Almaty-Qorǧas kürejoly boiyndaǧy penoplastpen jamalǧan tūs dauly bolyp, oǧan jauapty kompaniia jurnalistke onlain türınde qoqan-loqqy üiırgen soŋ, taraptar ärqaisysy öz ısterınıŋ dūrystyǧyn aityp uäj aitty. Arasynda synalǧan tūstyŋ jamalǧany sözboldy. Al «QazAvtoJol» ūlttyq kompaniiasy būl oqiǧa turaly ne dedı?
Jurnalist Dias Nūraqyn 19 qazan künı Almaty – Qorǧas baǧytyndaǧy kürejoldyŋ sapasyz salynǧanyn körsetıp, äleumettık jelıge video jariialaǧan. Beinejazbada joǧary sanatty jol sanalatyn avtobetonnyŋ quysyn kompaniia penoplastpen jamap qoiǧany aitylady. Būl köptıŋ aşuyn tuǧyzyp, tıptı talqyǧa tüstı.
MEHMETTIŊ DETEKTİVTIK TÄSILI
Jurnalistıŋ jazbasynan keiın Almaty – Qorǧas tas jolynyŋ uchaske basşysy Mehmet Şahin esımdı azamat oǧan qoqan-loqqy körsetıp, üstınen aryz jazatynyn aityp, keşırım sūrauyn talap etken. «Qūdaiǧa şükır, senıŋ telefonyŋdy taptyq. Penoplasty şyǧaryp tastaǧan sen ekensıŋ! Qazır ekı saǧattan soŋ Almatyda bolam. Üstıŋnen joldaǧy penoplast alyp tastaǧanyŋ üşın aryz jazamyn. Endı ol jol bülınse sen jauapty bolasyŋ. Nemese «zaiavlenie jazba» dep videonyŋ astyna keşırım sūra»,- dep audio jazba joldaǧan. Dias Nūraqyn eşkımnen keşırım sūramaitynyn aitqannan keiın, Mehmet oǧan Almaty – Qorǧas tas jolynyŋ sol tūstaǧy «garantiiasyn» moinyna artyp, antikorǧa aryz jazyp, soŋyna deiın jetkızetının bıldırgen.ZAŊ PENOPLASTPEN BŪZYLMAIDY
Äleumettık jelıde osyǧan orai aitys-tartys qyzǧan soŋ jolǧa jauapty «QazAvtoJol» ūlttyq kompaniiasynyŋ baspasöz hatşysy resmi mälımdeme jasap, joldyŋ quysyn penoplastpen bıtep qoiu eşqandai zaŋ būzuşylyqqa jatpaitynyn mälımdedı. «Almaty-Şelek-Qorǧas» küre jolynyŋ ortaşa jöndeu jūmystaryna ekı merdıger kompaniia jauapty. Būl jūmystar sementbeton jabyndysyn jöndei otyryp plitalardy auystyru, deformasiialyq jıktı ankerleu jäne germetizasiialau ädısımen ornatu kerek. «Būl jūmys jazda atqarylady.Tehnologiiaǧa säikes bögde zattardyŋ tüsuın boldyrmau üşın penopleks qoldanylady (būl qoldanystaǧy qalypty täjıribe). Aldaǧy uaqytta merdıger ūiymdar būl tehnologiianyŋ üstıne bitum mastikasyn qoldanbaq. Jūmystar älı tolyq aiaqtalǧan joq. Būl videoda jöndeu jūmystarynyŋ aralyq nätijesı ǧana beinelengen. Merdıger ūiymdarǧa keltırılgen zalalǧa bailanysty būl material tiıstı şeşım men şaralardy qabyldau üşın uäkılettı organǧa jıberılmek. Respublikalyq maŋyzy bar avtojoldardyŋ barlyq paidalanuşylaryn jol qozǧalysy erejelerın qataŋ saqtauǧa şaqyramyz! Sondai-aq QazAvtoJolǧa qarasty 1403 bailanys ortalyǧynyŋ jūmys jasaitynyn eske salamyn. Jol paidalanuşylarmen kerı bailanysty nyǧaitu üşın operatorlar täulık boiy jürgızılıp jatqan jöndeu jūmystary men kütıp-ūstau mäselelerı boiynşa keŋes beredı», - dedı «QazAvtoJol» ŪK» AQ baspasöz hatşysy Läzzät Stamǧazieva.ÄRTÜRLI AQPARAT
