Qazaqstanǧa Putinnıŋ memlekettık saparynda qūjattardyŋ ülken paketıne qol qoiyldy. 20 kelısım jaily söz bolǧan. Būl kelısımderdıŋ mazmūny bırden belgılı bola qoiǧan joq.
Būl turaly DW – «Doiche velle», «Nemıs tolqyny» radiosynyŋ maqalasynda aitylady.
Resei prezidentınıŋ 2015 jyldan keiıngı Qazaqstanǧa ekınşı memlekettık sapary 27 qaraşa künı tüske deiın bastalady dep josparlanǧan edı. Astana uaqytymen saǧat 15:00-de Qasym-Jomart Toqaev pen kelıssözderdı jariialauǧa jinalǧan jurnalister Qazaqstan prezidentınıŋ rezidensiiasy kezdesu üşın tolyq daiyn ekenın atap öttı. Bıraq, Vladimir Putinnıŋ ūşaǧy Nūrsūltan Nazarbaev atyndaǧy äuejaiǧa keşkı saǧat 17:00-den keiın qondy. Būl uaqytta Astanaǧa qaraŋǧylyq tüsken edı. Sol sätke deiın qūrmettı qarauyl polkı bırneşe ret daiyndyq jasady. Mäskeuden kelgen delegasiia üşın arnaiy aviaşou da ūiymdastyrylǧan. Būl şouda qazaqstandyq joiǧyş ūşaqtar reseilık üş tüstı tu türındegı ız qaldyryp, aspanǧa türlı tüstı jolaqtar saldy.
SAPAR BASYNDAǦY AIYRMAŞYLYQ
Şaǧyn janjal da bolmady emes. Putinnıŋ keluıne bır kün qalǧanda, Astana äkımdıgı resmi türde qala tūrǧyndaryna 27 jäne 28 qaraşa künderı Putinnıŋ sapary jäne kelesı künı ötetın Ūjymdyq qauıpsızdık şarty ūiymynyŋ sammitıne bailanysty taŋǧy saǧat 8.00-den bastap bırqatar ortalyq köşeler men daŋǧyldardyŋ jabylatyny turaly eskerttı. Osyǧan bailanysty keibır astanalyq käsıporyndar men joǧary oqu oryndar qaşyqtan jūmys ısteuge köştı nemese qyzmetkerler men studentterdı qysqamerzımdı demalysqa jıberdı. Ukrainaǧa janaşyrlyq tanytatyn astanalyq tūrǧyndar köşeler men daŋǧyldardy reseilık simvolikamen tym äşekeilep jıbergenıne nazar audardy. Olar būǧan "şekten şyqqandyq" dep baǧa berdı.
Keibır täuelsız BAQ pen äleumettık jelıler Qazaqstan basşylyǧyn Mäskeudıŋ agressivtı saiasatyn qoldady dep aiyptap, būl mäsele qyzu talqyǧa tüstı. Osyǧan jauap retınde Reseige jaqtas pıkırdegı azamattar pıkırtalasqa aralasty. Qazaqstannyŋ Syrtqy ıster ministrlıgı būl jaǧdaiǧa tüsınıkteme berıp, köşelerde şeteldık rämızder men bilbordtardyŋ paida boluy halyqaralyq täjıribege säikes keletının jäne barlyq memlekettık saparlar kezınde qoldanylatyn protokol ekenın aitty.
Kelıssözder Qasym-Jomart Toqaev pen Vladimir Putinnıŋ şaǧyn qūramdaǧy kezdesuımen bastaldy. Būl kezdesudıŋ özı bas-aiaǧy ekı saǧatqa sozyldy. Qazaqstandyq BAQ-tyŋ aituynşa, būl – rekordtyq körsetkış. Sebebı, būǧan deiın mūndai ūzaqqa sozylǧan kezdesu bolmaǧan.
