Londonda ornalasqan Jurnalistika tergeu biurosy (TBIJ) jurnalisterınıŋ aituynşa, Qazaqstannyŋ tūŋǧyş prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev Ūlybritaniiadaǧy 8 milliard dollarǧa juyq aktivterdı basqarǧan shemasy aşyldy, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
«2019 jylǧa deiın bilıkte bolǧan atyşuly avtokrat Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ baqylauyndaǧy qorlar Jusan Technologies arqyly 7,8 milliard dollarlyq aktivterdı basqardy. Firmanyŋ enşıles kompaniialarynyŋ bırı qazaqstandyq bank memleketten milliardtaǧan dollarlyq kömek alyp, özınıŋ bas kompaniiasyna dividendter töleudı jalǧastyrdy. Ol Ūlybritaniiada tırkelgen, onda bır ǧana qyzmetkerı bar. 2021 jyldyŋ qazan aiyndaǧy qūjattar Jusan Technologies kompaniiasynyŋ Bırıkken Arab Ämırlıkterınıŋ (BAÄ) basqaruşy otbasymen jaqsy bailanysy bar qazaqstandyq elita men biznestıŋ jeke müddelerı bar ülken korporativtık shemanyŋ ortalyǧynda tūrǧanyn körsettı», - delıngen TBIJ esebınde.Atap ötkendei, aktivter «Qazaqstan, Liuksemburg, BAÄ, Ūlybritaniia jäne AQŞ-ta şaşyraŋqy ornalasqan ondaǧan käsıporyndar arqyly» baqylanady. Tergeuşıler leiborist-deputat Deim Margaret Hodj juyrda parlamentte Nazarbaev qaiyrymdylyq qorlaryn Jusan Technologies-ke tiesılı bırqatar aktivterdı «jasyryn baqylauǧa» paidalanǧanyn aitqanyn eske aldy. Ol Ūlybritaniianyŋ kümändı bailyqqa köz jūmyp otyrǧanyn aityp, Nazarbaev rejimı tūsynda qazaq elitasynyŋ bırazy "jalmauyz kapitalizm" arqyly baiyǧanyn alǧa tartty. «Jusan Technologies-tı üş bılım beru qory, onyŋ ışınde Nazarbaev Qory baqylaǧan. Nazarbaev qarajatty qadaǧalap otyrdy. Londondaǧy Nazarbaev qorynyŋ zaŋgerlerı Bois Şiller Fleksner 2021 jyldyŋ soŋyna deiın kompaniianyŋ menşıgı AQŞ-tyŋ kommersiialyq emes ūiymyna qaiyrymdylyq kömek retınde berılgenın aitty. «NU ūrpaqtary» qorynyŋ prezidentı – 2013-2016 jyldar aralyǧynda Nazarbaev Qorynyŋ atqaruşy direktory jäne bılım jäne ǧylym ministrı bolǧan Aslan Särınjıpov», - delıngen habarlamada. Bois Şiller Fleksner tartylǧan tūlǧalar men ūiymdar Nazarbaevqa täuelsız jäne käsıporynnyŋ maqsaty Qazaqstandaǧy Nazarbaev Universitetın jäne basqa da bılım beru jobalaryn qarjylandyru ekenın aitty.
«Boies Şillerdıŋ aituynşa, menşık iesı auysqanǧa deiın Nazarbaev kompaniiadan jeke paida körmegen, öitkenı ol qordy basqarǧanymen, onyŋ jarǧysynda onyŋ aktivterın jeke paidasyna paidalanuǧa tyiym salynǧan. Jusan Technologies kompaniiasynyŋ 2021 jyldyŋ qazan aiynda bergen soŋǧy esepterı negızınen Qazaqstandaǧy bank, telekommunikasiia jäne bölşek sauda biznesıne tiesılı 3 milliard dollardan astam qolma-qol aqşany qosa alǧanda, jalpy aktivterde 7,8 milliard dollardy körsettı. Esepter 2020 jylǧa 1,6 milliard dollar taza aktivter men 550 million dollardan astam taza kırıstı aşty», - dep atap öttı tergeuşıler.Olardyŋ pıkırınşe, Nazarbaevtyŋ bırneşe eskı serıkterı damyp kele jatqan biznes imperiiasymen bailanysy bolǧan.
«2015 jylǧa deiın Nazarbaev tūsynda Premer-Ministrdıŋ orynbasary jäne Prezidenttıŋ kömekşısı qyzmetın atqarǧan Erbol Orynbaev «Jusan Technologies» kompaniiasynyŋ direktory bolǧan jäne 4,6 paiyz aksiiaǧa ie bolǧan. Ol sondai-aq Qazaqstandaǧy eŋ ırı bankterdıŋ bırı jäne kompaniianyŋ eŋ qūndy biznesı bolyp tabylatyn First Heartland Jusan Bank basqarma töraǧasynyŋ orynbasary qyzmetın de atqarǧan. Nazarbaevtyŋ jienınıŋ qyzyna üilengen oligarh, öz kezegınde Nazarbaev tūsynda Qazaqstannyŋ ūlttyq äl-auqat qorynyŋ basşysy bolǧan Ǧalymjan Esenov First Heartland Jusan Bank-tıŋ 20 paiyzdyq ülesıne ie», - dep tolyqtyrdy avtorlar. «2017 jyldan berı bız Nazarbaevtar äuletınıŋ bilıgı kezınde qazaqstandyq bank sektorynyŋ tük ūialmastan jasalǧan konsolidasiiasyn baiqadyq», - dedı Keit Mallinson, Chatham House Euraziia jäne Resei boiynşa mamany.TBIJ habarlauynşa, Jusan Technologies-pen bailanysy bar taǧy bır tanymal tūlǧa - BAÄ prezidentınıŋ tuǧan aǧasy jäne eldıŋ negızın qalauşynyŋ ūly şeih Tahnun ben Zaid Äl Nahaian.
«Basqa kompaniialardyŋ arasynda şeih Tahnun ötken jyly QAZ42 dep atalatyn investisiialyq kölık arqyly Jusan Technologies-tıŋ 3% ülesıne ie bolǧan jasandy intellekt biznesı Group 42-nı basqarady. Ol sondai-aq BAÄ-degı eŋ bedeldı şeneunıkterdıŋ bırı, eldıŋ ūlttyq qauıpsızdık keŋesşısı qyzmetın atqarady. 42 toby tüsınıkteme beru turaly ötınışterge jauap bermedı», - delıngen habarlamada.«Nazarbaevtyŋ qorynda jinalǧan orasan bailyq köp jaǧdaida Qazaqstannyŋ memlekettık qarajatyna täueldı boldy» delıngen.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
