Bügın qazaqtyŋ äigılı küresker aqyn-kompozitory Mädi Bäpiūlynyŋ tuǧanyna - 145 jyl.
Ol 1880 jyldyŋ 28 nauryzynda būrynǧy Semei guberniiasy, Qarqaraly uezı, Edırei bolysyndaǧy Üşqara tauynyŋ bauraiynda (qazırgı Qaraǧandy oblysy, Qarqaraly audany, Mädi auyldyq okrugynda) düniege kelgen. Asa körnektı tūlǧalar Qaz dauysty Qazybek bidıŋ (1667-1764) ūrpaǧy jäne Alşynbai bidıŋ (1801 j.t.) nemeresı bola tūra tartysty ǧūmyr keştı.
Jas kezınen-aq än aityp, dombyra tartyp aty şyqqan. Arǧy atalary ataqty bi Qazybek eken. Bolaşaq sazgerdıŋ balalyq şaǧy äsem tabiǧat aiasynda ötedı. Alǧaşqy öleŋderınıŋ taqyryby tuǧan jer, şetsız de şeksız keŋ dala. Änşı ärı däulesker küişı retınde de erte tanylady. Aqan serı, Bırjan sal, Baluan Şolaq, Ükılı Ybyrai siiaqty caŋlaqtarmen kezdesıp, önege, tälım alady.
Sol kezdegı üstem tap ökılderınıŋ "ūry" degen jalǧan jalasymen Atbasar, Karqaraly, Semei, Omby türmelerınde bolady. Qamauda elın, jerın saǧynyp, ädıletsız zamanǧa nalyǧan Mädi özınıŋ ataqty "Qarakesek" änın şyǧarady.
1915 jyly Mädi türmeden qaşyp şyǧady. Būl kezde onyŋ änderı halyqqa tarap ketken edı. Mädi jönınde talai aŋyzdar da aityla bastaǧan. Atqamıner jandaişaptardan jasyrynyp, ūzaq uaqyt tuǧan jerge at ızın sala almaidy. "Şırkın-ai" änı osy kezde tuǧan.
1916 jyly ol elıne oralady. 1917 jyly bolys bileuşı Aitqoja Temırjanov Mädidı "jylqy ūrlady, türmeden qaşty" dep aiyptap, taǧy da türmege jöneltedı. Qazan töŋkerısın Mädi Qarqaraly abaqtysynda qarsy alady.
1918 jyly bostandyqqa şyǧady. Kompozitordyŋ halyq arasyna keŋ taraǧan ataqty "Mädi" änı osy keŋestık kezeŋmen bailanystyrylady. Keŋes ökımetı kezınde 1919 jyly Mädi Kolchakqa qarsy şaiqastarǧa qatysady. Aq gvardiiaşylardy Qarqaralydan quyp şyǧysymen, jaŋa ömırdı nyǧaituǧa kırısedı. Al Keŋes qyzmetıne kırıp alǧan jaulary ony ebın tauyp öltırudı ūiǧarady. 1921 jyldyŋ aqpan aiynda Mädi qaza tabady.
Ataqty änşı-kompozitor Mädi Bäpiūly öz şyǧarmalarynda bostandyqty, adam janynyŋ tereŋdıgın, qazaq halqynyŋ tamaşa dästürlerın jyrǧa qosady. Keŋ tynysty, saltanatty, şattyqqa toly onyŋ änderı künı bügınge deiın el auzynda. Olar operalardan, siiutalardan, kantatalardan tūraqty oryn aldy. Kompozitordyŋ taǧdyr-talaiynan tereŋ syr qozǧaityn Mädi Bäpiūlynyŋ änderı talailardy tebırentumen keledı.
Mädidıŋ şyǧarmaşylyq mūrasy tolyq jinalmaǧan.
Onyŋ halyq jadynda saqtalǧan änderı älı künge syr - symbatyn joǧaltqan joq. Biık pafosy, erkın, jan-dünienı bauraityn onyŋ sūlu änderı qazırgı kezde sahna men radiodan jiı estıledı. Onyŋ änderı E. G. Brusilovskiidıŋ "Qarakesek", "Er Tarǧyn", "Şırkın-ai", "Mädi", "Qyz Jıbek" operalarynda qoldanyldy. Mädidıŋ ömırı men şyǧarmaşylyǧyna A. Jūbanovtyŋ, A. Bektasovtyŋ zertteulerı, Ä. Äbışevtıŋ "Naizaǧai" romandary arnalǧan.
