Şymkent qalalyq perinataldyq ortalyǧy zamanaui jaŋa qūrylǧylarmen tolyqty. Şahardyŋ densaulyq saqtau basqarmasynyŋ qoldauymen Auto Delfia jäne Fish dep atalatyn jaŋa qūrylǧylar qyzmetke kırıse bastady. Olardyŋ kömegımen qūrsaq ışındegı balanyŋ genetikalyq auruy anyqtalady. Qalalyq perinataldyq ortalyqtyŋ bas därıgerı Timur Varzilovtyŋ aituynşa, atalmyş qūrylǧylar satyp alynǧan. Solardyŋ kömegımen genetikalyq auytquşylyqtardy anyqtau jeŋıldei tüsken. Iаǧni jüktı äielderdı genetikalyq zertteuden ötkızuge bailanysty medisinalyq qyzmet türınıŋ sapasy anaǧūrlym jaqsarǧan. Al qūrylǧylar zerthanalyq taldamany 99,9 paiyz däldıkpen anyqtap beredı. Genetikalyq zertteuge negızınen hromosomalyq auruǧa beiım jüktı äielder toby jatady. Sondai-aq bas därıger perinataldyq ortalyqta bılıktı mamandardan qūralǧan konsiliumdyq top jūmys ısteitının atap öttı. «Basty maqsat — ana densaulyǧy men ömırge sau balanyŋ keluı» deidı Timur İsabalūly. Melisinalyq genetika bölımşesınıŋ meŋgeruşısı Nūrbibı Süiındıkova künıne 100-150 , aiyna 2000, jylyna 25 000-dai genetikalyq taldau jürgızıletının jetkızdı. Onyŋ aituynşa, Auto Delfia qūrylǧysymen hromosomalyq dertke şaldyǧu qaterın jüktılıktıŋ 11-13 aptasynda aldyn ala boljauǧa bolady. Eger qūrsaqtaǧy balada genetikalyq auruy anyqtalsa, mūndai jaǧdaida därıgerler jüktılıktı merzımınen būryn toqtatuǧa keŋes beredı. Auto Delfia zamanaui qymbat qūrylǧy bolǧandyqtan onyŋ tılın jetık meŋgeru üşın perinataldyq ortalyq mamany Güljan Siqymbaiqyzy Almatydaǧy genetikalyq ortalyqta arnaiy taǧylymdamadan ötken. Onyŋ aldynda 2017 jyly Finliandiiada Delfia medisinalyq qūrylǧylar jüiesı boynşa bır aptalyq kurs oqyǧan. G.Siqymbaiqyzy osy medisinalyq apparat kelgelı genetikalyq taldaular jürgızu jūmysy äldeqaida jeŋıldegenın jäne zertteu uaqyty da qysqara tüskenın jetkızdı. Mäselen, bır mezette Auto Delfia kömegımen 800 jüktı äieldıŋ genetikalyq synamalaryn jasauǧa bolady. Sonymen bırge qos qūrylǧynyŋ br erekşelıgı adami faktor eşqandai röl oinamaidy jäne zertteu jūmystary tolyǧymen avtomattandyrylǧan. Öz kezegınde mūndai zamanaui medisinalyq qondyrǧylar Şymkent qalasynda tek osy perinataldyq ortalyǧynda ǧana bar. Perinataldyq ortalyqtyŋ meisinalyq qyzmetın joǧary satyǧa kötergen ekınşı qūrylǧyǧa Fish diagnostikalyq apparaty jatady. Sitogenetikalyq zerthana bölımınde ornalasqan qūrylǧy qūrsaq ışındegı balalardyŋ hromomomalyq aurularyn dälme-däl anyqtaidy. Aldyŋǧy qūrylǧy boljam jasasa, būl apparat genetikalyq derttıŋ baryn naqty aityp beredı. Osy qūrylǧymen jūmys ısteitın sitogenetik maman Gülnar Dolanova būrynǧy eskı täsılde genetikalyq taldamalardyŋ qorytyndysyn anyqtauǧa bır apta tıptı odan da köp uaqyt jūmsalǧan bolsa, qazırgı zamanaui ädıs arqyly bır täulıktıŋ ışınde taldau nätijesın bıluge bolatynyn atap öttı. Fish diagnostikasynda taldamalar jüktılıktıŋ 16-20 aptasynda synalady. — Hromosomalyq aurularǧa Edvars, Potau, Daun, Terner jäne Kliain felter sindromdary jatady. Mūndai dertpen tuylǧan säbilerdıŋ aqyl-esı kem bolady. Sondyqtan hromosomalyq auytqulardy erte bastan anyqtaǧan jaǧdaida äielderge jüktılıktı üzuge keŋes beremız. Qaladaǧy 45 emhananyŋ bükıl genetikalyq synamalary osy perinataldyq ortalyqta zertteledı. Statistika boiynşa äielderdıŋ bosanu körsetkışı bırşama joǧarylaǧan, soǧan qaramastan genetikalyq dertke ūşyraǧan säbiler sany 0,1 paiyzǧa tömendep otyr, - dedı perinataldyq ortalyqtyŋ bölım meŋgeruşısı N.Süiındıkova. Därıgerdıŋ aituynşa, hromosomalyq auytquşylyq qaterıne köbırek ūşyraityndarǧa 37 jastan asqan, otbasynda nemese äuletınde genetikalyq dertpen auyratyn müşelerı bar, UDZ jäne biohimiialyq perinataldyq skriningısınde anomaldı körınıster baiqalǧan jüktı äielder toby kıredı.
«Şymkent kelbetı» - Änuar JŪMAŞBAEV, foto: Serık QOSAEV
