Prezidenttıŋ kez kelgen tap­syrmasy men bastamasy elımızdıŋ damuy üşın asa maŋyzdy - Berık Uäli

Prezident keŋesşısı - baspasöz hatşysy Berık Uäliūly “Aiqyn” agenttıgıne sūhbat berdı. Ükı­met­tıŋ keŋeitılgen otyrysynda Memleket bas­şysy elımızdıŋ damu maqsattaryna sai ke­letın köptegen mındettı belgılegen. Berık Uäli bırneşeuın sūhbatta atap öttı. “Būl – jyl saiyn dästürlı türde ötetın öte keŋ formattaǧy basqosu. Jiynda Ükımet müşe­lerı­nıŋ aldaǧy jyly atqaratyn qyzmetınıŋ negızgı baǧyt-baǧdaryna basymdyq berıledı. Sondyqtan keŋeitılgen otyrystaǧy Prezidenttıŋ kez kelgen tap­syrmasy men bastamasy elımızdıŋ damuy üşın asa maŋyzdy. Qasym-Jomart Kemelūly saiasat­ta­ǧy ūtqyrlyqty äleumettık-ekonomikalyq da­mu­daǧy naqty qadamdarmen üilestırudı jön sa­naidy. Iаǧni, tübegeilı özgerısterge jol aşqan re­­­formalardyŋ oryndaluy elımızdıŋ äl-au­qatynan da körınıs tabuǧa tiıs. Osy rette bır jyl būryn jaŋadan jasaqtalǧan Ükımetke öte ülken jauapkerşılık jüktelıp otyr. Öitkenı Pre­zi­den­tımız aitqandai, qazırgı kezeŋ jahan jūrtşylyǧyna jeŋıl tiıp otyrǧan joq. Irı derjavalar arasyndaǧy är­türlı teketıres, sonyŋ ışınde ekonomikalyq sanksiialar saiasatyn küşeitu, är jerde mazdaǧan kikıljıŋder men beibıt tūrǧyndardyŋ mazasyn qa­şyrǧan qaruly qaqtyǧystar bügınde älem el­derın qatty alaŋdatady. Sondai-aq soŋǧy jyl­dary klimattyq özgerıster de anyq baiqala bas­tady. Tehnologiialyq jarys nätijelerı būryn-soŋdy bolmaǧan bäsekelestık tudyrdy. Mıne, osy ıspettı syn-qaterler elımızdı barlyq salada bet­pe-bet keletın kürdelı kürmeulerdı der kezınde, tıp­tı aldyn ala şeşıp otyruǧa mındetteidı. Şiy­ryp aitqanda, körpege qarai kösıletın uaqyt kel­dı. Memleket basşysy biudjet qarajatyn oŋ­taily jūmsau, memlekettık qūrylymnyŋ tiım­dılıgın arttyru, artyq şyǧyndy boldyrmauǧa basa män beru keregın qadap aitty. Prezident baian­da­ma­synyŋ negızgı jülgesı osyǧan saiady”, - dedı Berık Uäli. Sūhbat barysynda ekonomikalyq damu mäselel­erı de talqylandy. “Ekonomika – memlekettık damudyŋ negızgı öze­gı. Älbette, otandyq ekonomika, joǧaryda aitqandai, küllı älemde oryn alyp jatqan türlı tartystyŋ saldaryn sezınıp otyrǧany belgılı. Öitkenı bızdıŋ basty qaǧidatymyz boiynşa, Qazaqstan – älemdık qauymdastyqtyŋ belsendı müşesı. Būl ekonomikaǧa da tiesılı ūstanym. Son­dyqtan jahandyq sauda tızbegıne keltırıletın qandai da bır nūqsan bızdıŋ ekonomikamyzǧa da äser etpei qoimaidy. Osy jaǧdaida ornyqty damudy qalai qamtamasyz etemız degen oryndy saual tuady. Būl jönınde Prezident būǧan deiın de aityp keledı. Ükımettıŋ keŋei­tıl­gen otyrysynda osy baǧyttaǧy stra­tegiiany taǧy da pysyqtap, Ükımet pen qūzyrly organdar basşylary üşın ne­gızgı mäselelerdı qaitara eske saldy. Mäselen, el ekonomikasyn ärtaraptan­dyru – öte maŋyzdy baǧyt. Sonyŋ ışınde osyǧan deiın oŋ ösım tırkelıp kele jatqan öŋdeu önerkäsıbıne barynşa jaǧdai jasalyp jatqanyna toqtaldy. Erekşe nazar au­daratyn dünie, ırı önerkäsıp jobalarynyŋ ıske asyryluy baiau jürıp jatqanyn synǧa aldy. Ony elden şy­ǧar­ylǧan zaŋsyz