Táýelsizdikke qol jetkizgen dara elde araǵa bir jyl salyp, ulttyq Qarýly kúshterdi qurý týraly Jarlyq kúshine endi. Búgingi tańda Qurlyq áskeri, Áýe qorǵanys jáne Áskerı-teńiz kúshteri dep 3 birdeı qurylymdyq ásker tutas memlekettiń tynyshtyǵyn kúzetýde. Bir sózben aıtqanda Qarýly kúshterdi qurý- táýelsiz eldiń qol jetkizgen basty jeńisi.
Muqym eldiń amandyǵyn arqalaǵan qorǵanys shebiniń jumysyn jetildirý jyldar boıy úzdiksiz atqarylyp kele jatqan aýqymdy is. Qurylǵanynan beri 32 jyldy artqa tastaǵan qazirgi ulttyq Qarýly kúshterdiń qalpy ámbege aıan, onyń qaýqary da qarymdy ekeni sózsiz. Áıtkenmen, áskerı sarapshylar álide bul baǵytta atqarylar isterdiń ushan-teńiz ekenin alǵa tartýda.
«Búgingi álemde halyqaralyq jaǵdaı óte kúrdeli bolyp tur. Osynyń saldarynan álemde baıqalatyn jańa betalys paıda boldy. Ár el óz qorǵanys salasyna qarajatty qomaqty kólemde quıyp, qarý-jaraqtaryn kóbeıtip jáne jańartyp jatyr. Dúnıejúzinde búgingi kúni osyndaı trend oryn alýda. Sol sebepti, bizdiń eldegi Qarýly kúshterge asa tereń reforma júrgizilýi tıis dep sanaımyn», -deıdi áskerı sarapshy Ermek Seıitbattalov.
Qorǵanystyń ár qımylyn qalt jibermeıtin sarapshynyń bul sózderi áskerı salanyń áleýetin arttyrýǵa áli de basymdyq berilý kerek degen oıǵa saıady.
Eldiń basty qorǵany –Qarýly kúshter. Sol sebepti, onyń zamanaýı sıpatyn anyqtaý, normatıvtik-quqytyq negizin qalyptastyrý el bıligi aldyndaǵy aıqyndalǵan mindet.
Áskerı salanyń artyqshylyǵy men sarbazdarǵa artylǵan jaýapkershilik júgin jan-jaqty jınaqtap kórsetetin bas qujat bar. Ol, áskerı doktrına. Eń alǵash ret 1993 jyly qabyldaǵan bul qujatqa zaman talabyna saı birneshe márte ózgeris engizildi.
Jalpy, áskerı doktrına erejelerinde memlekettiń qorǵanys qabileti men áskerlerdiń jaýyngerlik ázirligin arttyrýdy, olardy qarý-jaraq pen áskerı tehnıkanyń zamanaýı úlgilerimen qamtamasyz etý, qorǵanys ónerkásibi bazasyn damytýǵa aıryqsha mán berilgen. El men jerdiń tynyshtyǵyn saqtaıtyn áskerı salanyń eń bir jibekke bergisiz názik, hám juqa saıası baǵyty bar. Bul, halyqaralyq áskerı yntymaqtastyq dep atalady.
Halyqaralyq áskerı qarym-qatynas salasynyń quramdas bóligi sanalatyn baǵytta elderdi biriktiretin bir ǵana qural - áskerı múdde. Áskerı sarapshy Ermek Seıitbattalovtyń aıtýynsha, halyqaralyq áskerı yntymaqtastyq qurý, sol elmen birigip óz elińizdiń qaýypsizdigin qamtamasyz etip, saqtap qalý maqstanynan týady.
Búgingi tańda Qazaqstan kóp eldermen áskerı yntymaqtastyq ornatty. Jalpy halyqaralyq áskerı qarym-qatynasty júrgizýdiń saıasatynda birneshe qaǵıdasy bar. Álemdegi elder úsh kategorııaǵa bólinýi kerek. Geostrategııalyq regıondar men aımaqtarǵa bólinip, álem kartasynda shekaralaryn boljap, syzyp, belgilep alýy qajet. Bir sózben aıtqanda, qajetsiz yntymaqtasqa ýaqyt pen resýrs jumsalmaıdy, al kerekti yntymaqtas umytylmaıdy.
Áskerı salanyń áleýeti aıtylǵanda, zamanaýı armııa týraly sóz qaýzaǵan artyq bolmas. El turǵyndary jańa áskerı býynǵa úmitpen qaraıtyny jasyryn emes. Tek olar áli de áskerı ǵylym men tájirbıe jınaqtaýy qajet. Zamanǵa saı Qarýly kúshter úsh bólshekti balqymaıtyn qorytpadan quralady. Birinshisi, zamanǵa saı qarý-jaraq, ekinshisi sol qarý-jaraqty meńgergende tehnıkalyq sıpatamasynyń túbine jetetin áskerı mamandar, úshinshisi, moraldy, jaýyngerlik psıhologııasy myqty jáne elastıkalyq qabileti bar, jigeri maıyssa da, saǵy synbaıtyn otansúıgish azamattardan turady. Zamanaýı armııanyń háli bir qalypty. Búgingi qorǵanys salasynyń maıtalmandary daıarlyǵy joǵary deńgeıdegi qarýly kúshter qataryndaǵy áskerılerdi daıyndap shyǵarýǵa baryn salyp júrgeni aıtpasa da túsinikti. Óıtkeni, áskerı óneri joǵary basshylar bolsa, qarý-jaraqty únemdi, taktıka men strategııa baǵytynda durys qoldaný biletin Qarýly kúshter qataryndaǵy áskerı mamandar kez kelgen agressorǵa kúmánsiz toıtarys bere alady.
«Táýelsizdiktiń alǵashqy jyldarynda elimizde joǵary sanatty, bilikti sardarlar múlde az boldy. Tuńǵysh Prezıdentimiz ár sarbazdy jigerlendire otyryp, aıbyndy ásker qurdy. Búginde bizdiń Kúshtik qurylymdarymyz zamanaýı tehnıka men tehnologııany meńgergen. Olar kez kelgen qaýip-qaterge qarsy soqqy bere alatyn aıbyndy ári mobıldi kúshke aınaldy»,-degen prezıdent Qasym-Jomart Toqaev.
Qasym-Jomart Kemelulynyń bul sózinen, Qarýly kúshter memlekettiń myzǵymas tynyshtyǵynyń kepili ekenin ańǵarý qıyn emes. Memlekettiń shańyraǵyn ustap turǵan negizgi baǵanasynyń biri de osylar. Áskerı salanyń eń asyl muraty da, eldi syrtqy qaýipten saqtaý bolyp tabylady. «Jaý joq deme - jar astynda» degen qazaqy támsildi eskersek, qorǵanystaǵy qyran qanatty oǵlandarǵa memleket qashanda ıek artady.
