QR AÝYL ShARÝAShYLYǴY MINISTRLIGINIŃ NAZARYNA!
Jaımashýaq jaz da óz máresine jetip, qaımana qazaq qaqaǵan qysty qarsy alýǵa qamdanyp jatyr. Ejelden tórt-túlikti janyna serik etken aýyl halqy ózinen buryn mal-jannyń qamyn jasaýdy kózdeıdi. Bir úıde kem degende 5 sıyr bar degenniń ózinde maldyń aspandap turǵan azyǵy aýyldaǵylardy biraz ábigerge salary anyq.
Máselen, naqty keltirilgen málimetter kózine súıensek, Jambyl oblysy, Jambyl aýdany, Asa aýylynda jońyshqanyń bir baýy baqandaı 400 tg-ni quraıdy. Bylaı qarasań aýyz toltyryp aıtarlyqtaı emes, alaıda bir sıyrdyń ózi bir kúnde, bir ǵana baýmen shektelip qalmaıdy. Aýyldaǵylar bes bas sıyrǵa 400 teńgeden bir qysta 1000 baý (túk) satyp alady. Ony jınaýy, ákelýi, jol puly, qaıta úıge tıeýi taǵy da aqsha. Sonda kem degende 400 myń teńge ketedi eken.
Qys qatty bolar degen saqtyqpen, jońyshqanyń qasyna arpa, bıdaı, kebegin taǵy qosady. Bulardyń da baǵasy máz emes. Arpa-66, bıdaı-74 teńge. Bir sıyr 50 kgdyqpen 5 qap bıdaıdy 18500 teńgege tutynsa, 5 sıyrǵa 92500 teńgege bıdaı alynady eken. Sonda quny 200 myńnan aspaıtyn bes iri-qaraǵa bulaı shyǵyndanýdyń qajeti qansha dep oılanyp qalasyń?!
Ári bul maldar tek jem-shóbimen shektelip qalsa jaqsy ǵoı, budan bólek eki-úsh aı saıyn ektirýi, óriske beretin qarajaty, qashyrýy, aýyrsa dári-dármegi, qulaqqa salynatyn enine deıin sharyqtap tur. Aýyldaǵylardyń maldan basqa qyzyǵy joq ekenin sezgen, veterınalyq dárihanada dárilerdi ýdaı baǵaǵa satady. Nátıjesinde halyq paıdasynan buryn, qyp-qyzyl zııanyn tartady.
Osy oraıda bilgishsymaqtar maldyń súti, aırany, qurty qala berdi maıy bar emes pe qalýy múmkin. Árıne, aqtyń bolǵany jaqsy, bular bir úıge tolyǵymen jetetin shyǵar. Alaıda aýylda qurt-maıdy satylymǵa shyǵara almaısyn. Sebebi mańaıdyń bári sıyr ustaǵandar. Al qalaǵa baryp salpaqtaımyn deseń, birneshe saǵattyq jolǵa shydamaı, ashyp, ábigerge salýy da yqtımal. Qysqasy, qalaı tartsaq ta mal óz-ózin aqtamaıdy.
Osynyń bárinen beıhabar úkimet, aýyldyń biraz halqyn 21 myń teńge úshin qora-qorany aralap, maldyń baryn bilse, jerden jeti qoıan tapqandaı beriletin járdemaqydan shektep tastap otyrdy. Odan bólek qalanyń qaq tórinde jyly oryndyqta otyrǵandar "aýyl sharýashylyǵy nege damymaı jatyr" dep urandaıtyny taǵy bar. Árıne, mal azyǵy qymbattap turǵan shaqta aýyl sharýashylyǵynyń damýy neǵaıbyl. Kóp adamnyń maldan qashatyn basty sebebi de osy. Mal azyǵy ary qaraı da arzandamasa aýyl sharýashylyǵy atymen joǵalýy ábden múmkin. Sondyqtan osy máseleni QR aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi nazaryna alady dep senemiz.
Aqgúl AIDARBEKOVA
"Adyrna" ulttyq portaly