aktivterdı qazynaǧa qaitaru ısımen qatar jürgızu qajettıgın aitty. Ükımetke orta buyndaǧy käsıporyn­dar şoǧyryn qalyptastyru turaly tap­syrma berdı. Qazır älem­de köptegen el tiımdı paidalanyp otyrǧan turizm sa­la­synan da qarjy tabudy jön sanaity­nyn jet­kızdı. Agroönerkäsıp keşenınıŋ äleuetın art­tyru baǧytyndaǧy maŋyzdy bastamalar bar. Ekın­şı deŋgeilı bankterdıŋ ekonomikany qarjy­landyruy tūrǧysynan naqty mındetter jüktedı. İgerıluı kürdelı ken oryndaryn ekono­mi­kalyq ai­nalymǧa qosu turaly oiymen bölıstı. Taǧy bır män beretın mäsele bar: Ükı­­met­tıŋ keŋeitılgen otyrysynda qos­ymşa qūn salyǧyn köteruge qatysty ūs­y­n­ys aitylǧany barşaǧa aian. Būl jait qoǧamda qyzu talqylandy. Qarapai­ym jūrtşylyqtan bastap sarapşylarǧa deiın osyǧan qatysty oilarymen bölıstı. Prezident te atalǧan mäselege jıtı köŋıl bölıp, ötken aptada otandyq biznes ökıl­derımen kezdesude özınıŋ pıkırın jetkızdı. Memleket basşysy kez kelgen reformany jan-jaqty saraptap, bai­yp­pen jürgızgen jön ekenın atap öttı. Pre­zident būl tarapta türlı nūsqany qarastyryp, qosymşa qūn salyǧynyŋ mölşerlemesı saralanyp belgılenuge tiıs ekenıne erekşe män berdı. Ükımettıŋ būl baǧyttaǧy jūmysy biznes, qoǧam, sarap­şylar men deputattardyŋ, iaǧni barlyq taraptyŋ pıkırı eskerıle otyryp jalǧasuy keregın qadap aitty. Osylaişa, Memleket basşysy stra­te­giialyq baǧyttardy belgılep, jeldıŋ qai jaqtan soǧatynyn, oǧan qarsy amal­dardy sanamalap aityp berdı. Endı Ükı­met müşelerı men basqa da tiıstı or­gandar osy mındetterdı oryndauǧa jan-tänımen kırısıp, bükıl küş-jıgerın jū­myl­dyr­uy kerek. Būl rette Prezident eko­nomikanyŋ barlyq salasyna in­ves­tisiia tartudyŋ öte özektı ekenın atap körsettı”, - dep jauap berdı Berık Uäli. Baspasöz hatşysynyŋ sözınşe, elımızdegı qazırgı investisiia­lyq klimat ştaby qūrylǧan. “ Memleket basşysynyŋ bastama­symen elımızde İnvestisiialyq ştab qū­ry­l­ǧanyn jaqsy bılesızder. Būl biuro­kratiialyq kedergılerge, toptyq müddelerge qarsy tūratyn, qūqyqtyq tūrǧydan in­ves­tordy qorǧai alatyn qabıletke ie institutqa ainaluǧa tiıs. Ştabtyŋ tiımdı jūmys ısteuıne qajettı barlyq jaǧdai jasalyp, onyŋ oryndaluyn Qasym-Jomart Kemelūly tıkelei baqylauynda ūstap otyr. Degenmen Prezident Ükımettıŋ mındetı investorlar­dyŋ jekelegen mäselelerın şūǧyl şeşu ǧana emes, elımızdegı jalpy investisiialyq ahualdy jaqsartu ekenın erekşelep aitty. Byltyr jyl soŋynda respublika­lyq basylymdarǧa jazǧan maqalamyzda da atap ötkenbız, Prezident 2024 jyly jiyrmadan astam memleketke saparmen bardy. Köptegen halyqaralyq jiynǧa qatysty. Sonyŋ bärınde eŋ äuelı memle­ketter basşylarymen jäne şeteldık biznes ökılderımen kezdesıp, elımızdegı şeşımın tappai jatqan salalarǧa qarajat tartuǧa tıkelei bastamaşy bolyp keledı. BŪŪ mälımetterıne säikes, Qazaqstan ekonomikaǧa investisiia tartu körset­kışterı boiynşa aitarlyqtai tabysqa qol jetkızdı. Bıraq Prezident oǧan toq­meiılsuge bolmaitynyn jetkızdı. Öitkenı bırınşıden, elımızde biudjet tapşylyǧy oryn alyp otyr. İnvestisiianyŋ azaiuyn biudjet