Keshe Reseı prezıdenti Vladımır Pýtın «kóp balaly otbasyna salynatyn salyq mólsherin azaıtý kerek. Iaǵnı, budan bylaı kóp bala – az salyq» degendi ustanamyz dedi. Buǵan qosa Pýtın úshinshi bala týǵan analarǵa birjolǵy tólemdi de kóbeıtý kerektigin basa aıtty.
Osy arada aıta ketý kerek, Reseıde úshinshi balaǵa birjolǵy tólem 450 myń rýbl, teńgege shaqqanymyzda 2 mln 250 myń teńge kólemind bir jolǵy tólem beriledi. Buǵan qosa úsh balasy bar otbasyna Reseıde 10 sotyq jer telimin nemese onyń aqshalaı ekvıvalentin beredi. Ekinshi bala úshin 270 myń rýbl – 1 mln 442 myń teńge beriledi. Reseıde 2012 jyldan beri úsh jáne odan kóp kámeletke tolmaǵan balalary bar ana kópbalaly ana atana beredi. Sanamalasaq, mundaı mysaldar kóp. Irgemizdegi Ózbekstan, Ázirbaıjan elderi de ómirge bala ákelgen analaryna barynsha qurmetti jasap-aq jatyr.
Al bizde qalaı? Bizde naq qazir kóp balaly analarǵa bala basyna berilip jatqan 21 myń teńgeniń aptyǵy basylmaı-aq, Úkimet 2020 jyldan bastap kóp balaly otbasylarǵa járdemaqyny kóbeıtip, tabysy az otbasylarǵa beriletin ataýly áleýmettik kómek berý tásilin ózgertýdi usyndy.
Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Birjan Nurymbetov «2020 jyldyń 1 qańtarynan bastap balalary 18 jasqa tolmaǵan kóp balaly otbasylarǵa tabysyna qaramastan 42 500 teńgeden 73 375 teńgege deıin (109-187$) járdemaqy beriledi. Ár balaǵa shamamen 10-11 myń teńgeden esepteledi. Járdemaqynyń naqty kólemi óńirlerdiń erekshelikterine qaraı ózgeredi»,-dedi. Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Birjan Nurymbetovtiń aıtýynsha bıyl toǵyz aıda ataýly 412 myń otbasyǵa nemese 2 mıllıon 138 myń adamǵa ataýly áleýmettik kómek berilgen. Onyń 73 myńy ataýly áleýmettik alý úshin tabysyn "jasyrǵany" belgili bolǵan.
Úkimet múshelirinń paıymynsha buǵan qatysty Qazaqstan da kóshten qalmaı, ana men balaǵa barynsha qurmet kórsetýge tyrysyp-aq jatyr. Biz osyǵan oraı birqatar kóp balaly analarmen de pikirlesip kórdik. Baǵamdasaq, bizdiń elde kóp balaly anadardyń jaǵdaıy aıtqandaı anaǵurlym jaqsy emes. Bul rette Almaty qalasy, Jetisý aýdandyq «Kóp balaly analar» Odaǵynyń múshesi Rabıǵa Aqanovanyń aıtýynsha, kóp balaly anaǵa beriletin járdemaqy tipten aıtýǵa da kelmeıtin dúnıe.
«Men 9 balanyń anasymyn. Kóp balaly ana atanyp, altyn alqany óńirime taqtym. Keıde janym qysylǵanda sol altyn alqany alyp alyp lombardqa ótkizgim keledi. Biraq ony lombardtar da almaıdy. Sebebi synamasy joq, taza altyn ekenine de kúmán kóp. Kezinde Keńes ókimeti kezinde jaryq, sý, jolaqysy kóp balaly analarǵa tegin boldy. Munymen men Keńes ókimetin ańsap otyrǵan joqpyn. Sol Reseıde 4 balaly analarǵa tegin úı beretin memlekettik qor bar eken. Al bizde 21 myń teńgeni bergenderin jyr qylady. Ol járdemaqyny rásimdeý úshin qanshama qujat jınaýyń kerek?! Ony jumys isteıtin áıelderge bermeıdi. Kirisiń kóp dep. Al jumyssyz otyrǵan áıelderge ár balaǵa beriletin 21 myń teńge bir aıǵa jete me?! Mınıstrler ózi sol 21 myń teńgeniń túski asyn ishe me eken?!»,-dedi Rabıǵa Aqanova.
Al bul rette sarapshy maman Toǵjan Shaıahmetova qazirgi qoǵamda kóp balaly analar naqty qoldaýdy qajet etetinin alǵa tartty.
«Qaıda barsań kóp balaly analardyń máselesi shyǵady. Tórt-bes balasy bar analar qazir ne bala kútimimen úıde otyra almaıdy, ne emin-erkin jumysqa shyǵa almaıdy. Sebebi balasyna qaraıtyn eshkim joq. Bizdiń elde balalaryn jalǵyz tastap, qamap ketip jumys istep júrgen analar qanshama?! Óz basym, «bizdegi bala kútimen baılanysty dekrettik járdemaqyny 3-4 jasqa deıin uzartý kerek»dep esepteımin. Bala anasynyń kútiminde bolsa ǵana qaýipsiz bolady. Sondyqtan úkimet osy jaıyn eskerse deımin. Bala 3 jasqa tolǵansha dekrettik járdemaqy eseptelip, aılyǵynyń 40 paıyzy anasyna tólenip otyratyn bolsa, mundaı máseleler bolmaıdy Máselen, Gollandııada bala kútimine baılanysty járdemaqy 6 jasqa deıin 250 eýro tólenedi eken. Tipti irgemizdegi Ózbekstannyń ózinde bala kútimen baılanysty járdemaqy eki jasqa deıin tólenedi. Ulybrıtanııada 10 jasqa deıin 105 eýro tólenip otyrady. Estonııada da týra osylaı. Al biz 1 jasqa deıin beriletin bolmashy járdemaqy men «2020 jyldan bastap elde ár bala basyna 10-11 myń teńge tólenedi» dep analardy emeksitemiz. Bul bolmashy teńgeler analardyń problemasyn sheshe almaıtynyn atqarýshy bılik bilmeıdi emes, biledi ǵoı?! Biraq bile tura sony sezingisi kelmeıtini qoǵamǵa qaýipti»,-deıdi Toǵjan Shaıahmetova.
Qarlyǵash Zaryqhanqyzy,
"Adyrna" ulttyq portaly
