قىدىر اتا يسلامدا عانا ەمەس، بارلىق دىندە كەزدەسەدى. ەۆرەي، حريستيان دىندەرىندە اتى ءسال باسقاشا بولعانمەن، ءدال وسى قىدىر اتانىڭ سيپاتى بەرىلگەن، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى Sputnik قازاقستان سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
حالىق اراسىندا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى دالانى "قىدىر اتا ارالايدى" دەگەن نانىم بار. ول ءار شاڭىراققا قۇت-بەرەكە دارىتادى دەپ سەنەدى. مىنە، سوندىقتان ءار قازاق قىدىر اتانىڭ جولىن كۇتىپ، ءۇيىنىڭ ءىشى-سىرتىن، قورا-قوپسىنى تازارتادى. كەيبىر ءدىنتانۋشىلار ونى ءىلياس پايعامبار دەپ تە جورامالدايدى. "قىدىر اتا ءالى كۇنگە دەيىن ءتىرى، ادامدار اراسىندا ءجۇر" دەگەن دە دەرەك بار. شىن مانىندە قىدىر اتا كىم؟ قاسيەتتى قۇران كارىمدە، ءدىني كىتاپتاردا ول جايلى نە ايتىلعان؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى شاريعات جانە ءپاتۋا ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى حاسان امانقۇل جاۋاپ بەردى.
مۇسا پايعامبار مەن قىدىر اتانىڭ كەزدەسۋى
حاسان امانقۇلدىڭ ايتۋىنشا، قىدىر اتا يسلامدا عانا ەمەس، بارلىق دىندە كەزدەسەدى. ەۆرەي، حريستيان دىندەرىندە دە اتاۋى ءسال وزگەشە بولعانمەن، ءدال وسى قىدىر اتانىڭ سيپاتى بەرىلگەن. ال قۇران كارىمدە مۇسا پايعامبار مەن قىدىر اتانىڭ كەزدەسۋى، بىرگە وتكىزگەن ساپارى جايلى كاھف سۇرەسىندە باياندالادى.
"مۇسا پايعامبار مەنەن ءبىلىمدى ادام جوق شىعار دەپ ويلايدى. سوندا اللا تاعالا "سەنەن بىلىمدىرەك ادام بار، ەكى وزەننىڭ قوسىلاتىن جەرىنە بارساڭ، ول ادامدى كەزدەستىرەسىڭ" دەيدى. مۇسا پايعامبار الگى كىسىمەن جولىعادى، وعان "مەنى وزىڭىزبەن بىرگە ساپارعا ەرتىپ شىعىڭىز، سىزگە شاكىرت بولايىن" دەپ ءوتىنىش بىلدىرەدى. ول كىسى تۇيىق، جۇمباقتاۋ ادام ەكەن: سەن مەنىڭ كەيبىر ارەكەتتەرىمدى تۇسىنبەي، شىدامسىزدىق تانىتاسىڭ، مەنىمەن بىرگە جۇرە المايسىڭ دەپ بەتىن قايتارادى. بىراق مۇسا پايعامبار "جوق، مەن شىدايمىن" دەپ ءسوز بەرەدى. ءسويتىپ ەكەۋى ساپارعا شىعادى. ارينە، قۇران كارىمدە ول قىدىر دەپ اتالمايدى، بىراق ءدىنتانۋشى عالىمدار مۇسا پايعامبار كەزدەسكەن كىسى قىدىر اتا دەگەن تۇجىرىم جاسايدى", - دەيدى ءمۇفتيات وكىلى.
ءسويتىپ كەمەدە كەتىپ بارا جاتقاندا قىدىر اتا وزدەرى مىنگەن كەمەنى بالتالايدى. ودان كەيىن كىشكەنتاي بالانى ولتىرەدى. سوڭىندا قۇلاعالى تۇرعان قابىرعانى اعاش تىرەپ، جوندەيدى.
مۇسا پايعامبار قىدىردىڭ بۇل ارەكەتتەرىن ەش تۇسىنبەي، سابىرسىزدىق تانىتىپ، جول بويى سۇراق قويىپ، مازاسىن الادى. قىدىر اتا مۇساعا ونىڭ سەبەپتەرىن تۇسىندىرەدى.
