بىلتىر مەملەكەت باسشىسىنىڭ «ۇلتتىق جوبالار تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى» جارلىعىنىڭ اياسىندا 10 ناقتى ۇلتتىق جوبا انىقتالعانى بەلگىلى. بۇلاردىڭ قاتارىنداعى شوقتىعى بيىك «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسى – ءۇش باعىت، جەتى مىندەت، جيىرما ءبىر كورسەتكىش، الپىس التى اۋقىمدى ءىس-شارادان تۇراتىن باعدارلاما. وتكەن اپتادا قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى وبلىستىق كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسىنىڭ اقتوبە وبلىسىندا جۇزەگە اسىرىلۋى مەن بيىلعى جىلعا ارنالعان ءىس-شارالار جوسپارى قارالدى.
وعان بەينەبايلانىس ارقىلى قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ۇيلەستىرۋ دەپارتامەنتىنىڭ وكىلدەرى، اقتوبە قالاسى جانە اۋدان اكىمدەرىنىڭ ورىنباسارلارى، اۋداندىق ىشكى ساياسات بولىمدەرىنىڭ باسشىلارى، سونداي-اق باق وكىلدەرى قاتىستى.
جيىندا الدىمەن بەينەبايلانىس ارقىلى قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ۇيلەستىرۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى ۇلىقبەك تناليەۆ وتكەن جىلى مەملەكەت باسشىسى بەكىتكەن «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسىنىڭ ماقسات-مىندەتتەرى تۋرالى بايانداپ بەردى.
— بۇل جوبانىڭ ماقساتى – مادەني بىرەگەيلىكتى جاڭعىرتۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋ ارقىلى قوعامنىڭ مادەني دەڭگەيىن، تالعامىن جانە رۋحىن كوتەرۋ. بۇل جوبا نەگىزىنەن 3 باعىتتان جانە 7 مىندەتتەن تۇرادى. جوبا اياسىندا 66 اۋقىمدى ءىس-شارا وتكىزۋ جوسپارلانعان. اتاپ ايتساق، ءبىرىنشى باعىت – ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسىندا كورىنىس تاپقان قۇندىلىقتاردى ودان ءارى دامىتۋ جانە مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ. كەز-كەلگەن ۇلتتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋى – ونىڭ انا تىلىنەن باستالۋى كەرەك. ءبىز قازىر مەملەكەتتىك ءتىلدى بالا-باقشا مەن مەكتەپ جاسىنان بالالارعا ۇيرەتۋ بويىنشا كوپتەگەن جوبانى باستادىق. سەبەبى ەرتەڭگى قوعامنىڭ بەينەسى – بۇگىنگى ۇرپاق تاربيەسىندەگى كوپ دۇنيەگە بايلانىستى. سونىمەن قاتار «ۇلتتىق تاربيە»، «كەمەل بولاشاق»، «ۇلاعاتتى ۇرپاق» سياقتى جوبالاردى قولعا الىپ وتىرمىز. جالپى 2025 جىلعا دەيىن مادەني تاربيەگە قاتىستى جوبالارمەن مەكتەپ وقۋشىلارىن 100 پايىز قامتۋ ماقساتىن قويدىق. ەكىنشى ماڭىزدى مىندەت – مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ. مەملەكەتتىك تىلگە دەگەن قۇرمەت – وتباسىنداعى تاربيەدەن جانە بالاباقشا مەن مەكتەپتەن باستالۋى كەرەك. سوندىقتا، بۇل ماسەلەدە بىرقاتار اۋقىمدى جوبالار قاراستىرىلىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا، قازاق ءتىلىن وقىتۋ بويىنشا يننوۆاتسيالىق ءىت-ونىمدەر شىعارۋ، ورتا ءبىلىم بەرۋدىڭ تىلگە قاتىستى باعدارلامالارىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ، تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك كوللەدجدەردە، جوو-دا قازاق تىلىندەگى وقۋلىقتاردىڭ جەتكىلىكتى بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ت.ب.ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ماقساتىمىز – قازاقتىلىن تەك تۇرمىستىق قارىم-قاتىناستا عانا ەمەس، عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ، بيزنەس پەن الەۋمەتتىڭ تىلىنە اينالدىرۋ. بۇل باعىتتا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىمەن بىرىگىپ اۋقىمدى جوبالار ىسكە اساتىن بولادى. قوعامنىڭ مادەني دەڭگەيىن كوتەرىپ، وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ شىعارماشىلىق جانە زياتكەرلىك الەۋەتىن دامىتۋ بويىنشا جالپى 38 جوبا قاراستىرىلىپ وتىر، — دەدى ول.
