Kenesary Qasymulynyń 220 jyldyq mereıtoıyna oraı «Kenesary han» atty kitaptyń tusaýkeseri ótti

4092
Adyrna.kz Telegram

Búgin Halyqaralyq Túrki akademııasy L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetimen birlesip, Kenesary Qasymulynyń 220 jyldyq mereıtoıyna oraı «Han Kenege taǵzym» atty is-shara uıymdastyrdy.

Alqaly jıynǵa Halyqaralyq Túrki akademııasynyń prezıdenti Darhan Qydyráli, L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń rektory Erlan Sydyqov, QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, alashtanýshy Berik Ábdilanıuly, Memlekettik tarıh ınstıtýtynyń dırektorynyń orynbasary Erkin Ábil, memleket jáne qoǵam qaıratkerleri Jabal Erǵalıev, Abaı Tasbolatov, Erjan Isakýlov, L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń prorektory Dıhan Qamzabekuly, fılologııa ǵylymdarynyń doktory Serik Negımov, sonymen qatar kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkerleri, QR Parlamenti depýtattary, ǵylymı-zertteý ortalyqtarynyń basshylary, tanymal ǵalymdar, JOO ustazdary, sondaı-aq zııaly qaýym ókilderi men BAQ jetekshileri qatysty.

Taǵylymdy is-sharaǵa qatysýshylar aldymen Nur-Sultan qalasyndaǵy «Qaraótkel» zıratyna baryp, osynda jerlengen Kenesary han sarbazdarynyń rýhyna taǵzym etti.
Budan keıin alqaly jıyn L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń bas ǵımaratynda jalǵasty.

Keleli basqosý aıasynda Túrki akademııasy ázirlegen «Kenesary han» atty kitaptyń tusaýkeser rásimin jasaldy.

Jınaqqa Kenesary han men onyń qasyndaǵy Naýryzbaı, Sarjan, Esengeldi batyrlardyń qaharmandyǵy men erligi jyrlanǵan ańyz-áńgimeler, tarıhı jyr-dastandardyń tańdaýly úlgileri iriktelep toptastyrylǵan. Atalǵan shyǵarmalarda saıypqyran Kenesarynyń tuńǵıyq aqyl-parasaty, hanǵa laıyq bekzat bolmysy, qazaq jerin syrtqy dushpandardan qorǵaý jolyndaǵy soǵystary, sońyna ergen jaýjúrek batyrlarynynyń kúreskerlik beınesi shynaıy ári kórkem beınelengen.

Aıta ketý kerek el arasynda Kenesary hannyń ómir jolyn, joryqtary men shaıqastaryn sýretteıtin kóptegen jyrlar men ańyzdar saqtalǵan. Olardyń alǵashqy nusqalary HIH ǵasyrdyń ekinshi jartysynan bastap hatqa túsip, jarııalana bastady. Halyq jyrynyń alǵashqy nusqasyn kórnekti túrkolog V.V. Radlov óziniń «Obrazy narodnoı lıteratýry tıýrkskıh pleme, jıvýıh v Iýjnoı Sıbırı ı Djýngarskoı stepı» degen irgeli eńbeginde «Kenesary óleńi», «Kenesary jyrynyń birnesshe aýyzy» degen atpen 1870 jyly jarııalaǵan. «Han Kene» jyry S. Jantórın men T. Seıdalın hatqa túsirip, keıin orys tiline aýdaryp «Zapıskı T. Seıdalın hatqa túsirip, keıin orys tiline aýdaryp «Zapıskı Orenbýrgskogo otdela Imperatorskogo Rýsskogo geografıcheskogo obestva» jýrnalynda1875 jyly jarııalanǵan. Onan keıin J.Shaıhıslamulynyń jyrlaǵan «Kenesary-Naýryzbaı» jyry 1912 jyly «Qazan» baspasynan jeke kitap bolyp jaryq kórdi. Al Nysanbaı jyraýdyń J.Basyǵarın jazyp alǵan nusqasyn H. Dosmuhammeduly Tashkentte 1923 jyly, keıin N. Tórequlov 1924 jyly Máskeýde jeke kitap qylyp jarııalaǵan.

Kópshilik nazaryna usynylǵan «Kenesary han» kitabyn M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkerleri Nurjuma Elesbaı jáne Nasıhat Nabıolla qoljazbadan oqyp mátintanýlyq jumystar atqaryp, qurastyryp shyǵardy.

Pikirler