Ulttyq sanasy myǵym, jazý mashyǵy shymyr, qazaq taǵdyryna qatysty taqyryptarda tolǵanyp, el men jerdiń múddesi jolynda janyn beretin jýrnalıst Dına Imambaı naǵyz qazaqtardyń joıylýyn satylaı júzege asyrǵandardy áshkere etti. Onyń aıtýynsha, naǵyz, saf ári dúbáralyqtan ada qazaqtar joıylýdyń az-aq aldynda tur. Teris saıasattyń naqty kórinisi - búgingi Almatyda ótken halyqaralyq “Digital Almaty 2023” dep jazdy avtor. Esterińizge sala keteıik, búgin forýmda qazaq tildilerdiń shettetilgeni úshin úlken daý týǵan bolatyn. Bul jaıdy "Adyrna" ulttyq portaly baıandaıdy.
Jýrnalıst Dana Imambaı qazaq tili men sapaly qazaqtardyń taǵdyryna balta shabý saıasatynyń tereńnen oılastyrylǵanyn, mundaı zándem árekettiń bastaýy tym áride jatqanyn aıtady.
"Esterińizde bolsa 2009-2010 jyldary "Qazaqstandyq ult" týraly doktrına qabyldanatyn bolyp, oǵan ultshyldar qarsy shyǵyp, Muhtar Shahanov ashtyq jarııalaımyn dep, ony bılik raıynan qaıtaryp, aqyry doktrınadaǵy "qazaqstandyq ult" degen sózdi ózgertip qabyldaǵan bolatyn. Aıdos Sarym men Dos Kóshim, taǵy basqa saıasattanýshylar “bári keremet bolady, 2020-jylǵa qaraı tilimiz tuǵyryna qonady” dep sendirgen sol kezde.
Sol doktrınada aıtylǵan "qazaqstandyq ult" qalyptasyp, jańa sýbetnos paıda boldy, negizi. Buǵan keshegi dıdjıtal-forým jýan núkte qoıdy. Túri qazaq, aty-jóni qazaq, biraq qazaq tilin bilmeıtin nemese shala biletin jáne ony bilýdi mańyzdy sanamaıtyn úlken-kishisi aralas qazaqstandyq ult qalyptasyp, sahnaǵa shyqty.
Basqa nebir jaqsy baǵdarlamalar oryndalmasa da osy doktrına aıaǵyna deıin jetkizildi, bir ǵajaby.Ulttyq biregeılikti qalyptastyrý degenimiz azamattyq biregeılik bolyp shyqty.Qazaqtyń ulttyq ıdeıasynyń ornyna "qazaqstandyq ult" ıdeıasy júrgizildi.Qazaq ulty basqa ult ókilderin assımılıaııalaýshy bola almady.Qazaq tili biriktirýshi faktor bola almady, bolǵyzbady.Memlekettik til mártebesi iste emes, sóz júzinde.Bul til "kedeılerdiń, artta qalǵandardyń" tili sanalatyn deńgeıge jettik" - dep kesip aıtty jýrnalıst.
Sonymen qatar, Dına Imambaı qazaqty tómendetý men shettetýdiń "minsiz" áreketterin jiktep, taza, asyl qandy, bóten bitimmen "bylǵanbaǵan" qazaqtardyń “saıası sebeptermen” sıregenin sóz etedi.
- Salt-dástúr Naýryz meıramynda kórsetiletin ekzotıkaǵa aınaldy.Úılený, taǵy basqa toılarymyz zamanaýılandy.Aýyl da burynǵy qazaqtyń aýyly emes.Aıtys ımprovızaııa emes, shoýǵa aınaldy.Dástúrli án-kúı dástúrli ánshiler men kúıshilerge ǵana kerek bolyp qaldy.Endi naǵyz qazaqtar etnografııalyq azshylyqqa aınalýdyń tabaldyryǵynda tur.Sonymen, jańa sýbetnostyń tóńiregine shoǵyrlanaıyq deımiz be, ne deımiz. Bir saıasatker aıtqandaı, "kazahoıazychnym net mesta v polıtıke". Saıasatta ǵana emes, barlyq salada solaı ǵoı, rasynda, - dep kúrsindi aqyl kóziniń aýdany keń azamat, halqynyń jankeshti jýrnalısi Dına Imambaı.
Esterińizge sala keteıik, búgin Almatyda ótken halyqaralyq forýmda qazaq tiliniń tuǵyryn shaıqamaq bolǵandardyń áreketinen shý kóterilip, qoǵam dúr silkindi. Forým tórindegiderdiń qazaqsha sóıleýdi “ar” sanaıtynyn joba qonaǵy ashyq aıtyp, “aıtaqshylardy” (spıker) dúıim jurttyń kózinshe ońdyrmaı synap tastaǵan edi.
"Adyrna" ulttyq portaly