دەپارتامەنت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، جوبانىڭ ەكىنشى باعىتى «ەل رۋحى» دەپ اتالادى. ول 5 ناقتى كورسەتكىش پەن 13 ءىس-شارادان تۇرادى. بۇل باعىتقا مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جاۋاپتى. نەگىزگى ماقسات – مادەنيەت سالاسىنداعى قىزمەتتەردىڭ قاراپايىم حالىققا قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ، وتاندىق مادەني ونىمدەردى ودان ارى دامىتۋ.
بۇل باعىت بويىنشا ەلىمىزدە 2025 جىلعا دەيىن مادەني نىساندارداعى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ، جاڭا مادەني نىساندارىن سالۋ كوزدەلگەن. بۇل ماقساتتا جالپى 250 جاڭا مادەنيەت وبەكتىسى سالىنىپ، 1200 عيماراتقا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلەدى.
— الداعى ۋاقىتتا وسى مادەني نىساندارىنداعى قىزمەتتەردىڭ حالىققا، سونىڭ ىشىندە الىس اۋىل تۇرعىندارىنا قولجەتىمدىلىگىن 92,5 پايىزعا ارتتىرۋ، سونداي-اق، ەلىمىزدەگى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەردى يۋنەسكو-نىڭ مادەنيە مۇرا تىزىمىنە ەنگىزۋ جۇمىسى دا جالعاسادى. ال وتاندىق مادەني ونىمدەردى قولداۋ بويىنشا بيىل كينوپروكاتتاعى وتاندىق فيلمدەردىڭ ۇلەسىن 25 پايىزعا دەيىن ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا. ەلىمىزدە «قازاقانيماتسيا» شىعارماشىلىق بىرلەستىگى قۇرىلاتىن بولادى. ونىڭ بازاسىندا 40 انيماتسيالىق فيلم شىعارۋ، وسى سالاداعى 150 شىعارماشىلىق جوباعا بايقاۋلار، فەستيۆالدار، مەملەكەتتىك تاپسىرىس تۇرىندە ناقتى قولداۋ كورسەتۋ كوزدەلىپ وتىر, — دەيدى ول.
ۇلتتىق جوبانىڭ ءۇشىنشى باعىتى — جاستاردىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرىنە جول اشاتىن «تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارى» جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ. بۇل باعىت جاستاردىڭ رۋحاني كەمەلدەنىپ، كاسىبي جەتىلۋىن كوزدەيتىن ءۇش اۋقىمدى مىندەتتى قامتيدى. اتاپ ايتقاندا، 2025 جىلعا دەيىن جاستاردىڭ بازالىق سۇرانىستارىن شەشۋ، ياعني، ساپالى جانە قولجەتىمدى ءبىلىم بەرۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ جانە تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ، جاستاردىڭ جان-جاقتى دامۋىنا قۇقىقتىق جاعدايلار جاساپ، رۋحاني-ادامگەرشىلىك جانە وتباسىلىق قۇندىلىقتارعا باۋلۋ، جاستاردى قوعامدىق پايدالى ىستەرگە تارتىپ، باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاق تاربيەسىنە جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋ ماسەلەلەرىن شەشۋ كوزدەلۋدە.
