Tarihşylar da bıle bermeitın Lenin turaly 53 erekşe fakt. KOKP tarihyn jäne universitetterde dialektikalyq materializmdı oquǧa mümkındıgı bolmaǧandar bolşevikterdıŋ kösemı turaly köp närsenı esıne tüsıre almaidy, bıraq onyŋ ömırbaianyndaǧy faktıler köpşılıktı taŋ qaldyruy mümkın.
1. Vladimir Leninnıŋ resmi tuǧan künı 22 säuır. Bıraq ol eskı stil boiynşa 10 säuırde düniege kelgen, al qajettı 13 kündı qossaŋyz, jaŋa stil boiynşa Leninnıŋ tuǧan künı 23 säuır bolyp şyǧady. Bır künı Leninnıŋ özı äiteuır 22 säuırde tuǧan künın jazyp alǧandyqtan «alyp tastaldy».
2. Lenin şomyldyru räsımınen ötken.
3. Ömırınde ol 140-qa juyq bürkenşık attardy qoldanǧan.
4. Leninnıŋ anasy Sankt-Peterburgte 74 aǧylşyn jaǧalauynda düniege kelgen.
5. Vladimir İlich Leninnıŋ şyn aty Ulianov ekenın köpşılık bıledı. Bıraq ol nege Lenin boldy, älı naqty jauap joq. Bır nūsqasy Lena özenınıŋ atymen atalǧan.
6. Bala kezınde Leninnıŋ sol közınıŋ strabizmı degen qate diagnoz qoiylǧan. İlich būl közben körmeimın dep ūzaq oilady, keiın būl jai ǧana alysty körmeuşılık ekenı belgılı boldy, der kezınde taŋdalǧan közıldırık jaǧdaidy tüzetuge kömektesedı.
7. Äigılı leninşıl közdıŋ köru qabıletınıŋ naşarlyǧynan paida boldy degen teoriia bar.
8. Lenin otbasyndaǧy segız balanyŋ bırı bolǧan.
9. Bala kezınde ol qyzyq, şuly bala boldy, oinaǧandy jaqsy köretın, bıraq oiynşyqtardy jiı syndyratyn.
10. Estelıkterınde İlichtıŋ äpkelerı kışkentai Volodianyŋ keibır oiynda jeŋıske jetu üşın keide aldap ketkenın eske aldy.
11. Jazuşy Aleksandr Kuprin Leninnıŋ közı «lemur maimylynyŋ altyn qyzyl közderıne» ūqsaidy dep eseptegen.
12. Lenin Simbirsk gimnaziiasyn altyn medalmen bıtırgen.
13. Onyŋ kuälıgınde bır ǧana tört – logikalyq tūrǧyda.
14. Lenin burr ekenı belgılı. Onyŋ äkesı İlia Ulianovtyŋ da söileu qabıletı däl osyndai kemıstıgı bar edı.
15. Onyŋ ülken aǧasy Aleksandr imperator Aleksandr III-ge qastandyq jasauşy retınde öltırıldı.
16. Leninnıŋ aǧasy «saiasi qylmysker» bolǧandyqtan, olar ūzaq uaqyt boiy Lenindı Qazan universitetıne qabyldaǧysy kelmedı.
17. Vladimir Ulianov «studenttık tärtıpsızdıkke» qatysqany üşın Qazan universitetınen şyǧaryldy.
18. Sonymen bırge, 17 jasynda ol alǧaş ret qamauǧa alyndy.
19. Soǧan qaramastan ol imperatorlyq Sankt-Peterburg universitetınıŋ zaŋ fakultetınıŋ kursyna syrttai emtihan tapsyrǧan kezde diplom aldy.
20. Lenindık diplomda – eŋ joǧary baǧa. Sol jyly mūndai diplomdy jalǧyz ol aldy degen mif bar, bıraq olai emes.
33. Qorǧauşynyŋ segızı joǧary ūpai jinady.
21. Leninnıŋ boiy kışkentai boldy - nebärı 1,65 m.
22. Leninge «Vladimir İvanov Ulianov» degen diplom berıldı. Sol kezde Leninnıŋ özı äkesınıŋ atyn «İlin» dep tüzetıptı. Alaida būl Vladimir Ulianovtyŋ naǧyz äkesı kım ekendıgı turaly pıkırtalas tudyrdy.
23. Lenin Chehovtyŋ «№6 palata» povesın alǧaş oqyǧanda, özı de osy palataǧa qamalǧandai şoşyp kettı.
24. Leninnıŋ äpkesı Mariia aǧasynyŋ tym ūqypty ekenın esıne alady. Bırde ol tıptı tıgılgen däpterdegı qara jıpterdı aq jıpterge auystyruǧa mäjbür etken.
