“Pandemiiaǧa jäne geosaiasi şielenıstıŋ örşuıne bailanysty jahandyq teke-tırester jaŋa jaǧdailarǧa alyp keldı. Jahandanudyŋ ornyna artyq-kemı bar aimaqtandyru däuırı keldı. Qalai bolǧanda da, dästürlı ekonomikalyq modelder men sauda baǧyttarynyŋ özgeru üderısı jedeldei tüstı. Älem jyldam özgerude. Ökınışke qarai, köp jaǧdaida jaqsy jaǧyna qarai emes”, – dedı Prezident.Onyŋ pıkırınşe, jaŋa jaǧdaida älemdık tärtıptıŋ jyldam özgeretın qūrylymyn, «Şyǧys-Batys», «Soltüstık-Oŋtüstık» baǧyttary boiynşa özara ıs-qimyldyŋ ornyqty vektorlarynyŋ almasuyn eskeru maŋyzdy.
“Bızdıŋ aimaqtaǧy elder osyndai syn-qaterlerge laiyqty tötep berıp qana qoimai, olardan barynşa paida tabuǧa tyrysuy kerek. Sondyqtan Euraziialyq ekonomikalyq odaq aiasynda Euraziialyq integrasiiany Qytaidyŋ «Bır beldeu, bır jol» tūjyrymdamasymen ūştastyru – maŋyzdy mındet”, – dedı Memleket basşysy.Qasym-Jomart Toqaev memlekettık basqaru ısın jaŋǧyrtu jäne Jaŋa, Ädılettı Qazaqstan qūru üşın elımızde jüzege asyrylyp jatqan auqymdy saiasi jäne ekonomikalyq reformalar turaly aitty.
“Bar küş-jıgerımız ekonomikanyŋ ösımı azamattardyŋ äl-auqatyn arttyruǧa proporsionaldy türde yqpal etuge baǧyttalǧan. Bız sauda-ekonomikalyq bailanysty damytuǧa, jaŋa öndırıs oryndaryn aşuǧa, adami kapitaldyŋ ösımı men innovasiialardy engızu üşın jaǧdai jasauǧa niettımız”, – dedı Memleket basşysy.Qasym-Jomart Toqaev aimaqtaǧy elderdıŋ ornyqty damuy üşın yntymaqtastyqtyŋ kökjiegın keŋeitu, ekonomikamyzdyŋ ösımıne jol aşu qajet dep sanaidy. Osy rette Prezident asa maŋyzdy mındettı, iaǧni halyqaralyq jäne öŋırlık qauıpsızdıktı esten şyǧarmau kerek ekenın aitty. Osyǧan orai Qazaqstan Prezidentı jiynǧa qatysuşylardyŋ nazaryn bırqatar maŋyzdy mäselege audardy. Sonyŋ ışınde, Memleket basşysy Euraziialyq ekonomikalyq odaqtyŋ äleuetın arttyrudy özektı mındet retınde atady.
“Odaqqa müşe barlyq eldıŋ ekonomikasynyŋ jiyntyq kölemı qazır 2 trillion dollardan asady. Būl – erkın tauar ainalymy, kapitaly jäne jūmys küşı bar öte ülken naryq. Pandemiia men daǧdarys jaǧdaiyna qaramastan, Odaq aiasyndaǧy yntymaqtastyq däiektı türde nyǧaiyp keledı. Byltyr özara sauda-sattyq kölemı Euraziialyq ekonomikalyq odaq qūrylǧan uaqyttan bergı eŋ joǧary deŋgeige jetıp, 73 milliard dollar boldy. Būl aldyŋǧy jylǧy körsetkışten üşten bır ese köp”, – dedı Prezident.Memleket basşysy Euraziialyq ekonomikalyq odaq aiasynda Resei Qazaqstan üşın basty sauda-ekonomika salasyndaǧy serıktes ekenın atap öttı.
