«Tarıhta izi qalǵan dara tulǵalarmen kezdesýdiń kıeli orny – Teatr sahnasy» – deıdi.
Rasymen, teatr ótken, bolǵan oqıǵany shynaıy túrde kórsetedi. Qoıylymdy tamashalaǵanda qutty bir sol kezeńde júrgen sııaqty sezinesiń ózińdi… . Naǵyz akter saǵan ómirde akterdyń bar ekenin umyttyrý kerek. Tipti, ózińniń kórermen ekenińdi umytasyń.. Sen týra sol sáttiń kýágeri bolǵandaı áser alasyń.. Shynaıy keıipkerler, daýys – barlyǵy kóz aldynda.. Nege bulaı tolǵanyp otyrmyn? Sebebi, men keshegi qoıylymnan sondaı áser alyp, áli de aıyǵa almaı otyrmyn. Qandaı qoıylym deısiz ǵoı? Basynan bastaıyn.
Sársenbiniń sátti kúni Sáken Seıfýllın atyndaǵy Qaraǵandy oblystyq qazaq drama teatry ózderiniń 84 – shi maýsymynyń ashylý saltanatyn ótkizdi. Ashylý saltanatynda teatr ártisteri men shyǵarmashylyq top qyzmetkerlerin kórermender qyzyl kilemnen qarsy alyp qoshemet kórsetti. Jyly lebizder aıtyla kele, saltanatty kesh «Uly arman» atty tarıhı dramalyq qoıylymmen ashyldy. Avtory belgili jazýshy-dramatýrg – Dýman RAMAZAN, rejısseri – Aıbek QYRYQBAEV.
Drama bar qazaqtyń basyn qosyp, eli men jerin saqtap qalǵan Abylaı hannyń ónegeli ómiri týraly baıandaıdy. Qoıylym basy Abylaıdyń ań aýlap júrgen sátinde Jońǵar shapqynshylarynyń qolyna túsip qalǵan tusynan órbeıdi. Qońtaıshy Qaldan Serenniń: «Abylaıdy ustap ákelgen adamǵa qyzymdy berem» – degen jarlyǵynan soń Qalmaq batyry Jalby noıan Abylaıdy uıyqtap jatqan jerinen ustap alady.
Qońtaıshynyń aldyna kelgen Qazaq batyry jaýǵa basyn ımeıdi. Ótkir tili, aqyl – parasaty, erjúrektili , bolmys-bitimi – naǵyz batyrǵa laıyq edi. Sonysymen-aq Qalmaq qontaıshysynyń mysyn basyp, tektiligin kórsetti. Ablaıdyń saǵyn syndyra almaı, sózden súringen Qontaıshy aqyr sońynda:
-Sóz qylyshtan ótkir, biz jeńildik» – deıdi óziniń noıandaryna.
Abylaıdyń qaıratkerligi men ór minezin Qońtaıshy qyzy – Topysh ta unatty. Sóıtip, qońtaıshy oǵan bas bostandyǵy men qyzyn da syıǵa tartty. Abylaı qamaýda bolǵanda qalmaq noǵaıy – Ámirsanamen dostasyp, onymen máńgilikke serttesti. Eń qyzyǵy – Ámirsananyń tegi – qazaq bolýy edi. Sońynda bergen sertinde turmaǵan Qontaıshyǵa yzalanǵan, ári namystanǵan Jalby oǵan «ý» berip qasaqana óltiredi. Keıin Abylaıdyń ordasyna baryp, Topyshqa da qanjar salady. Al, Qontaıshy ólgen soń bılikke talasqan qalmaq bıleýshileriniń basy bálege qalady. Osy kezde Ámirsana Abylaıdy panalap, kómek suraıdy. Jońǵarlar qytaıdan oısyra jeńiledi.. Bul sátterde Abylaı óz eliniń qamyn oılap, Ámirsananyń «Qytaımen soǵysýǵa kómektes» – degen ótinishin tyńdamaı halqyn, jerin saqtap qalady.
Ámirsana Reseıden kómek surap barǵan jerinde sol eldiń bosqynshylarynyń qolynan qaza tabady. Qalmaq qyzynan týǵan Qasym Abylaıdyń jolyn jalǵastyrýshy murager bolady. Qoıylym osylaısha aıaqtalady. Bul dramanyń tárbıelik máni óte zor. Erjúrektilikke, batyrlyqqa, patrıottylyqqa tárbıeleıdi. Abylaı hanmen tildesip qaıtqandaı boldyq. Qazaq eliniń saqtalyp qalýy osyndaı batyrlarymyzdyń arqasy! Solardyń erjúrektiligin, qaısarlyǵyn, aqyldylyqtaryn ózimizge úlgi qylyp, urpaqtan – uurpaqqa jetkizip otyrýymyz haq! Oǵan osyndaı qoıylymdardyń áseri mol bolmaq. Sondyqtan, tarıhı dramalar úzilmese , jalǵasyn taba berse degen úmittemiz!
Kerim AIaNQYZY,
qasym.kz
