastaıdy. Qyrqynan shyǵarý salty mine, osyǵan baılanysty shyǵyp, ol sábıdiń jan-júıesiniń qalyptasyp denesi saý bolyp ósýine degen aq batadan (tilekten) shyqqan.

Osy jerde “qyrqy” degen sózge mán berý kerek.

Qaıtys bolǵan adamnyń da “qyrqy” beriledi. Biraq balany “qyrqynan shyǵarylady” dep, ólgen adamǵa “qyrqy berildi” dep aıtady. Muny shatastyryp alýǵa bolmaıdy.

Balanyń tálimi men tárbıesine qatysty yrymdar men kádeler de bar. Olar mynadaı:

1. qursaq shashý

2. jarys qazan

3. kindik keser

4. at qoıý

5. besikke salý

6. tyshtyrma

7. qyrqynan shyǵarý

8. tusaý kesý

9. til ashar

10. ashamaıǵa mingizý

11. aýzyna túkirý

12. shiderge sıgizý...t.b.


Pikirler