Qazaqstan Respublikasy Bas Prokurorynyŋ orynbasary Ömıräliev ündeu jasady, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
Jandos Jänıbekūly Ömıräliev «Prokuratura turaly» Konstitusiialyq zaŋynyŋ 40-baby tärtıbındegı ündeuınde:
"Memleket basşysynyŋ Jarlyǧyna säikes (2024 jylǧy 2 qyrküiektegı №636 Jarlyq) 2024 jylǧy 6 qazanda «Sız Qazaqstanda atom elektr stansiiasynyŋ saluǧa kelısesız be?» degen saualǧa respublikalyq referendum ötedı. Ony äzırleu men ötkızu tärtıbı «Respublikalyq referendum turaly» jäne referendum turaly zaŋnamaǧa qaişy kelmeitın bölıgınde «Qazaqstan Respublikasyndaǧy sailau turaly» Konstitusiialyq zaŋdarymen retteledı. Atap aitqanda, respublikalyq referendumǧa bailanysty qoǧamdyq pıkırge saual salu «Qazaqstan Respublikasyndaǧy sailau turaly» Qazaqstan Respublikasynyŋ Konstitusiialyq zaŋynda belgılengen talaptarǧa säikes oǧan daiyndyq pen ötkızu kezeŋınde jürgızıluge tiıs («Respublikalyq referendum turaly» Konstitusiialyq zaŋynyŋ 7-1-baby). Qoǧamdyq pıkırge saual saludy Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋnamasyna säikes tırkelgen, qoǧamdyq pıkırge saual saludy jürgızu boiynşa kemınde 5 jyl täjıribesı bar zaŋdy tūlǧalar tiıstı qūjattardyŋ köşırmelerın qosa berıp, būl turaly Ortalyq sailau komissiiasyn jazbaşa türde aldyn ala habardar ete otyryp jürgızuge qūqyly. Ortalyq sailau komissiiasyna jıberıletın habarlamada saual saludy jürgızuge qatysatyn jäne osy salada jūmys täjıribesı bar mamandar turaly, qoǧamdyq pıkırge saual salu jürgızıletın öŋırler turaly, qoldanylatyn taldau ädısterı turaly mälımetter körsetıledı. Qoǧamdyq pıkırge saual salu nätijelerin dauys beriletın künnıŋ aldyndaǧy 5 kün ışınde jäne dauys beriletin künı būqaralyq aqparat qūraldarynda, onlain-platformalarda jariialauǧa jol berılmeidi. Sondai-aq sailau küni dauys beruge arnalǧan üi-jaida nemese punktte qoǧamdyq pikirge saual saludy jürgızuge tyiym salynady («Qazaqstan Respublikasyndaǧy sailau turaly» QR Konstitusiialyq zaŋynyŋ 28-babynyŋ 9-tarmaǧy). Būl talaptardy būzǧany üşın Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodekstıŋ 120-babyna säikes äkımşılık jauaptylyq közdelgen. Sonymen bırge daiyndyqtyŋ alǧaşqy künderınen bastap prokuratura organdary atalǧan zaŋnamalyq aktılerınıŋ talaptary būzylǧan faktılerdı anyqtady. Bügınge respublikalyq referendumǧa qatysty zaŋsyz qoǧamdyq pıkırge saual saludy jürgızudıŋ 8 faktısı anyqtaldy. 