وسىدان 3-4 جىل بۇرىن جاساندى ينتەللەكت تەرمينى ەلىمىزدە كەڭىنەن قولدانىلا باستادى. ChatGPT ەسىڭىزدە شىعار؟ حالىق زاماناۋي تەحنولوگيانىڭ كومەگىمەن ءبىرشاما ماسەلەسىن شەشىپ ءجۇردى. ءبىرى جاساندى ينتەللەكتىگە سۇراق قويىپ، كەڭەس سۇراسا، ەندى ءبىرى تاريحي تۇلعالاردىڭ وبرازدارىن قۇراستىرىپ جاتتى. كوبىنە عىلىمي جانە تەحنولوگيالىق باعىتتا، ءارى پايدالى ينسترۋمەنت رەتىندە قولدانىلىپ كەلگەن جاساندى ينتەللەكت بۇگىندە شىعارماشىلىق باعىتتا دا تۇساۋىن كەستى. بۇل سوزىمىزگە دالەل – Sarauen جوباسى.
Sarauen – ەڭ العاشقى قازاق AI ءانشىسى. نەگىزىن قالاۋشى – التىنبەك مۇراتۇلى. بۇگىندە اۆتوردىڭ «نەمەرە»، «دوستار»، «الاتاۋ»، «قازاق ءۇنى»، «تۋعان جەر»، «اپا»، «سەن اناسىڭ»، «سالتانات» جانە «توي» اتتى اندەرى بار.
«قازىر اقش-تىڭ بوستون قالاسىندا تۇرامىن. كوبىنە جاساندى ينتەللەكت جانە نانوتەحنولوگيا سالاسىندا عىلىمي زەرتتەۋ جاسايمىز. اكەم ۇنەمى ولەڭ جازاتىن. سول اكەمنىڭ اناما، نەمەرەسىنە ارناعان ولەڭدەرىن ءان رەتىندە شىعارسام دەگەن ارمانىم بولعان. جاساندى ينتەللەكت سالاسىندا وسى مۇمكىندىك تۋدى.
بۇنىڭ ەكى ماقساتى بار. ءبىرىنشىسى – جاساندى ينتەللەكتىنىڭ جالپى مۇمكىندىكتەرىن ءوزىمىزدىڭ قازاقتارعا جانە قازاق ءتىلدى اۋديتورياعا كورسەتۋ. ەكىنشىسى – ءوزىمىزدىڭ اقىندارىمىزدىڭ ولەڭدەرىن، قاعاز بەتىنە تۇسكەن، الايدا ايتىلماي قالعان ولەڭدەردى جاڭادان اۋەن قىلىپ شىعارىپ، سولاردى جانداندىرىپ، قازاق ەلىنە جانە الەمگە تانىستىرۋ»، – دەيدى جوبا تۋرالى التىنبەك مۇراتۇلى.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل جوبا ءبىر قانا باتىرمانىڭ كومەگىمەن جاسالعان نارسە ەمەس.
«ماتىننەن اۋەنگە دەگەن تەحنولوگيالار ەندى-ەندى جاڭارىپ كەلە جاتىر. بۇل ءالى دە جاقسارادى. بىرنەشە اۋەن جازاتىن ۆەب-سايتتار بار. بۇرىن ماتىننەن سوزگە بولسا، ەندى ماتىننەن اۋديوعا دەگەن جولدى ادامدار دامىتىپ جاتىر. ءبىز بۇل جوبانى رەسمي API الىپ جاسادىق. قازىر قولدانىپ جاتقان نەگىزگى ەكى-ءۇش جولى بار. جالپى كوپشىلىك بىلەتىن MIT-داعى AI پروگراممالارىن قولدانىپ جاسادىق»، – دەيدى ول.
ولەڭنىڭ سوزدەرى جوبا اۆتورىنىڭ اكەسى مۇرات ماميلانىڭ ولەڭدەرىنەن الىنعان. ال اۋەننىڭ اۆتورى جاساندى ينتەللەكت ساراۋەن بولىپ تۇر. ساراۋەن مۋزىكاسىن ءوزى جازادى جانە ورىندايدى. اعىلشىنشا prompt engineering دەگەن تەرمين بار. بۇل – اۋەننىڭ مىنا جەرىن بىلاي ايت، مىنا جەرىندە روك (نەمەسە پوپ) ستيلىندە ايت دەگەن نۇسقاۋلىق بەرۋ. وسى بولىگىن اۆتوردىڭ ءوزى جاساعان.
