Ädıl Qazaqstan: Ädıletsız sot häm Älıbidıŋ azaby

2729
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2022/06/5916adbf-c3ec-47b0-a039-4b72364fe803.jpeg

Jekedara bilık - qoǧamǧa ǧana emes, memleketke bırden bır jau. Öitkenı, memlekettıŋ organdary özıne tän mındetınen taiqyp, halyqtyŋ basyna äŋgır taiaq oinatady. Äsırese sot jüiesı.

 Tauyq ūrlaǧan abaqtyda ǧūmyryn sarp etıp, al tüienı tügımen jūtyp, millardtardy tonaǧandar, kısı öltırgender şartty merzımmen bosap kete bermek, söitıp qoǧamnyŋ ırıp-şıruı geometriialyq progressiiamen örşidı.

Būǧan sot jüiesındegı paraqorlyq pen sybailas qylmystyq toptardy qosyŋyz. Ornyqqan sybailas toptyŋ tiptıŋ beinesı bylaişa qalyptasqan: prokuror aiyptaidy, töreşı sottaidy, qorǧauşy osylarǧa qolbala rölın oinaidy. Al tergeu salasy būlarǧa jemtık aulaityn aŋşynyŋ qaqpany sekıldı «qylmyskerdı» qaqşyp tüsedı.

Qūqyq küzetıne tüsken kez kelgen ıs arany aşylǧan albastyǧa jemtık sekıldı. Äubastaǧy ädıldık pen teŋdık, zaŋdyq prinsipterı dalada qalady. Äldeqandai ıs tüsse, ony ürlep, qampaityp, aqşa alu üşın ota jasauǧa jetkızetın saudager medikter syqyldy, būlar da tüimedei ısten tüiedeiın qoldan jasaidy. Odan ärı qūtylu üşın saudalasu kerek, bolmasa basyŋa tüskendı körıp, qūrban bolyp kete beresıŋ...

Älıbi Öterbergennıŋ basyna tüsken «ıs» 26.07.2019 künı tırkelgen. Sodan berı Tabyşevtar äuletıne zaual töngendei, sergeldeŋge tüskenderıne 3 jyl boldy.

Qylmystyq ıstıŋ eşbır aiǧaǧy men deregı joq, bıraq qylmysker bar, saldar: türmede 22 jasynda tüsıp 25 jasyn abaqtyda «atap otyrǧan» qyrşyndai jas Älıbi...

Ne bolǧan? 22.07.2019 j. künı Älıbi aqtöbelık jazǧy lagerge uaqytşa tärbieşı bolyp ornalasady.25.07.2019 j. künı bır  top ata-ana üstınen aryz jazyp, oǧan «pedofil» jeidesın kigızıp türmege toǧytady. Bıraq eşbır aiǧaq, negız, dälel joq! Aqtyǧyŋdy däleldep kör!

Älıbidıŋ soryna sol kezde ekı «tarihi» negız bolǧan: bırı diskotekaǧa jıbermegen bır myqtynyŋ ūlyonymen eregesken; ekınşısı – osy qarsaŋda Qazaqstan älemdegı pedofilderge qarsy elaralyq zaŋdamany qoldap, zaŋdy nyqtaidy, ädıldıgın «küşeitedı», būǧan qatysty qyraǧylyǧyn nyǧaitady - Qylmystyq kodekske 124 baptyŋ 2 bölıgın auyrlatu turaly özgertu - Qazaqstan Respublikasynyŋ 01.04.2019 jylǧy № 240-VI QRZ zaŋymen engızıledı.  Bylai aitqanda «trendke» tap bolady... Ärbır būndai bap ädıletsızdık jailaǧan qoǧamda özınşe bır «nauqan» - elesten qylmysker tabu qajet... Qysqasy, tergeu üderısı ıstıŋ aq-qarasyn ajyratuǧa bas qatyrmaidy – «qylmysker qolda» - bıttı! Älıbi 2020 j. 26 nauryz künı «bala zorlauşy» retınde 10 jylǧa sottalyp kete barady.

