Byltyr Memleket basşysynyŋ «Ūlttyq jobalar tızbesın bekıtu turaly» Jarlyǧynyŋ aiasynda 10 naqty ūlttyq joba anyqtalǧany belgılı. Būlardyŋ qataryndaǧy şoqtyǧy biık «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasy – üş baǧyt, jetı mındet, jiyrma bır körsetkış, alpys alty auqymdy ıs-şaradan tūratyn baǧdarlama. Ötken aptada qoǧamdyq sanany jaŋǧyrtu baǧdarlamasyn ıske asyru jönındegı oblystyq komissiianyŋ otyrysynda «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasynyŋ Aqtöbe oblysynda jüzege asyryluy men biylǧy jylǧa arnalǧan ıs-şaralar jospary qaraldy.
Oǧan beinebailanys arqyly QR Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrlıgınıŋ «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn üilestıru departamentınıŋ ökılderı, Aqtöbe qalasy jäne audan äkımderınıŋ orynbasarlary, audandyq ışkı saiasat bölımderınıŋ basşylary, sondai-aq BAQ ökılderı qatysty.
Jiynda aldymen beinebailanys arqyly QR Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrlıgınıŋ «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn üilestıru departamentınıŋ basşysy Ūlyqbek Tnäliev ötken jyly Memleket basşysy bekıtken «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasynyŋ maqsat-mındetterı turaly baiandap berdı.
— Būl jobanyŋ maqsaty – mädeni bıregeilıktı jaŋǧyrtu, ūlttyq qūndylyqtardy nasihattau arqyly qoǧamnyŋ mädeni deŋgeiın, talǧamyn jäne ruhyn köteru. Būl joba negızınen 3 baǧyttan jäne 7 mındetten tūrady. Joba aiasynda 66 auqymdy ıs-şara ötkızu josparlanǧan. Atap aitsaq, bırınşı baǧyt – Elbasynyŋ «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamalyq maqalasynda körınıs tapqan qūndylyqtardy odan ärı damytu jäne memlekettık tıldıŋ märtebesın köteru. Kez-kelgen ūlttyŋ ruhani jaŋǧyruy – onyŋ ana tılınen bastaluy kerek. Bız qazır memlekettık tıldı bala-baqşa men mektep jasynan balalarǧa üiretu boiynşa köptegen jobany bastadyq. Sebebı erteŋgı qoǧamnyŋ beinesı – bügıngı ūrpaq tärbiesındegı köp düniege bailanysty. Sonymen qatar «Ūlttyq tärbie», «Kemel bolaşaq», «Ūlaǧatty ūrpaq» siiaqty jobalardy qolǧa alyp otyrmyz. Jalpy 2025 jylǧa deiın mädeni tärbiege qatysty jobalarmen mektep oquşylaryn 100 paiyz qamtu maqsatyn qoidyq. Ekınşı maŋyzdy mındet – memlekettık tıldıŋ qoldanu aiasyn keŋeitu. Memlekettık tılge degen qūrmet – otbasyndaǧy tärbieden jäne balabaqşa men mektepten bastaluy kerek. Sondyqta, būl mäselede bırqatar auqymdy jobalar qarastyrylyp otyr. Atap aitqanda, qazaq tılın oqytu boiynşa innovasiialyq IT-önımder şyǧaru, orta bılım berudıŋ tılge qatysty baǧdarlamalaryna özgerıster engızu, tehnikalyq jäne käsıptık kolledjderde, JOO-da qazaq tılındegı oqulyqtardyŋ jetkılıktı boluyn qamtamasyz etu jäne t.b.Bır sözben aitqanda, maqsatymyz – qazaqtılın tek tūrmystyq qarym-qatynasta ǧana emes, ǧylym men bılımnıŋ, biznes pen äleumettıŋ tılıne ainaldyru. Būl baǧytta Bılım jäne ǧylym Ministrlıgımen bırıgıp auqymdy jobalar ıske asatyn bolady. Qoǧamnyŋ mädeni deŋgeiın köterıp, öskeleŋ ūrpaqtyŋ şyǧarmaşylyq jäne ziiatkerlık äleuetın damytu boiynşa jalpy 38 joba qarastyrylyp otyr, — dedı ol.
Departament basşysynyŋ aituynşa, jobanyŋ ekınşı baǧyty «El Ruhy» dep atalady. Ol 5 naqty körsetkış pen 13 ıs-şaradan tūrady. Būl baǧytqa mädeniet jäne sport ministrlıgı jauapty. Negızgı maqsat – mädeniet salasyndaǧy qyzmetterdıŋ qarapaiym halyqqa qoljetımdılıgın arttyru, otandyq mädeni önımderdı odan ary damytu.