Kompaniia jolda jöndeu jūmystary tolyq aiaqtalmaǧan dese, jurnalist arnaiy eskertu belgısı mülde qoiylmai otyrǧanyn aitady. - Almatydan Jarkentke press-turǧa şyqqanbyz. Jolai Şelekke toqtap, boi jazyp tūrǧanda beton plitanyŋ kölık ötken saiyn selkıldep, sekırıp tūrǧanyn Rişat Asqarbekūly baiqap qaldy. Üŋılıp qarasam, ortasyna penoplast tyǧyp qoiypty. Eger jol saludyŋ jaŋa tehnologiiasy osy bolsa, nege barlyq jol uchaskesınde penoplast ornatylmaǧan? Keibır jerınde tıptı eşteŋe joq. Üŋıreiıp jatyr. Qoqym tüspesın deseŋızder, penoplast emes şüberek tyǧyp qoiyŋyzdar. "QazAvtoJol" aitqandai būl jerde jol jöndeu jūmysy jürıp jatsa, nege eskertu belgılerı, iaǧni arnaiy jol belgılerı qoiylmaǧan?, - deidı jurnalist. Dias Nūraqynnyŋ aituynşa, Ūlttyq kompaniia da, Almaty – Qorǧas tas jolynyŋ uchaske basşysymyn degen Mehmet te öz jūmystarynyŋ dūrys ekenderın aqtap älek bolǧanymen, kelesı künı «penoplast» tyǧylǧan joldy jalma-jan jamap ketıptı. - Ärıptesterımız däl sol jolǧa barǧan edı. Bügın sol jerge smola qūiyp, bıtep ketkenın aityp, suret joldady. Demek, keşe «QazAvtoJol» da, Mehmet te qoqan-loqy körsetıp, aityp jürgen aqparary şyndyqqa janaspaidy. Iаǧni, olar “penoplast salu tehnologiialyq jaǧynan dūrys, būl uaqytşa jasalǧan, aldaǧy uaqytta mastikamen bekıtemız. Bızdıŋ qazır ıstep otyrǧanymyz dūrys” dep bet baqtyrmai qoiǧan. Olar özderınıŋ dūrys emes ekenderın osy närsemen-aq körsettı. Jantalasyp, japa-tarmaǧai baryp, jarylǧan jerlerdıŋ barlyǧyn qalpyna keltırgen. Bügın men osyǧan bailanysty qosymşa ızdendım. Jalpy betonnyŋ arasyndaǧy deformosiialyq jaryq degendı jabudyŋ özınıŋ tehnologiiasy bar eken. Ony kesedı, odan keiın aua men qysymmen ürleidı. Odan keiın jyly auamen ışındegı kül-qoqysty tazalaidy eken. Keiın mastika jaǧady. Sondai özderınıŋ tehnologiialyq prosesterı bar. Al bız ondai tehnologiialyq prosess emes, betonnyŋ ortasyna penoplasty tyǧyp kete qarabaiyr ärekettı körıp otyrmyz. Mıne, būl Batys Europa - Batys Qytai baǧytyndaǧy halyqaralyq joldyŋ jaǧdaiy. Eger tehnologiialyq talaptar saqtalmasa, memlekettıŋ milliardtaryna salynǧan jol ūzaq uaqytqa şydamai erte bülınuı mümkın, - dedı jurnalist «Adyrna» tılşısıne bergen jauabynda. Sondai-aq, ol mūndai sapasyz joldar keiın qaiǧyly oqiǧaǧa äkelıp jatatynyn aityp, eskerttı. - Kezınde Türkıstan oblysynda, Almaty oblysynda künnıŋ ystyq kezınde beton plitalardyŋ kerılıp, tramplin siiaqty köterılıp ketken tūstaryna kölıkter soǧylyp, apatqa ūşyraǧany turaly aqparat bergen edık. Sodan keiın Prezidenttıŋ nazaryna deiın jetıp, «QazAvtoJoldyŋ» basşysy auysqan. Demek, būl beton plitalar jaz kezınde künnıŋ ystyǧynda kerılıp, bırın-bırı iterıp, būzylady. Bızdegı «QazAvtoJol» da, merdıger mekemeler be ondai jūmystardyŋ barlyǧyn küz uaqytynda jasap otyr. Al qazır salqyn būl kezde eşqandai deformasiialyq qozǧalys bolmaidy. Būl jūmystardyŋ barlyǧyn sol ystyq kezde jasau kerek edı. Būl da zaŋsyz äreket. Aqşany qalaida igeru kerek. Soǧan ötırık şala-şarpy jūmys ıstep jür»,- dedı Dias Nūraqyn.MEHMET SONDA SÖILEDI, SÖILEGENDE BÜIDEDI