Tergeu men sot üderısın tekserıp şyqqan elımızge belgılı advokat Abzal Qūspannyŋ anyqtamasynan bır ǧana üzık keltıreiık, Älıbidıŋ jazyqsyzdyǧyn sodan-aq aŋǧaruǧa bolady: «Bırınşı satydaǧy sot öz Ükımınde (sözbe-söz) «08 qazan 2019 jylǧy hattamaǧa boiynşa, kuä A.Taşpentaevtan alynǧan oqiǧa bolǧan künı «WhatsUp» jelısı arqyly ata-analar arasynda jazylǧan habarlamalarǧa qarau jürgızılgen. (t.5 ı.b.5-15)» - dei tūra, sol jelıde aitylǧan äŋgımelerdıŋ mazmūnyna ädeiı toqtalmai ketken, al ol äŋgımeler arasynda balalardyŋ Älıbige jala japqany, oqiǧanyŋ oidan şyǧarǧandyǧy turaly da aitylǧan bolatyn!»

Būl bırınşı satydaǧy «ädılsot», al onyŋ qatesın tüzetetın basqa satydaǧylar nege tyrp etpeidı? Ol jazylmaǧan zaŋ – «qarǧa qarǧanyŋ közın şūqymaidy» - osy jerde ädıldıgıŋ qaraŋ qalady... Bastapqy tergeuşınıŋ äumeserlıgı de, qatesı de qaralmaidy! Aram qat! Bızdegı ädıldık äzırge osy!

Būl ne? Qūqyq küzetınıŋ nemqūrailyǧy ma, adam taǧdyryn oiynşyq etkendıgı me, sot salasynyŋ ädıletsızdıgı me?.. Ony oqyrman, özıŋız qorytyŋyz!  Qazaqtyŋ taǧdyr-talaiyn jalmauyzdai jalmaǧan myna ädıletsızdıkke auyzdyq bolmasa talaiyŋdy jalmaidy. Būl materialdy sol üşın jariialap otyrmyz. Al Älıbi bolsa, älı de küresude. Allanyŋ jazǧanyn körer. Bıraq bız qalai el bolamyz?!

Tqömende advokat Abzal Qūspannyŋ sot ükımıne qatysty anyqtamasyn berıp otyrmyz. Ädıl Qazaqstan sotynyŋ ädıletsız ükımın oqyp «qaryq» bolasyz.

S. Äbdıreşūly

A N Y Q T A M A

Älıbi Ötepbergenge qatysty qylmystyq ıs boiynşa

- Qylmystyq ıs Aqtöbe qalasynyŋ №4 kalalyk polisiia bölımımen tergelgen, STBT/ERDR tırkelgen uaqyty - 26.07.2019 j.  
- Qylmystyq kodekske 124 baptyŋ 2 bölıgın auyrlatu turaly özgertu - Qazaqstan Respublikasynyŋ 01.04.2019 jylǧy № 240-VI QRZ zaŋymen engızılgen.
- Sot Ükımıne säikes, Ä.Ötepbergennıŋ tälımger retınde jūmysqa ornalasqan sätı - 22.07.2019 j.
- Aryz berılgen sätı - 25.07.2019 j.
- jäbırlenuşıler sany – 4, onyŋ 2-ı keiın jauaptarynan bas tartty, qalǧan 1-nıŋ bıreuınıŋ basynan bastap talaby joq.
- Kuäler sany - 16, onyŋ ışınde tergeu jäne sotpen jauaptalǧany – 6, al 10 kuä jauaptalmady,
- Kuälerdıŋ barlyǧy da jauaptaryn bırauyzdan sottalǧannyŋ paidasyna bergen!
- Is boiynşa osy kezge deiın Älıbi Ötepbergendı qorǧaǧan 9 advokat auysqan, ol sözsız qorǧau sapasyna, bırızdılıgıne äser etetın faktor!

