Taşkenttegı oqiǧa. Qazaq basylymy qanat qaqqan kün

Biyl qazaq tılındegı tūŋǧyş basylym –«Türkıstan uälaiatynyŋ gazetınıŋ» jaryqqa şyqqanyna 155 jyl tolyp otyr, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı. Būl — Taşkentte «Türkıstan vedomostaryna» qosymşa retınde tūŋǧyş qazaq tılınde şyqqan audarma gazet. Onyŋ alǧaşqy sany 1870 jyldyŋ 28 säuırınde jaryq körgen bolatyn. Gazettıŋ eŋ alǧaşqy redaktory şyǧystanu ǧylymynyŋ negızın saluşylardyŋ bırı Şagimardan İbragimov edı. Gazet taralymy ekı jüz-ekı jüz elu myŋdy qūrady. Basylym qazaq halqynyŋ qoǧamdyq-äleumettık oi-pıkırın oiatuǧa, mädeni-ädebi dünietanymynyŋ molaiuyna eleulı äser ettı. Qazaqtyŋ ūly ǧalymy, aǧartuşy Şoqan Uälihanov turaly ana tılımızdegı tūŋǧyş maqala osy gazette jariialandy. Sonymen qatar qazaq handary, qazaqtyŋ tegı, üş jüzdıŋ arǧy tüp atasy sanalatyn Alaş turaly derekter, jarlyqtar, egın egu, mal şaruaşylyǧy, qazaq elınıŋ basqa eldermen qarym-qatynasy, temır jol, alǧaşqy telegraf, poşta qatynastary, ken qazu, metall, kömır öŋdıru, saiasi-ekonomikalyq, oqu-aǧartu mäselelerı, alǧaşqy syn, zertteu maqalalary da jaryq kördı. Gazet äiel teŋdıgı mäselesıne de köŋıl bölgen. Mäselen, onyŋ 1875 jylǧy 16-nömırınde baliǧatqa tolmaǧan qyzdy atastyryp, qalyŋ mal alatyn qazaqtyŋ ädet-ǧūrpyn synaǧan bır avtordyŋ maqalasy jariialanǧan. Onda « Būl sözdı gazetke basyp şyǧarsaŋyz, bızdıŋ qazaqtar bıraz ūialap, oilanatyn bolar edı» delıngen. Basylymda ämeŋgerlık, jesır dauy tärızdı el ışıne bülık salǧan ädet-zaŋdardyŋ ziiandylyǧyn äşkereleitın materialdar da basylyp tūrǧan. «Türkıstan ualaiatynyŋ gazetınıŋ» qazaqşa şyǧarylymy 1883 jyly Türkıstan general-gubernatorynyŋ būiryǧymen toqtatyldy. Sol uaqyttan keiın basylym aptasyna jetı ret özbek tılınde şyǧyp tūratyn gazetke ainaldy. Keiınırek 1885 jyly «Türkıstan ualaiaty» gazetıne taǧy da özgerıster engızılıp, endıgı jerde gazet orysşa jäne özbekşe şyǧarylatyn boldy. Jalpy alǧanda gazettıŋ ǧūmyry qyryq jetı jylǧa sozyldy. Gazettıŋ soŋǧy şyǧarylymy 1918 jyly şyqty. Aita ketetın jaǧdai, gazettıŋ qazaqşa bölımı jūmysyn 1883 jyly toqtatty, degenmen baspasöz betıne basylatyn qazaqşa maqalalar onymen toqtalyp qalǧan joq. Qazaqşa bölım jabylǧannan keiın de qazaqtyŋ sol kezdegı qaimaqtary intellegensiia ökılderı Orynbor, Sıbır kadet korpustarynda bılım alǧan azamattar maqalalaryn gazet betıne jariialap tūrdy. Osylaişa «Türkıstan ualaiatynyŋ gazetınıŋ» öz jūmysyn toqtatqanǧa deiın qazaq jerınde oqyrmandaryn joǧaltqan joq.