Álem ózerip jatqanda qoǵamymyz ózgermese, tarıhtyń shańyna kómilip qalady. Bireýdiń jeteginde júrip kúneltýdiń keleshegi kúńgirt ekenin ýaqyt kórsetti. Endeshe tilshi mamandyǵynyń irgesin bekitip, búginin baǵdarlap, keleshegin kemeldi etetin kez áldeqashan kelgen. ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ullttyq ýnıversıtetiniń Jýrnalıstıka fakýltetinde ótken dóńgelek ústelde ǵalymdar osyndaı oı aıtty. Nege?
Sebebi, sonaý 2010-2011 jyldardan bermen qaraı, Jýrnalıstıka mamandyǵyn oqytatyn fakýltetterdiń kóptigi, olardyń sanyn azaıtý arqyly sapasyn kóterý sóz bolyp keledi. Bizdiń oıymyzsha, sanyn azaıtý arqyly sapasyn kóterý - dıalektıkanyń zańyna qaıshy. Kerisinshe dıalektıkanyń san sapaǵa aınalady degen óz zańdylyǵy bar. Sondyqtan, elde synı oılaı biletin adamnyń, taldaı biletin mamannyń kóptigi jaqsy emes pe?
Sol kópke baǵdarly bilim berýdi, oqytý ádistemesin túzeıtin oıdy oılaǵan abzal. Al jýrnalıstıkany bitirgen túlekterdiń mamandyq boıynsha qyzmet etýi, bolmasa basqa salaǵa aýysyp ketýi basqa másele.
Prezıdenttiń «Ádiletti Qazaqstan: bárimiz jáne árqaısymyz úshin» saılaýaldy tuǵyrnamasyn talqylaýǵa jınalǵan ǵalymdar oqý ornynyń ishindegi tilshilerdi daıyndaıtyn bólimniń bolashaǵyn nege sóz etti?. Óıtkeni, eldiń kemeldenýin, áleýmettiń álaýqatyn qoǵam nazaryna usynyp otyrý - sol tilshiler qaýymynyń mindeti.
Mindetti minsiz atqarý úshin tereń bilim kerek ekeni anyq. Alaıda sanyn azaıtý, qysqartý arqyly sapany kóteremiz deý qanshalyqty qısyndy. Bizdiń elimizdiń ekonomıkasynyń óndiristik qýatynyń damymaýy, shıkizat azba baılyqty tereń óńdemeı eksporttaý, áleýmettik jaǵdaıdyń ońalmaýyna halyq sanynyń az bolýy sebep desek qısynǵa kele me? Joq, kelmeıdi. Bul ónerkásiptik ekonomıkanyń durys jolǵa qoıylmaýy, is óneriniń, iskerliktiń basynda jaltaq basshylardyń otyrýy, jaǵympazdyqtyń, jalǵan esep berýdiń saldarynan týyndaǵan jaǵdaı.
Aýylsharýashylyǵy qurdymǵa ketkennen keıin amalsyz qalaǵa aǵylǵan adamdarǵa arnalǵan irgeli jumys oryndarynyń ashylmaýy, olardy qaıta oqytyp, jataqhanamen, baspanamen qamtamasyz etpeýdiń áserinen týyndady. «Aýylsharýashylyǵyn qurdymǵa ketti» dep nege aıtyp otyrmyz. Jer kólemi jaǵynan toǵyzynshy oryndy ala otyryp, sol jerde egin egip, mal baǵyp, basqa da aýyldyq jerde dóńgeletýge bolatyn sharýalardy ilgerilete almaǵan aýyl turǵyndary ıgilikti oılap, qalaǵa kóshti. Esesine qalalyq jerlerde baspana máselesi búginge deıin kúrmeýi tarqatylmaǵan taqyryp bolyp qaldy.
Basylymdardan, telearnalardan san salanyń ǵalymdary men mamandary týraly aqparattar legi turaqty kórsetilmeı, aýyldaǵy turmys kórinbeı, ánshiler, ártister týraly baǵdarlama kóp bolǵannan keıin sol ónimdi kórip, sińirip ósken jastardyń jańa tolqyny ánshi, ártis bolǵysy keledi. Bul kózge kórinbese de, bir-birimen sabaqtasyp jatqan dúnıe. Aqparattyq quraldar arqyly taratylyp, qalyptasyp jatatyn oı qundylyqtary. Sodan qoǵamda aqparattyq-tehnıkalyq, óndiriske qajetti mamandyqtarǵa baryp jatqandar sırek. Iri óndiris oryndaryn salý úshin áýeli soǵan qajetti myqty mamandardyń shońyryn qalyptastyrý qajet.
Memleket basshysy elimizde osyndaı máselelerdiń qordalanyp qalǵanyn aıtty. Halyqqa múmkindikter beretin jáne órkenıetti eldi birge qurýǵa shaqyrdy. Ol: «Bizdiń bir ǵana maqsatymyz bar. Bul – Ádiletti Qazaqstandy qurý. Shyndyǵyn aıtqanda, elimizde áleýmettik salada, ekonomıka men saıasatta kóptegen júıeli másele qordalanyp, azamattardyń memleket pen bılikke degen senimsizdigi arta tústi. Bul memleketimizdiń turaqty damýyn tejeıdi, ulttyń jasampazdyq múmkindikterin shekteıdi.
Sondyqtan memlekettik saıasatymyzda ádilettilik ıdeıasy eń mańyzdy bolýy tıis. Bizdiń búkil ulttyq ıdeologııamyz Ádilet ıdeıasymen sińetin bolady. Biz qabyldaǵan árbir sheshimniń, árbir áreketimizdiń negizinde ádildik ıdeıasy bolady. Bizdiń basty baılyǵymyz ben básekelestikte artyqshylyǵymyz – adamdar. Sondyqtan biz «adam memleket úshin emes, memleket adam úshin» degen formýlany berik ustanatyn bolamyz. Ádil Qazaqstandy qurý úshin biz ózara baılanysty úsh qaǵıdaǵa negizdelgen jańa memlekettik saıasatqa kóshemiz», - dedi. Sondyqtan, bul maqsat árbir otandasymyzdyń maqsaty bolý kerek.
Nurlan ASQARULY,
ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti
Jýrnalıstıka fakýltetiniń aǵa oqytýshysy,
áleýmettik ǵylymdarynyń magıstri