Oqiǧanyŋ qysqaşa fabulasy:  taǧylǧan aiypqa jäne sot ükımıne säikes, «2019 jylǧy 22 şıldede Ä.Ötepbergen kündelıktı kün tärtıbı boiynşa jūmys atqaru barysynda «Aqböbek-Vostok» lagerınde, äkımşılıkpen bekıtılgen suǧa tüsu kestesı boiynşa saǧat 14:00-de juynatyn jerge №7 otriadtyŋ er balalarymen bırge kırıp, 30 nauryz 2008 jyly tuylǧan A.Ä.N-dyŋ on tört jasqa tolmaǧan körıneu jas bala ekenın anyq bıle tūra, tälımger retınde özıne jüktelgen mındetterın atqaru kezınde, seksualdyq nietpen jäne özınıŋ jynystyq qūmarlyǧyn qanaǧattandyru maqsatynda, üstındegı kiımderın şeşıp tastap A.Ä.N-ǧa özınıŋ jynystyq müşesın körsetıp, soŋǧyny qorqytyp jıbergen».

Osyǧan ūqsas äreketterdı keiın 23.07.2019 jyly D.B-qa qatysty, al 24.07.2019 jyly A.T. men O.Q-qaqatysty jasady dep aiyptalǧan.

Anyqtama 5  bölıkten tūrady; 1. Jäbırlenuşılerdıŋ jauaby, 2. Kuälerdıŋ jauaby, 3. Jäbırlenuşı jauabyn saqtau (deponirovanie), 4. Saraptama zaŋdylyǧy, 5. Basqa da säikessızdıkter.  

1. jäbırlenuşılerdıŋ jauaptary

Jäbırlenuşılerdıŋ özderı sotqa qatystyrylmady.

Aiyptau Ükımı tek qana osy 4 jäbırlenuşınıŋ jauaptaryna qūrylǧan! Olardyŋ kämeletke tolmaǧany sebeptı, psihikasyna ziian keledı degen jeleumen tergeu kezınde saqtau, iaǧni deponirovaniia ötkızıp, keiın sol sottaǧy beinebaian negızınde saraptama jürgızılgen.

Odan basqa ıs boiynşa eşqandai dälel-däiek joq!

Bıraq, būl dälelderdıŋ de obektivtılıgıne kümän tudyratyn jaǧdailar anyqtaldy, atap aitqanda:

Atalǧan  4 jäbırlenuşınıŋ, 3-ı basynan bastap, sottaluşyǧa qatysty eşqandai talaptary joq ekenderın aitady, oǧan sebep, balalar öz ata-analaryna keiın bırese oqiǧa boldy, bırese bolmady dep jauap bergen.

Al, ekınşı saty, apelliasiia alqasynda  2-jäbırlenuşı bırınşı satydaǧy sotta bergen jauaptarynan müldem bas tartqan! Olar; D.A.Bisentaev jäne O.Q.Qairatov, ol turaly apelliasiiada sottaǧy ökılderı, ata-analary İsmagulova men Aitmaǧanbetov aitty.

Atalǧan jäbırlenuşılerdıŋ bırınşı jäne apelliasiialyq satydaǧy sot otyrystaryna qatystyrylmauy, ıs boiynşa sözsız anyqtaluy kerek obektivtı män-jailardy anyqtauǧa kedergı keltırdı. Öitkenı olardyŋ jauaptary kuälermen jäne özara bergen jauaptarymen jäne ıs materialdarymen qarama-qaişylyqqa toly.

Mysaly; Tergeu aldy jauap alu barysynda kämılet jasyna tolmaǧan jäbırlenuşı Oljas Qairatov jäne Aqniet Naǧaşybai öz jauaptarynda: «Duşqa tüsıp jatqan kezınde Şadiiar degen balaǧa sottalǧan Ä.Q.Ötepbergen özınıŋ jynystyq müşesın artqy jaǧynan taqady», - deidı. Alaida, būl män-jaidy Jekendiev Şadiiar öz jauabynda müldem terıske şyǧarady!