“Byltyr ekı eldıŋ özara sauda ainalymy üşten bırge artyp, 24 milliard dollarǧa jettı. Bız üşın būl – rekord. Biyl būl baǧyttaǧy oŋ qarqyn saqtalyp otyr. Jaŋa jaǧdaidy eskere otyryp, Euraziialyq ekonomikalyq odaq aiasynda jaŋa sauda strategiiasyn äzırleumen ainalysqan oryndy ärı paidaly bolar edı. Tiımdılıgı kümändı kontrsanksiianyŋ ornyna Aziia men Taiau Şyǧys naryǧyn tūtas qamtityn belsendı ärı oŋtaily sauda saiasatyn jürgızgen jön. Qazaqstan qandai da bır «buferlık naryq» qyzmetın atqarar edı. Jalpy, Euraziialyq integrasiianyŋ tübegeilı jetıstıkke jetuı bızdıŋ bırlesken sauda strategiiamyzdyŋ tiımdılıgıne bailanysty”, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.Sonymen qatar Memleket basşysy Qazaqstan men Resei arasyndaǧy önerkäsıp kooperasiiasyn mülde jaŋa deŋgeige köterudıŋ perspektivasy zor ekenın atap öttı. Prezident reseilık investorlarǧa tiıstı infraqūrylymy bar önerkäsıp alaŋdaryn ūsynuǧa jäne qolaily jaǧdai jasauǧa äzır ekenın mälımdedı. Prezident azyq-tülık qauıpsızdıgın qamtamasyz etuge basa män berdı. Onyŋ aituynşa, qazırgı jaǧdaida ekı eldıŋ auyl şaruaşylyǧy salasyndaǧy äleuetın tolyq jüzege asyru asa özektı bolyp otyr. Būl rette, Qasym-Jomart Toqaev BŪŪ Azyq-tülık jäne auyl şaruaşylyǧy ūiymynyŋ derekterıne sılteme jasai otyryp, Resei men Qazaqstan älemnıŋ osy saladaǧy jetekşı elderı ekenıne toqtaldy.
“Jahandyq azyq-tülık qauıpsızdıgı jaǧdaiynyŋ naşarlauyna bailanysty atalǧan mäsele kürdelene tüstı. Işkı tūraqtylyqty qamtamasyz etudıŋ basty faktory jäne mındetı – tūrǧyndardy sapaly ärı qauıpsız azyq-tülıkpen qamtamasyz etu. Senımdı azyq-tülık jüiesın qūru üşın innovasiialyq şeşımder men ozyq tehnologiialardy engızu jäne azyq-tülıktı ysyrap etudı toqtatu maŋyzdy. Azyq-tülık qauıpsızdıgın qamtamasyz etu täsılderın ūlttyq deŋgeide de, Euraziialyq ekonomikalyq odaq aiasynda da saralau kerek. Osy rette Odaqqa müşe elderdıŋ müddelerı eskerıluge tiıs. Kelısıp jūmys ıstemese, būl asa maŋyzdy saladaǧy alǧa qoiǧan maqsattarǧa qol jetkızu qiyndai tüsedı. Iаǧni, şekten tys infliasiiaǧa, azyq-tülık tapşylyǧyna qarsy küres – barşamyzǧa ortaq mındet”, – dedı Qazaqstan Prezidentı.Qasym-Jomart Toqaev üşınşı eldermen sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyqty odan ärı keŋeitu mäselesın taǧy bır maŋyzdy mındet retınde atady.
“Qazaqstan integrasiialyq üderısterdıŋ belsendı qatysuşysy bola otyryp, basqa da halyqaralyq ūiymdarmen aradaǧy özara tiımdı yntymaqtastyqty tūraqty qoldap keledı. Peterburg forumynyŋ aiasynda Ülken Euraziialyq serıktestıktı qalyptastyru mäselesı qyzu talqylanyp jatyr. Būl tūjyrymdama öŋırlık ūiymdardyŋ teŋ qūqyqty yntymaqtastyǧynyŋ ortaq keŋıstıgın qūruǧa baǧyttalmaq. Sondyqtan Qazaqstan Ülken Euraziialyq serıktestık qūru üderısın qūptaidy”, – dedı Prezident.Biyl Qazaqstan Täuelsız memleketter dostastyǧy ūiymyna töraǧalyq etude. Memleket basşysynyŋ aituynşa, TMD-nyŋ qūrylǧan uaqyttan bergı mol täjıribesı kürdelı geosaiasi jaǧdaida köpjaqty dialogtyŋ tiımdı ekenın körsettı.
