Maǧynasy tereŋ, jai oqylǧanymen tūŋǧyq oiǧa batyratyn «Aqqūiyn» kıtabynyŋ qysqa äŋgımelerın köbımızdıŋ közımız şalǧan bolar. Qazaq ädebietıne qysqa äŋgımelerımen körık bergen jas jazuşy Jalǧas Qazybek özınıŋ şyǧarmaşylyǧy jaily «Adyrna» tılşısıne baiandap berdı.
«Aqqūiyn» – qysqa äŋgımelerden tūratyn kıtap. Köpşılıkke mälım bolǧandai nebärı 4-5 söilemge, tıptı 1 söilemge oilanarlyq, aktualdy taqyryptardy jazyp, bırıktırgen avtor – Jalǧas Qazybek.
«ÖZIM AITAM ÖZ JAIYMDA»
- Jalǧas myrza, äuelı özıŋız jaily aitsaŋyz. Qai öŋırdıŋ tumasysyz? Bala kezıŋızde kım bolǧyŋyz keldı? Aqyndyqqa, jazuşylyqqa ebıŋız sol kezden bar ma edı? Qazır qaida oqyp jatsyz? - Qarapaiym Jalǧas deitın ūldaryŋyzbyn. Keşegı Qasym ötken, Säkender tasyp ötken, Saryarqa äuezıne el jūrtty ǧaşyq etken Tättımbetterdıŋ ölkesı Qaraǧandydan, Jaryq atty mekennen bolamyn. Bala künımde Mūhtar Şahanov atamdy köp oqyǧannan bolar, aqyn boludy armandap östım. Sol armannyŋ jetegımen osy künı de jaltarmai jürıp kelemın. Qazır qazaq tılı men ädebietınen tälım beretın ūstazdyq mamandyǧynda SDU universitetınde oqyp jatyrmyn. - Endı “Aqqūiyn” jaily söz etsek. Qysqa äŋgımeler jazu qai kezden bastaldy? İdeia qaidan tudy? - Tura 1 jyl būryn bastau alǧan dünie bügın basty oiyma ainaldy. İdeia mūqtajdyqtan tudy. Özım oqyǧym kelgen dünienı älem-jelı men kıtaphana sörelerınen ızdep, bıraq tappaǧan soŋ, özım jazǧandy jön kördım. - Kıtaptyŋ atauyn nege "Aqqūiyn" dep qoidyŋyz? - Kıtaptyŋ atauyn qoiarda köp oilandym. Tūŋǧyşyma esım taŋdaǧandai tūla boiym tolqyp, köŋılım alasūryp, äjeptäuır qiynǧa soqqan edı. Keiın kıtaptyŋ neden tuǧanyna nazar saldym. Özımnen, öz jüregımdegı alai-dülei sezımderdıŋ borandatqan äserınen tuǧan äŋgımelerdı solai sipattaǧandy jön kördım. Al qazaqta boi bermei, yşqyna soqqan dauyldy jeldı “Aqqūiyn” dep ataidy…QAZIRGI QAZAQ ÄDEBİETINIŊ KELBETI
- Qysqa äŋgımeler negızınen qandai taqyryptarǧa arnalǧan? Oqyrmandardyŋ alǧaşqy qabyldauy, reaksiiasy qandai boldy? - Negızınen ömır şyndyqtary men qoǧam körınısterıne arnalǧan. Ūlttyq közqaras pen adami qūndylyq ta şette qalmaidy. Oqyrman qauymnyŋ alǧaşqy qabyldauy älı esımde. Pıkır alaŋynda jarysa talqylap, ūnatyp jatqandary qalai esten ketsın?! - Qazırgı zamanǧy qazaq ädebietınıŋ körınısıne qalai baǧa berer edıŋız? Kıtapqa qyzyǧatyn jastar bar ma? - Qazırgı ädebiet – oiau, tırı. Aqyn, jazuşy, synşy da tabylady. Tek ūlaǧatty süietın eldıŋ ūly men qyzynyŋ jüregıŋdegı şamyn jaǧatyn, kökeiıne ǧajap äser ūsyna alatyn körkem ädebiettıŋ jetıspei tūrǧany… Zamana sūranysy bölek qoi. Sony eskeru kerek sekıldı. Al zamandastaryma kelsek, kıtap