Qosanov: «Nur Otannan" ne bereke, ne qaıyr?

4128
Adyrna.kz Telegram

Bul partııany reformalaý múmkin emes!
Nemese «Nur Otan» jıynyna qatysty birer oı

Búginde el-jurttyń saıasılanyp ketkeni – ómir shyndyǵy. Sondyqtan biraz aǵaıyn «Bılik partııasynyń osy keńesinde partııa jetekshisi ne aıtar eken? Jáne de usynystary eldi demokratııalandyrýǵa qandaı áser eter eken?» degen úmit pen kúdik aralas kóńil-kúıde bolǵany ras.

Biraq, úmit aqtala qoıdy ma?

Bul suraqty qoıýyma bes negiz bar.

Birinshiden, ras, elbasy kóńilge qonymdy biraz nárse aıtty. Biraq onyń bári osyndaı jıyndarda buryn da aıtylyp kele jatqan, qulaq úırengen jaıttar. Máselen, shaǵyn jáne orta bıznesti damytý, halyqpen jandy baılanys ornatý, jemqorlyqpen kúres, shendilerdiń BAQ-qa jasap jatqan qysymy jáne taǵy basqa da beseneden belgili problemalar.

Biraq sońǵy kezde azyp-tozyp ketken eldiń óz basshysynan kútkeni bul emes edi!

Odan jurty, eń aldymen, sońǵy kezde erekshe ózekti bop ketken qoǵamdyq-saıası ómirge qatysty novaııalarǵa qatysty kesimdi oı-pikir kútip edi bul jurty. Biraq ol týraly elbasy aıta qoımady. Kerisinshe, ol zańdarǵa ózgeris engizý qajet emes degen syńaıda sóz sóıledi. Úmittengen talaı kóńil sý sepkendeı basyldy.

Munyń ózi «Nur Otan» plıýralıstik qoǵamda oryn alǵan kóńil-kúıdi, ózine degen synı kózqarasty, saıası allergııany baıqaǵysy kelmeıtinin taǵy da bir kórsetti dep sanaımyn!

Ekinshiden, demokratııalyq uıym bolǵysy keletin partııany bıýrokratııalyq stılde basqaryp, onyń jumysyn pushpaqqa shyǵarý tipti múmkin emes!

Ázirshe, «Nur Otan» ujymdyq oı-pikirdiń emes, bir adamnyń jeke saıası sheshimi negizinde ǵana qyzmet atqara alatyn uıym bop kórinip tur. Búkil ómiri, turmys-tirshiligi jalǵyz tulǵanyń baıandamasyna telinip qalǵan uıymnan ne bereke, ne qaıyr!

Úshinshiden, «Nur Otan» ózin qaıta júktegisi keledi («perezagrýzka») eken.

Menińshe, partııany ǵana emes, búkil qoǵamdyq-saıası ómirdi qaıta júkteý kerek! Ol úshin, eń aldymen, eldegi partııa zańnamasy men praktıkasyn túbegeıli ózgertý qajet! Bir partııaǵa elden erekshe, eksklıýzıvti qolaıly jaǵdaı jasap qoıyp, basqa partııalardy barlyq múmkindikterden aıyryp tastaý – eshkimge de opa bermeıdi. Tek qana ashyq ári básekeli saıası orta elimizde shynaıy partııaaralyq ıdeıa men tulǵalar jarysyn ornata alady, sonda ǵana ol partııalar ómirsheń bolady, halyqtyń jasandy emes, tabıǵı qoldaýyna ıe bolady.

Áıtpese, saılaý komıssııalaryndaǵy óz múshelerine senip qalǵan «Nur Otan» óz qarsylastaryn saılaý qorytyndylaryn burmalaý arqyly ǵana «jeńe alatyn» monopolıst-monstr retinde qala bermek!
Biraq ótken prezıdent saılaýynda dúnıege kelip, yqpaldy kúshke aınalǵan baqylaýshylar endigi jerde ońaı berile qoımaıtyny taǵy bar!

Ózine senimdi bolsa, «Nur Otan» elbasy men prezıdenttiń artyna jasyrynbaı, olardyń ákimshilik resýrsyna sene bermeı, basqa partııalarmen shynaıy básekege túsip kórsin! Ony, máselen, premer basqarsyn. Oǵan berilgen aqparattyq múmkindik basqa partııalarǵa da berilsin. Jańa partııalar qurylýy jeńildetilsin. Olardy tirkeý tártibi demokratııalandyrylsyn. Saılaý komısııalarynda barlyq partııa ókilderi engizilsin.

Mine, eldegi partııalyq ómir sonda ǵana jandanady, XXI ǵasyr talaptaryna laıyq, naǵyz órkenıetti saıası orta qalyptasady.