Sonymen qatar, kämelet jasyna tolmaǧan jäbırlenuşı Alişer Turehannyŋ jauaptarynda sottalǧan Ä.Q.Ötepbergen duşqa tüsu kezınde balalardyŋ bärınıŋ jynys müşelerın ūstap şyǧady, alaida özınıŋ kiımın şeşpeidı, syrtqy kiımmen jüredı degen. Bıraq, būl derekter ıs boiynşa basqa da kuälerdıŋ jauaptarymen müldem rastalmady!

2. kuälerdıŋ jauaptary

Is boiynşa kuä dep tanylyp,  jauaptalǧan kuäler tızımı:

1. A.Ǧ.Taşpentaev – «Aqböbek - Vostok» lagerınıŋ basşysy,

2. V.M.Kinjibaev – aǧa tälımger,

3. N.A.Bahitjan - №7 otriadtyŋ tärbieşısı,

4. A.O.Ahmetov - №5 otriadtyŋ tälımgerı.

Apelliasiia satysynda taǧy 2 kuä qosyldy, olar

5. V.V.Safina.

6. M.J.Ojanov.

Atalǧan kuälerdıŋ barlyǧy da Älıbi Ötepbergennıŋ ondai ıs-äreket jasamaǧanyn, az uaqyt ışınde (üş kün!) ondai belsendı äreketke baruy mümkın emes ekenın, aryz jazylatyn sol 25.07.2019 j., Älıbi Ötepbergen ol balalarǧa tärtıpsızdıkterı üşın jaza retınde diskotekaǧa jıbermegendıgı, sol üşın balalardyŋ bır toby Älıbi aǧailarynyŋ özın  jazalaimyz degen, ıs üşın öte maŋyzdy aqparattar tergeu kezınen aitylsa da ne tekserılmeidı, ne qūqyqtyq baǧasy berılmeidı!  

Mysaly, kuä Bahitjannyŋ myna jauaby: «2019 jyly 25 şılde künı atalǧan 7-şı jasaqtyŋ ūldary özderın tärtıpsız ūstaǧandyqtan, sottalǧan Ä.Q.Ötepbergenmen ekeuı bırge jaza retınde keşkı bi keşıne jıbermeu turaly şeşım qabyldaǧan. Kelesı künı, iaǧni 2019 jyldyŋ 26-şy şıldesınde balalarǧa ata-analary kelgende, N.A.Bahitjan korpus ışınde Turehan Alişer, Qairatov Oljas jäne basqa 1-2 balanyŋ öz aralarynda söilesıp tūrǧan sätterınde, arasynda bır balanyŋ «Bız Älıbi aǧaidy sottataiyn dep jatyrmyz, sonda men basty rölde oinaimyn», - degen sözderın estıgen. Keiın būl äŋgımelerdı estıgen 7-şı jasaqtyŋ bırneşe qyzdary tärbieşı N.A.Bahitjanǧa kelıp, «Älıbi aǧaidyŋ kınäsı joq, balalar diskotekaǧa jıbermegenı üşın osydai şu şyǧardy» dep mälımdegen».

Istıŋ män-jaiyn tügeldei özgertetetın qyzdardyŋ aiǧaq-derekterı men kuä N.A.Bahitjannyŋ baiandaǧan mälımetterı sotqa deiıngı tergep-tekseru prosesınde müldem tekserılmegen, sot otyrysynda da eskerılmegen.  

Naqtyraq, kämelet jasyna tolmaǧan jäbırlenuşı Alişer Turehan jäne Oljas Qairatovtan  joǧaryda atalǧan mälımet boiynşa jauap alynbaǧan.

Sonymen bırge, jäbırlenuşı Alişer Turehan jäne Oljas Qairatovtyŋ janyndaǧy kämelet jasyna tolmaǧan basqa balalardyŋ kımder ekenı anyqtalyp jauap alynbaǧan, būl faktıge bailanysty tergeu amaldary jasalmaǧan.  

