Memleket basşysynyŋ jarlyǧyn ıske asyru üşın Ükımet Auyldyq aumaqtardy damytudyŋ 2023-2027 jyldarǧa arnalǧan tūjyrymdamasyn bekıttı. QR premer-ministrı Älihan Smaiylov tiıstı qaulyǧa qol qoidy.
Tūjyrymdama auyldyq aumaqtardyŋ geografiialyq erekşelıkterı men artyqşylyqtaryn eskere otyryp, olardyŋ äleumettık-ekonomikalyq äleuetın aşa tüsuge baǧyttalǧan. Onyŋ aiasynda auyl tūrǧyndarynyŋ tabysy men tūrmys sapasyn arttyru boiynşa türlı şaralar qarastyrylǧan. Aita keteiık, Qasym-Jomart Toqaev 2022 jylǧy qaraşa aiynda QR Prezidentı lauazymyna kırıskennen keiın osy Tūjyrymdamany äzırleu turaly Jarlyqqa qol qoidy.
Qūjatta «Auyl – El besıgı» jobasy aiasynda respublika boiynşa auyl tūrǧyndarynyŋ 90%-y ömır sürıp jatqan damu äleuetı joǧary 3,5 myŋ auyldyq eldı mekendı (AEM) keşendı jaŋǧyrtuǧa basa nazar audarylǧan. Mūndai eldı mekender adamdardyŋ eŋbek etıp, ömır süruıne qolaily jaǧdailar jasau esebınen ekonomikalyq ösudıŋ jaŋa nüktelerıne ainalady.
Negızgı maqsattardyŋ bırı – auyldyq eldı mekenderdegı äleumettık, injenerlık jäne kölık infraqūrylymyn damytu. Atap aitqanda, jaŋa mektepter men medisinalyq nysandar salynyp, sumen jäne elektrmen üzdıksız jabdyqtalady, keŋ jolaqty internet jäne ǧaryştyq bailanysy tartylady, auyl joldarynyŋ sapasy jaqsaryp, kıtaphana, klub, muzei jäne kinoteatr, sport ǧimarattary siiaqty mädeni nysandar salynady, halyqqa qyzmet körsetu ortalyqtary aşylady.
Tūrǧyn üi qūrylysyn jandandyru üşın jaŋa jer uchaskelerıne injenerlık kommunikasiialardy jürgızu jūmystary jalǧasady. Būl rette auyldyq eldı mekenderde öz qyzmetkerlerıne üi salyp bergen jūmys beruşılerdıŋ şyǧyndary jalpy alaŋy 100 şarşy metrden aspaityn üi qūnynyŋ 50% mölşerınde subsidiialanatyn bolady.
Auyldyq jerlerdegı qoǧamdyq qauıpsızdıktı küşeitu üşın zamanaui uchaskelık polisiia punktterın salu, audan ortalyqtarynda beinebaqylau jüiesın engızu, auyldarda jaiau jürgınşıler joldary men mal aidau aimaqtaryn belgıleu, şomyluǧa rūqsat etılgen jäne jabdyqtalǧan oryndar qūru boiynşa jūmystar jürgızıledı.
Oǧan qosa şekaralas auyldyq eldı mekenderdı damytuǧa erekşe nazar audarylatyn bolady. Atap aitqanda, infraqūrylymdy jaŋartu men negızgı qyzmetterdı qamtamasyz etudıŋ arqasynda halyqtyŋ eldı mekenderden köşuın azaitu, adamdardyŋ ömır süruıne qolaily jaǧdai jasau jäne jalpy şekara maŋyndaǧy audandardyŋ ekonomikalyq damuyna jaŋa serpın beru josparlanyp otyr. Al eŋbek tapşylyǧy bar öŋırlerdıŋ şekaralas auyldyq okrugter tūrǧyndarynyŋ jalaqysyna üstemeaqy qosu mümkındıgı qaralatyn bolady.
