Änūrany 50 jyl aitylǧan abaitanuşy

6568
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/01/img_7856.jpeg

Bügın — belgılı ǧalym, qazaq ädebietınıŋ abaitanu mektebınıŋ negızın qalauşylardyŋ bırı, şäkärımtanuşy, aqyn Qaiym Mūhamedhanovtyŋ tuǧan künı.

Ol 1916 jyldyŋ 5 qaŋtarynda Semei qalasynda düniege kelgen. Jazuşy, tekstolog jas jetkınşek kezınen bastap öleŋ jazdy. 15 jasynda kemejaida jük tasuşy, jūmysşy, kadr bölımı qyzmetkerı, mädeniet qyzmetkerı, mūǧalımdık qyzmetterdı atqardy.

Ekı jyldyq qazaq tılı men ädebietı mūǧalımderın äzırleu kursynan keiın Semei pedinstitutyna tüsıp, 1941 jyly eksternmen aiaqtaidy. Körnektı tūlǧa 17 jastan bastap Semei qalasynyŋ ärtürlı mekemelerınde sabaq bere bastady. Üzdık pedagog-tälımger ömırınıŋ 60 jyldan astamyn jastardy tärbieleu jäne bılım beru ısıne arnady.

Qaiym Mūhamedhanov ǧūmyr boiy Abai sözınıŋ tüpnūsqasyn saqtaumen ainalysty: Abai öleŋderı men poemalaryna tekstologiialyq taldau jürgızıp, ärbır şyǧarmasyna ǧylymi tüsınıkteme jazdy, ūzaq jyldar boiy bır basylymnan ekınşı basylymǧa köşetın jaŋsaqtyqtar men qatelerdı jöndedı. Sonymen bırge, ǧalym Abaidyŋ belgısız bolyp kelgen 31 şyǧarmasyn tauyp, olardyŋ Abaidıkı ekenın däleldedı.

Ol – Qazaq SSR-ı memlekettık gimnı mätınınıŋ avtory. 27 jastaǧy jas jıgıt 1943 jyly respublika gimnın jazyp, konkurs jeŋımpazy atandy. Onyŋ alǧaşqy joldary: «Er qazaq ejelden erkındık aŋsaǧan» dep bastalǧan edı. Būl änūran täuelsızdık alǧanǧa deiın şyrqaldy.

Qaiym Mūhamedhanov aqyn retınde 1936 jyldan bastap tanyla bastady. Ol 100 den asa öleŋ men poemalar jazdy, sondai-aq Ǧ.Toqai, T.Şevchenko taǧy basqa aqyndardyŋ öleŋderın qazaq tılıne audardy. Karlagta «Tuǧan el – altyn besık», «Balalaryma», «Jūbaiym Farhinurǧa», «Otyrdyq tar qapasta kündı sanap», «Şerubai stansiiasy» t.b. öleŋderın jazdy.

Pıkırler