Belgılı akademik Orazaly Säbden bükıl türkı tıldes halyqtarǧa ündeu jasady. Būl turaly ol iutub jelısıne jariialady, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Ǧalymnyŋ aituynşa, jemqorlyqty joiyp, jaŋaşyldyqqa bet būruymyz kerek.“Myŋ ölıp, myŋ tırılgen qazaq halqy! Naǧyz qazaq endı aldanbau kerek! Egemendık alǧaly osy künge deiın barlyq mümkındıkterdı tek baiuǧa salu, jeke bastyŋ qamy üşın jasau jäne onyŋ kışkentai ainalasyndaǧylardyŋ baiuyna, maqsat-müddesıne salu, būl - būrynǧy jüienıŋ, būrynǧy bilıktıŋ, eskı Qazaqstannyŋ negızgı ideologiiasy boldy. Jalpy ideologiia degen olar üşın tek baiu, basqany oilamau. Qazaq halqy aldandy, ökınışke qarai. Akademik Zimanovtan bastap, ızgılıktı joldy, damudy qanşa bız jazsaq ta, aitsaq ta tyŋdamady. Kerısınşe, qysym, qiianat jasaldy. Akademik Qanyş Sätpaev bastap qūrǧan Memlekettık ǧylym akademiiasyn jauyp tastau, ol -ǧylymnyŋ tamyryna balta şabu. Jaqynda ǧana Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev Ūlttyq Ǧylym akademiiasyn memlekettık etıp, öz tūǧyryna qondyrdy. Mıne, endı ǧylymǧa, ǧalymdarǧa jol aşyldy. Endı bız tek osyndai keleŋsızdıkten bas tartyp, jaŋa bılımge, ǧylymnyŋ jetıstıgıne, ony ıske asyruǧa, ruhani kemeldenuge, qoǧamdy ızgılendıruge, endı halyqtyŋ jaǧdaiyn oilau kerek. Halyqtyŋ künkörıs deŋgeiın köteru kerek. Är otbasyna jaǧdai jasau kerek”, dedı akademik.
Sondai-aq, ol türkı tıldes elder bırıgıp, Türkı odaǧyn qūrudy ūsyndy.“Şaş etektei bailyqtyŋ üstınde otyrmyz. Būrynǧydai ūrlaudy qoiyp, korrupsiiaǧa balta şapsaq, bärı tüzeledı. Men endı ǧalym retınde aitaiyn, aldymyzda ruhani revoliusiia tūr. Ol intellektualdy ekonomika, neirotehnologiia, jasandy intellekt, qoǧamdy gumanizasiialaudan bastalady. Mıne, endı bız osylardy igeruge tyrysuymyz kerek. Aldymyzda jaŋa örkeniet ǧasyry. Jaŋa formasiia, integraldy qoǧam, gumanitarlyq noosferalyq sivilizasiia esıktı qaǧyp tūr. Ol bükıl adamzattyŋ bırıguımen ıske asady degen söz. Bızde sonyŋ qabyrǧasyna bır kırpış bolyp qalansaq, dūrys bolar edı. Sonda ǧana bızdıŋ türkı tegımızdıŋ Euraziia qūrlyǧyndaǧy eŋ joǧaoy imperiia bolǧanymyzdy ekınşı ret älemge däleldeuımız mümkın. Ol üşın ne ısteu kerek? Joba jasaldy. Europa odaǧy siiaqty, türkı tegı degen odaq qūruymyz kerek. Türkıstanda türkı tıldes 220 mln halyqtardyŋ ökılettılıgın jinap, Ūly Jıbek jolynda tūŋǧyş ret älemnıŋ Türkı tegı qūryltaiyn ötkızu kerek. 6 memleket basşylary şeşım şyǧaryp, “Türkıstan-Tūran” deklarasiiasyn qabyldau kerek jäne Türkı odaǧyn qūru qajet.
Negızgı strategiialyq maqsat- Ūly Jıbek jolynda Türkı tıldes halyqtardyŋ ruhani, mädeni, tarihi jaǧynan älemdık deŋgeide bäsekeles qylu. Mıne, Jaŋa Qazaqstan ökılderı, osy ideiama män berulerıŋızdı ötınemın”, dedı ǧalym Orazaly Säbden.
https://youtu.be/yaGI_XKncUc?si=5DFCUUYn78vzZHn5