esebınen öteu qysqamerzımdı ǧana nätije beretının tılge tiek ettı. Sol sebeptı öŋırlerge, Almaty qalasyna qūiylatyn şetel investisiiasyn arttyru mındetı qoiyldy. Ükımetten barlyq deŋgeide, iaǧni ortalyq bolsyn, ırı qalalarymyz bolsyn, öŋırlerımız bolsyn, investor äkeluge qolaily jaǧdai jasai­tyn bırtūtas ekojüie qūru talap etıledı. Ekınşıden, qazır älemde sirek kezdesetın metaldardy öndıru men öŋdeuge artyp kele jatqan sūranysty tiımdı paidalanu kerek. Osy maqsatta elımızdıŋ äleuetın dūrys ıske asyrǧan jön. Mäselen, Ükımet basşysy elımızde atalǧan baǧytta 17 ken orny aşylǧanyn aitty. Onyŋ ışınde litiidıŋ orny erekşe. Mıne, osy salaǧa investisiia tartylsa, ozyq tehnologiialar kelse, şeteldık jäne otandyq investor­larǧa bırdei jaǧdai jasalsa, elımızdegı investisiialyq klimatty aitarlyqtai jaqsarta tüsetını anyq. Qazır būl tarapta geologiialyq barlau jūmystaryn jürgızu üşın investorlarǧa ülken mümkındık berılıp otyr. Iаǧni, olar öz şyǧyndary esebınen ärı barlau jürgızedı, ärı jer qoi­nau­yn paidalanu qūqyǧyna ie bolady. Osy rette elımızde Jer qoinauyn paida­lanu boiynşa reforma jürgızılıp, onyŋ zaŋ­namalyq platformasy äzırlenıp ja­tyr. Jalpy byltyrǧy qūiylǧan qar­jy kölemı aldyŋǧy jylmen salystyrǧanda şeteldık investisiianyŋ bırşama kemı­genın körsetedı. Būl – tüsınıktı. Sebebı qazır düniejüzı boiynşa investisiiaǧa talas jürıp jatyr. Eldıŋ ornyqty damu­yn qamtamasyz etude investisiianyŋ rölı öte ülken. Memleket basşysy eko­nomikaǧa investisiia tartu elımızdıŋ älemdık kartadaǧy ornyn anyqtaitynyn aityp, būl ıstıŋ mänı zor ekenın jetkızdı”, - dedı Berık Uäli. Otyrys barysynda Prezident elımızdı laqap atpen atauşylarǧa qatysty söz söilegen. “Älbette. Qazır adamdar äleumettık jelılerdegı qajettı-qajetsız aqparat tasqynynan özın qorǧai almai, sana süz­gısınen ötkızbei, ärtürlı oidyŋ jetegıne oŋai ılesetının baiqauǧa bolady. Būl, ökınışke qarai, keibır azamattarymyzdyŋ altyn uaqytyn tiımdı paidalana almai­tynyn, jeŋıl-jelpı böstekı sözge üiır eken­ın meŋzegennen aitylǧan pıkır bola­­tyn. Memleket azamattardyŋ qalauyn şektemeidı. Bıraq äleumettık jelını de tiımdı paidalanyp, tabys tabuǧa, qoǧamdyq oi-sanany ozyq etu üşın üles qosuǧa bolady. Sondyqtan äldekımderdıŋ qarau nietınen, tıptı qoǧamdyq pıkırdı manipulia­siialaudan tuatyn, memleket bedelıne nūqsan keltıretın arzan sözderdı qoǧam bolyp tyiǧan läzım. Prezident osyǧan ündedı. Elımızdıŋ jaqsy atyn el azamattary şyǧarady. «Zaŋ men tärtıp» qaǧidaty da osyǧan negızdelgen. Bız özımızdıŋ qū­qyǧy­myzdy qalai qorǧasaq, memleketımız­dıŋ de bedelın solai syilauǧa ärı qorǧauǧa tiıspız. Sonda ǧana elımızdıŋ eŋsesı kö­ter­­ıledı. Sol üşın bır-bırımızdı beker jäbırlemei, ortaq igı ıske jūmylyp, mem­­leketşıldık sanany ornyqtyra ber­genımız jön. Qadyr Myrza Älınıŋ «Täu­el­sızdıktı sät saiyn qorǧau kerek» degen qanatty sözı bar. Memlekettıŋ ar-namysy är azamatynyŋ ūiaty men ojdanyna ai­na­luy kerek”, - dep jauap berdı Berık Uäli. Sūhbat barysynda kölık-tranzit, äleumettık, sifrlyq taqyryptar da qozǧaldy.