4 qazanda Ázerbaıjan astanasy Baký qalasynda Halyqaralyq Túrki akademııasy Mońǵolııamen birlesken «Nomǵon» ekspedıııasynyń nátıjesinde tabylǵan Qutlyq qaǵan kesheni men jazba eskertkishiniń halyqaralyq tanystyrylymyn ótkizdi.
Baký Memlekettik ýnıversıtetinde ótken alqaly jıynǵa Halyqaralyq Túrki akademııasynyń prezıdenti mindetin atqarýshy Fýzýlı Májıdlı, Qazaqstannyń Ázerbaıjan Respýblıkasyndaǵy Elshisi Serjan Ábdikárimov, Ázerbaıjan Ulttyq ǵylym akademııasynyń vıe-prezıdenti Isa Gabıbbeılı, Ázerbaıjan Mıllı Májilisiniń Mádenıet komıtetiniń tóraıymy, depýtat Ganıra Pashaeva, Ázerbaıjan ǵylym jáne bilim mınıstrliginiń Halyqaralyq yntymaqtastyq bóliminiń basshysy Týral Ahmedov, Baký memlekettik ýnıversıtetiniń rektory Elchın Babaev, Túrki akademııasynyń sarapshysy Nápil Bazylhan, Majarstannyń Ázerbaıjandaǵy Elshiliginiń, TúrkPA men Halyqaralyq Túrki mádenıeti jáne mırasy qorynyń ókilderi, sondaı-aq memleket jáne qoǵam qaıratkerleri, zııaly qaýym ókilderi men ǵalymdar qatysty.
Tanystyrym rásimi Qutlyq qaǵan keshenindegi arheologııalyq qazba jumystaryn jáne ondaǵy tabylǵan tarıhı artefaktlerdi qamtıtyn fotosýretter kórmesimen bastaldy.
Jıynnyń ashylýynda sóz alǵan Akademııa prezıdenti mindetin atqarýshy F. Májıdlı Túrki akademııasynyń Mońǵolııada júrgizgen jumystary men bıyl Nomǵon jazyǵynda tabylǵan Qutlyq qaǵanǵa arnalǵan kesheni týraly aqparat berdi.
«Búgin sizdermen qýanyshty jańalyǵymmen bóliskeli otyrmyn. Bıylǵy ekspedıııanyń nátıjesinde Kúltegin men Bilge qaǵannyń ákesi, Túrik qaǵandyǵyn qaıta jańǵyrtýshy Qutlyq Elteris qaǵanǵa arnalǵan keshen men jazba eskertkishi tabylyp otyr. Túrki dáýiriniń qundy jádigerinde «túrk» ataýy alǵash ret kezdesetin eń kóne jazba eskertkish ekenin atap ótkim keledi», — dedi F. Májıdlı.
Budan keıin Qutlyq qaǵan keshenin tanystyrýǵa arnalǵan arnaıy jıynda Túrki akademııasynyń sarapshysy Nápil Bazylhan atalǵan keshen men kóne túrki jazba eskertkish týraly jan-jaqty baıandap berdi.
Sonymen birge, sharaǵa qatysqan mártebeli qonaqtar sóz alyp, «Nomǵon» ekspedıııasy tapqan Qutlyq qaǵan kesheniniń mańyzdylyǵyna toqtap, onyń túrkologııadaǵy eleýli oqıǵa ekenin atap ótti.
Baký memlekettik ýnıversıtetiniń rektory Elchın Babaev zertteýge qatysqan ǵalymdar eskertkish mátininen «Táńiri», «túrik», «Qutluǵ», «túmen» sııaqty birqatar sózderdi oqı alǵanyn atap ótti.
«Halyqaralyq Túrki akademııasy uıymdastyrǵan «Nomgon» ekspedıııasynyń qazba jumystary nátıjeleriniń tusaýkeseri túrki memleketterinde ótip jatqany qýantady jáne maqtanysh týdyrady. Ázerbaıjandaǵy tanystyrylymynyń Baký memlekettik ýnıversıtetinde ótkeni de mártebe. Óıtkeni, BMÝ – elimizdegi túrkologııanyń negizgi ortalyqtarynyń biri», – dedi ol.
Ázerbaıjan Ulttyq ǵylym akademııasynyń vıe-prezıdenti Isa Gabıbbeılı atalǵan eskertkishtiń ashylýyn túrki dáýiri tarıhyna ózgeris ákeletin úlken ǵylymı jańalyq dep atady. Ol bul eskertkishte Uly Túrik qaǵandyǵynyń fılosofııasy, tarıhy men tili beınelengenin atap ótti. I. Gabıbbeılı eskertkishti zertteýge ázerbaıjandyq ǵalymdardyń da úles qosatynyna senim bildirdi.
Mıllı Mejlıs Mádenıet komıtetiniń tóraǵasy Ganıra Pashaeva, sondaı-aq Ázerbaıjan Ǵylym jáne bilim mınıstrligi halyqaralyq yntymaqtastyq bóliminiń basshysy Týral Ahmadov óz sózinde Elteris Qutlyq qaǵanǵa tıesili jańadan tabylǵan jazýdynyń túrki halyqtarynyń tereń tarıhyn zerdeleýdegi mańyzdylyǵyna toqtap, mundaı mańyzdy jańalyq jastardyń ǵylymı izdenisterin yntalandyra túsetinin atap ótti.
Aıta ketý kerek, bıyl Halyqaralyq Túrki akademııasy men Mońǵolııa Ǵylym akademııasynyń Arheologııa ınstıtýty birlesip júrgizgen Monǵolııanyń Arhangaı aımaǵy, Nomǵon jazyǵyndaǵy ǵylymı arheologııalyq ekspedıııasy jumystarynyń nátıjesinde Qutlyq Elteris qaǵanǵa arnalǵan keshen men jazba eskertkishi tabyldy.