— بۇل ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن 15 ۇلكەن جوبا قولعا الىنىپ، ناتيجەسىندە 8 ناقتى كورسەتكىشكە جەتەتىن بولامىز. اتالعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە كەمىندە 800 مىڭ جاستاردى تۇرعىن ءۇي جيناق جۇيەسىمەن قامتۋ، تۇرعىن ءۇي باعدارلامالارىنداعى جاس وتباسىلاردىڭ ۇلەسىن 25 پايىزعا دەيىن جەتكىزۋ، جاستاردىڭ الەۋمەتتىك قىزمەتتەرىمەن ءبىر ميلليون ادامعا دەيىن قامتۋ، ءىس باستاپ جاتقان جاستاردىڭ عىلىم، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار، مەديا، بيزنەس، ستارتاپ-جوبالارىن قولداۋ ماقساتىندا «تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارى» اياسىندا 150 گرانت ءبولۋ، Eljastary ءموبيلدى قوسىمشاسى ارقىلى جاستاردى مەملەكەتتىك قولداۋ بويىنشااقپاراتپەن قامتاماسىز ەتۋ كوزدەلىپ وتىر. سونداي-اق NEET ساناتىندا جاستاردى قولداۋ جونىندەگى شارالارعا جەكە توقتالىپ كەتكىم كەلەدى. بۇل كورسەتكىشتە ءبىز جۇمىسسىز جۇرگەن جانە وقۋ وقىمايتىن جاستار سانىن 5 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋدى كوزدەپ وتىرمىز. سونىمەن قاتار ۆولونتەرلىك قوزعالىستارعا قاتىساتىن جاستار سانىن 2 ميلليونعا جەتكىزۋ، وسى سالاداعى گرانتتاردى قارجىلاندىرۋدى 1,5 ەسەگە ارتتىرۋ، «جاسىل ەل» جوباسى اياسىندا 30 مىڭ جاستى، سونىڭ ىشىندە 10 مىڭ اۋىل جاستارىن جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، 1,5 ميلليون جاستى بۇقارالىق سپورتپەن قامتۋ جوسپارلانۋدا، — دەدى دەپارتامەنت باسشىسى.
وتىرىستا سونداي-اق «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» ۇلتتىق جوباسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى «رۋحاني جاڭعىرۋ» قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتىنىڭ جوبا مەنەدجەرى
رۇستەم قاناپيانوۆ بايانداما جاسادى. ول ءوز سوزىندە اتالعان جوبانىڭ ءار وڭىردە جۇزەگە اسىرىلۋ دەڭگەيى تۋرالى ينستيتۋت وكىلدەرى ارنايى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلگەنىن ايتتى.
زەرتتەۋلەر ناتيجەسىندە ساۋالناماعا قاتىسقان وبلىس تۇرعىندارىنىڭ 22 پايىزى «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىمەن جاقسى تانىسپىن» دەپ جاۋاپ بەرسە، 31 پايىزى جوبا تۋرالى ەستىگەنىن جەتكىزگەن. ال 46 پايىزى اتالعان باعدارلامانىڭ قابىلدانىپ، جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىنان بەيحابار ەكەندىگىن ايتقان.
جيىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا وبلىستا اتقارىلعان جانە الداعى جىلدارعا جوسپارلانعان شارالار تۋرالى اقتوبە وبلىستىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءلاززات ورازباەۆا، اقتوبە وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى نۇرگۇل بەرتىلەۋوۆا، اقتوبە وبلىستىق مادەنيەت، ارحيۆتەر جانە قۇجاتتاما باسقارماسىنىڭ ونەر جانە تاريحي-مادەني مۇرا ءبولىمىنىڭ باسشىسى جانار ماقسۇتوۆالار ايتىپ بەردى.
ءلاززات ورازباەۆانىڭ ايتۋىنشا، بىلتىر «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا وبلىستا 165 ءىس-شارا وتكەن. وعان 2 ملرد 170 ملن 803 مىڭ تەڭگە قارجى بولىنگەن. سونىڭ ىشىندە «تۋعان جەر» ارنايى جوباسى شەڭبەرىندە وبلىستان شىققان مەتسەناتتاردىڭ كومەگىمەن بارلىعى 1 ملرد 77 ملن 700 مىڭ تەڭگەگە 480 جوبا جۇزەگە اسىرىلعان.