Elbasy «Nur Otan» jetekshi kúsh bolýy kerek deıdi.
Kezinde Sovet Odaǵynda Kommýnıstik partııanyń jetekshi roli Konstıtýııada bekitilip qoıatyn. Ata Zańda jazylmasa da, bizde de is júzinde solaı bolyp tur. Partııaaralyq teńdik, ıaǵnı jumys isteýde teń múmkindikter joq! Menińshe, jetekshilik prezıdent jarlyǵymen ne basqa bir bıýrokratııalyq sheshimmen ornamaıdy, jetekshilik te demokratııalyq talaptarǵa saı bolýy tıis qubylys, ıdeıalar men tulǵalardyń ashyq básekesi nátıjesinde ǵana qol jetkizile alatyn bıik mártebe bolýy tıis! Ol jaǵy bizde eki aıaǵynan aqsap tur!

Tórtinshi jaıttyń salmaǵy basqasha bolyńqyrap turǵany. Kópten beri el aldyna shyqpaǵan elbasy bul joly keı sátte partııasyna ǵana emes, ózinen qoldaý kútken el-jurtqa da kóńili tolmaı júrgendeı bop kórindi.

Iá, is júzinde bas bılikti ýysynan shyǵara qoımaǵan onyń óz nókerlerine renjýi, jekirýi, qatty aıtýy, kerek deseńiz, jerden alyp, jerge salýy oryndy bolar. Onyń ústine kózge uryp turǵan kemshilikter – shash etekten! Uryssa, shendilerge urysa bersin, oǵan qulaq ta, kóz de úırengen.
Biraq, halyqpen sóılesýdiń jóni bólek sekildi. Osynshama ýaqyt boıyna bar bılikti tuńǵysh prezıdent pen onyń ashkóz aınalasyna berip qoıǵan qaımana jurttyń ne jazyǵy bar?! Men elbasynyń áleýmettik qoldaý suraǵan jurt pen eki sıyr týraly aıtqan sózderin meńzep otyrmyn. Jeme-jemge kelgende, osynshama jyl bılikte tapjylmaı otyryp alyp, el jaǵdaıynyń osynshama tómendep ketýine tikeleı ári birden-bir jaýapty osy partııa emes pe?!

Konstıtýııa boıynsha Qazaqstan – áleýmettik memleket, sondyqtan ókimet óziniń áleýmettik mindetterin oryndaýy qajet! Eger de aǵymdaǵy bılik halyqtan jınalǵan salyq pen jer qoınaýy baılyqtaryn satýdan túsken qyrýar qarjyny jarata almasa, ondaı úkimettiń ne keregi bar?!

Kez kelgen saıasatker, onyń ishinde, el basqaryp otyrǵan tulǵa óz sózinde sheneýinikterdiń emes, halyqtyq múddeni alǵa tartyp sóıleýi tıis dep sanaımyn!

Sondyqtan da áleýmettik qoldaýǵa muqtaj, túrli-túrli daǵdarystardan ábden sińir shyqqan jurtshylyq elbasynyń dál osy sózderin jyly qabyldady dep aıta almaımyn.

Besinshiden, óziniń saılaý zańnamasyna qatysty qatqyl oıyn bildirý arqyly elbasy erteńgi kúni jınalǵaly otyrǵan Ulttyq keńestiń jumysynyń aýqymy men kún tártibin osy bastan shektep, tejep qoıǵan sııaqty. Óıtkeni, el ishinde áli de «osy keńes saıası zańdardy jetildiredi» degen úmit áli de bar. Biraq elbasy kesip-piship aıtty, ıaǵnı el aýzynda aıtyp júrgen ózekti ózgeristerdiń qaralýy ári qabyldanýy endigi jerde ekitalaı bop qaldy.

Ázirshe osy.

PS. Nurekeń saılaý zańnamasyna ózgerister talap etýshiler týraly aıta kele, «synaıtyndar barshylyq, naqty usynystar berýshiler joq» degen syńaıda pikir aıtty.

Menińshe, bul sóz shyndyqqa janaspaıdy. Biz, birikken oppozıııa, 2000-jyldyń basynda-aq OBSE men OSK uıymdastyrǵan dóńgelek ústelde saılaý zańnamasyna qatysty óziniń naqty usynystaryn bergenbiz. Olardy OBSE qoldaǵan. Sol hattamany kóterse, elbasy bizdiń sol ıdeıalarymyzǵa qanyq bolar edi. Onyń ishinde elbasy synap otyrǵan majorıtarlyq júıege qaıta oralý týraly da negizdemeler bar...

 

Ámirjan QOSANOV

Pikirler