Áıelder isteri jónindegi Ulttyq komıssııa otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyq máseleleri boıynsha keńinen saraptamalyq jáne qoǵamdyq talqylaý jasaýǵa bastamashy boldy.
Astana qalasynda QR Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaevanyń tóraǵalyǵymen Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi Ulttyq komıssııanyń otyrysy ótti.
Ulttyq komıssııa tóraǵasy Aıda Balaeva turmystyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý qazirgi qoǵam úshin asa mańyzdy mindetterdiń birine aınalǵanyn aıtty.
Ol azamattyq sektor men qoǵamdyq pikir kóshbasshylarynyń osy jaǵymsyz qubylyspen kúresýdiń tıimdi sharalaryn ázirleýge jáne iske asyrýǵa belsendi qatysýynyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
«Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha «Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly» QR Kodeksine engizilgen ózgeristerdi qosa alǵanda, turmystyq zorlyq-zombylyq úshin jazany qatańdatý úshin birqatar pármendi sharalar qabyldandy. 1 shildeden bastap polıııa ótinish berýshiden turmystyq quqyq buzýshylyqtardy tirkeýdiń anyqtaý sıpatyna kóshti. Jańa túzetýler jábirlenýshilerdiń ótinishinsiz ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is qozǵaýǵa múmkindik beredi. Ol úshin kýágerlerdiń, kórshilerdiń jaýaptary, beınebaqylaý kameralary men beınetirkeýish jazbalary jetkilikti bolady.
Biz naqty is-qımyl baǵdarlamasyn ázirleý arqyly jumysty kúsheıtýimiz kerek. Ulttyq komıssııa basymdyqtardy anyqtaýǵa baǵyttalǵan birneshe bastamalar men jobalardy usyndy», - dedi birneshe sandarǵa toqtala ótken Aıda Balaeva.
1 shildeden bastap turmystyq quqyq buzýshylyqtar úshin jaýapkershilik kúsheıgennen keıin 4 aı ishinde jaýapqa tartylǵandar sany artqan.
Eger osy jyldyń ekinshi toqsanynda 7 myń adam jaýapqa tartylsa, úshinshi toqsanda olardyń sany 27 myń adamǵa jetken. Bıyl 60 myń quqyq buzýshy ákimshilik jaýapkershilikke tartyldy. Olarǵa qatysty 75 myń qorǵanys uıǵarymy shyǵaryldy. Sot arqyly quqyq buzýshylardyń minez-qulqyna 12 myń erekshe talap qoıyldy. Jalpy, qabyldanyp jatqan uıymdastyrýshylyq jáne quqyqtyq sharalardyń nátıjesinde osy jyldyń 10 aıynyń qorytyndysy boıynsha otbasylyq-turmystyq qatynastar salasyndaǵy quqyq buzýshylyqtar týraly habarlamalardy tirkeý 20%, onyń ishinde qylmystyq quqyq buzýshylyqtar 4,2%, otbasylyq-turmystyq qatynastar boıynsha jasalǵan aýyr qylmystar 12% tómendedi.
Parlament Májilisiniń Zańnama jáne sot-quqyqtyq reforma komıtetiniń tóraǵasy Snejanna Imasheva áıelder men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne turmystyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý jónindegi normatıvtik quqyqtyq aktilerge ózgerister men tolyqtyrýlar engizý jónindegi jumysty iske asyrý týraly aıtyp berdi.
Quqyq qorǵaýshy Aıman Omarova otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyqqa jáne jazanyń bultartpastyǵyna qarsy is-qımyldy kúsheıtý jónindegi usynystaryn ortaǵa saldy.
Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Analar keńesiniń tóraǵasy Nazıpa Shanaı rýhanı-adamgershilik tárbıe men ata-analardyń osy úderistegi rólin arttyrý týraly sóz qozǵady.
Otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy is-qımyl boıynsha júrgizilgen jumystyń qorytyndysynda birqatar zańnamalyq jáne uıymdastyrýshylyq-praktıkalyq bastamalar daıyndalyp, tanystyryldy.
Ulttyq komıssııa músheleri áıelder men balalarǵa qarsy turmystyq zorlyq-zombylyqty krımınalızaııalaýdy, sondaı-aq zorlyq-zombylyqtyń qaıtalanýyn boldyrmaý men aldyn alý sharalaryn ázirleýdi atap ótti.
Olar Qylmystyq kodekske qylmystyń derbes quramy retinde «Otbasyndaǵy zorlyq-zombylyq» jeke babyn engizýdi usyndy. Bul mundaı jaǵdaılardyń aldyn alýdan bólek, quqyq qorǵaý organdarynyń – polıııa, prokýratýra jáne sot qyzmetkerleriniń arnaıy kásibı daıarlyǵyn qalyptastyrýda kómek dep sanaıdy.
Sondaı-aq, «Turmystyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý týraly» Zańǵa ózgerister engizý usynylady.
Máselen, «Turmystyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alýǵa jurtshylyqtyń qatysýy» atty jańa bap qosý. Ol otbasylyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alýǵa qoǵamnyń belsendi atsalysýyna baǵyttalǵan birqatar sharalardy qarastyrady.
Zańnamaǵa «Ekonomıkalyq zorlyq-zombylyq» týraly normany engizýge erekshe nazar aýdarylady. Bul norma otbasylyq zorlyq-zombylyqqa tap bolǵan áıelderdi júıeli qoldaýdy retteýge baǵyttalǵan. Osylaısha, zardap shekkenderge qajetti qoldaýdy qamtamasyz etetin zańdy tetikterdi belgileý usynylady.
Budan basqa, 2018 jyly Bas prokýratýra qabyldaǵan «Otbasyndaǵy zorlyq-zombylyqsyz Qazaqstan» Jol kartasyn tırajdaý usynyldy. Bul joba Túrkistan oblysynyń eki aýdanynda pılottyq joba retinde sátti júzege asyryldy. Sarapshylar ony iske asyrýdy elimizdiń barlyq óńirlerine keńinen taratýdy usynady.
Sondaı-aq smartfondarda mobıldi qosymsha ázirleý qajettiligi týyndap otyr. Onyń kómegimen yqtımal qurbandar týystary men tanystaryna óz ómirine qaýip tónip turǵany týraly habarlaı alady.
Odan bólek, otyrys qatysýshylary turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy is-qımyl jónindegi keshendi josparǵa engiziletin negizgi baǵyttardy talqylady. Ulttyq komıssııa bul baǵyttaǵy jumysty bastady.
Komıssııa músheleri aldyn alý shara máselelerinde vedomstvoaralyq ózara is-qımyldy kúsheıtý qajettigine toqtalyp ótti. 25 qarashada bastalatyn «Zorlyq-zombylyqsyz 16 kún» akııasy aıasynda aqparattyq-túsindirý jumystary, aýqymdy is-sharalar júrgiziletin bolady.
«Biz úshin quqyq buzýshylardy jazalap qana qoımaı, osy qylmystardyń qaıtalanýyn boldyrmaıtyn júıe qurý mańyzdy. Bul bizdiń otbasyndaǵy zorlyq-zombylyqqa qarsy kúrestegi sheshýshi sát. Biz qoǵamymyzdaǵy áıelder men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin birlesip jáne dáıekti túrde áreket etýimiz kerek», - dedi Aıda Balaeva.
Otyrys qorytyndysy boıynsha Ulttyq komıssııa otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyq máselelerin talqylaý úshin birqatar saraptamalyq kezdesýlerge bastama jasaý týraly sheshim qabyldady.
