Shyraıly Shymkenttiń shynary. Baqytyn baq qonyp, qydyr daryǵan kerim Qarataldan taýyp, tabıǵaty kórkem, aýasy saf, samaly saraıyńdy ashatyn Tekeli shaharynda baıandy bolashyǵynyń irgesin qalady.
1968 jyly ordaly Ońtústikte ómirge kelgen burymdy - Aıshagúl Sandybaeva. Ol Jetisý jurtynyń kelini. Taǵdyry táleıine kıeli topyraqqa taban tireýdi jazǵan sol kezdegi jas qyzdyń ómirgúli dál osy qart Qarataldyń boıynda búrshik jarǵan jaıy bar.
Tamyryn tereńge jaıǵan úlken áýlettiń ot anasy búgingi jeńisti kúniniń jemisti nátıjesine qol jetkizýi úshin jastyǵyn sarp etti. 1996 jyl Mahmudtyń qyzy ómir aǵysymen otbasymen birge kenshiler men eńbekshi jurttyń mekenine aınalǵan Tekeli qalasyna qonys aýdarǵan. Tekeli qushaǵyn aıqara ashqanymen qaryshty qadamyn birden basqyzbady.
Olar qalaǵa kóship kelgennen keıin attaı 8 jyl ózgeniń qolynda jumys istedi. 10 jylǵa tarta ýaqyt kúnkóris qamymen jumys talǵamaı, eńbekke aralasty. Bul ýaqyt Aıshagúl Mahmudqyzynyń jarqyn ómiriniń bastamasy edi. Ol osy kezeńde keleshegine kerek tájirıbe men bilimdi, eptilik pen qaısarlyqty hám kemel kásipkerge qajet qasıetti boıyna daryta bildi. Ótken jyldar onyń qanatyn qataıtyp, óz aldyna jeke shyǵýyna mol múmkindik pen sara jol salyp berdi.
Jańa qonysqa kelip, araǵa biraz ýaqyt salyp, baǵyttaryn ózgertip, jeke iske qadam basyp, násibin kásipten aıyrmaqqa belbýǵan olardyń túpkilikti sheshimderi tutas ǵumyrlaryn túbeıgeıli ózgertýge yqpal etken jaıy bar. Osylaısha, 2007 jyly Aıshagúl apaı jubaıy Sáken aǵamen birge tegeýrindi iske bet burǵan edi.
Shymkent shahardyń sulýynyń mamandyǵy - aspaz. Otbasylyq kásiptiń negizi de tamaq ónerkásibinen alysqa uzamady. Tekti halyq, «as atasy - nan» dep bekerge aıtpaǵan. Bizdiń búgingi keıipkerde altyn dánnen shyǵatyn aq unnan násibin tabýǵa nıet etken. «Nan bolsa, án bolady» degen baıyrǵynyń sózin dáleldegen jandardyń sán men saltanatqa toly ǵumyrynyń basty qupııasy da osy bir túıir nananyń úziminde jatyr.
Áýelde eski naýbaıhananyń ornyn alyp óz aldaryna jeke is bastaǵan Aıshagúl apaı, alǵashqy jyldary az ǵana eńbek kúshimen qyzý jumysqa kirisip ketkenderin aıtady.
«Osydan 15 jyl buryn naýbaıhana ashyp bastadyq. Shaǵyn ǵana jerdi sol kezde 6 mıllıon teńgege satyp aldyq. Qarjat kólemide az emes. Jartysy ózimizdiń tirnektep jınaǵan aqshamyz bolsa, qalǵan bóligin tanysymyzdan qaryzǵa alǵan edik. Bastapqy kezde bir nan tasýshy mashınamyzboldy. Eski naýbaıhananyń ornyna kásip bastaǵan soń sol jerde qalǵan burynǵy qondyrǵylaryn paıdalandyq. Bir kólik júrgizýshi men eki nan pisiretin adamdy jumysqa aldyq. Ol zamanda kúndigine 400 bólke ǵana nan pisiretin edik»,-dep ótken kúnderdi esine aldy.
Bir zamandary azǵantaı ǵana ónim shyǵarǵan naýbaıhana, qazirgi tańda órisin keńge jaıǵan. Búginde mundaǵy ystyq peshten táýligine 2000-3000 dana eki túrli bólke nan, úsh túrli kúlshe jáne ózgede tátti toqashtardyń san túri shyǵarylady.
Jeke kásipkerliktiń ataýy «Qýanysh» dep atalady. Onysy kóz qýanyshtary kenjetaıynyń atymen baılanysty qoıylǵany eken. Úıiniń erkesiniń atymen attas bul kásipteri shyntýaıtyna kelgende óz qýanyshtaryna aınalyp otyr. Odan bólek, birshama otbasynyń jan baǵýyna da sebepker bolýda.
Áýelde 3-4 adam ǵana eńbek etken naýbaıhanada búginde jumysshy sany artqan. Munda qazirgi kezde jalpy sany 15 adam turaqty jumyspen qamtylǵan. Olardyń aldy úlken kásiptiń órkendeýine on jyldan astam ýaqyt úlesterin qosyp júrgender.