oquşylar köp. Şükır. Äzılı sasyǧan syrahanany emes, azyǧy tasyǧan kıtaphanany jaǧalaityn belgılı bır buyn bar. Osy otty öşırıp almau kerek. Litvak “Aqyly joq adammen aralasqanşa, jaqsy kıtap oqyǧan myŋ artyq,”- deidı. Osy buyn aqyldy qoǧamdy qalyptastyratynyna men senemın! - Qazır “Aqqūiyn”, “Tarmaqtar” sekıldı qysqa jazylǧan kıtaptar köbeiude. Būrynǧy ūzaq klassikalyq romandar jaŋa tolqynnyŋ äserınen oqylmai qalmai ma? - Olai dep oilamaimyn. Ūzaq klassikalyq romandardy “būrynǧy” dep atau da absurd sekıldı. Jaŋa tolqyn tusa, tulaǧan teŋızden ot alyp tuady. Mūndaǧy teŋız – klassikalyq şyǧarmalar. - Özıŋız qandai kıtaptardy süiıp oqisyz? HHI ǧasyrdan berı süiıktı aqyn-jazuşylaryŋyz kım? - Özım pälsapany, erekşe oi iırımderın süiemın. Oi üstıne oi syilaityn şyǧarmalardyŋ bererı mol. Mūhtar Maǧauin, Tölen aǧa, Dulat aǧalar, qandai şırkın! Tökpe jazuşylar bolar. Sözsız klassikter. Aqyn aǧalardan Esenǧali Rauşanovty, Meiırhan Aqdäuletūlyn, Mūqaǧali Maqataevtyŋ öleŋderın jiı paraqtaimyn. Asylynda, atalmaǧandary qanşama…«AQQŪIYN» JAILY OILAR
- “Aqqūiynǧa” ülken jazuşylardan, bedeldı tūlǧalardan qandai pıkır kelude? Olar qalai qabyldauda? - Asanälı Äşımov, Dulat İsabekov, Beksūltan Nūrjekeūly syndy zaŋǧar atalarymyz oqyp, Baqyt Bedelhan, Serık Qaliev aǧalarymyz batalaryn bergen edı. Pıkırlerı oryndy, köŋılge qonymdy. Maqtap ta, baptap ta qoiady. Qysqasy, ūnatty. - Heiterler bar ma? Közqarasyŋyz qalai? Jelıde soŋǧy kezderı kıtabyŋyzdy “keleke” etkender de baiqaldy. Olarǧa qandai şara qoldandyŋyz? - Ärine, bar. Közqarasym öte jaqsy. Köptıŋ talqysy boluy kerek. Sonda ǧana ösu, alǧa jylju bolady. Bärın oqyp otyramyn. Abaidy da tüsınbegender, Mūqaŋdy da aiaqtan şalǧandar, Mırjaqyp, Ahmetterdı de torǧa toǧytqandar boldy emes pe? Bıraq tarihta olar emes, atalarym qaldy. Demek, būdan şyǧarar tūjyrym da bölek. Al keleke etkenderge eşqandai şara qoldanbadym. Jaŋa janrdy tüsınbei jatsa kerek. Bıraq Qūlagerdıŋ taǧdyryn keşpespın. Kerısınşe, oily oqyrmandy jaŋa jaŋalyqtarmen baurauǧa asyqpyn! - Jaqynda “Aqqūiyn - 2” jaryqqa şyqty. Qūttyqtaimyz! Alǧaşqysynan aiyrmaşylyǧy qandai? Qysqa äŋgımeler osylaişa jalǧasyn taba bere me? Alda qandai jobalar josparda? - Köp raqmet! Aiyrmaşylyǧy özektılıgınde bolar. Ekınşı bölımınde barynşa bügıngı qoǧamdy suretteuge tyrystym. Qolymnan kelgen-kelmegenın oqyp körıp, baǧalasaŋyzdar bolady. Qysqa äŋgımeler jalǧasyn tabady, ärine. Alaida qazırgı maqsatym ülken şyǧarmalarǧa negızdelıp tūr. Aşyp aitpai-aq qoiaiyn. Qyzyq bolsyn. Kütıŋızder! - Sūhbatyŋyzǧa raqmet!Dina Litpin,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
