Bıraq qazır äŋgıme ol turaly emes. Osy video jaryq körgennen keiın, 2021 jyly Arystanbektıŋ tüsınıkteme beruıne tura keldı. Bıraq ol köp närsenı jasyryp qalǧan.
Eks-ministr 2000 jyly Saha gauharlary dükenın aştym jäne sol arqyly baiydym degen mälımet keltıredı (ol düken aumaǧy 9 şarşy metr jerde jalǧa alynǧan düken ekenı belgılı boldy. Artynan uaqytynda jalǧa alyp, aqysyn tölei almai tastap ketken). Bıraq, bır dükennıŋ tabysyna videoda aty atalyp, tüsı tüstelgen qūny milliard teŋge tūratyn «The Family» meiramhanasy, «Sauran» sauda ortalyǧy, Qazaq ensiklopediiasynyŋ ǧimaraty, kolledj, «Diplomat» qonaq üiın, elordadaǧy «Şapaǧat» bazarynyŋ 45 paiyzdyq ülesın, Köktöbedegı kottedjdı ielenu mümkın be? Mülde mümkın emes.
Bıraq onyŋ barlyǧy Arystanbektıŋ atynda dep oilasaŋyz ärine qatelesesız. Eks-ministr «Qaŋtar oqiǧasyn» körgennen keiın bırden qimyldady. Jaŋa bilık tarapynan özıne sūraqtar tuyndaitynyn bıldı. Arystanbek Mūhamediūlynyŋ otbasyna tiesılı bırneşe million dollarlyq aktivter Arman Baiqadam esımdı azamattyŋ atyna audarylǧan. Būl jerde de naǧyz teatrlyq qoiylym oryn aluda: syrt közge küdık tudyrmas üşın Arystanbek Mūhamediūly Arman Baiqadammen sottasa bastady.
«Qaŋtar oqiǧasy» men Arystanbek Mūhamediūlynyŋ milliardtary
Arystanbek Mūhamediūly kezınde özınıŋ barlyq biznesın «Alem Corporation» jauapkerşılıgı şekteulı serıktestıgınıŋ ainalasynda toptastyrǧan bolatyn. Firmany Arystanbek Mūhamediūlynyŋ jūbaiy Ǧaliia Ysqaqova, ūldary Jandos pen Dınmūhamed basqardy.
Egov.kz vypiskasy. Foto: Orda.kz
2022 jyldyŋ säuır aiyna deiın «Alem Corporation» qūramynda «Qazaq ensiklopediialary», Astananyŋ qaq ortasyndaǧy «Diplomat» qonaq üiı men biznes ortalyǧy, «THE FAMILY» meiramhanasy, Astanadaǧy köpsalaly kolledj, Alem study, Alem IT pro, Alem Travel syndy firmalar kırdı. Bıraq, sol köktemde osy biznestıŋ eŋ negızgı nysandarynda basqa qojaiyn paida bolady. «Qazaq ensiklopediialary», «Qazaqstan Şveisariia-Amerika kolledjı», «Diplomat» qonaq üiınıŋ jaŋa qūryltaişysy bolyp Arman Baiqadam jazylǧan. Arman Baiqadamdy özı filolog, özı qūrylysşy, fermer, tıptı IT-maman dep aituǧa bolady. Ol basqaratyn bırneşe holding ekonomikanyŋ barlyq salasymen ainalysady. Al özı latyn älıppesınıŋ nūsqasy boiynşa bırneşe sūhbat bergen. Bıraq qazır qūqyq qorǧau organdary Arman Baiqadamnyŋ «Qazaq ensiklopediiasy», «Qazaqstan Şveisariia-Amerika kolledjı», «Diplomat» keşenınıŋ ülesterıne şekteu qoiyp tastady.
Arystanbek Mūhamediūly biznes imperiiasyn qalai qūrdy? Milliardtaǧan somanyŋ nysandary jalaqysy joǧary emes memlekettık qyzmetkerdıŋ qolyna qalaişa tüstı? Būl öte qyzyq sūraq. Jäne oǧan jauap beru üşın eks-ministrdıŋ biznes imperiiasynyŋ negızın qūraityn «Qazaq ensiklopediialary» men «Diplomat» keşenınıŋ tarihyna köz jügırtu kerek.
«Diplomat» jäne käsıpker men qyzdardyŋ köz jasy
Äu basta «Diplomat» keşenı käsıpker Serık Qarymsaqovtıkı boldy. Alaida, ol esımın bırneşe ret özgertken Abdulǧani Bedelhan esımdı täjıribelı alaiaqqa aldanyp, nätijesınde bankke 2,5 milliard teŋge bereşek bolady. Däl osy kezde ıske Arystanbek Mūhamediūly kırısken.
2018 jyly Serık Qarymsaqovqa basqa jobalarǧa qarjy kerek bolǧanda, oǧan käsıpker Abdulǧani Bedelhan şyǧyp, «Diplomat» keşenındegı kommersiialyq oryndardy satyp aluǧa daiyn ekenın habarlaidy. Taraptar 15 000 şarşy metr bolatyn mülık qūnyn 4,5 milliard teŋgege baǧalaidy. Bıraq Bedelhan 4,5 milliard teŋge qarjynyŋ ornyna 2,5 milliard teŋgenı sol «Diplomat» keşenın kepılge qoiyp, Nūrbankten nesiege aluǧa şeşım qabyldaidy. Sol üşın Qarymsaqovtyŋ qoltaŋbasyn jalǧan jasatyp, keşendı bankke ötkızıp jıbergen.