Sonymen qatar tūjyrymdama aiasynda topyraq qūnaryn jaqsartu, auyl şaruaşylyǧy jerlerın ūtymdy paidalanuǧa baqylaudy küşeitu, jaŋa suarmaly uchaskelerdı ainalymǧa engızu, su qoimalaryn rekonstruksiialau jäne salu, önımdılıktı arttyru, daqyldardy ärtaraptandyru jäne t.b. boiynşa jüielı şaralar közdelgen.
Auyl tūrǧyndarynyŋ tabysyn arttyru mäselesın agroönerkäsıp öndırısın jandandyru, käsıpkerlıktı jäne auyl şaruaşylyǧy kooperasiiasyn damytu arqyly şeşu josparlanyp otyr. Osylaişa, şaǧyn şaruaşylyqtardy bırıktıru jäne auyl şaruaşylyǧy kooperativterın ūiymdastyru fermerlerge tūqym, tyŋaitqyş, janar-jaǧarmai materialdary, jem-şöp, agrotehnikalyq jäne veterinariialyq qyzmetter şyǧyndaryn qysqartuǧa, jer uchaskelerın, auyl şaruaşylyǧy tehnikasyn, irrigasiialyq jäne drenajdyq jüielerdı bırlesıp paidalanu esebınen öndırılgen önım kölemın arttyruǧa, sondai-aq deldaldarsyz tūraqty türde tauar ötkızıp otyruǧa mümkındık beredı.
Jalpy mūndai täsıl biznes-ortany damytuǧa jäne auylda naryq, kölık jäne logistika infraqūrylymyn qalyptastyruǧa yqpal etpek. Sonymen qatar qyzmet baǧyttaryn keŋeitu esebınen jaŋa jūmys oryndary aşylyp, jas kadrlardyŋ tūraqtap qaluyna jaǧdai jasalady.
«Auyl amanaty» jobasy osyndai qūraldardyŋ bırı bolmaq, onyŋ aiasynda jeke qosalqy şaruaşylyqtarǧa jyldyq 2,5% mölşerleme boiynşa jeŋıldıkpen şaǧyn nesie beru, servistık-ötkızu kooperativterın qalyptastyru, tehnika, jabdyq lizingı jäne t.b. qamtamasyz etılmek. Sondai-aq auylda azyq-tülıktıŋ negızgı türlerı boiynşa importty almastyratyn investisiialyq jobalardy qoldau josparlanyp otyr. Atap aitqanda, Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ agroönerkäsıp keşenındegı investisiialyq jobalardy qarjylandyru boiynşa täjıribesı qoldanylmaq.
Auyldyq aumaqtardy damytudyŋ 2023-2027 jyldarǧa arnalǧan tūjyrymdamasy basqa da bırqatar ıs-şarany közdeidı, onyŋ ışınde auyl tūrǧyndaryn jergılıktı özın-özı basqaruǧa tartu, jan-jaqty memlekettık qoldau körsetu, turizmdı damytu, eksportty yntalandyru, ekologiialyq qauıpsızdıktı qamtamasyz etu jäne t.b. bar. Būl turaly tolyǧyraq Tūjyrymdamanyŋ özınen oquǧa bolady.
Ony ıske asyru nätijesınde tabysy eŋ tömengı künkörıs deŋgeiınen az auyl halqynyŋ ülesı 5,8%-ǧa deiın, al auyldyq jerlerde jūmyssyzdyq deŋgeiı 4,2%-ǧa deiın tömendeidı dep kütılude. Sonymen qatar auyldyq eldı mekender sumen 100, internetpen 97% qamtylady, sondai-aq normativtık jaǧdaiy jaqsy jergılıktı joldardyŋ ülesı 95%-ǧa jetkızılmek. Auyldyq jerlerde 655 densaulyq saqtau nysany, 183 mektep jäne 100 sport ǧimaraty paidalanuǧa berıledı. 650 mädeniet nysany salynyp, jöndeuden ötkızıledı.
Anyqtama: Ūlttyq statistika biurosynyŋ mälımetı boiynşa, 2023 jyldyŋ basynda respublikada 6 295 auyldyq eldı meken bar, onda el halqynyŋ 38,2%-y nemese 7,5 mln adam tūrady.