6 jaǧdaida olardy jeke tūlǧalar, al 2-uınde zaŋdy tūlǧalar Ortalyq referendum komissiiasyn aldyn ala habardar etuınsız jürgızgen. Atalǧan faktıler boiynşa prokuratura organdary 4 azamat pen 2 zaŋdy tūlǧany Qazaqstan Respublikasynyŋ Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodeksınıŋ 120-babynyŋ 3-bölıgı boiynşa äkımşılık jauaptylyqqa tartty, olarǧa aiyppūl salyndy. Qalǧandary boiynşa olardy közdelgen jauaptylyqqa tartu jönınde jūmystar jürgızılude. Referendumǧa qoiylǧan mäsele boiynşa azamattar men qoǧamdyq bırlestıkter ügıt kezınde jinalystarda, mitingılerde, azamattardyŋ jiyndarynda, būqaralyq aqparat qūraldarynda öz pıkırlerın bıldıruge qūqyly ekenın nazar audartamyz («Respublikalyq referendum turaly» Konstitusiialyq zaŋnyŋ 7-baby). Jinalystar men mitingıler «Qazaqstan Respublikasynda beibıt jinalystardy ūiymdastyru jäne ötkızu tärtıbı turaly» Zaŋ şeŋberınde ūiymdastyrylyp, ötkızıluı tiıs. Beibıt jinalystar ötkızu talaptaryn saqtamau Qazaqstan Respublikasynyŋ Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodeksınıŋ 488-babyna säikes äkımşılık jauaptylyqqa äkep soǧady. Ügıt kezeŋı 3 qyrküiekte bastaldy jäne 2024 jylǧy 4 qazanǧa deiın jalǧasady (saǧat 24:00-ge deiın). Referendumnyŋ qarsaŋyndaǧy jäne referendum künderı, iaǧni 2024 jylǧy 5 jäne 6 qazanynda ügıt jürgızuge tyiym salynady. Konstitusiialyq zaŋǧa säikes («Respublikalyq referendum turaly» Konstitusiialyq zaŋnyŋ 7-babynyŋ 2, 3, 4-tarmaqtary) barlyq baspa ügit materialdarynda olardy şyǧarǧan ūiymdar, olardy basyp şyǧarǧan oryn men taralym, olardy şyǧaruǧa jauapty adamdar turaly mälimetter boluǧa tiis. Būqpantai ügit materialdaryn taratuǧa tyiym salynady. Ügit materialdaryn eskertkişterge, eskertkış tūǧyrlarǧa, tarihi, mädeni nemese säulettik qūndylyǧy bar üiler men ǧimarattarǧa, sondai-aq dauys beruge arnalǧan üi-jailarǧa ilıp qoiuǧa rūqsat etılmeidı. Olardy saqtamau Qazaqstan Respublikasynyŋ Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodeksınıŋ tiısınşe 102, 113 jäne 124-baptary boiynşa jauaptylyqqa äkep soǧady. Sondai-aq Respublikanyŋ konstitusiialyq qūrylysyn küştep özgertuge, tūtastyǧyn būzuǧa, memleket qauipsizdigine nūqsan keltiruge, soǧysqa, äleumettik, näsildik, ūlttyq, dini, tektik-toptyq jäne rulyq astamşylyqqa, sondai-aq qatygezdik pen zombylyqqa tabynuǧa ügitteuge tyiym salynǧan. Atalǧan terıs äreketterı üşın kınälı tūlǧa Qazaqstan Respublikasynyŋ Qylmystyq kodeksınıŋ 174-baby (äleumettik, ūlttyq, rulyq, näsildik, tektık-toptyq nemese dini alauyzdyqty qozdyru) jäne 179-baby (bilikti küşpen basyp aludy nemese bilikti küşpen ūstap tūrudy, memleket qauıpsızdıgıne nūqsan keltırudı ne Qazaqstan Respublikasynyŋ konstitusiialyq qūrylysyn küştep özgertudı nasihattau nemese oǧan jariia türde şaqyru) boiynşa qylmystyq jauaptylyqqa tartylady. Konstitusiiaǧa säikes (83-bap) prokuratura organdary referendum ötkızudıŋ barlyq kezeŋderınde zaŋdylyqtyŋ saqtaluyn qadaǧalaudy qamtamasyz etedı. Joǧaryda baiandalǧandy eskerıp, Bas prokuratura azamattardy, qoǧamdyq ūiymdar men būqaralyq aqparat qūraldaryn respublikalyq referendumǧa daiyndyq jäne ony ötkızu kezınde qoldanystaǧy zaŋnamany qataŋ saqtauǧa şaqyrady", - delıngen habarlamada.Ūqsas jaŋalyqtar