“TMD osyndai megajobany ıske asyruda meilınşe qolaily baza bola alady dep oilaimyn. Būl rette, ŞYŪ, ASEAN, EEO Ülken Euraziialyq keŋıstıktıŋ ajyramas bölıgı bolar edı”, – dedı Memleket basşysy.Qasym-Jomart Toqaev aldaǧy on jylda dostyq niettegı Qytai, Ündıstan, Taiau Şyǧys, Oŋtüstık jäne Oŋtüstık-Şyǧys Aziia elderı aimaqtaǧy memleketterdıŋ ekonomikasyna qarjy salatyn ırı investorlar boluy mümkın dep sanaidy.
“Qytai – Qazaqstannyŋ ekonomika jäne syrtqy sauda salasyndaǧy basty serıktesı. Būl el soŋǧy 15 jyldyŋ ışınde ekonomikamyzǧa 22 milliard dollardan astam investisiia saldy. Sondyqtan Qytaimen aradaǧy köpjaqty yntymaqtastyqty tereŋdete tüsu – elımız üşın asa maŋyzdy mındet”, – dedı Prezident.Sonymen qatar Qasym-Jomart Toqaev biznes qūrylymdary arasyndaǧy tıkelei bailanystardy nyǧaitu jäne jaŋa kölık-logistikalyq dälızderdı aşu qajet ekenın aitty.
“Küş bırıktıre otyryp, serpındı innovasiialyq-tehnologiialyq jobalar toptamasyn jasau, üzdıksız kölık-logistika jüiesın qūru, tüptep kelgende, elderımızdıŋ ekonomikasynyŋ ösımı üşın jaŋa mümkındık tuǧyzu perspektivtı bolady dep oilaimyn”, – dedı Memleket basşysy.Qazaqstan Prezidentı söilegen sözınde klimattyŋ özgeruıne qatysty mäselelerdı de qozǧady. Atap aitqanda, «jasyl» investisiialardy köbeitu mümkındıkterın keŋeitu jospary men ekologiialyq problemalardy şeşu joldary söz boldy.
“Byltyr jauyn-şaşynnyŋ azdyǧynan özenderdıŋ suy taiaz bolyp, diqandarymyzdyŋ köpşılıgı qūrǧaqşylyqtan qatty zardap şektı. Transşekaralyq Jaiyq özenınıŋ jaǧdaiy öte auyr. Memleketterımız ornyqty damu üşın mūndai ūzaqmerzımdı mındetterdı bırlesıp şeşuı kerek dep esepteimın”, – dedı Memleket basşysy.Prezident joǧary sapaly adami kapital men konstruktivtı mädenietaralyq dialogty ekonomikalyq ösımnıŋ senımdı közderı retınde atady. Osy tūrǧyda Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyŋ mädeni äraluandyqty saqtau jäne ǧalamdyq deŋgeide örkenietaralyq dialogty ılgerıletu saiasatyn ūstana beretının naqtylady. Memleket basşysy biyl qyrküiek aiynda elordada ötetın Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ sezı turaly aityp, osy jiynǧa Resei dın qairatkerlerınıŋ qatysqany jön ekenın jetkızdı. Memleket basşysy sözın qorytyndylai kele, beibıt, tūraqty jäne ekonomikalyq tūrǧydan quatty Euraziia qūru jahandyq auqymdaǧy ornyqty damudyŋ jäne inkliuzivtı ösımnıŋ quatty faktoryna ainalatynyna senım bıldırdı.
“Halyqaralyq jaǧdaidy qalypqa keltıruge jäne älemdık ekonomikanyŋ ösımın dūrys jolǧa saluǧa baǧyttalǧan tabysty ideialardy ızdeu üşın joǧary deŋgeidegı sarapşylardy bırıktıretın mūndai bedeldı pıkırtalas alaŋynyŋ äleuetı zor”, – dedı Qazaqstan Prezidentı.
“Adyrna” ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
