Londonda ornalasqan Jýrnalıstıka tergeý bıýrosy (TBIJ) jýrnalısteriniń aıtýynsha, Qazaqstannyń tuńǵysh prezıdenti Nursultan Nazarbaev Ulybrıtanııadaǵy 8 mıllıard dollarǵa jýyq aktıvterdi basqarǵan shemasy ashyldy, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
«2019 jylǵa deıin bılikte bolǵan atyshýly avtokrat Nursultan Nazarbaevtyń baqylaýyndaǵy qorlar Jusan Technologies arqyly 7,8 mıllıard dollarlyq aktıvterdi basqardy. Fırmanyń enshiles kompanııalarynyń biri qazaqstandyq bank memleketten mıllıardtaǵan dollarlyq kómek alyp, óziniń bas kompanııasyna dıvıdendter tóleýdi jalǵastyrdy. Ol Ulybrıtanııada tirkelgen, onda bir ǵana qyzmetkeri bar. 2021 jyldyń qazan aıyndaǵy qujattar Jusan Technologies kompanııasynyń Birikken Arab Ámirlikteriniń (BAÁ) basqarýshy otbasymen jaqsy baılanysy bar qazaqstandyq elıta men bıznestiń jeke múddeleri bar úlken korporatıvtik shemanyń ortalyǵynda turǵanyn kórsetti», - delingen TBIJ esebinde.
Atap ótkendeı, aktıvter «Qazaqstan, Lıýksembýrg, BAÁ, Ulybrıtanııa jáne AQSh-ta shashyrańqy ornalasqan ondaǵan kásiporyndar arqyly» baqylanady.
Tergeýshiler leıborıst-depýtat Deım Margaret Hodj jýyrda parlamentte Nazarbaev qaıyrymdylyq qorlaryn Jusan Technologies-ke tıesili birqatar aktıvterdi «jasyryn baqylaýǵa» paıdalanǵanyn aıtqanyn eske aldy. Ol Ulybrıtanııanyń kúmándi baılyqqa kóz jumyp otyrǵanyn aıtyp, Nazarbaev rejımi tusynda qazaq elıtasynyń birazy "jalmaýyz kapıtalızm" arqyly baıyǵanyn alǵa tartty.
«Jusan Technologies-ti úsh bilim berý qory, onyń ishinde Nazarbaev Qory baqylaǵan. Nazarbaev qarajatty qadaǵalap otyrdy. Londondaǵy Nazarbaev qorynyń zańgerleri Boıs Shıller Fleksner 2021 jyldyń sońyna deıin kompanııanyń menshigi AQSh-tyń kommerııalyq emes uıymyna qaıyrymdylyq kómek retinde berilgenin aıtty. «NÝ urpaqtary» qorynyń prezıdenti – 2013-2016 jyldar aralyǵynda Nazarbaev Qorynyń atqarýshy dırektory jáne bilim jáne ǵylym mınıstri bolǵan Aslan Sárinjipov», - delingen habarlamada.
Boıs Shıller Fleksner tartylǵan tulǵalar men uıymdar Nazarbaevqa táýelsiz jáne kásiporynnyń maqsaty Qazaqstandaǵy Nazarbaev Ýnıversıtetin jáne basqa da bilim berý jobalaryn qarjylandyrý ekenin aıtty.
«Boıes Shıllerdiń aıtýynsha, menshik ıesi aýysqanǵa deıin Nazarbaev kompanııadan jeke paıda kórmegen, óıtkeni ol qordy basqarǵanymen, onyń jarǵysynda onyń aktıvterin jeke paıdasyna paıdalanýǵa tyıym salynǵan. Jusan Technologies kompanııasynyń 2021 jyldyń qazan aıynda bergen sońǵy esepteri negizinen Qazaqstandaǵy bank, telekommýnıkaııa jáne bólshek saýda bıznesine tıesili 3 mıllıard dollardan astam qolma-qol aqshany qosa alǵanda, jalpy aktıvterde 7,8 mıllıard dollardy kórsetti. Esepter 2020 jylǵa 1,6 mıllıard dollar taza aktıvter men 550 mıllıon dollardan astam taza kiristi ashty», - dep atap ótti tergeýshiler.
Olardyń pikirinshe, Nazarbaevtyń birneshe eski serikteri damyp kele jatqan bıznes ımperııasymen baılanysy bolǵan.
«2015 jylǵa deıin Nazarbaev tusynda Premer-Mınıstrdiń orynbasary jáne Prezıdenttiń kómekshisi qyzmetin atqarǵan Erbol Orynbaev «Jusan Technologies» kompanııasynyń dırektory bolǵan jáne 4,6 paıyz akııaǵa ıe bolǵan. Ol sondaı-aq Qazaqstandaǵy eń iri bankterdiń biri jáne kompanııanyń eń qundy bıznesi bolyp tabylatyn First Heartland Jusan Bank basqarma tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin de atqarǵan. Nazarbaevtyń jıeniniń qyzyna úılengen olıgarh, óz kezeginde Nazarbaev tusynda Qazaqstannyń ulttyq ál-aýqat qorynyń basshysy bolǵan Ǵalymjan Esenov First Heartland Jusan Bank-tiń 20 paıyzdyq úlesine ıe», - dep tolyqtyrdy avtorlar.
«2017 jyldan beri biz Nazarbaevtar áýletiniń bıligi kezinde qazaqstandyq bank sektorynyń túk uıalmastan jasalǵan konsolıdaııasyn baıqadyq», - dedi Keıt Mallınson, Chatham House Eýrazııa jáne Reseı boıynsha mamany.
TBIJ habarlaýynsha, Jusan Technologies-pen baılanysy bar taǵy bir tanymal tulǵa - BAÁ prezıdentiniń týǵan aǵasy jáne eldiń negizin qalaýshynyń uly sheıh Tahnýn ben Zaıd Ál Nahaıan.
«Basqa kompanııalardyń arasynda sheıh Tahnýn ótken jyly QAZ42 dep atalatyn ınvestıııalyq kólik arqyly Jusan Technologies-tiń 3% úlesine ıe bolǵan jasandy ıntellekt bıznesi Group 42-ni basqarady. Ol sondaı-aq BAÁ-degi eń bedeldi sheneýnikterdiń biri, eldiń ulttyq qaýipsizdik keńesshisi qyzmetin atqarady. 42 toby túsinikteme berý týraly ótinishterge jaýap bermedi», - delingen habarlamada.
«Nazarbaevtyń qorynda jınalǵan orasan baılyq kóp jaǵdaıda Qazaqstannyń memlekettik qarajatyna táýeldi boldy» delingen.
"Adyrna" ulttyq portaly
