قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، تاريحشى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پۋبليتسيست، قازاقتىڭ اۋىز ادەبيەتىن زەرتتەۋشى عالىم مۇحتار ماعاۋين ومىردەن ءوتتى. بۇل تۋرالى جازۋشىنىڭ ۇلى ەدىگە ماعاۋين الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا جاريالادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
“ارىستان اكەم فانيدەن باقيعا اتتانىپ كەتتى، اقش-تىڭ مەريلەند شتاتىنداعى ۇيىندە، بالا-شاعاسىنىڭ ورتاسىندا، 2025 جىلعى قاڭتاردىڭ 9-ى، جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا ساعات 19:55-تە (قازاقستان ۋاقىتى بويىنشا قاڭتاردىڭ 10-ى، ساعات تاڭعى 5:55)”، - دەلىنگەن جازبادا.
جازۋشىنىڭ جانازاسى 11 قاڭتار كۇنى اقش-تىڭ مەريلەند شتاتىندا جەرگىلىكتى ۋاقىتپەن 10:00–دە تۇرىكتىڭ Diyanet Center of America مەشىتىندە وتەدى جانە سول شتاتتىڭ زيراتىنا جەرلەنەدى. بۇل تۋرالى امەريكاداعى قازاقستاندىقتار اگەنتتىككە مالىمدەدى.
“مۇحتار ماعاۋيننىڭ جانازاسى قاڭتاردىڭ 11-ءى، سەنبى كۇنى ساعات 10:00–دە لەنحەم قالاسىنداعى تۇرىكتىڭ Diyanet Center of America مەشىتىندە وقىلادى، قوناقاسى دا سول ورىندا 13:00–دە بەرىلەدى. جەرلەۋ ءراسىمى 11:00–دە Parklawn Memorial زيراتىندا وتەدى”، — دەپ جازىلعان جازۋشىنىڭ ۇلى ەدىگە ماعاۋيننىڭ وتانداستارىنا جىبەرگەن حابارلاماسىندا.
مۇحتار ماعاۋين 1940 جىلى 29 قاڭتار (مەتىركە بويىنشا 2 اقپان) كۇنى سەمەي وبىلىسىنىڭ شۇبارتاۋ اۋدانى (بۇگىندە اباي وبلىسى), شىڭعىستاۋدىڭ كۇنگەي ەتەگى، باقاناس وزەنىنىڭ بويىنداعى اتا جۇرتى كوپبەيىت-بوساعا دەگەن قونىستا، اۋىل مۇعالىمىنىڭ وتباسىندا تۋعان.
ول 1957 جىلى شۇبارتاۋ اۋدانى، بارشاتاس كىستاعىندا ورتا مەكتەپتى بىتىرەدى.
1957-1962 - قازاق ۋنيۆەرسيتەتى فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى;
1960-1961 - العاشقى انگىمەلەرى: «ءبىر ۋىس بيداي»، «تىلەنشى»، «ايەل ماحابباتى»، «كەشقۋرىم»، «جاڭىلىسۋ»، ت.ب.
1961-1962 - العاشقى زەرتتەۋ ەڭبەك «ەر تارعىن» جەنە قازاق ەپوسى»;
1962-1965 - وسى ۋنيۆەرسيتەتتە قازاق ادەبيەتى كافەدراسىنىڭ اسپيرانتى.
1964-1965 - «XV-XVIII عاسىرلاردا جاساعان قازاق اقىن، جىراۋلارى» اتتى كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا.
1965 جىلى قاڭتار - ۇيلەنەدى. ومىرلىك جارى - باقىتجامال نۇرعاليقىزى، 1944 ج.ت. ەلۋ جىلدان استام ورتاق شاڭىراقتا التى بالا تاربيەلەپ وسىرگەن، جيىرما شاقتى نەمەرە ءسۇيىپ، ازىرشە بەس-التى شوبەرە كوردى.
1965 جىلى قازان - 1967جىلى 30 ءساۋىر - «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە ادەبي سىن ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى.