Serık Qarymsaqov artynan sotta jeŋse de, öz qonaqüiı üşın bankke qaryz bolyp qaldy. Däl osy kezde, Arystanbek Mūhamediūly uaqytşa qaryz bere tūrudy ūsynady. Serık Qarymsaqov ol aqşany alyp, bank aldyndaǧy qaryzdy jauyp, «Diplomat» keşenın arestten bosatady. Sol kezde Arystanbek Mūhamediūly qaryzdyŋ kepılı retınde «Diplomat» keşenınıŋ 71 paiyzyn özıne audaryp berudı talap etken. Artynan, Serık Qarymsaqov Arystanbekke qaryzdy qaitarǧysy kelse de, aqşany almai, qūny 8 milliard teŋgege baǧalanǧan keşendı özıne alyp alǧan. Osylaişa ol Astananyŋ ortasyndaǧy mülıktı aldau jolymen tört ese arzanǧa qolǧa tüsırdı.
Būl jerde taǧy bır sūraq, Arystan Mūhamediūly 2,5 milliard teŋgenı qaidan aldy?
Qazaq ensiklopediiasy men aldanǧan memleket
Qazır «Jaŋa Qazaqstan» türlı qylmystyq joldarmen qoldy bolǧan memlekettık mülıktı özıne qaitara bastady. Osy rette, tergeu organdaryna «Qazaq ensiklopediiasy» käsıporynynyŋ qalai jekeşelendırgenın taǧy bır tekseru qajet. «Qazaq ensiklopediialary» JŞS-nıŋ memlekettık ülesı 2015 jyly arnaiy auksionda 222 million teŋgege satyldy. Ol ırgelı ensiklopediialar, anyqtamalyqtar, sözdıkter jäne basqa da ǧylymi jäne oqu ädebietterın şyǧarumen ainalysatyn eldegı jalǧyz mamandandyrylǧan käsıporyn edı. Ony «Astana Inter Art» prodiuserlık ortalyǧy satyp alǧan. Arystanbek Mūhamediūlynyŋ biznesın bırıktırgen «Alem Corporation» firmasy äu basta osy «Astana Inter Art» degen ataumen jūmys ıstegen bolatyn. Onyŋ balansynda naryqtyq qūny äldeqaida joǧary bolǧan jyljymaityn nysandar, onymen bırge memlekettık tapsyrystar bolǧandyqtan, tym arzan baǧalanyp, jeke qolǧa ötıp ketken. Memlekettık mülıktıŋ būlaişa talan-tarajǧa salynuyna kım müddelı boldy?
«Qazaq ensiklopediiasy» JŞS. Foto: e-auction
2014 jyly «Qazaq ensiklopediialary» JŞS aktivterınıŋ qūny 68 million teŋge, al menşıktı kapitalynda 59 million teŋge jatqan edı. Memlekettık tapsyrystan jylyna kem degende 70 million teŋge äkelıp otyrdy.
Arystanbektı toqtatqan «Altyn adam»
2022 jyldyŋ mamyr aiynda Ūlttyq muzeidirektory Arystanbek Mūhamediūlyn Sybailas jemqorlyqqa qarsy küres agenttıgı qamauǧa aldy. Negızgı aiyp - «Altyn adamnyŋ älem muzeilerıne şeruı» halyqaralyq körmesın ötkızu kezınde 146 million teŋgenıŋ jymqyryluy. Qazır şyǧyn somasy 221 million teŋgege ösken. Sebebı, osy jyldyŋ basynda antikor Ūlttyq muzei direktorynyŋ orynbasary Almaz Nūrazhandy qamauǧa alǧanda oǧan QR Mädeniet jäne sport eks-ministrı Arystanbek Mūhamediūlymen jäne basqalarmen söz bailasyp, "Älem mūrajailary boiynşa Altyn adamnyŋ şeruı" halyqaralyq körmesınıŋ jobasyn ıske asyru kezınde 221 million teŋge somasynda senıp tapsyrylǧan biudjet qarajatyn ūrlauǧa qatysty degen aiyp taǧylǧan. Bır qyzyǧy, sol şeru ötuı tiıs uaqytpandemiia kezımen tūspa-tūs kelıp, şekaralardyŋ barlyǧy jabyq bolatyn.
Arystanbek Mūhamediūly barlyq kınänı Nūrazhanǧa artyp, özı jazadan qūtylyp kete ala ma? Qazır onyŋ qorǧauşy jaǧy osyndai strategiiamen jūmys ıstep jatqandai. Sotta bärın büldırgen Almaz Nūrazhan, al Arystanbek Mūhamediūly eşteŋe baiqamaǧan degen uäjderaitylary sözsız.
Arystanbek Mūhamediūly Foto: inform.kz
Eks-ministr, «Eskı Qazaqstan» şeneuıgınıŋ obrazyn özıne syidyrǧan Arystanbek Mūhamediūlynyŋ jürgen jerı laŋ bolsa da, zaŋ boiynşa şaŋ juymady. Onyŋ bilık basynda bedeldı qamqorşysy bolǧany anyq.
Bız oqyrman onsyz da jaqsy bıletın «Tūŋǧyşbai Jamanqūlovty qudalau» oqiǧasy, jäbır körgen qyzdardyŋ videoündeuı syndy epizodtardy tılge tiek etken joqpyz.
Būryn Qazaqstanda milliardtap ūrlaǧan jemqor men 50 myŋ teŋgege qatelesıp ketken esepşıge bırdei jaza kesılıp jatatyn. Bıraq, endı «Ädılettı Qazaqstan» jaǧdaiynda kınäsı däleldengen jan soǧan sai jazaǧa tartyluy kerek dep oilaimyz.
“Adyrna” ūlttyq portaly
