Pavlodardyń qasynda Aqsý degen qala bar. Kishigirim typ-tynysh qala. Halqynyń teń jartysy qala shetindegi Aqsý ferroqorytpa zaýytynda isteıdi. Sońǵy kúnderi Aqsýdyń aty kúlli respýblıkaǵa málim boldy. Áleýmettik jeli arqyly taraǵan vıdeolarda qaptaǵan kólikter men OMON qolyn qaıyryp, jerge jatqyzǵan kisilerdi kórýge bolady. Jańaǵy AFZ janyna qaraqurym el jıylyp, ony arnaıy jasaq qýyp taratýda. Aqsý bundaı dúrbeleńdi sońǵy ret 1990 jyldardyń basynda kórdi. Ermaktyń atyn Aqsý qylyp ózgertkende. Jurt nege jınaldy? Ony OMON nege taratýda? Máseleniń bárin ret-retimen baıandaıyq.
2000 jyldary Temirtaý qalasynyń azamaty is-saparmen Eýropaǵa barady. Sonda ferroqorytpa zaýytynan shyǵatyn, quramynda mıkrosferasy bar kúldi óńdep, avtokólikke jáne qurylysqa qoldanatynyn estıdi. Surastyrsa, bul kúldi tabý da ońaı emes, baǵasy da aspandap tur eken. Qazaqstanǵa kelisimen salyp uryp, Aqsý ferroqorytpa zaýytyna keledi. "Solaı da solaı, men sizderden kúl alaıyn dep edim, kómektesseńizder" dep. Onsyz da ol kúldi qaıda jibererin bilmeı otyrǵan zaýyt basshylyǵy jerden jeti qoıan tapqandaı qýansyn. Bireý esigińniń aldyndaǵy kúldi tegin áketem dep otyrsa qýanbaǵanda. Arada birneshe jyl ótkende mıkrosfera qosylǵan kúldiń baǵasyn jergilikti "metal jınaýmen" aınalysatyn azamattar da estıdi. Olar da aqyryn shetinen shet elge shyǵaryp júredi. Biraq, 2019 jyldyń mamyrdyń basynda "kúldiń" áńgimesi jalpaq elge jaıylyp, estigen jurt kúltókpeni "basyp alady". Endi she, bir keli kúldi 100 teńgeden alady. Bir qapqa 40 kelideı kúl syıady. Bir Kamazǵa 600-deı qap sııady. Sonda bir Kamazdan 2 mıllıon 400 myń teńgedeı aqsha shyǵady eken.
Bul kúl jaıly Google arqyly mynandaı aqparatqa keziktik.
Qurylys materıaldarynyń ónerkásibinde kúl keıbir beton túrlerin shyǵarý úshin qoldanylady. Sırek jáne mıkroelementter, mysaly, germanıı, galıı jáne ýran, keıbir metaldyq kómirlerdiń kúlinen alynǵan. Organıkalyq elementterdi toltyrý úshin kishkentaı mólsherde kúl jetkilikti.
Qazir bul kúltókpeniń basynda pavlodarlyq quqyq qorǵaý organynyń qyzmetkerleri jata-jastana jaıǵasqan. Vıdeodan kórgenderińizdeı arnaıy jasaq bul jerdi qatań kúzetke alǵan. Kirip-shyǵýǵa tek "bılikke jaqyn kompanııanyń" Kamazdarynyń ruqsaty bar deıdi. Bul Kamazdardy oblys kóleminde toqtatýǵa GAI qyzmetkerleriniń de shamasy kelmeıdi deıdi. Al, biletinder bul jerdi oblystaǵy nómiri birinshi adam óz dárgeıine keltirgen deıdi. Sol sebepti kúltókpeniń basy arnaıy jasaq pen jergilikti polıııanyń, uıymdasqan qylmysqa qarsy kúres qyzmeti (ÝBOP) qatań baqylaýynda eken.
Biz osy áńgimeniń anyq-qanyǵyn bilý úshin Pavlodar oblystyq polıııa departamentiniń resmı ókili Janna Belıalovaǵa habarlastyq. Arnaıy jasaqtyń kúl tókpeniń basynda ne istep júrgenin suraǵanymyzda, "ol jerge arnaıy jasaq shaqyrtý boıynsha bardy. Zaýyttyń aýmaǵyna halyq jınalyp jatyr degen habarlama túsken soń arnaıy jasaqty attandyrdyq" dep jaýap berdi. Biraq, jergilikti jurt arnaıy jasaq pen polıııanyń turǵanyna eki aptadan asty deıdi. Vıdeodan rasymen de, qaptalǵan qaptardy kórýge bolady.
Jerdiń astyndaǵy baılyqty qoıyp, kúltókpesiniń ózi altynǵa para par memlekette halyq qaıyrshynyń kúıin keship júr. Óz kúltókpesi ózine buıyrmaıtyn bizdeı de jurt bolady eken ǵoı.
[playlist type="video" ids="17189"]
[video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/2.mp4"][/video]
[video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/3.mp4"][/video]
[video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/4.mp4"][/video]
[video width="640" height="352" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/5.mp4"][/video]
[video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/6.mp4"][/video]
[video width="640" height="352" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/7.mp4"][/video]
[video width="640" height="352" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/8.mp4"][/video]
"Adyrna" ulttyq portaly
