Aqtaý mańynda Azerbaijan Airlines (AZAL) áýe kompanııasyna tıesili Bakýdan Groznyıǵa baǵyttalǵan Embraer-190 ushaǵynyń apatqa ushyraǵanyna bir aıdan asty. Qaıǵyly oqıǵa 2024 jyly 25 jeltoqsan kúni bolǵan edi. Sodan beri ne belgili, ne anyqtaldy?
Bul tragedııanyń saldarynan ushaqtyń kapıtany Igor Kshnıakın, ekinshi pılot Aleksandr Kalıanınov jáne aǵa bortserik Hákıma Álıevamen qatar 38 adam qaza tapqan bolatyn. Olarǵa Ázirbaıjannyń ulttyq qaharmany ataǵy berildi.
Kelesi kúni, 2024 jyldyń 26 jeltoqsanynda, bastapqy málimet boıynsha ushaq Reseıdiń «Panır-S1» áýe qorǵanys júıesi arqyly atyp túsirilgenin habarlanǵan bolatyn. Keıinirek Reseı tarapy tragedııanyń sebepterin bulyńǵyrlatýǵa tyrysyp, túrli boljamdar usyndy.
Caliber.az basylymy málimdegendeı, sodan beride ushaqty atyp túsirgen oryndaýshy jáne buǵan buıryq bergen ofıer anyqtaldy. Sonymen qatar, ushaqtyń Reseıdiń «Panır-S1» áýe qorǵanys júıesimen atyp túsirilgeni týraly derekter rastaldy. Sondaı-aq, ushaqqa soqqy bermes buryn onyń bortynda radıoelektrondy kúres quraldary qoldanylǵany, bul navıgaııalyq júıelerdiń isten shyǵýyna jáne ushaqtyń basqarýyn qıyndatýyna sebep bolǵany da belgili boldy.
Osy apattyń sebepterin anyqtaý úshin Ázerbaıjan prezıdenti Ilham Álıevtiń jarlyǵymen arnaıy memlekettik komıssııa quryldy. Jarlyqqa sáıkes, memlekettik mekemeler, sonyń ishinde densaýlyq saqtaý mınıstrligi men medıınalyq aýmaqtyq bólimshelerdi basqarý qaýymdastyǵy (TÁVIV) qajetti sharalardy qabyldaý úshin tapsyrmalar aldy.
AMAN QALǴANDARDYŃ JAǴDAIY QALAI?
Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti habarlaǵandaı, apattan jaraqat alǵan azamattardy elge qaıtarý jáne olardyń emdelýi úshin qajetti jaǵdaılar jasaldy. Ótken aptadaǵy málimet boıynsha «Enı klınıkasyna» jetkizilgen 17 adamnan tórteýi reanımaııa bóliminde, al 13-i staıonarda emdelýde. Paıentterdiń kópshiliginiń denesinde synyqtar, kógerýler, bas-mı jaraqaty, keýde qýysynyń soqqy jaraqaty, eki jaqty pnevmogemotoraks, tynys alý jetkiliksizdigi sııaqty túrli jaraqattar bar.
Árbir naýqas tıisti dárigerlerdiń (ortoped-travmatolog, neırohırýrg, reanımatolog, torakaldy hırýrg, jalpy hırýrg, ınfekıonıst) baqylaýymen tekserilip, qajetti dıagnostıkalyq zertteýler júrgizildi. Jalpy, 17 naýqastyń 12-si ambýlatorlyq em alý úshin úılerine shyǵaryldy. Olardyń jaǵdaıyn baqylaý úshin ýchaskelik dárigerler taǵaıyndaldy. Úsh naýqasqa operaııa jasaldy, al qazir 4 adam (1 er adam jáne 3 áıel) staıonarda emdelýde. Olardyń biri reanımaııa bóliminde, qalǵan úsheýi staıonarlyq emde jalǵasýda. Bir naýqastyń jaǵdaıy aýyr dep baǵalansa, qalǵandary qanaǵattanarlyq deńgeıde delinedi.
Aıta keteıik, atalǵan ushaqtan alynǵan qara jáshikterdiń Brazılııadan jetkizilgen derekterin zertteýge kiriskenin 15 qańtarda habarlaǵan.
"Qazaqstan Respýblıkasy Kólik mınıstrliginiń avıaııalyq oqıǵany tekserý jónindegi komıssııasy IKAO-nyń 13-qosymshasyndaǵy standarttar men usynylǵan tájirıbege sáıkes barlyq faktiler men materıaldardy egjeı-tegjeıli zerdelegennen keıin aldyn ala esep jarııalaıdy. Bul esepte naqty anyqtalǵan aqparat jáne tergeý barysy týraly málimetter kórsetiledi. Qazaqstanǵa jetkizilgen borttyq jazǵyshtardyń shıfry sheshilgen derekteri de mamandar tarapynan zerttelýde", - dep habarlaǵan sonda Qazaqstan Kólik mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti.
Aqtaý mańynda apatqa ushyraǵan ushaqtyń qara jáshikterin shıfryn anyqtaýǵa mindettelgen Brazılııada bul jumys 7 qańtarda aıaqtalǵany belgili bolǵan. Sol kezde qara jáshiktiń eki jazǵyshynan alynǵan tıisti aqparat Qazaqstan bıligine jiberilgeni habarlandy.
Al Qazaqstannyń vıe-premeri Qanat Bozymbaev ótken aptada brıfıng barysynda Aqtaý mańyndaǵy AZAL ushaǵynyń apaty boıynsha aldyn ala tergeý qorytyndylary osy aptada jarııalanatynyn aıtqan edi.
Eske sala keteıik, boljam boıynsha, Groznyı áýe keńistiginde ushaq reseılik áýe qorǵanys júıesiniń shabýylyna ushyraǵannan keıin baǵytyn ózgertýge májbúr bolǵan, osylaısha Qazaqstanǵa jetip apatqa ushyraǵan. Ázerbaıjan prezıdenti Ilham Álıev apatqa Reseı ókilderi kináli dep málimdep, Máskeý ótemaqy tóleýi kerek degen talap qoıdy.
Keıin Reseı prezıdenti Vladımır Pýtın Álıevke ushaq «Reseıdiń áýe keńistiginde apatqa ushyraǵany úshin» keshirim surady. Reseı bıligi Ázerbaıjan ushaǵy Groznyıǵa qonbaq bolǵan kezde ýkraınalyq drondarǵa baılanysty qala tóbesinde áýe qorǵanys júıesi iske qosylyp turǵanyn moıyndaǵan.
Keıin Ázerbaıjan ushaǵynyń apatqa ushyraýynyń tergeý qorytyndylaryn kútip otyrǵanda Reseı tarapy kinálilerdi jazalaýdan góri, máseleni maǵynasyz talasqa burýǵa tyrysqanyn habarladyq.
Atalǵan daýdyń basy Reseı syrtqy ister mınıstri Sergeı Lavrovtyń «qara jáshikterden» alynǵan derekter «medıa keńistikte taraǵan aqparatty rastamaıdy» degen málimdemesinen bastalǵan bolatyn. Al Qazaqstan vıe-premeri Qanat Bozymbaev shynaıy derektiń taralyp ketken málimetten aıyrmasy baryn aıtqan. Onyń aıtýynsha, Brazılııada ashylyp oqylǵan qara jáshik málimetteri zerttelip, osy aptada aldyn-ala qortyndysy jarııalanýy múmkin.