Būl künderı jaŋa ükımet jasaqtaluda. Ümıtkerler belgılı bır mäselelerdı şeşu üşın taŋdalatyny anyq. Qandai mındetter maŋyzdy jäne jaŋa komandanyŋ küş-jıgerı qaida baǧyttalady? AQŞ-ta jürgenımde men būl mäselenı şeşuge tyrystym.
Sailau nauqany aiasynda Donald Tramp bırqatar uädeler berdı, olardyŋ oryndaluyn qadaealauǧa niettı. Menıŋ oiymşa, būl uädeler köp jaǧynan Ükımettıŋ kontury men subektılerın aiqyndaidy.
Donald Tramp osy prezidenttık siklde äldeqaida küştı pozisiiada. Respublikaşyldar men Tramp Vaşington üştıgıne jettı: amerikandyqtardyŋ köpşılıgı Trampqa dauys berdı, joǧarǧy palata respublikaşylardyŋ baqylauynda boldy, tömengı palata respublikaşylardyŋ qolynda qaluy mümkın. Būl osy uädelerdı jüzege asyrudy belgılı bır därejede jeŋıldetedı.
Negızgı ıs-şaralar qandai salalarda ötedı?
Tarifter. Tramptyŋ tarifterdı maqsattarǧa jetudıŋ ämbebap qūraly retınde qarastyratynyn eskersek, onyŋ prezidenttıktegı rölı arta tüspek.
Sailau nauqany kezınde Tramp jalpy tarifterdı 20%-ǧa, Qytaidan keletın önımderge 60%-ǧa köteruge uäde berdı. Keibır elder men önımder üşın odan da joǧary tarifter boluy mümkın.
Men tek 2 nömır beremın. Qytaidan AQŞ-qa import 2022 jyly 536 mlrd. Barlyq importqa ortaşa tarif qazırgı uaqytta şamamen 2% qūraidy.
Jariialanǧan qadamdar qazynaǧa jüzdegen milliard dollar äkeluı mümkın ekenı anyq.
Salyqtar. Sailau jarysy kezınde Tramp biznes pen azamattarǧa salyq jüktemesın azaitu turaly köptegen ūsynys aitty.
Jeke tabys salyǧy boiynşa kelesı jyl 2017 jyly Tramp kezınde engızılgen salyq şegerımderın, preferensiialardy jäne nesielerdı saqtauda maŋyzdy. Tramp sonymen qatar keŋesterdı, üsteme jūmysty jäne äleumettık saqtandyru kırısterın jeke salyqtan alyp tastaudy ūsyndy.
Ūsynylǧan korporativtık tabys salyǧyn tömendetu (21-den 20%-ǧa nemese tıptı 15%-ǧa deiın) qazırdıŋ özınde naryqtardy joǧarylatuda.
Būl mäseleler prezidenttıŋ qūzyretıne jatpaidy jäne zaŋnamalyq deŋgeide şeşıletın bolady.
Retteu jäne tiımdılık.
Tramp Baiden äkımşılıgınıŋ energetika jäne bank sektorlaryna qoiǧan şekteulerın joiudy josparlap otyr.
Tramp jasyl energiia bastamalaryna pozitivtı emes.
Tramp kriptovaliutalarǧa qoldau bıldırıp, öz ūstanymyn tübegeilı özgerttı. Osylaişa, ol kriptovaliutalarda memlekettık rezervterdı jinaqtau jäne neǧūrlym qolaily retteudı qūru mümkındıgın aitty. Nätijesınde bız bitkoinnıŋ qarqyndy ösuın körıp otyrmyz.
Tiımdılık bölımın İlon Mask pen būrynǧy Respublikalyq kandidat Vivek Ramasvami (konsalting negızınde) basqardy.
Tramptyŋ keibır jaqtastary, sonyŋ ışınde İlon Mask eleulı şekteu dep sanaityn äkımşılık jüienı būzady ma, joq pa, mūny oqiǧalar körsetedı. Basqarmanyŋ taǧy bır maŋyzdy maqsaty – äkımşılık kedergılerdı azaitumen qatar, memlekettık şyǧyndardy 2 trillion dollarǧa qysqartu.
Emigrasiia. Eŋ özektı sūraqtardyŋ bırı. Jaqynda milliondaǧan adamdar Amerika Qūrama Ştattaryna qonys audardy.
Al Tramp sailau nauqany aiasynda eŋ ülken jappai deportasiiaǧa uäde berdı. Tom Holennıŋ taǧaiyndaluy Prezidenttıŋ baiyptylyǧyn rastaidy. Halen emigrasiia mäselesınde qatal ekenın körsettı jäne demokratiialyq gubernatorlarǧa onyŋ jolynda tūrmaudy ūsynyp ülgerdı.
Naryq uädelerge senedı. Jeke türme kompaniialarynyŋ aksiialary ötken aptada qymbattady.
Pauell men Tramptyŋ qarym-qatynasyn bıle otyryp, Tramp 2026 jylǧa deiın Pauerdı auystyruǧa tyrysady dep boljaǧym keledı. Onyŋ esesıne qanşama mındet ılulı tūrǧanyn körıp, būl mäselenı uşyǧyp ketpeuı de mümkın.