«Adyrna» tılşısı Almaty – Qorǧas tas jolynyŋ uchaske basşysy Mehmet Şahinmen bailanysyp, jurnalistke ne üşın qoqan-loqqy üiırgenın jäne mäselenıŋ mänısın sūrady. Aituynşa, özı «QazAvtoJoldy»ŋ «qasyqtap jinaǧan abyroiyn, airandai töge salǧan» jurnalistke qapaly. - Jurnalistıŋ penoplasty nege qoiylǧanyn oilamai, alyp tastaǧany dūrys bolmady. Bırınşı tekserıp bılu kerek edı. Men 20 jyl boiy jol salasynda jūmys ıstep kelemın. Maǧan onyŋ keşırım sūrap-sūramaǧanynan eşqandai aiyrmaşylyq joq, bıraq ol «QazAvtoJolǧa» rahmet aitudyŋ ornyna, osyndai qylyq jasady. «QazAvtoJol» 33 jyl boiy Qazaqstanǧa sapaly jol salyp bergen. Al jurnalistıŋ nege olai aitqanyn tüsınbedım. Penoplast alynǧannan keiın arasyna tas, topyraq tüsıp qalǧan. Sodan keiın beton qysylyp köterılıp qalǧan. Keiın bızge antikor keldı. Sondyqtan men oǧan penoplasty almauy keregın aittym», - dedı Mehmet Şahin. Bır künde bıtelgen jolǧa kelsek, Mehmet Şahin ol jol älı jamalmaǧanyn, ol videoda jariialanǧan joldan 3,5 km jerde ornalasqanyn aitty. Al «penoplast» salynǧan joldyŋ 3-4 künde jamalatynynan habardar etken. - Jurnalist jol jamalǧan degen foto men video jariialady. Bıraq ol jol men jamalǧan joldyŋ arasy 3,5 km. Fotodaǧy jol penoplasty alynǧan jol emes. Keşegı jurnalistıŋ jariialaǧan joly boiynşa, jūmys ıstep jatyrmyz. 4-5 künde jamap bıtemız. Al mūndai jerge belgı qoiudyŋ qajetı joq. Joldyŋ sapasyna eşqandai negız joq. Būl är 200 metrde bar. Uaqytşa qoiylǧan. Ol araǧa penoplast salynady. Är qalanyŋ aua-raiyna, jaǧdaiyna bailanysty joldy salu tehnikasy ärtürlı. Sondyqtan Almatynyŋ aua-raiyna bailanysty joldyŋ tehnikasy osylai salynady. Qazır älgı jol mastika saluǧa daiyndalyp tūr. Al arnaiy belgı turaly aitsaq, qanşa köp belgı, sonşa jol apaty oryn alady. Sebebı, belgı qoiǧanǧa adam qarap jatqan joq. Tıptı, temırlerdı jūlyp alyp ketude. Jol älı tolyqtai bıtpedı. Bız jospar boiynşa, jeltoqsannyŋ onyna deiın aiaqtap beruımız kerek. Būiyrsa, kelesı aidyŋ 10-na deiın bıtırıp beremız dep otyrmyz. Qazır jūmys ıstelude», - dedı Mehmet Şahin. Jazdyŋ basynda Almaty – Qorǧas küre jolynyŋ 190 şaqyrymynda da osyndai apatty jaǧdaiǧa orai Sybailasqan jemqorlyqpen küres agenttıgınıŋ tekserıs bastaǧany jaily aqparat jariialanǧan edı. Sonda Sybailas-jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgı Almaty oblysy boiynşa departament basşysynyŋ bırınşı orynbasary Nūrsūltan Bekenov «Jobalau kezınde «kompensasiialyq jaryq» degen bolady. Sol 500-600 metr saiyn salynyp otyrǧan. Alaida ol jetkılıksız. Mysaly, Dubaida ondaidy 80-100 metr aralyǧynda salynady. Sondyqtan qysym bolǧannan keiın aua-raiynyŋ jylynuyna bailanysty beton köterılıp ketken», - degen. Ūzyndyǧy 300 şaqyrymǧa juyqtaityn Almaty – Qorǧas küre jolynyŋ qūny 130 milliard teŋgeden asady. Eldegı aqyly joldardyŋ bırıne jatatyn küre jol 2017 jyly tolyqtai paidalanuǧa berıldı.Dana Nūrmūhanbet “Adyrna” ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