Būl baǧyt boiynşa elımızde 2025 jylǧa deiın mädeni nysandardaǧy infraqūrylymdy damytu, jaŋa mädeni nysandaryn salu közdelgen. Būl maqsatta jalpy 250 jaŋa mädeniet obektısı salynyp, 1200 ǧimaratqa kürdelı jöndeu jürgızıledı.
— Aldaǧy uaqytta osy mädeni nysandaryndaǧy qyzmetterdıŋ halyqqa, sonyŋ ışınde alys auyl tūrǧyndaryna qoljetımdılıgın 92,5 paiyzǧa arttyru, sondai-aq, elımızdegı tarihi-mädeni eskertkışterdı IýNESKO-nyŋ mädenie mūra tızımıne engızu jūmysy da jalǧasady. Al otandyq mädeni önımderdı qoldau boiynşa biyl kinoprokattaǧy otandyq filmderdıŋ ülesın 25 paiyzǧa deiın arttyru josparlanuda. Elımızde «QazaqAnimasiia» şyǧarmaşylyq bırlestıgı qūrylatyn bolady. Onyŋ bazasynda 40 animasiialyq film şyǧaru, osy saladaǧy 150 şyǧarmaşylyq jobaǧa baiqaular, festivaldar, memlekettık tapsyrys türınde naqty qoldau körsetu közdelıp otyr, — deidı ol.
Ūlttyq jobanyŋ üşınşı baǧyty — jastardyŋ jaŋa mümkındıkterıne jol aşatyn «Täuelsızdık ūrpaqtary» jobasyn jüzege asyru. Būl baǧyt jastardyŋ ruhani kemeldenıp, käsıbi jetıluın közdeitın üş auqymdy mındettı qamtidy. Atap aitqanda, 2025 jylǧa deiın jastardyŋ bazalyq sūranystaryn şeşu, iaǧni, sapaly jäne qoljetımdı bılım beru, jūmysqa ornalastyru jäne tūrǧyn üimen qamtamasyz etu, jastardyŋ jan-jaqty damuyna qūqyqtyq jaǧdailar jasap, ruhani-adamgerşılık jäne otbasylyq qūndylyqtarǧa baulu, jastardy qoǧamdyq paidaly ısterge tartyp, bäsekege qabılettı ūrpaq tärbiesıne jaŋa mümkındıkter aşu mäselelerın şeşu közdelude.
— Būl mäselelerdı şeşu üşın 15 ülken joba qolǧa alynyp, nätijesınde 8 naqty körsetkışke jetetın bolamyz. Atalǧan jūmystardyŋ nätijesınde kemınde 800 myŋ jastardy tūrǧyn üi jinaq jüiesımen qamtu, tūrǧyn üi baǧdarlamalaryndaǧy jas otbasylardyŋ ülesın 25 paiyzǧa deiın jetkızu, jastardyŋ äleumettık qyzmetterımen bır million adamǧa deiın qamtu, ıs bastap jatqan jastardyŋ ǧylym, aqparattyq tehnologiialar, media, biznes, startap-jobalaryn qoldau maqsatynda «Täuelsızdık ūrpaqtary» aiasynda 150 grant bölu, Eljastary mobildı qosymşasy arqyly jastardy memlekettık qoldau boiynşaaqparatpen qamtamasyz etu közdelıp otyr. Sondai-aq NEET sanatynda jastardy qoldau jönındegı şaralarǧa jeke toqtalyp ketkım keledı. Būl körsetkışte bız jūmyssyz jürgen jäne oqu oqymaityn jastar sanyn 5 paiyzǧa deiın tömendetudı közdep otyrmyz. Sonymen qatar volonterlık qozǧalystarǧa qatysatyn jastar sanyn 2 millionǧa jetkızu, osy saladaǧy granttardy qarjylandyrudy 1,5 esege arttyru, «Jasyl El» jobasy aiasynda 30 myŋ jasty, sonyŋ ışınde 10 myŋ auyl jastaryn jūmysqa ornalastyru, 1,5 million jasty būqaralyq sportpen qamtu josparlanuda, — dedı departament basşysy.
Otyrysta sondai-aq «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» ūlttyq jobasynyŋ negızgı baǧyttary turaly «Ruhani jaŋǧyru» qazaqstandyq qoǧamdyq damu institutynyŋ joba menedjerı
Rüstem Qanapiianov baiandama jasady. Ol öz sözınde atalǧan jobanyŋ är öŋırde jüzege asyrylu deŋgeiı turaly institut ökılderı arnaiy zertteuler jürgızılgenın aitty.
Zertteuler nätijesınde saualnamaǧa qatysqan oblys tūrǧyndarynyŋ 22 paiyzy «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasymen jaqsy tanyspyn» dep jauap berse, 31 paiyzy joba turaly estıgenın jetkızgen. Al 46 paiyzy atalǧan baǧdarlamanyŋ qabyldanyp, jüzege asyrylyp jatqanynan beihabar ekendıgın aitqan.