Kuä N.A.Bahitjanǧa kelıp sottalǧan Ä.Q.Ötepbergenge ūl balalardyŋ jala japqandary turaly aqparatty bergen 7-şı jasaqtaǧy qyz balalardyŋ kımder ekendıgı anyqtalmaǧan, olardan atalǧan mälımet boiynşa jauap alynbaǧan.

Tergeu organdarymen anyqtalmaǧan, qorǧau jaǧy anyqtaǧan, bıraq, ıs boiynşa jauaptalmaǧan kuäler tızımı:

1. Ata-ana: Qanatova Möldır 

Qyzy: Esqaiyr Madina

2. Ata-ana: Mambetalieva Aqnūr

Qyzy: Inju

3. Ata-ana: Nūrşalov Nūrseit

Ūly: Törebek

4. Ata-ana: Oŋǧarov Serık

Ūly: Öteulı Temırlan

5. Ata-ana: Ermuhanova Altynai

Qyzy: Aqsana

6. Ata-ana: Satyǧalieva Gülzipa

Qyzy: Aisūlu

7. Ata-ana: İsmagulova Baian

Ūly: Dias

8. Ata-ana: Töleuova Ardaq

Qyzy: Aqerke

9. Ata-ana: Jekendiev Mūqanserı

Ūly: Jekendiev Şadiiar

10. Ata-ana: Baikenov Nūrbolat

Qyzy: Asemai

Būl tızım tüpkılıktı emes, qorǧau tarapynyŋ anyqtai alǧany ǧana, tergeu jäne sot olardy anyqtau, jauaptauǧa qūlyqsyzdyq tanytty!

Mysaly, osy kuälerdıŋ ışınen Jekendiev Şadiiardyŋ äkesı Jekendiev Mūqanserınıŋ Joǧarǧy Sotqa jäne Bas prokuraturaǧa jazǧan aryzyndaǧy myna jerlerı nazar audaruǧa tūrarlyq; ol basynda u-şu bolyp jatqan kezde özıde aryz jazǧanyn, keiın balasy şyndyqty aitqan soŋ, aryzyn  qaityp alǧanyn jäne balasy osynyŋ bärın Aqtaudan kelgen Batyrbai Darhan degen bala 25.07.2019 jyly  ūiymdastyrǧanyn, sebebı osynyŋ aldynda, Älıbi Ötepbergenge deiın tälımger bolyp nebary bır kün ıstegen jas jıgıttı balalar aryzdanyp, jūmystan şyǧaryp jıbergen (!), būl joly da Älıbige solai ıstesek jūmystan şyǧarady degen ūsynys bolyp, ony keibır balalardyŋ qoldaǧany, keibırınıŋ qarsy bolǧany aitylady!

Osy bır ıs üşın öte maŋyzdy aqparat, ne tergeuşını, ne ekı satydaǧy sottar üşın eşqandai maŋyzy bolmaǧany tüsınıksız! Eŋ bastysy, Jekendievtyŋ ol aityp otyrǧany ıs materialdarymen ündesedı, Älıbige deiın sol otriadta tälımger bop ıstegen azamat nebary bır künnen soŋ jūmystan, balalardyŋ talabymen quylǧan...  

Jauaptalǧan da, jauaptalmaǧan da kuäler būryn soŋdy Älıbidı tanymaidy, al lagerde öte az uaqyt kölemınde tanys, oynmen eşqandai tuys emes, dos emes, bırge oqymaǧan, nege, ne üşın olardyŋ BARLYǦY  ötırık aitulary, sot Ükımınde «kuäler özınıŋ osy jauaptaryn, sottaluşy Ötepbergennıŋ jauapkerşılıgın jeŋıldetu maqsatynda bergen dep esepteidı» - dep jazylǧanyndai, Älıbige kömektesuge tyrysady?