"كەمەنى بالتامەن شاۋىپ، تەسكەنىم: پاتشا تەڭىزدەگى بارلىق كەمەنى تارتىپ الىپ جاتىر، ال كەمە – كەدەيلەردىڭ كۇنكورىس كوزى. ەگەر ودان ايىرىلسا، جاعدايى قيىندايتىن ەدى. بالتامەن شابىلعان كەمەگە پاتشانىڭ اسكەرلەرى تيىسپەيدى. ال كەدەيلەر كەيىن مۇنى جوندەپ الادى. مەن مۇنى اللا تاعالانىڭ بۇيرىعىمەن ورىندادىم دەيدى. كىشكەنتاي بالانى ولتىرگەن سەبەبىم: ول ەرجەتكەندە كاپىر، نادان بولىپ، اكە-شەشەسىنە زۇلىمدىق جاسايدى، سوندىقتان مەن ونى ءولتىردىم. اللا تاعالا ول اتا-اناعا باسقا پەرزەنت سىيلايدى، ال ەگەر مىنا بالا ەسەيسە، ونىڭ اتا-اناسىنا تىنىشتىق جوق. قابىرعانى تىرەپ قويعان سەبەبىم: ول ەكى جەتىم بالانىڭ ءۇيى، قابىرعانىڭ استىندا اتا-اناسى قالدىرعان قازىنا بار. ەگەر قابىرعا قۇلاسا، ونى باسقالارى الىپ قويادى، اللا تاعالا ولار وسكەندە، وزدەرى قازىپ الۋىن قالادى. مەن مۇنىڭ ءبارىن ءوز بەتىممەن ىستەگەن جوقپىن، اللانىڭ بۇيرىعىن ورىنداپ جاتىرمىن" دەيدى. ال اللانىڭ بۇيرىعى كەلگەن ادام ول پايعامبار بولادى. ءدىنتانۋشى عالىمدار وسى وقيعانى قىدىر اتانىڭ پايعامبار ەكەندىگىنە دالەل رەتىندە كەلتىرەدى", - دەيدى حاسان امانقۇل.
قىدىر اتا ءتىرى مە
ونىڭ ايتۋىنشا، يسلام دەرەكتەرىندە قىدىر اتا ادام اتانىڭ بالاسى دەگەن دە جورامال بار.
"ادام اتا قايتىس بولارىنىڭ الدىندا بالالارىنا: "مەنى وسى جەردە جەرلەيسىڭدەر، بىراق بولاشاقتا جەر بەتىن توپان سۋ باسادى، سول كەزدە مەنىڭ دەنەمدى سۋ استىندا قالدىرىپ قويماڭدار. قازىپ الىپ، وزدەرىڭمەن بىرگە كەمەگە الىڭدار، قۇرعاق جەرگە قونعاننان كەيىن، سول جەرگە جەرلەڭدەر. مەنىڭ دەنەم سۋ استىندا قور بولماسىن" دەپ وسيەت ەتەدى. بىرنەشە عاسىردان كەيىن نۇح پايعامبار زامانىندا جەردى توپان سۋ باسادى. سول كەزدە بالالارى وسيەتتى ورىنداپ، كەمەگە ادام اتانىڭ دەنەسىن الىپ، قۇرعاق جەرگە جەتكەننەن كەيىن، سول كىسىنى جەرلەيدى. ادام اتا وسيەتىندە "كىمدە-كىم مەنى جەرلەۋ جۇمىستارىنا باسشىلىق جاساسا، سول ادامنىڭ ءومىرى ۇزاق بولادى" دەيدى. سول قىدىر اتا ادام اتانىڭ جەرلەۋىمەن اينالىسقان ەكەن. مىنە، وسىعان بايلانىستى ول قازىر دە ءتىرى دەگەن دەرەكتەر بار", - دەپ ءتۇسىندىردى حاسان امانقۇل.
دەسە دە، ايتۋىنشا، عالىمداردىڭ كوبى ءبىراۋىزدان قىدىر اتانىڭ قايتىس بولعانىن ايتادى. بىراق قاراپايىم حالىق اراسىندا قىدىر اتا ءتىرى دەگەن نانىم-سەنىم بار.
قادىر ءتۇنى مەن قىدىر اتا ءبىر ۇعىم با
"قادىر ءتۇنى مەن قىدىر دەگەن ەكەۋى ەكى بولەك ءسوز. "قىدىر" دەگەن جاسىل دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. قىدىر اتا جۇرگەن جەر گۇلدەپ، كوكتەپ سالا بەرەتىن بولعان، سول سەبەپتى ول قىدىر اتالىپ كەتكەن. ال قادىر ءتۇنىنىڭ ماعىناسى مۇلدە باسقا، تاعدىر، قۇرمەتتى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. قادىر ءتۇنى قىدىر اتا كەلەدى دەگەننىڭ ەشقانداي نەگىزى جوق، حالىقتىڭ ويدان شىعارىپ العانى", - دەدى ءمۇفتيات وكىلى.
حاسان امانقۇل قىدىر اتا كەلەدى دەپ، ونى ۇلىقتاپ، اللا تاعالانىڭ دارەجەسىنە دەيىن كوتەرۋ دۇرىس ەمەس ەكەنىن ايتتى.