سونىمەن قاتار التىنبەك مۇراتۇلى جوبانىڭ جانە ءوزىنىڭ العا قويعان ماقساتتارى تۋرالى ايتىپ ءوتتى.
«العا قويعان جوسپار كوپ. مىسالى، ساراۋەن – ايەل ءانشى. ەندى بىزدە ەر ءانشىمىز بار. اتى – ميراساي. ونىڭ ساراۋەنمەن بىرگە ايتقان ءانى بار. كەلەسى ماقساتىمىز ساراۋەن مەن ميراسايدىڭ اندەرىن شىعارۋ. بۇل اندەر جاسالىپ قويعان. ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن جاريالايمىز. ميراسايدىڭ جەكە البومىن شىعارۋ دا ويدا بار.
قازاقتىڭ اقىندارىنىڭ ولەڭدەرىن وسى انشىلەرىمىز ارقىلى تۇراقتى تۇردە جاريالاۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. باسقا انشىلەرمەن دە كوللابوراتسيا جاساۋعا قارسى ەمەسپىز. ءوزىم ءان ايتقىسى كەلگەن جىگىتتەرگە بىرنەشە ولەڭگە تەگىن اۋەن جازىپ بەردىم. جالپى ءبىز قازاقتارعا جاساندى ينتەللەكت سالاسىندا كومەكتەسۋ ارقىلى قازاق AI دەگەن پلاتفورما قۇرىپ، ءبىرشاما جۇمىستاردى باستاپ جاتىرمىز. ەندىگى جوسپار – ساراۋەننىڭ البومىنا جاساندى ينتەللەكت ارقىلى ۆيدەو جاساۋ»، – دەيدى ول.
جوبانىڭ اتى اۆتوردىڭ 10 جاستاعى قىزىنىڭ قۇرمەتىنە قويىلعان. ونىڭ ەسىمى – سارا. سارانىڭ اۋەنى بولسىن دەگەن نيەتپەن ساراۋەن دەپ اتالعان. ال جىگىت ءانشى ميراسايدىڭ ەسىمى 6 جاستاعى ۇلى ميراستىڭ اتىمەن اتالادى.
قازىردە جاساندى ينتەللەكت قازاق تىلىندە سويلەۋدە شورقاقتىق تانىتادى. وسى ورايدا اۆتوردان جوبانى جاساۋدا قانداي قيىندىقتار مەن كەدەرگىلەرگە ۇشىراعانىن سۇراپ بىلدىك.
«قازىر جاساندى ينتەللەكت قازاقشا جاقسى سويلەمەيدى. جاساندى ينتەللەكت AI model-دەر قازاقشادا جاقسى دايىندالماعان. بازاسى تولىق ەمەس. بىراق جوعارىدا ايتىپ وتكەندەي، بۇل سالادا prompt engineering دەگەن بار. مۇندا ءسىز جاساندى ينتەللەكتىگە سوزبەن جاقسىلاپ تۇسىندىرەسىز. مىنانى بىلاي جاسا دەپ ناقتى قادام-قادامىمەن ايتاسىز. سول كەزدە وسىنداي ونىمدەر ومىرگە كەلەدى. بىراق قازاقشا ارىپتەردى دە وعان ءتۇسىندىرىپ ايتۋ كەرەك. كەيدە ول ورىسشا اكتسەنتپەن ايتۋى مۇمكىن. سول سەبەپتى دە قازاق تىلىندەگى ءونىم ەكەنىن نەگىز رەتىندە ايتۋ ماڭىزدى. وسىنداي قيىندىقتار كەزدەسەدى. بىراق بۇل كوپ كەشىكپەي شەشىلەتىن ماسەلە دەپ ويلايمىن»، – دەيدى التىنبەك مۇراتۇلى.
ايتا كەتەيىك، بۇگىندە ساراۋەن مەن ميراسايدىڭ بىرگە ايتقان «الاش ەلىم»، «سەزىم»، «ساۋىت» جانە «ەلىم» اندەرى جارىق كوردى. سونىمەن قاتار «ساۋىت» ءانى قر ارنايى وپەراتسيالار كۇشتەرىنىڭ رەسمي ءانۇرانى بولىپ بەكىتىلدى.
اقمارال بەرەكەت