Sonymen qatar, bırınşı jäne apelliasiialyq alqa sottarynyŋ «kuäler bolǧan oqiǧany körmegen»- degen jeleumen, olardyŋ jauaptaryn basşylyqqa almaǧandary da  öte qyzyq. Tergeu de, sot ta eŋ äuelı sondai oqiǧa boldy ma, joq pa, soǧan köz jetkızulerı kerek emes pe???

Onyŋ ornyna ekı satydaǧy da sudialar, sottaluşynyŋ jäne kuılerdıŋ tarapynan tergeu kezınen berı aitylyp kele jatyrǧan eŋ negızgı versiia – balalardyŋ diskotekaǧa jıberılmeuı sebeptı, Älıbige olardyŋ tarapynan jala japqandyǧyna qanşa dälel-däiek keltırılse de, ony tekseruge üzıldı-kesıldı bas tartuda!

3. Jäbırlenuşı jauabyn saqtau (deponirovanie)

Kämeletke tolmaǧan jäbırlenuşılerdıŋ jauaptaryn saqtau (deponirovanie) kezınde QR QPK-nıŋ öreskel būzylǧan.

Qylmystyq ıstıŋ qolymyzda bar materialdary negızınde közımızdı jetkızgen jaittyŋ bırı, kämeletke tolmaǧan kuäler men jäbırlenuşılerdıŋ jauaptaryn saqtau kezınde prokuror olarǧa sūraqtar qoiyp, sol sūraqtarǧa özı jauap berıp otyrǧandyǧy jäne ılespe sūraqtar qoiatyny naqty körınıp tūr. Tıptı ıstı jürgızuşı sudia köz aldynda ötıp jatqan örıskel osy jaǧdaiǧa bailanysty prokurorǧa bırneşe märte eskertu jasaǧan.  

QR QPK-nıŋ 217 babyna sılteme jasai otyryp, tergeu sudiasy kämeletke tolmaǧan jäbırlenuşılerdıŋ psihikasyn jaraqattap almau üşın, olardy qaita jauaptaudy toqtatqyzǧan.

Alaida, osy qylmystyq ıstı tergeu sudiasy kämelet jasyna tolmaǧan jäbırlenuşıler A.Ä.Naǧaşybai, D.A.Bisentaev, O.Q.Oljasov jäne A.N.Turehannan keiınnen jauap alu olardyŋ psihikasyna jaraqattauşy äser tigızedı dep qandai obektivtı mälımetter negızınde tūjyrymdap otyrǧany belgısız. Sebebı, ondai şeşım qabyldauǧa negızdeme bolatyn jailar ıs materialynda körsetılmegen.

Sonymen qatar, sol kezeŋde ıske qatysuşy advokattar tarapynan da belsendı qorǧau äreketı bolmaǧany, keiınnen aiyptau Ükımın şyǧaruǧa öz äserın tigızdı.

Bıraq, advokaty älsız bolsa boldy, adam sottalyp kete bermeu kerek, sot qandai jaǧdaida bolmasyn kez-kelgen küdık-kümändı sottaluşynyŋ paidasyna şeşıp, ıstı obektivtı qarau kerek!

4. Saraptama zaŋdylyǧy

Sotqa deiıngı tergeu barysynda kämelet jasyna tolmaǧan jäbırlenuşılerge tergeu sudiasymen saqtauǧa qoiǧan aiǧaqtary boiynşa olardyŋ psiho-emosiialyq jaǧdailaryn anyqtau maqsatynda sot psihologiialyq-kriminalistık saraptama taǧaiyndaǧan.

Atalaǧan saraptama qorytyndysy boiynşa, qoiylǧan sūraqtarǧa jauap beru mümkın emes dep tūjyrym jasalynǧan. Sebebı, zertteu obektısınıŋ verbaldı emes jäne verbaldı mälımetterı beinekamerada körınbeitın jaǧdaida tüsırılgen. Negızınde kämelet jasyna tolmaǧan balalar – saraptamaǧa özderı qatysuy tiıs edı.