Adal iske shyn nıetimen kirsken bul toptyń ónimi tek Tekelidegi dúken sórelerinde ǵana saýdalanbaıdy. Sonymen qatar Taldyqorǵan qalasymen Syrymbet, Qaratal jáne Jetisý aýyldaryndaǵy azyq-túlik dúkenderine jóneltiledi.
O, basta 5 tonna unmen isterin júrgizgen Aıshagúl apaı, qazirgi tańda bir aıǵa 20 tonnadan artyq undy tutynatyndaryn aıtty. Nanǵa qajetti basty ónim quramyn arnaıy Shyǵys Qazaqstannan aldyrtady eken. Basty sebep- sapa. Aıshagúl Sandýbaevanyń aıtýynsha, Shyǵystyń uny Jetisýdaǵy undardan qaraǵanda sapasy jaǵynan alda tur.
Táńiri tileýin bergen Mahmudqyzy bızneske salym salyp turý kerek deıdi. Onsyz, isiń ónbeıdi degen pikirde.
«15 jyl boldy osy ýaqytqa deıin naýbaıhanadan túsken tabystyń kóp bóligin ózine quıyp otyramyz. Onsyz, nátıje bolmaıdy. Únemi jetildirip otyrý úshinde qarajat qajet. Osy tusta, memlekettiń kásipkerlerge arnalǵan qarjylyq qoldaýy kómegin tıgizedi»,- dep sózin sabaqtady.
Olar osydan úsh jyl buryn «Damý» qory arqyly 5 mln teńge nesıe rásimdegen. Jyldyq tórt paıyzdyq mólsherlememen alǵan aqshany shashaý shyǵarmaı kózdegen iske maqsatty túrde jumsaǵan. Osynyń arqasynda keshegi nápáqasy birshama artqan.
Bir ǵana salym bıznestiń tasynyń órge domalaýyna aıtarlyqtaı yqpal etpesi anyq. Munyny eskergen kásipker taǵyda 5 mıllıon teńgege nesıeni zańdastyrǵan. Ol qarjynyń da bir tıyny ózge iske baǵyttalmastan óz arnasyna quıylǵan. Odan bólekte, kásipker jıǵan-tergenin úzdiksiz naýbaıhana isine baǵyttaıtynyn tilge tıek etti.
Tańnyń atysy keshtiń batysy ystyq peshtiń janynda jumysshylarmen birge bir kisideı osy kásiptiń ystyǵyna kúıip, sýyǵyna tońǵan jan kez kelgen iste adaldyq pen sapa birinshi orynda bolýy kerek deıdi.
«Bızneste báseke kóp. Bizden basqada nan shyǵaratyn qanshama adamdar bar. Olardyń tasasynda qalyp qalmaı óz jolymyzdy taýyp, turaqty tutynýshylar legin qalyptastyrýda sapaly jumystyń nátıjesi ǵana járdem bere alady. Sol sebepti ár iste sapa mańyzdy»,-deıdi kásipker.
15 jyl ishinde kóshten qalmaı, kásiptiń arbasyn baǵytynan jańylmastan alǵa súırep kelýinińde basty syry da osy bir adaldyq degen asyl qasıette jatyr. Ol jan tánimen óziniń jasaǵan isin súıdi, sáıkesinshe ardan attamady, qııanat jasamady. Sonyń arqasynda tabysqa jetti.
Ózi aıtqandaı, kásip arqyly abyroı men ataqqa da keneldi, biraq adamdyqty esinen bir sátke shyǵarmady. Sodan bolsa kerek, bir áýletke emes, tutas óńirge syıly.
Bir qolymen álemdi, ekinshi qolymen besikti terbetken Aıshagúl apaı bir ǵana kásipen shektelmedi. Bespaspap jan búgingi kúnde shaǵyn ashana men azyq-túlik dúkeninińde jumysyn jandandyryp otyr. Qazaq áıelderine tán tektilikti ón boıyna syıdyra bilgen ol erdiń júgin moınyna alsada, oshaq otyn sóndirmedi.
Barlyǵyna birdeı úlgerýge tyrysty. Úsh perzentin jeteleı júrip er jetkizdi. Bir jaǵynda kásibi, ekinshi jaǵynda otbasy. Tarazynyń basyn teń ustaı aldy. Munysy qazaqtyń anasyna tán danalyq desek artyq aıtqandyq emes.
Osylaısha, Jetisý jerinde Ońtústiktiń qyzynyń aıy ońynan týdy. Onyń barlyǵy boıyndaǵy eptilik, qanyndaǵy tektiliktiń arqasy deýge tolyq negiz bar. Ol baılyq dep kók qaǵazdyń sońynan túbegeıli erip ketpedi. Onyń baılyǵy –otbasy. Kásibi tek ómirlik násibi edi.
Anar SABYROVA,
«Adyrna» ulttyq portaly
