Jaqynda Almatyda köz aurularyn emdep, diagnostikalaityn bıregei jaŋa klinika aşylady. Būl ıstı 15 jyldan berı Türkiianyŋ Ystambūl qalasynda tūryp, atalǧan salamen tūraqty ainalysyp kele jatqan Sätjan Toqtarbai esımdı otandasymyz qolǧa alǧan.
Ol sondai-aq medisina salasynda jūmys ısteitın «Medisat» kompaniiasynyŋ negızın qalauşy. Kompaniia Qazaqstannan, jalpy Orta Aziiadan Ystambūl qalasyna dertıne em ızdep baratyndarǧa, sondai-aq densaulyǧyn teksergısı keletınderge jetı jyldan berı qyzmet körsetıp keledı. Medisinalyq turizm men köz aurularyn emdeuge qatysty Sätjan Toqtarbaimen bolǧan äŋgımenı nazarlaryŋyzǧa ūsynamyz. — Sätjan, aldymen özıŋız turaly, sosyn medisina salasynda kompaniia qūruyŋyzǧa ne türtkı bolǧanyn aityp berseŋız? — Men Pavlodardan Türkiiaǧa bılım quyp barǧan edım. Bauyrlas eldegı eŋ köne Ystambūl universitetınıŋ ekonomika fakultetın aǧylşyn tılınde bıtırıp, ūsynys jasaǧan soŋ sol jaqta eŋbek jolymdy bastadym. Ystambūl qalasynda tūryp jatqanyma jalpy 15 jyl boldy. Keiın medisina salasyna bırjola auystym. Onyŋ da özındık sebebı bar. Türkiiaǧa Qazaqstannan densaulyǧyn tolyq teksertuge, köz, onkologiia jäne özge de aurularyn emdetu üşın adamdar köp keledı. Sondyqtan jerlesterımızdıŋ türıkterdıŋ zamanaui medisinalyq mekemelerınde emdeluıne bır jaǧy öz ülesımdı qosqym keldı. Osy jyldary bızdıŋ kompaniianyŋ kömegıne myŋdaǧan adam jügınıp, emderıne şipa tapty. Qazır tūtas komanda bolyp qalyptastyq. Qazaqstannan baryp jūmys ıstep jatqan medisinalyq därıger-keŋesşılerımız bar. Iаǧni türkiialyq mamandardyŋ aitqandaryn nauqastarǧa qazaq, orys tılınde tüsınıktı etıp jetkızıp beretın, medisinalyq bılımı bar alty audarmaşymyz ben ekı medisinalyq därıger konsultantymyz jūmys ısteidı.
— Kompaniiaŋyzdyŋ kömegıne qanşa adam jügındı?
— 7 jyl ışınde 19 myŋdai adamǧa Türkiiada emdeluıne, tolyqtai tekserıluıne öz qyzmetımızdı körsetıppız. Qazaqstanda 78 ret konsultasiia ūiymdastyryppyz. Tört jylda Qazaqstanda şamamen 7 myŋ adamǧa konsultasiia jürgızdık. Osy jaqqa onkologtardy, hirurtardy, okulistterdı äkeldık. Jalpy, ortalyǧymyzǧa aiyna tolyqtai tekserıluge, emdeluge 80-90 adam keledı. Negızınen bızge chek-ap jasauǧa keletınder köp. Bızge keletınderdıŋ 80 paiyzy közdı tekseruge, chek-ap jasauǧa jäne onkologiialyq aurularmen jiı jügınedı.
— Būl qyzmetterıŋızdı medisinalyq turizm dep aitsaq bola ma?
— Ärine, medisinalyq turizm degenımız ne? Qazaqstanda emdelgısı kelmegen nemese būl elde emı tabylmaǧan nauqastar şetelge ketedı. Būl Qazaqstannyŋ medisinasy älsız degendı bıldırmeidı. Kerısınşe, adamdardyŋ taŋdau mümkındıgı artty desek bolady. Äsırese, soŋǧy tört jylda pandemiiadan keiın şetelge, onyŋ ışınde, Türkiiaǧa baruşylar sany 4-5 esege deiın köbeidı. Sebebı, adamdar būryn auyrǧan soŋ baryp qana em ızdese, qazır auyrmaityn jol ızdeu mädenietı qalyptasyp keledı. Būl künde şetelge qydyryp bara jatyp-aq, tolyqtai chek-aptan ötedı, bolmasa, ata-anam qartaidy, solardyŋ densaulyǧyn bır tekserteiın dep jıberetınder köp. Ekınşıden, qanşa degenmen, Türkiianyŋ medisina salasynda täjıribesı mol. Soŋǧy tehnologiiamen jabdyqtalǧan klinikalary bar. Onyŋ üstıne bız tūryp jatqan Ystambūlda halyq köp ärı Europanyŋ soŋǧy tehnologiialaryn der kezınde alyp, mamandary ol jaqtarmen de täjıribe almasyp tūrady. Būnyŋ bärı türık medisinasynyŋ damuyna özındık yqpalyn tigızbei qoimaidy.
— Sızder arqyly Türkiiada em alǧysy keletındermen qalai jūmys jasaisyzdar?
