Jaz mausymynda jiı tūtynylatyn baqşa daqyldarynyŋ bırı - qarbyz. Kün ystyǧynda şöl basuǧa taptyrmaityn qarbyzdy qalai taŋdaimyz?
Qarbyz - asqabaq tūqymdasyna jatatyn bır nemese köpjyldyq ösımdık. Otany - Oŋtüstık Afrika elındegı Kalahari şölı sanalady. Älemde sany 500-den asa qarbyz türlerı ösırıledı. Eŋ köp taraǧan daqyldyŋ tamyry tarmaqty, japyraqtary ırı, gülderınıŋ tüsı aqsary, sabaǧy töselmelı bolyp keledı. Salmaǧy 0,6 men 16 kelı aralyǧyn qūraidy. Qūramy 90% sudan tūrady. Osy negızde şyryny şöldı basady, ärı nesep jürgızedı. Al dänderı qan toqtatatyn, ışek qūrtyn tüsıretın qasietke ie.
Qarbyzdyŋ syrtqy pışını men körınısı köp närsenı aŋǧartady. Soǧylyp, jyrylǧan qarbyzdy körseŋız, müldem satyp almaǧanyŋyz abzal. Mamandar kışkentai qarbyzdy tūtynuǧa keŋes beredı. Öitkenı
ülken qarbyzdardyŋ köpşılıgı tek därınıŋ küşımen ösedı eken. Eger qarbyzdyŋ salmaǧy 6 men 10 kelı arasynda, pışını jalpaqtau bolsa, dämıne kümän keltırmeŋız. Syrty jyltyr, tüsı qanyq boluyna da män berıŋız. Mamandardyŋ aituynşa, naǧyz pısken qarbyzdyŋ syrtyndaǧy aq jolaǧy jalpaq bolady jäne ūru arqyly şyqqandaǧy dauysy anyq estıledı. Sonymen bırge pısken qarbyzdyŋ taǧy bır belgısı - jolaqtary aq ärı jarqyn körınuı tiıs. Betındegı aq daqtar qarbyzdyŋ pıspegenın aiqyndaidy. Sabaǧynyŋ qūrǧaq jäne tüsınıŋ sary boluyna köŋıl bölıŋız. Al ışındegı dänderınıŋ tüsı qara qoŋyr nemese qara tüstı bolǧany jön. Jalpy, qarbyzdyŋ biologiialyq pısıp, jetılu uaqyty - jaz mezgılınıŋ soŋǧy ailary.
Ūqsas jaŋalyqtar
Naǧima Sahan
