Tarıhshylar da bile bermeıtin Lenın týraly 53 erekshe fakt. KOKP tarıhyn jáne ýnıversıtetterde dıalektıkalyq materıalızmdi oqýǵa múmkindigi bolmaǵandar bolshevıkterdiń kósemi týraly kóp nárseni esine túsire almaıdy, biraq onyń ómirbaıanyndaǵy faktiler kópshilikti tań qaldyrýy múmkin.
1. Vladımır Lenınniń resmı týǵan kúni 22 sáýir. Biraq ol eski stıl boıynsha 10 sáýirde dúnıege kelgen, al qajetti 13 kúndi qossańyz, jańa stıl boıynsha Lenınniń týǵan kúni 23 sáýir bolyp shyǵady. Bir kúni Lenınniń ózi áıteýir 22 sáýirde týǵan kúnin jazyp alǵandyqtan «alyp tastaldy».
2. Lenın shomyldyrý rásiminen ótken.
3. Ómirinde ol 140-qa jýyq búrkenshik attardy qoldanǵan.
4. Lenınniń anasy Sankt-Peterbýrgte 74 aǵylshyn jaǵalaýynda dúnıege kelgen.
5. Vladımır Ilıch Lenınniń shyn aty Ýlıanov ekenin kópshilik biledi. Biraq ol nege Lenın boldy, áli naqty jaýap joq. Bir nusqasy Lena ózeniniń atymen atalǵan.
6. Bala kezinde Lenınniń sol kóziniń strabızmi degen qate dıagnoz qoıylǵan. Ilıch bul kózben kórmeımin dep uzaq oılady, keıin bul jaı ǵana alysty kórmeýshilik ekeni belgili boldy, der kezinde tańdalǵan kózildirik jaǵdaıdy túzetýge kómektesedi.
7. Áıgili lenınshil kózdiń kórý qabiletiniń nasharlyǵynan paıda boldy degen teorııa bar.
8. Lenın otbasyndaǵy segiz balanyń biri bolǵan.
9. Bala kezinde ol qyzyq, shýly bala boldy, oınaǵandy jaqsy kóretin, biraq oıynshyqtardy jıi syndyratyn.
10. Estelikterinde Ilıchtiń ápkeleri kishkentaı Volodıanyń keıbir oıynda jeńiske jetý úshin keıde aldap ketkenin eske aldy.
11. Jazýshy Aleksandr Kýprın Lenınniń kózi «lemýr maımylynyń altyn qyzyl kózderine» uqsaıdy dep eseptegen.
12. Lenın Sımbırsk gımnazııasyn altyn medalmen bitirgen.
13. Onyń kýáliginde bir ǵana tórt – logıkalyq turǵyda.
14. Lenın býrr ekeni belgili. Onyń ákesi Ilıa Ýlıanovtyń da sóıleý qabileti dál osyndaı kemistigi bar edi.
15. Onyń úlken aǵasy Aleksandr ımperator Aleksandr III-ge qastandyq jasaýshy retinde óltirildi.
16. Lenınniń aǵasy «saıası qylmysker» bolǵandyqtan, olar uzaq ýaqyt boıy Lenındi Qazan ýnıversıtetine qabyldaǵysy kelmedi.
17. Vladımır Ýlıanov «stýdenttik tártipsizdikke» qatysqany úshin Qazan ýnıversıtetinen shyǵaryldy.
18. Sonymen birge, 17 jasynda ol alǵash ret qamaýǵa alyndy.
19. Soǵan qaramastan ol ımperatorlyq Sankt-Peterbýrg ýnıversıtetiniń zań fakýltetiniń kýrsyna syrttaı emtıhan tapsyrǵan kezde dıplom aldy.
20. Lenındik dıplomda – eń joǵary baǵa. Sol jyly mundaı dıplomdy jalǵyz ol aldy degen mıf bar, biraq olaı emes.
33. Qorǵaýshynyń segizi joǵary upaı jınady.
21. Lenınniń boıy kishkentaı boldy - nebári 1,65 m.
22. Lenınge «Vladımır Ivanov Ýlıanov» degen dıplom berildi. Sol kezde Lenınniń ózi ákesiniń atyn «Ilın» dep túzetipti. Alaıda bul Vladımır Ýlıanovtyń naǵyz ákesi kim ekendigi týraly pikirtalas týdyrdy.
23. Lenın Chehovtyń «№6 palata» povesin alǵash oqyǵanda, ózi de osy palataǵa qamalǵandaı shoshyp ketti.
24. Lenınniń ápkesi Marııa aǵasynyń tym uqypty ekenin esine alady. Birde ol tipti tigilgen dápterdegi qara jipterdi aq jipterge aýystyrýǵa májbúr etken.