Būl saraptama tūjyrymy ıstı dūrys şeşuge öte maŋyzdy edı. Sebebı, sot psihologiialyq-kriminalistık saraptama şeŋberınde tergeu äreketterın jürgızu kezınde jäne adamnyŋ psiho-emosiialyq küiın özgertu maqsatymen äser etu faktılerın anyqtau; tergeu äreketterın jürgızu kezınde adamnyŋ psiho-emosiialyq küiın anyqtau sūraqtary şeşıledı.

Sol sebeptı, joǧaryda körsetılgen kämelet jasyna tolmaǧan jäbırlenuşılerden beine jazba qoldanu arqyly qaita jauap alynyp, olarǧa psiho-emosiialyq saraptama taǧaiyndaluy qajet edı.

Odan basqa, ıs boiynşa tergeu tarapynan sot-psihologiialyq-psihiatriialyq saraptamalar taǧaiyndalyp, ony jürgızu sarapşylar G.E.Tasieva, J.K.Musenova, İ.V.Volkovalarǧa tapsyrylǧan. Ssot Ükımınde «saraptama jürgızu kezınde olar är jäbırlenuşımen bölek söileskenderın, olar bolǧan oqiǧanyn barlyq män-jailaryn aityp bergenderın. Olarda qiialdauǧa, jalǧan söileuge, joǧarǧy sengıştıkke beiımdılıkterı anyqtalmaǧanyn körsettı» - delıngen. Alaida, atalǧan sarapşynyŋ ekeuı qazaq tılın dūrys bılmeidı, al Volkova müldem bılmeitını anyqtaldy!

Odan basqa, saraptama taǧaiyndau turaly Qauly tūrmaq, onyŋ qorytyndysymen qorǧauşylardy tergeu aiaqtalǧan soŋ bır tanystyrǧan. Nätijesınde, qorǧau tarapy sarapşylar aldynda sūraq qoiu, saraptama barysyna qatysu turaly ötınış bıldıru, olarǧa senımsızdık bıldıru siiaqty qūqyqtaryn jüzege asyru mümkındıgınen aiyrylǧan. Bıraq, apelliasiialyq alqa öz Qaulysynda, būny zaŋ būzuşylyq dep sanamaitynyn körsetken!

Sonymen qatar, būl jerde taǧy da tergeu kezınde ıske qatysqan advokattardyŋ äreketsızdıgı körınıp tūr, bıraq būndaidy ömırınde körmegen Älıbi Ötepbergendı sol üşın sottauǧa bola ma?

5. Basqa da säikessızdıkter

QR QPK  194 b normalaryna säikes 2019 jylǧy 26 şıldedegı Jedel Tergeu tobyn (būdan ärı -JTT) qūru turaly qaulymen  Älıbi Ötepbergen tek 2019 jylǧy 26 qaraşa künı tanysqan (tom1. 7-8ı .p., tom 8. 80-84ı.p.)

Būdan basqa, Aqtöbe q. 4-ınşı qalalyq polisiiasynyŋ tergeu  bölımınıŋ bastyǧy N.Zinnoldaev özınıŋ qyzmettık qūzyretın asyra paidalanyp, özıne zaŋsyz türde ökılettık alyp, JTT qūru turaly qauly şyǧarǧan. Onyŋ qūramyna zaŋsyz türde Aqtöbe oblysy Tergeu basqarmasynyŋ asa maŋyzdy ıster boiynşa aǧa tergeuşısı A.Bijanovty qosqan (tom 1, 7 p.).

Osylaişa asa maŋyzdy ıster boiynşa aǧa tergeuşı A.Bijanov kelesı tergeu äreketterın zaŋsyz jürgızgen. Ol  kämeletke tolmaǧan (tom 1. 27-28ı.p., 35ı.p.), Naǧaşybai Akniet Asetulyn (tom 1, 60-61ı.p.), Nurjaubai Muratjan Adiljanūlyn (tom 2. 40-41ı.p.) jäne Bisentaev Dias Asylbekulyn jäbırlenuşıler dep tanyp, olardan jauap alǧan.

