Meniń bala kúnimde aýylda shoqsha saqaldy, murtty kelgen aqsaqaldar bolýshy edi. Olar anadaıdan aqyryp sóıleıtin:
- Kimniń balasysyń? - dep.
- Ákemniń balasymyn - deıtinbiz jamyraı.
- Ákeńniń aty kim?- dep daýysyn kóteredi.
Árkim óz ákesin ataıtyn.
- Bilem-bilem... ol anaý álgi ataqty shopyr ma, ataqty qoıshy ma, ataqty ustaz ba?- dep árkimniń ákesin túgendep shyǵady.
- Raımyn deısiń be, eee Raılar sondaı halyq,- dep biraz ónegeli áńgime aıtatyn. Ákesi qaıtys bolǵan balalardy úlkender tipti jigerlendirip qoıady.
- Jaryqtyq ákeń myqty kisi edi dep bastaıtyn... Jetim qozy marqaıyp qalady, jan-jaǵyna masattanyp "kórdińder ǵoı, estidińder ǵoı" dep.
Aýyl aqsaqaldary bos júrmeıtin. Jazda shóp shaýyp, kezekten mal tosatyn. Qysta malǵa shóp salyp, boq shyǵaryp, qar kúrep kúıbeń tirlikpen aınalysyp jatady. Qoldary qalt etkende, jıyn toılarda jastarǵa aqyl-ósıet aıtatyn. Ózara áńgimeleri qur qańqý ósek emes shejire-tarıhtan syr shertetin. Aqsaqaldar tunyp turǵan shejire-dastan bolatyn.
Aýyldaǵy aqsaqaldyń kóbi ardager edi. Mektepke synyp saǵattaryna, qarttar kúninde, Jeńis kúninde shaqyramyz. Keýdeleri toly medalmen keletin. Qazaq uǵymynda aqsaqaldyń óz orny, atqaratyn róli bar edi.
Al, qazir she?
Qazir qarttar bar, saqaldylar bar. Qyrmasaqal qarttardyń aýyzynda araq, qyrma murt saqaldylardyń aýyzynda Allah.
Aqsaqaldardyń aýylynyń alystaǵanyn keshe jastar jıynynda kórdim. Óz urpaǵyna ózge tilde aqyl aıtqan aqsaqal, ony jamyraı maqtaǵan "jigerli jastar". Qyzyldy-jasyldy kıim, jarqyraǵan júzder kóńildi qýantady. Jaqsy-jaqsy tilekter men sózder, qolpashtaýlar. Bári keremet. Bizdiń elde problema joq, koreılerdiń betke jasaıtyn operaııasynan saqtaný ǵana qaldy. Tildi saqtaý, ult retinde saqtalyp qalý, ulttyq rýhsyzdyq-jigersizdik qaýpi turǵanda, bettiń ári sóz boldy. Jastarǵa úlgi bolatyn Prezıdentten basqa jan joq pa? Úlgi bolatyn, aqyl aıtatyn aqsaqaldar qaıda? Azýy alty qarys, arystandaı aqyrǵan, sen tur - men ataıyn deıtin Baýyrjan syndy batyr da joq. Jastardy jeteleıtin, jol kórsetetin aǵa býyn, aqsaqaldar qaıda? Senarıı boıynsha jastar jyıylyp "kánert" qoıdy. Kedeıliktiń shegine jetken 7 balaly anany betin boıap, jyltyr shapan jaýyp, aýyzyna sóz salyp berdi. Kimdi kim aldamaqshy boldy, uıymdastyrýshylar halyqty qarańǵy, nadan kóre me? Memlekettiń qoldaýynsyz álem jurtyna qazaq qyzy dep tanylǵan Aısholpan sóıledi, tolqyp shyn kóńilimen. Ónerimen álemge tanymal bolǵan Dımash nege sóılemeske? Sóz degennen shyǵady 90% qazaq otyryp jınalysty 90% oryssha júrgizý qaı sasqanymyz? Jastarǵa ne úlgi, ne ónege?
Aınur Saǵıeva
"Adyrna" ulttyq portaly
