Shymkent qalalyq perınataldyq ortalyǵy zamanaýı jańa qurylǵylarmen tolyqty. Shahardyń densaýlyq saqtaý basqarmasynyń qoldaýymen Auto Delfia jáne Fish dep atalatyn jańa qurylǵylar qyzmetke kirise bastady. Olardyń kómegimen qursaq ishindegi balanyń genetıkalyq aýrýy anyqtalady.
Qalalyq perınataldyq ortalyqtyń bas dárigeri Tımýr Varzılovtyń aıtýynsha, atalmysh qurylǵylar satyp alynǵan. Solardyń kómegimen genetıkalyq aýytqýshylyqtardy anyqtaý jeńildeı túsken. Iaǵnı júkti áıelderdi genetıkalyq zertteýden ótkizýge baılanysty medıınalyq qyzmet túriniń sapasy anaǵurlym jaqsarǵan. Al qurylǵylar zerthanalyq taldamany 99,9 paıyz dáldikpen anyqtap beredi. Genetıkalyq zertteýge negizinen hromosomalyq aýrýǵa beıim júkti áıelder toby jatady. Sondaı-aq bas dáriger perınataldyq ortalyqta bilikti mamandardan quralǵan konsılıýmdyq top jumys isteıtinin atap ótti. «Basty maqsat — ana densaýlyǵy men ómirge saý balanyń kelýi» deıdi Tımýr Isabaluly.
Melıınalyq genetıka bólimshesiniń meńgerýshisi Nurbıbi Súıindikova kúnine 100-150 , aıyna 2000, jylyna 25 000-daı genetıkalyq taldaý júrgiziletinin jetkizdi. Onyń aıtýynsha, Auto Delfia qurylǵysymen hromosomalyq dertke shaldyǵý qaterin júktiliktiń 11-13 aptasynda aldyn ala boljaýǵa bolady. Eger qursaqtaǵy balada genetıkalyq aýrýy anyqtalsa, mundaı jaǵdaıda dárigerler júktilikti merziminen buryn toqtatýǵa keńes beredi.
Auto Delfia zamanaýı qymbat qurylǵy bolǵandyqtan onyń tilin jetik meńgerý úshin perınataldyq ortalyq mamany Gúljan Sıqymbaıqyzy Almatydaǵy genetıkalyq ortalyqta arnaıy taǵylymdamadan ótken. Onyń aldynda 2017 jyly Fınlıandııada Delfia medıınalyq qurylǵylar júıesi boynsha bir aptalyq kýrs oqyǵan. G.Sıqymbaıqyzy osy medıınalyq apparat kelgeli genetıkalyq taldaýlar júrgizý jumysy áldeqaıda jeńildegenin jáne zertteý ýaqyty da qysqara túskenin jetkizdi. Máselen, bir mezette Auto Delfia kómegimen 800 júkti áıeldiń genetıkalyq synamalaryn jasaýǵa bolady. Sonymen birge qos qurylǵynyń br ereksheligi adamı faktor eshqandaı ról oınamaıdy jáne zertteý jumystary tolyǵymen avtomattandyrylǵan. Óz kezeginde mundaı zamanaýı medıınalyq qondyrǵylar Shymkent qalasynda tek osy perınataldyq ortalyǵynda ǵana bar.
Perınataldyq ortalyqtyń meıınalyq qyzmetin joǵary satyǵa kótergen ekinshi qurylǵyǵa Fish dıagnostıkalyq apparaty jatady. ıtogenetıkalyq zerthana bóliminde ornalasqan qurylǵy qursaq ishindegi balalardyń hromomomalyq aýrýlaryn dálme-dál anyqtaıdy. Aldyńǵy qurylǵy boljam jasasa, bul apparat genetıkalyq derttiń baryn naqty aıtyp beredi. Osy qurylǵymen jumys isteıtin ıtogenetık maman Gúlnar Dolanova burynǵy eski tásilde genetıkalyq taldamalardyń qorytyndysyn anyqtaýǵa bir apta tipti odan da kóp ýaqyt jumsalǵan bolsa, qazirgi zamanaýı ádis arqyly bir táýliktiń ishinde taldaý nátıjesin bilýge bolatynyn atap ótti. Fish dıagnostıkasynda taldamalar júktiliktiń 16-20 aptasynda synalady.
— Hromosomalyq aýrýlarǵa Edvar, Potaý, Daýn, Terner jáne Klıaın felter sındromdary jatady. Mundaı dertpen týylǵan sábılerdiń aqyl-esi kem bolady. Sondyqtan hromosomalyq aýytqýlardy erte bastan anyqtaǵan jaǵdaıda áıelderge júktilikti úzýge keńes beremiz. Qaladaǵy 45 emhananyń búkil genetıkalyq synamalary osy perınataldyq ortalyqta zertteledi. Statıstıka boıynsha áıelderdiń bosaný kórsetkishi birshama joǵarylaǵan, soǵan qaramastan genetıkalyq dertke ushyraǵan sábıler sany 0,1 paıyzǵa tómendep otyr, - dedi perınataldyq ortalyqtyń bólim meńgerýshisi N.Súıindikova.
Dárigerdiń aıtýynsha, hromosomalyq aýytqýshylyq qaterine kóbirek ushyraıtyndarǵa 37 jastan asqan, otbasynda nemese áýletinde genetıkalyq dertpen aýyratyn músheleri bar, ÝDZ jáne bıohımııalyq perınataldyq skrınıngisinde anomaldi kórinister baıqalǵan júkti áıelder toby kiredi.
«Shymkent kelbeti» - Ánýar JUMAShBAEV,
foto: Serik QOSAEV