Jiynda «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy aiasynda oblysta atqarylǧan jäne aldaǧy jyldarǧa josparlanǧan şaralar turaly Aqtöbe oblystyq ışkı saiasat basqarmasynyŋ basşysy Läzzat Orazbaeva, Aqtöbe oblystyq bılım basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Nūrgül Bertıleuova, Aqtöbe oblystyq mädeniet, arhivter jäne qūjattama basqarmasynyŋ öner jäne tarihi-mädeni mūra bölımınıŋ basşysy Janar Maqsūtovalar aityp berdı.
Läzzat Orazbaevanyŋ aituynşa, byltyr «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn jüzege asyru maqsatynda oblysta 165 ıs-şara ötken. Oǧan 2 mlrd 170 mln 803 myŋ teŋge qarjy bölıngen. Sonyŋ ışınde «Tuǧan jer» arnaiy jobasy şeŋberınde oblystan şyqqan mesenattardyŋ kömegımen barlyǧy 1 mlrd 77 mln 700 myŋ teŋgege 480 joba jüzege asyrylǧan.
— Oblysta «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasynyŋ negızgı qūrylymyna säikes 3 baǧyt, 11 körsetkış şeŋberınde nysanaly indikatorlarǧa qol jetkızu üşın tiıstı jūmystar atqaryluda. Ūlttyq joba aiasynda oblystyq ışkı saiasat basqarmasy tarapynan baqylanatyn körsetkışterge toqtalatyn bolsaq, byltyr «Halyqty «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasynyŋ arnaiy jobalarymen jäne negızgı baǧyttarymen qamtu» körsetkışı boiynşa öŋırde 367 832 adam qamtylǧan. Sondai-aq oblysta 12 000 jasqa jan-jaqty qoldau körsetılgen. Biyl atalǧan baǧdarlama aiasynda 1 milliard 47 million 905 myŋ teŋgege 364 jobany jüzege asyru josparlanuda, — dedı basqarma basşysy.
Onyŋ aituynşa, biyl jyl basynda «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn ūlttyq jaŋǧyru kezeŋıne köşıru jönınde 2022-2024 jyldarǧa arnalǧan 120 ıs-şaradan tūratyn jol kartasy bekıtılgen. Qazırgı taŋda jol kartasy şeŋberınde «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» ūlttyq jobasynyŋ üş baǧyty boiynşa öŋırde bırqatar jūmystar jürgızılude.
Otyrysta komissiia müşelerı baiandamaşylarǧa öz saualdaryn qoiyp, ūsynys-tılekterın bıldırdı. Mäselen, komissiia müşesı, ölketanuşy Bekarystan Myrzabai öŋırde ūlttyq joba aiasynda mektep oquşylaryna ölketanuǧa bailanysty ıs-şaralar köbırek ötkızılse degen ūsynysyn jetkızdı.
Otyrysty qorytyndylaǧan Aqtöbe oblys äkımınıŋ orynbasary Būlbūl Eleusınova jauapty tūlǧalardy ūlttyq jobany jüzege asyruda belsendı türde jūmys jasauǧa şaqyrdy.
— Qazırgı taŋdaǧy eŋ basty mäsele — halyqtyŋ sanasynda ūlttyq ruhty oiatu, jastardy patriottylyqqa tärbieleu. Sondyqtan ärbır oblys tūrǧyny «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn bıluı kerek. Bız tūrǧyndarǧa būl joba aiasynda qandai şarualar atqarylyp jatqandyǧyn jan-jaqty jetkızıp, körsetuımız qajet. Köp jūmys jasalyp jatyr, bıraq sony halyqqa jetkızude, nasihattauda älı de olqylyqtar bar. Bız osy olqylyqtardy joiyp, belsendı türde eŋbek etuge tiıspız, — dedı ol.
Aita ketu kerek, oblysta «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasynyŋ 5 jyldyǧyna orai 4-14 säuır aralyǧynda onkündık ötkızuge arnaiy jospar jasaqtalyp, kölemdı ıs-şaralar ūiymdastyru közdelıp otyr. Sondai-aq biyl öŋırde A.Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyǧyna orai aǧartuşy-ǧalymnyŋ şyǧarmaşylyǧyn zertteu, halyqty ruhani biıktıkke şaqyrǧan ädebi mūralaryn nasihattau baǧytynda keşendı ıs-şaralar ūiymdastyru, arnaiy brendbukpen jūmys jasau, tuǧan ölkenıŋ ädebietın zertteuge baǧyttalǧan «Ädebi ölketanu» jobasy aiasynda ıs-şaralar ötkızu, mektep jasyndaǧy balalardy mädeni tärbiemen qamtu, «Ūlaǧatty ūrpaq» mädeni-bılım beru onlain platformasynyŋ jūmystaryn ūiymdastyru josparlanyp otyr.
Danagül BAIMŪQAŞ,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
