Dın – ūstai alsaŋ qasietıŋ, ūstai almasaŋ qasıretıŋ degen söz qazırgı qoǧamdaǧy dıni ahualdyŋ özektılıgın aiqyndap tūr. Sonau toqsanynşy jyldardyŋ soŋyna taman är elden elımızge aǧylǧan dıni toptardyŋ ökılderı dıni nanym-senımı berık qalyptaspaǧan memelkettıŋ azamattarynyŋ sanasyn ulap, türlı arbau joldarymen qaramqataryna ılıktırdı.
Qaptaǧan dıni aǧymdardyŋ älegınen şyǧa almai adasqandardyŋ aqyry ne bolǧany belgısız. Dınnıŋ ainalasyndaǧy mūndai özektı mäsele älı de öz şeşımın taba almai keledı. Äsırese, Orta Aziia elderınde dıni radikalizmnıŋ mäselesı uşyǧa tüsude. Osy özektı taqyryp jönınde saiasattanuşy
Aman Mambetalievtıŋ pıkırın bılgen bolatynbyz.
– Qazırgı jaǧdai körsetıp otyrǧandai Ortalyq Aziia elderınde radikalizm mäselesı tolyq şeşımın tappai otyr. Sebebı, körşı elderde radikalizm faktorlary kezdesıp jatqanyn baiqaimyz. Aşyq jäne bızge aian Auǧanstanǧa tälıpterdıŋ kelıp, sol eldıŋ zaŋdaryn özgertıp, şariǧatqa būryp, adam qūqyǧyn būzuda. Äielder qauymy men dını özge tūrǧyndarǧa qysym körsetu keŋ etek alǧan. Qazır radikaldyq islam dınınıŋ formasyna kelıp otyr. Bızdıŋ elımızde dıni radikaldyq piǧyldaǧy özge de dınder bar. İslam dınınen bölek, är türlı ūiymdardyŋda jūmysy da jürude. Bügıngı taŋda memeleketımızde olarmen küresu jolynda tekserıs jürgızıp, jūmystar bastady. Bıraq, Kedendık odaqqa müşe ırgedegı bırqatar körşıles memleketterden kümändı boluy mümkın bıraz azamattar keldı. Olardyŋ dıni radikaldyq piǧylynyŋ bar-joǧyn tolyq tekseru qajet dep oilamyn. Öitkenı qaŋtar oqiǧasy kezınde közımızben körgendei radikalyq formalar ärtürlı saiasi küşter qoldanu mümkın edı. Sebebı, olardyŋ bılım öte tömen, aqparat közın tek bır jerden ǧana alady jäne olar tek jaǧymsyz aqparattarǧa süienedı. Qoǧamda öz oryndaryn taba almaǧan azamattar osyndai dıni aǧymdarǧa oŋai kırıp, solardyŋ qūndylyqtaryn qabyldap, özderın qoǧamnyŋ qalyptasqan tūlǧasy retınde sezınedı. Olardyŋ qauıptılıgı öte joǧary. Öitkenı, mūndai ūiymǧa kırgender ärtürlı destruktivtı saiasi küşterdıŋ yqpalynda ketıp, solardyŋ qūralyna ainalady. Sondyqtan olar memlekettıŋ saiasatyn öz ziianyn tigızuı mümkın. Köp uaqyt öte qoiǧan joq. Mysaly, siriialyqtardy eske alaiyq, bıraz Qazaqstannyŋ azamattardy sol elge kettı. Olardy da osyndai destruktivtı, dıni formattaǧy aǧymdarǧa kırıp, psihologiialyq özgerısterge ūşyrady. Aralarynda būl ärekettıŋ dūrys emestıgın bılıp, psihologiialyq jaǧynan sauyqqandar da bar. Keibır destruktivtı sipattaǧy dıni ūiymdar memlekettıŋ saiasatyn terıs būryp otyr. Mysaly, memlekettık mektepterge barmau, mekteptıŋ bılım baǧdarlamasyna boiūsynbau, joǧary bılım almau, özderın bölek, jabyq qoǧam aşyp, sonyŋ şeŋberınen şyqpau degen siiaqty mäsele alaŋdatuda. Olardyŋ barlyǧy qoǧamǧa, memleketke ziian. Ondai azamattar qoǧamnan özderınıŋ ornyn taba almaǧan soŋ sol özderı qalyptastyryp alǧan qoǧamnyŋ ışınen oryndaryn ızdeidı. Ortalyq Aziiada elderınde joǧary dıni bılım alyp jatqan azamattar öte az. Qyrǧyzstan, Täjıkstan, Özbekstan bolsyn bılım jaǧynan qarama-qaişylyqtar tuyndauda. Olar köbıne medresege keiın şetelge bılım aluǧa ketedı de sol jerde aldaudyŋ arbauyna tüsedı. Söitıp, destruktivtı aǧymnyŋ jetegınde ketedı. Elge oralǧan soŋ būrynǧy dästürlı qaǧidalardy būzyp, tek özıne ǧana kerek hadisterdı paidalanady. Būl da ülken qauıp tudyratyn tendensiia», – dedı saiasattanuşy.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