25. Lenin jasyndaǧy kumir – marksist Georgii Plehanov.
26. Lenin temekı şegudı bastaǧanda, anasy ony otbasynda aqşa az dep ūiatqa qaldyrǧan.
27. Lenin Samara advokatynyŋ kömekşısı bolyp bır jyl jūmys ıstedı, endı ony jai ǧana zaŋger dep ataityn.
28. Lenin ortaşa zaŋger bolǧan jäne bırde-bır ıstı jeŋgen joq degen stereotip bar. Şyndyǧynda ol köbınese ūrlyqpen ūstalǧan qarapaiym adamdardy qorǧaityn. Onyŋ jūmysynyŋ nätijesı aqtau emes, jazany jeŋıldetu boldy.
29. Peterburgte bırneşe ai Ǧylym akademiiasynyŋ oqu zalynda jūmys ıstedı.
30. 1891 jyly Olga apamyz ış süzegınen qaitys boldy. Ony auruhanaǧa jatqyzudy Lenin özı ūiymdastyryp, sauyǧyp ketuıne ümıttengen.
31. İlichtıŋ şaşy erte tüse bastady. Onyŋ jiyrmadan asqan fotosuretterde şaştyŋ aitarlyqtai joqtyǧyn köruge bolady.
32. Lenin qūrǧan alǧaşqy ūiym jūmysşy tabyn azat etu üşın küres odaǧy dep ataldy.
33. Lenin Krupskaiaǧa şırkeude üilendı! Būl olardyŋ jer audarylǧanda bır-bırınen ajyramauy üşın jasaluy kerek edı. Al ol kezde tek «kökte jasalǧan» nekeler ǧana moiyndaldy.
34. Lenin men Krupskaianyŋ üilenu toiynyŋ kuägerlerı erlı-zaiyptylar liniiaǧa qyzmet etetın Şuşenskoe auylynyŋ şarualary boldy.
35. Vladimir Lenin üşın Nadejda Krupskaia ǧana emes, onyŋ anasy da jer audaryldy. Sonymen İlich ūzaq uaqyt qaiyn enesımen bırge tūrdy.
36. Şetelden bırınşı oralǧannan keiın Lenin özımen bırge köptegen markstık ädebiettı ala keldı. Ol ekı tübı bar chemodandaǧy qaǧazdardy köterıp jürgendıkten, ol tabylmady.
37. Türmenıŋ bırınde Lenin 14 ai kamerada otyrdy.
38. Türmede ol tūtqyndarmen «türme älıpbiı» arqyly hat alysyp tūrdy. Ol üşın tūtqyndar kıtaphanadaǧy kıtaptardy paidalanyp, habarlamalardy şeşu üşın kıltterdı sonda qaldyrǧan.
39. Lenin aidauda bolǧan kezde tuystarynan kıtaptardan üzındıler jıberudı ötındı. Köbınese İlichke äpkesı Mariia kömektestı.
40. Sıbırde jer audarylǧanda «astyrtyn zaŋger» qyzmetın atqardy – sauatsyz şarualar üşın türlı qūjattar qūrastyrdy.
41. Lenin nemıs jäne aǧylşyn tılderın jaqsy bılgen. Ol ädebiettı audara alatyn, bıraq ol üşın bailanys naşar boldy. Şetelge alǧaşqy sapary kezınde Lenin anasyna jazǧan hatynda nemıs tılın tüsınbeitının aityp şaǧymdanady.
42. Resmi derekter boiynşa Leninnıŋ Nadejda Krupskaiadan basqa äielderden de balasy bolmaǧan.
43. Bıraq ol revoliusiialyq İnessa Armanmen bailanysy bar balalary eken.
44. Aqpan revoliusiiasy kezınde Lenin tıptı Reseide de bolǧan joq.
45. 1917 jyldyŋ basynda ol Nadejda Krupskaiamen bırge Şveisariiada boldy.
46. Lenin İosif Stalinnıŋ «Pravda» gazetın basqarǧan kezde onyŋ jūmysyna köŋılı tolmaitynyn bıldırdı degen teoriia bar. Al Stalinnıŋ bas redaktory bolmasa da, basylymǧa yqpaly zor boldy.
47. Keŋes zamanynda Lenin turaly kıtaptardyŋ köp şyǧarylǧany sonşa, olardyŋ taralymy älemde ekınşı orynda tūr. Bırınşısı – dıni ädebietterde.
48. Lenin bıraz uaqyt kürkede tūrdy. Aqpan töŋkerısınen keiın ol Grigorii Zinovevpen bırge Leningrad oblysynda Razliv kölınde jasyrynyp jürgen. Qazır ol jerde mūrajai bar.
49. 1918 j. Lenin auyr jaralandy. Ony ekınşı düniejüzılık soǧys kezınde Buhenvaldta qaitys bolǧan ūlty evrei därıger Vladimir Mints qūtqardy.
50. Lenin teatr dındı almastyratyn orynǧa ainaluy kerek dep eseptedı.
51. Lenin tegı - ihtiozavrlar türı - Leninia stellans.
52. KSRO ydyraǧanǧa deiın elımızde Leninnıŋ jetı myŋǧa juyq eskertkışı bolǧan. Al qazır olardyŋ suretterın jinaityn saittar ǧana bar.
53. Lenin erte qaitys boldy. Ol nebärı 53 jasta edı.
”Adyrna” ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