1967 جىلى مامىر - 1971 جىلى قاراشا - «جازۋشى» باسپاسىندا باس رەداكتوردىن ورىنباسارى بولعان.
بۇدان سوڭعى كەزەڭدە كوركەم پروزاعا كوبىرەك دەن قويدى. نەگىزگى شىعارمالارى دا وسى جانىردا. مۇحتار ماعاۋين كوپتەگەن اڭگىمەلەردىڭ، «تازىنىڭ ءولىمى» (1969), «ءبىر اتانىڭ بالالارى» (1973), «كوكبالاق» (1978), «جۇيرىكتىڭ تاعدىرى» (1979), «شاقان-شەرى» (1984) ت.ب پوۆەستەرىنىڭ، «كوك مۇنار» رومانى (1971) مەن «الاساپىران» رومان-ديولوگياسىنىڭ (1980-1982) اۆتورى. جازۋشىنىڭ نەگىزگى شىعارمالارى ورىس تىلىنە اۋدارىلعان; سسسر حالىقتارى مەن شەت ەل تىلدەرىندە باسىلعان. 1984 جىلى م.ماعاۋينگە «الاساپىران» تاريحي رومان-ديولوگياسى ءۇشىن قازاق سسر-ىنىڭ اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىعى بەرىلدى.
سونىمەن قاتار، «سارى قازاق» رومانى، «مەن» مەمۋارلىق ديلوگياسى، «كۇڭفۋدزىنىن دانالىق دارىستەرى» كىتابىن، «شيپالى اراسان» حيكاياتى، «تامىزدان سوڭعى انگىمەلەر»، «وداعاي اڭگىمەلەر» توپتامالارى، “جارماق” رومانىن جازدى.
سونداي-اق، جازۋشىنىڭ “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالىندا ەسسە-ەستەلىكتەرى، ماقالالارى، جاڭا رومانىنان ۇزىندىلەرى شىعىپ وتىردى. سوڭعىسى اباي ولەڭدەرىنىڭ تەكستولوگياسىنا ارنالعان ماقالا بولاتىن.
ايتا كەتسەك، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ مۇحتار ماعاۋيننىڭ دۇنيەدەن وتۋىنە بايلانىستى ونىڭ وتباسى مەن جاقىن-جۋىقتارىنا كوڭىل ايتتى.
«مۇحتار مۇقانۇلى عيبراتتى عۇمىرىن كيەلى ءسوز ونەرىنە ارناعان، ۇلتتىق ادەبيەتىمىز بەن تاريحىمىزدىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوسقان زاڭعار تۇلعا ەدى. ءتول رۋحانياتىمىزدىڭ تورگە وزۋىنا، ۇلت تاريحناماسىنىڭ تاسقا باسىلۋىنا ءوزىنىڭ العا قويعان اسىل مۇراتىمەن، قايتپاس قاجىر-قايراتىمەن قالتقىسىز ەڭبەك ءسىڭىردى. حالىق جازۋشىسىنىڭ قۋاتتى قالامىنان تۋعان شىعارمالارى، تاريحي ەڭبەكتەرى، ەستەلىك-ەسسەلەرى قالىڭ وقىرماننىڭ جۇرەگىنەن ءوز ورنىن تاپتى. سوڭىنا باي ادەبي مۇرا قالدىرىپ، ونەگەلى ءومىر سۇرگەن مۇحتار مۇقانۇلىنىڭ قايتالانباس ەسىمى حالقىمىزدىڭ جادىندا ساقتالادى. مارقۇمنىڭ يمانى سالامات، جانى ءجانناتتا بولسىن»، – دەلىنگەن جەدەلحاتتا.
الەم تانىعان كلاسسيك جازۋشى مۇحتار مۇقانۇلى ماعاۋيننىڭ وتباسى مەن جاقىندارىنا، تۇتاس قازاق حالقىنا قايعىرا كوڭىل ايتامىز!
