Úshinshi quryltaıdan qoǵamǵa eki taqyryp týdy. Gerb pen nasybaı. Bir-birinen tym alshaq ekenin aıtpaǵanda, qazaq qoǵamyn alańdatatyn máselelerden de alys jatyr.
Gerb, talaı jyl ony Eltańba dep te jazyp júrdik, jaıyndaǵy pikirimizdi keler jolǵa qaldyryp, dál qazir nasybaı týraly oı qozǵaıyq.
Atamyz Oljaı nasybaı atty. Ol kisini bul úshin eshkim, ásirese kommýnıster qýǵyndamady. Otanyn qorǵap Ekinshi jahandyq soǵysta Kýrsk ıininde Gýderıannyń tankileriniń saýytyn zeńbirekpen talqandap qaıtty. Sol soǵysta qolyn qaldyrdy. Jalǵyz qolmen memlekettiń malyn baqty. Ol kisi bes ýaqyt oqıtyn namazy men kúndelikti bir shaqsha nasybaıyn erligi jáne eńbegi arqyly ótep alǵany anyq.
Álgi nasybaıdy biz - nemereleri daıyndap beretinbiz. Qıyndyǵy joq. Arnaıy aǵash saptyaıaq pen aǵash shoqpar bar. Aldymen taýdan qylsha degen butanyń butaqtaryn bákimen qıyp kóleńkege keptirip qoıamyz. Atamyz eshqashan tamyrymen julǵyzbaıtyn. Kepken qylshany jaǵyp, kúline qattalyp turǵan temeki japyraǵy men qalampyrdyń búriniń jartysyn qosamyz. Osyny saptyaıaqqa salyp, aǵash shoqparmen asyqpaı úgitemiz. Bir qasyq bulaq sýyn qosyp taǵy aralastyramyz. Nasybaı daıyn, atamyzdyń múıiz shaqshasyna salyp beremiz.
Osy nasybaıdy atqan bizdiń aýyldyń shaldary 80 jastan asa ómir súrgende bireýiniń aýyzy, erini rak degen páleni bilgen joq. Ókpeleri de taza boldy. Temeki - ókpe ragyna sebepker bolsa, ekologııalyq taza nasybaıdan aýyrǵan qart bolmaıtyn.
Demek, qazir nasybaıǵa tyıym salǵannan esh paıda joq. Zań qýdalaıtyn esirtkini jeńe almaı kelemiz, endeshe bul da solaı óziniń qara bazary arqyly saýdalana bermek.
Nasybaıǵa neǵurlym tyıym salynǵan saıyn onyń kúmándi jolmen jasalyp, satylýy óse bermek. Budan halyqtyń densaýlyǵyna da, memlekettiń bıýdjetine de paıda joq.
Odan da hımııalyq qospasyz ekologııalyq taza shópterdi qosyp jasaıtyn nasybaıdyń standarty bekitilýi kerek. Sol standartpen ónim shyǵarýǵa ruqsat etý kerek. Ony kámeletke tolǵandarǵa sata berý kerek.
Endi gıgıenaǵa keleıik. Kezinde Qaraǵandyda bir aǵamyz nasybaı atý úshin fıltrli qymbat sıgaretti qosa alyp júretin. Nasybaıdy temekiniń fıltr, ıaǵnı súzgisine orap alyp, ernine salatyn.
Demek, álgi satylatyn nasybaıǵa sonshama fıltr birge beriletin bolsyn. Jáne bularǵa aýzy jelimdele qalatyn shaǵyn paket qosylsyn. Ol tutynylǵan nasybaıdy salyp qoıýǵa arnalady. Boldy. Eshkim nasybaıdy kóringen jerge túkire salmaıdy. Shaǵyn paketi tolǵanda qoqys salǵyshqa salady.
Bul qazir sheteldikter qolyndaǵy temeki óndirisine balama bolady. Saladaǵy monopolııa joıylady. Qoldan jasalǵan, densaýlyqqa óte qaýipti nasybaı óz-ózinen suraýsyz qalady.
Osyny oılaý men iske asyrýdyń ne qıyndyǵy bar deıik. Toqaevqa bizden bir sálem bolsyn.
Ózimiz nasybaı atpadyq. Biraq nasybaı atqan shalǵa nemere, nasybaı atqan Aqseleý aǵaǵa ini, nasybaı atqan bir qaýym azamattarǵa qatarlas boldyq.
Qaınar Oljaı