— وبلىستا «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسىنىڭ نەگىزگى قۇرىلىمىنا سايكەس 3 باعىت، 11 كورسەتكىش شەڭبەرىندە نىسانالى ينديكاتورلارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءتيىستى جۇمىستار اتقارىلۋدا. ۇلتتىق جوبا اياسىندا وبلىستىق ىشكى ساياسات باسقارماسى تاراپىنان باقىلاناتىن كورسەتكىشتەرگە توقتالاتىن بولساق، بىلتىر «حالىقتى «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ ارنايى جوبالارىمەن جانە نەگىزگى باعىتتارىمەن قامتۋ» كورسەتكىشى بويىنشا وڭىردە 367 832 ادام قامتىلعان. سونداي-اق وبلىستا 12 000 جاسقا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتىلگەن. بيىل اتالعان باعدارلاما اياسىندا 1 ميلليارد 47 ميلليون 905 مىڭ تەڭگەگە 364 جوبانى جۇزەگە اسىرۋ جوسپارلانۋدا, — دەدى باسقارما باسشىسى.
ونىڭ ايتۋىنشا، بيىل جىل باسىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ۇلتتىق جاڭعىرۋ كەزەڭىنە كوشىرۋ جونىندە 2022-2024 جىلدارعا ارنالعان 120 ءىس-شارادان تۇراتىن جول كارتاسى بەكىتىلگەن. قازىرگى تاڭدا جول كارتاسى شەڭبەرىندە «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» ۇلتتىق جوباسىنىڭ ءۇش باعىتى بويىنشا وڭىردە بىرقاتار جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
وتىرىستا كوميسسيا مۇشەلەرى بايانداماشىلارعا ءوز ساۋالدارىن قويىپ، ۇسىنىس-تىلەكتەرىن ءبىلدىردى. ماسەلەن، كوميسسيا مۇشەسى، ولكەتانۋشى بەكارىستان مىرزاباي وڭىردە ۇلتتىق جوبا اياسىندا مەكتەپ وقۋشىلارىنا ولكەتانۋعا بايلانىستى ءىس-شارالار كوبىرەك وتكىزىلسە دەگەن ۇسىنىسىن جەتكىزدى.
وتىرىستى قورىتىندىلاعان اقتوبە وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى بۇلبۇل ەلەۋسىنوۆا جاۋاپتى تۇلعالاردى ۇلتتىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋدا بەلسەندى تۇردە جۇمىس جاساۋعا شاقىردى.
— قازىرگى تاڭداعى ەڭ باستى ماسەلە — حالىقتىڭ ساناسىندا ۇلتتىق رۋحتى وياتۋ، جاستاردى پاتريوتتىلىققا تاربيەلەۋ. سوندىقتان ءاربىر وبلىس تۇرعىنى «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ءبىلۋى كەرەك. ءبىز تۇرعىندارعا بۇل جوبا اياسىندا قانداي شارۋالار اتقارىلىپ جاتقاندىعىن جان-جاقتى جەتكىزىپ، كورسەتۋىمىز قاجەت. كوپ جۇمىس جاسالىپ جاتىر، بىراق سونى حالىققا جەتكىزۋدە، ناسيحاتتاۋدا ءالى دە ولقىلىقتار بار. ءبىز وسى ولقىلىقتاردى جويىپ، بەلسەندى تۇردە ەڭبەك ەتۋگە ءتيىسپىز، — دەدى ول.
ايتا كەتۋ كەرەك، وبلىستا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ 5 جىلدىعىنا وراي 4-14 ءساۋىر ارالىعىندا ونكۇندىك وتكىزۋگە ارنايى جوسپار جاساقتالىپ، كولەمدى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرۋ كوزدەلىپ وتىر. سونداي-اق بيىل وڭىردە ا.بايتۇرسىنۇلىنىڭ 150 جىلدىعىنا وراي اعارتۋشى-عالىمنىڭ شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋ، حالىقتى رۋحاني بيىكتىككە شاقىرعان ادەبي مۇرالارىن ناسيحاتتاۋ باعىتىندا كەشەندى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرۋ، ارنايى برەندبۋكپەن جۇمىس جاساۋ، تۋعان ولكەنىڭ ادەبيەتىن زەرتتەۋگە باعىتتالعان «ادەبي ولكەتانۋ» جوباسى اياسىندا ءىس-شارالار وتكىزۋ، مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردى مادەني تاربيەمەن قامتۋ، «ۇلاعاتتى ۇرپاق» مادەني-ءبىلىم بەرۋ ونلاين پلاتفورماسىنىڭ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
داناگۇل بايمۇقاش،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
