Ámirjan Qosanov: Jastardy qoldaý 362 kúnmen shektelmeýi kerek
Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev bıylǵy jyldy «Jastar jyly» dep jarııalady, bilesizder.
Ol úshin arnaıy qaýly shyǵardy. Qaýlyda: «2019 jyl Jastar jyly dep jarııalansyn. QR Úkimeti Jastar jylyn ótkizý boıynsha qajetti sharalar qabyldasyn. Osy Jarlyqtyń oryndalýyn baqylaý QR Prezıdent Ákimshiligine júktelsin. Osy jarlyq qol qoıylǵan kúninen bastap qoldanysqa engizilsin» dep jazylǵan.
Sonymen, Prezıdent pármen berip 2019 jyl Jastar jyly bolyp bekitildi. Jarlyq shyqty. Endi she? Endigi mindet Úkimette. Baqytjan Ábdiruly bastaǵan Úkimet qaıtpek? Qandaı jobalardy júzege asyrmaq? Onsyz da KSRO-lyq gerontokratııalyq júıeden shyqqan bılik búgingi jastardy agetaııalyq naýqannyń aıǵaıshylary retinde ǵana tanysa kerek. Áıtpegende, bıliktik basqarý organdarynda bas bolyp shyqqan bireýdi bilesiz be? Olaı bolmasa, Qazaqstannyń negizgi zań shyǵarýshy organy sanalatyn Parlamentte (qos palatada da) yńǵaı zeınetkerler otyrǵany qalaı? Táýelsiz Qazaqstannyń jastary nege zań shyǵarý isine aralaspaıdy?
Zań shyǵarý isi demekshi, dál osy máseleniń bir shetin ótkende Senat spıkeri Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev shyǵardy.
Q.Toqaev Senatta ótetin is-sharalarǵa jastardy qatystyrýdy usyndy
Ótkende Parlamentte Senat bıýrosynyń otyrysy ótti. Tóraǵa Qasym-Jomart Toqaev sóz sóılep, Prezıdent Joldaýda aıtqan áleýmettik sala men Jastar jylyn ótkizýge baılanysty mindettegen tapsyrmalardy júzege asyrý boıynsha depýtattar korpýsynyń aldaǵy josparyn belgiledi.
Jastar jylyna baılanysty birqatar usynystar aıtty. Onyń aıtýynsha, elimizdegi belsendi ári bilikti jastardyń ókilderin memleket múddesin ilgeriletý isine tartý maqsatynda senatorlardyń belsendi jumys isteýi qajet.
Parlament joǵarǵy Palatasynyń basshysy Senatta ótetin is-sharalarǵa, onyń ishinde jalpy otyrystar men komıtetterdiń astanalyq jáne aımaqtyq joǵary oqý oryndarynyń stýdentterin, kásiporyndardyń jas jumysshylary men kompanııalar qyzmetkerleriniń qatysýyn uıymdastyrýdy, qoǵamdyq uıymdardyń, onyń ishinde «Jas Otan» ókilderiniń qatysýymen memlekettiń jastar saıasaty máseleleri boıynsha arnaıy sharalar ótkizýdi usyndy.
Osy rette biz belgili saıasatker, ózi de 1993-1994 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstriniń orynbasary bolǵan, búgingi "Jańa Qazaqstan" qozǵalysynyń múshesi Ámirjan Qosanov myrzanyń pikirin surap bilgen edik.
Jastardy qoldaý 362 kúnmen shektelip qoımaı, odan keıin de óz jalǵasyn tabýy tıis!
Ámirjan Qosanov, saıasatker:
-«Jastar jylyn» jarııalaý durys qadam dep sanaımyn. Biraq, ókinishke oraı, bizdegi kóp «arnaıy jyldar» jalpylama baıandamalar men shyǵyny kóp, kirisi az, túkke turmaıtyn forýmdarmen ǵana shektelip jatady.
Menińshe, ondaı tozyǵy jetken dástúrden úzildi-kesildi bas tartyp, Jastar jylyn óskeleń urpaqtyń kúndelikti muń-muqtajy men zamanaýı suranys-talaptaryna meılinshe sáıkes naqty sheshimdermen rásimdeý kerek dep oılaımyn! Jáne ol bastamalar men jańalyqtar jastardyń áleýmettik-ekonomıkalyq, rýhanı, qoǵamdyq-saıası múddelerimen tabıǵı túrde ushtasyp jatsa, quba qup bolar edi.
Osy jyly jastar kásiporyndaryn nege úsh jylǵa salyqtan bosatpasqa? Bul qadam, ásirese, aýyldaǵy eki qolyna bir kúrek taba almaı otyrǵan jastarǵa kerek! Qanshama jańa bıznesmender paıda bolar edi? Bári aıaqqa turyp ketpese de, kásipkerliktiń damýyna belgili bir dárejede serpin beriler edi ǵoı!
Osy jyly úkimet jastarǵa arnalǵan qoljetimdi turǵyn úı baǵdarlamasyna qosymsha qomaqty qarjy qarastyryp, naqty baǵdarlama túzse.
Stýdentter jastardyń problemalary óz aldyna bir tóbe. Ol ortadaǵy joıqyn jemqorlyqty joıýdan bastap, bilimin shyńdaý men jumys oryndarymen qamtamasyz etý mehanızmderin qaıta qaraý jumystaryna erekshe mán berilýi tıis.
Ǵylym jáne shyǵarmashylyq salasynda júrgen jastardy qoldap, arnaıy granttar bólip, izdený jumystaryna qarjy bólip, shyǵarmalaryn jaryqqa shyǵarý, nasıhattaý úshin de tıisti is-sharalar qarastyrylǵany jón.
Qoǵamdyq ómirde de jastar belsendiligin arttyrýǵa múmkindik beretin stımýldar jasaý kerek! Jáne de ol belsendilik tek qana bılik partııasynyń aıasymen shektelmeýi tıis, azamattyq qoǵam ınstıtýttaryn damytýǵa jastar at salyspaǵanda, kim at salysady? Ártúrli deńgeıdegi shendiler men depýtattary korpýsyna jastardy kóbirek tartýdy qolǵa alý kerek dep oılaımyn!
Osy jáne basqa da usynystardy qalyptastyryp, tıisti sheshim qabyldaıtyn prezıdenttiń aldyna usynardyń aldynda, menińshe, Internet jáne áleýmettik jelilerdiń múmkinshiligin paıdalanyp, jastardyń búkilqazaqstandyq saýalnamasyn uıymdastyrý kerek: «Jastar jyly» bılikten ne kútedi, sony jastardyń ózi aıtsyn!
Eń bastysy, jastarǵa degen qoldaý 362 kúnmen shektelip qana qoımaı, odan keıin de óz jalǵasyn tabýy tıis!
Nurgeldi Ábdiǵanıuly
"Adyrna" ulttyq portaly