25. Lenın jasyndaǵy kýmır – marksıst Georgıı Plehanov.
26. Lenın temeki shegýdi bastaǵanda, anasy ony otbasynda aqsha az dep uıatqa qaldyrǵan.
27. Lenın Samara advokatynyń kómekshisi bolyp bir jyl jumys istedi, endi ony jaı ǵana zańger dep ataıtyn.
28. Lenın ortasha zańger bolǵan jáne birde-bir isti jeńgen joq degen stereotıp bar. Shyndyǵynda ol kóbinese urlyqpen ustalǵan qarapaıym adamdardy qorǵaıtyn. Onyń jumysynyń nátıjesi aqtaý emes, jazany jeńildetý boldy.
29. Peterbýrgte birneshe aı Ǵylym akademııasynyń oqý zalynda jumys istedi.
30. 1891 jyly Olga apamyz ish súzeginen qaıtys boldy. Ony aýrýhanaǵa jatqyzýdy Lenın ózi uıymdastyryp, saýyǵyp ketýine úmittengen.
31. Ilıchtiń shashy erte túse bastady. Onyń jıyrmadan asqan fotosýretterde shashtyń aıtarlyqtaı joqtyǵyn kórýge bolady.
32. Lenın qurǵan alǵashqy uıym jumysshy tabyn azat etý úshin kúres odaǵy dep ataldy.
33. Lenın Krýpskaıaǵa shirkeýde úılendi! Bul olardyń jer aýdarylǵanda bir-birinen ajyramaýy úshin jasalýy kerek edi. Al ol kezde tek «kókte jasalǵan» nekeler ǵana moıyndaldy.
34. Lenın men Krýpskaıanyń úılený toıynyń kýágerleri erli-zaıyptylar lınııaǵa qyzmet etetin Shýshenskoe aýylynyń sharýalary boldy.
35. Vladımır Lenın úshin Nadejda Krýpskaıa ǵana emes, onyń anasy da jer aýdaryldy. Sonymen Ilıch uzaq ýaqyt qaıyn enesimen birge turdy.
36. Shetelden birinshi oralǵannan keıin Lenın ózimen birge kóptegen markstik ádebıetti ala keldi. Ol eki túbi bar chemodandaǵy qaǵazdardy kóterip júrgendikten, ol tabylmady.
37. Túrmeniń birinde Lenın 14 aı kamerada otyrdy.
38. Túrmede ol tutqyndarmen «túrme álipbıi» arqyly hat alysyp turdy. Ol úshin tutqyndar kitaphanadaǵy kitaptardy paıdalanyp, habarlamalardy sheshý úshin kiltterdi sonda qaldyrǵan.
39. Lenın aıdaýda bolǵan kezde týystarynan kitaptardan úzindiler jiberýdi ótindi. Kóbinese Ilıchke ápkesi Marııa kómektesti.
40. Sibirde jer aýdarylǵanda «astyrtyn zańger» qyzmetin atqardy – saýatsyz sharýalar úshin túrli qujattar qurastyrdy.
41. Lenın nemis jáne aǵylshyn tilderin jaqsy bilgen. Ol ádebıetti aýdara alatyn, biraq ol úshin baılanys nashar boldy. Shetelge alǵashqy sapary kezinde Lenın anasyna jazǵan hatynda nemis tilin túsinbeıtinin aıtyp shaǵymdanady.
42. Resmı derekter boıynsha Lenınniń Nadejda Krýpskaıadan basqa áıelderden de balasy bolmaǵan.
43. Biraq ol revolıýııalyq Inessa Armanmen baılanysy bar balalary eken.
44. Aqpan revolıýııasy kezinde Lenın tipti Reseıde de bolǵan joq.
45. 1917 jyldyń basynda ol Nadejda Krýpskaıamen birge Shveıarııada boldy.
46. Lenın Iosıf Stalınniń «Pravda» gazetin basqarǵan kezde onyń jumysyna kóńili tolmaıtynyn bildirdi degen teorııa bar. Al Stalınniń bas redaktory bolmasa da, basylymǵa yqpaly zor boldy.
47. Keńes zamanynda Lenın týraly kitaptardyń kóp shyǵarylǵany sonsha, olardyń taralymy álemde ekinshi orynda tur. Birinshisi – dinı ádebıetterde.
48. Lenın biraz ýaqyt kúrkede turdy. Aqpan tóńkerisinen keıin ol Grıgorıı Zınovevpen birge Lenıngrad oblysynda Razlıv kólinde jasyrynyp júrgen. Qazir ol jerde murajaı bar.
49. 1918 j. Lenın aýyr jaralandy. Ony ekinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde Býhenvaldta qaıtys bolǵan ulty evreı dáriger Vladımır Mınts qutqardy.
50. Lenın teatr dindi almastyratyn orynǵa aınalýy kerek dep eseptedi.
51. Lenın tegi - ıhtıozavrlar túri - Leninia stellans.
52. KSRO ydyraǵanǵa deıin elimizde Lenınniń jeti myńǵa jýyq eskertkishi bolǵan. Al qazir olardyń sýretterin jınaıtyn saıttar ǵana bar.
53. Lenın erte qaıtys boldy. Ol nebári 53 jasta edi.
”Adyrna” ulttyq portaly