Sonymen qatar, A.Bijanov. 2019 jyldyŋ 26 şıldesınde kämeletke tolmaǧan Nurjaubai Muratjan Adiljanūlynyŋ zaŋdy ökılı retınde onyŋ äkesı Nurjaubai Adiljan Nurjaubaiūlyn tanyp (tom 2. 38-39ı.p.) jäne odan zaŋsyz türde jauap alǧan.

Tergeuşıler jäbırlenuşılerdıŋ bärınen psihologtyŋ, pedagogtyŋ jäne advokattyŋ qatysularynsyz jauaptar alǧan. Būl jäbırlenuşılerdıŋ ökılderınıŋ (ata analary) jauaptarymen jäne apelliasiialyq alqaǧa qorǧauş tarapynan ūsynylǧan qūjat – QR Bas Prokuratura janyndaǧy QSjAEA (UKPSiSU) alynǧan resmi anyqtamamen rastalyp otyr. Oǧan säikes, tergeu kezınde jäbırlenuşılerden ajuap alu barysynda qatysty delıngen psiholog Düiımbaeva A.M., sol künı polisiia bölımıne kırmegen!

Alaida, apelliasiialyq alqa (sözbe-söz) «Aqtöbe qalalyq №4 polisiia bölımıne kırgenı jurnalǧa tırkelmei qaluy mümkın»- degen aqylǧa syimaityn uäj keltırgen!

Bırınşıden, sot aktısı boljamǧa negızdelmeu kerek! Ekınşıden, ol faktını sol künı balalarymen bırge tergeu ısıne qatysqan ata-analary «bızden basqa eşkım bolǧan joq»-dep körsetıp otyr. Üşınşıden, osynyŋ özı tergeu men bırınşı saty tūrmaq, apelliasiialyq alqaǧada ıstıŋ qanşalyqty formaldy qaralǧanyn körsetıp tūr emes pe?!

Sonymen qatar kämeletke tolmaǧandardan jauap alular boiynşa falsifikasiia faktısı oryn alǧan.Ol derekter boiynşa  bır tergeuşı jäbırlenuşılerdıŋ bärınen bır künı, bır uaqytta jauap alǧan.

Is boiynşa maŋyzdylardyŋ bırı bolyp  «Akböbek-Vostok» lagerınde jürgızılgen qarau barysynda, tergeuşıler lagerdıŋ bar perimetırınde jäne korpustardyŋ ışındegı ornatylǧan beine baqylau kameralarynda tüsırılgen barlyq jazbany tärıkılegen. Sol jazbalardyŋ bıreuınde de Älıbi Ötepbergennıŋ demaluşy balalarǧa qatysty qandai da bolsa qūqyqbūzuşylyq jıbergen faktılerı beine jazbalarda tüsırılmegen.

Balalardyŋ jauaptary boiynşa Älıbi Ötepbergen olarǧa qatysty bölme-jailardyŋ ışınde de, syrtynda da küş körsetu äreketterın jasaǧan dep jauaptar bergen.

Bırınşı satydaǧy sot öz Ükımınde (sözbe-söz) «08 qazan 2019 jylǧy hattamaǧa boiynşa, kuä A.Taşpentaevtan alynǧan oqiǧa bolǧan künı «WhatsUp» jelısı arqyly ata-analar arasynda jazylǧan habarlamalarǧa qarau jürgızılgen. (t.5 ı.b.5-15)» - dei tūra, sol jelıde aitylǧan äŋgımelerdıŋ mazmūnyna ädeiı toqtalmai ketken, al ol äŋgımeler arasynda balalardyŋ Älıbige jala japqany, oqiǧanyŋ oidan şyǧarǧandyǧy turaly da aitylǧan bolatyn!

Būndai säikessızder men zaŋsyzdyqtar ıs boiynşa öte köp!

Anyqtama jasaǧan: A.T.Qūspan

Pıkırler