— Bızge öte qarapaiym nauqas habarlasady. Tolyq qūjattaryn jıberedı. Därıger medisinalyq keŋesşıler nauqastar jıbergen qūjattarmen tolyqtai tanysyp şyǧady, medisinalyq negızde türık tılıne audaryp, tiıstı mamanǧa beredı. Mysaly, myna nauqasqa operasiia jasau kerek, osyndai somada, osyndai künı jasau kerek degen siiaqty. Sosyn bız arnaiy formada sonyŋ bärın, operasiianyŋ atyn, qarajatyn, neşe kün ketetının bärın jazyp, ony nauqasqa jıberemız. Eger ol klinikanyŋ şarttaryn qabyldaityn bolsa, biletın alǧan soŋ, bızge pasporty men biletın jıberedı. Bız osynda äuejaidan kütıp alamyz. Qonaqüiıne ornalastyramyz. Kerektı därıgerlerıne aldyn ala jazǧyzyp qoiamyz. Soǧan bailanysty, qasyna arnaiy audarmaşysyn qosyp operasiiasyn ūiymdastyryp, palatasyna jatqyzyp, tolyq baqylauǧa alamyz. Emı bıtken soŋ äuejaiǧa deiın şyǧaryp salamyz.
— Rasy kerek, Türkiiaǧa baryp emdeluge ekınıŋ bırınıŋ şamasy jete bermeidı...
— Dūrys aitasyz, joǧaryda toqtalǧanymdai sondai jandarǧa kömegımız tisın dep soŋǧy üş jylda Almaty jäne Aqtau qalalaryna Türkiianyŋ bılıktı mamandaryn aparyp, qoljetımdı baǧada keŋes berıp, konsultasiia ūiymdastyryp kelemız. Sol jerde nauqasty barynşa Qazaqstanda ary qarai emdele alatyndai etıp emın belgıleimız. Eger kürdelı emdeudı, jaŋa tehnologiialar men myqty mamandardy qajet etetın bolsa ǧana Türkiiaǧa barady.
— Jaǧdaiy joq, emınıŋ qarajatyn tölei almaityn adamdar bara ma sızderge? Olarǧa kömek körsetudıŋ, bolmasa jeŋıldık jasaudyŋ joldary qarastyrylǧan ba?
— Adam balasy bolǧan soŋ türlı jaǧdai bolady. Jalpy Medisat medisinalyq turizm kompaniiasy. Jyldar boiy Ystambūldaǧy eŋ tanymal klinikalarmen qoian-qoltyq jūmys ıstep kelemız. Sondyqtan ondai kezderı tıkelei olardyŋ basşylarymen söilesıp, qolymyzdan kelgenşe jeŋıldıkter alyp berıp, emge qarajaty joq jandardy tegın emdeu mümkındıkterın qarastyryp kelemız. Onnan astam adamnyŋ operasiiasy men transplantasiiasyna kömektestık. Bız qaiyrymdylyq qory emespız, bıraq otandastarymyzdyŋ mūqtajdyǧyn öteu üşın qolymyzdan kelgenın jasaimyz.
— Äŋgıme barysynda Almatyda jaŋa klinika aşamyz dep aityp qaldyŋyz. Sol jaiynda tolyǧyraq aityp berseŋız. Ol medisinanyŋ naqty bır salasyna mamandanǧan klinika ma?
— Almatyda qalasynda 15 qaŋtarda «Asiakoz» degen köz klinikasyn aşudy josparlap otyrmyz. Ony aşu sebebımız – qazır közge em ızdep, şetelge baratyndar köp, sonymen qatar közıne kürdelı ota qajet, bıraq, qarajat jaǧynan jolyna aqşa taba almai, bızge jete almaityndar da bar. Endı qazaqstandyqtar közın emdetu üşın Anadolyǧa barmaidy, osy jerde-aq emdete alady. Türkiialyq bılıktı hirurgtardy osynda alyp kelemız. Emhanamyz tolyqtai soŋǧy tehnologiiamen halyqaralyq standarttarǧa sai jabdyqtalǧan. Asiakoz klinikasynda kürdelı otalardy da jasaimyz. Ai saiyn jaǧdaiy joq, kürdelı ärı jedel otany qajet etetın 3-4 nauqasty taŋdap alyp, olarǧa kömektesu, iaǧni tegın ota jasap beru de josparda bar. Klinikamyzdyŋ atauyn «Asiakoz» dep ataudyŋ özındık sebebı bar. Iаǧni, aldaǧy uaqytta közıne em ızdep körşıles elderden keletın nauqastarǧa da qyzmet körsete otyryp, Qazaqstanda medisinalyq turizmdı damytqymyz keledı. Iаǧni tüpkı maqsatymyz — klinikamyzdy Ortalyq Aziiadaǧy köz emdeitın ırgelı ortalyqqa ainaldyru.
— Elımızdıŋ medisina salasyna qandai özgerıster kerek? Şeteldık mamandarmen jūmys ıstep jürgen jan retınde ne aitasyz?
— Elımızdıŋ medisinasy zamanǧa sai tūraqty damyp keledı. Qazır jastardyŋ köbı şetelde bılım alyp, öz elımızde de bılıktı mamandar daiyndalyp jatyr. Özımız aşqaly otyrǧan klinikaǧa keletın bolsam, aldaǧy uaqytta būl jerde türık tılın bıletın otandyq därıgerlerdı de täjıribe almasyp, üirenerı bolsa, qajetın alsyn degen oimen jūmysqa alu oida bar. Medisinalyq turizm salasynda jürgennen keiın, klinika aşa otyryp, būl joldy odan ary damyta otyryp, otandyq medisinany damytuǧa osylai az da bolsa, öz septıgımızdı tigızgımız keledı.
— Qolǧa alǧan ısterıŋız oŋynan bolsyn! Sūhbatyŋyzǧa raqmet! Isterıŋızge bereke bersın!Ūqsas jaŋalyqtar