Alaida, keŋeitılgen qūramdaǧy taraptardyŋ otyrysy öte qysqa, şamamen jarty saǧatqa ǧana sozyldy. Ekı jaqtyŋ naqty ne talqylaǧany belgısız bolyp qaldy. Kezdesudı baspasöz ortalyǧynan baqylaǧan qazaqstandyq jurnalister taraptardyŋ mikrofondy öşırıp söileskenın atap öttı.
GRES JÖNDEUDEN – STRATEGİIаLYQ SERIKTESTIKKE DEIIN
Kelıssözderdıŋ nätijelerı bırden belgılı bolǧan joq. Vladimir Putin men Qasym-Jomart Toqaev qol qoiǧan qūjattar turaly aqparat kezdesu aiaqtalǧannan keiın ekı saǧattan soŋ jariialandy. Barlyǧy 20 qūjatqa qol qoiylǧany habarlandy. Olardyŋ ışınde: temırjol jäne kölık infraqūrylymyn damytu salasyndaǧy özara ıs-qimyldy ūiymdastyru turaly bırneşe mındettı kelısımder jäne Qazaqstanǧa mūnai men mūnai önımderın jetkızudı ūzartu turaly kelısım, Resei Federasiiasynyŋ Tergeu komitetı men Qazaqstannyŋ Işkı ıster ministrlıgı arasyndaǧy yntymaqtastyq turaly kelısımder, sondai-aq Qazaqstandaǧy eŋ ırı elektr stansiialarynyŋ bırı – Ekıbastūz GRES-2-nı qaita qūruǧa kömek körsetu turaly kelısım bar.
Sonymen qatar, Vladimir Putin Qazaqstandy BRİKS ūiymyna serıktes el retınde qosyluǧa resmi türde şaqyrdy.
Resmi BAQ-ta körsetılgen beinematerialdardan belgılı bolǧandai qūjattardyŋ ışındegı eŋ maŋyzdysy retınde "Jaŋa ǧalamdyq tärtıp jaǧdaiynda strategiialyq serıktestıktı tereŋdetu turaly bırlesken mälımdeme" sanaldy. Būl qūjat ekı el arasyndaǧy özara qūrmet, egemendık, täuelsızdık jäne aumaqtyq tūtastyq qaǧidattaryna negızdelgen memleketaralyq dialogty közdeidı.
Tünge qarai qos prezidenttıŋ qatysuymen brifing öttı. Onda Putinnıŋ Qazaqstanǧa memlekettık saparyna "Qazaqstan-Resei qarym-qatynastarynyŋ damuynyŋ maŋyzdy kezeŋın aiqyndaityn tarihi oqiǧa" degen baǧa berıldı. Öitkenı ekı el arasyndaǧy tauar ainalymy jaqyn arada 30 milliard dollarlyq mejeden asady dep kütılude. Qazaqstan men Resei arasyndaǧy TMD, EAEO, ŞYŪ, ŪQŞŪ jäne AÖSŞK aiasynda yntymaqtastyqqa qatysty eşqandai kelıspeuşılıkter joq ekenı aityldy.
Brifingte kelıssözderdıŋ nätijesınde qoiylǧan jaŋa ambisiialyq mındetter Mäskeu men Astana arasyndaǧy strategiialyq serıktestıktı odan ärı tereŋdetuge yqpal etetını turaly söz boldy.
Sonymen qatar, Ukrainanyŋ amerikalyq ATACMS zymyrandaryn, britan-fransuzdyq Storm Shadow/SCALP zymyrandaryn jäne Reseidıŋ "Oreşnik" ballistikalyq zymyranymen Dneprdegı "Iýjmaş" zauytyna jasalǧan şabuyl mäselelerı 28 qaraşadaǧy ŪQŞŪ sammitınde qaralatyny aityldy. Būl sūraqtar Täjıkstan men Auǧanstan şekaralaryn nyǧaitu mäselesımen bırge talqylanbaq. Vladimir Putinnıŋ osy sammitke qatysuy da onyŋ Qazaqstanǧa jasalǧan memlekettık saparynyŋ baǧdarlamasyna kıredı.
Ūqsas jaŋalyqtar
