10-15 mıllıon turǵyny bar Stambýl, Nıý-Iork, Tokıo, Mehıko syndy qalalarmen salystyrǵanda bizdiń eń úlken qalamyz Almatyda 2 mln halyq turady. Astana men Shymkentte 1 mln turǵyn bar. Álemdik deńgeıde alsań bári shaǵyn qalalar. Endi osy shaǵyn qaladan úlken problema shyǵyp jatyr. Jazyq jerde ornalasqan Shymkentten úı salýǵa jer tappaı ıppodromǵa tirelip turmyz.
Jalpy alǵanda Qazaqstanda jerdiń jetkilikti ekeni, máseleni sheshýge de bolatyny túsinikti ǵoı. Lıýksembýrg sekildi shaǵyn el bolsaq ony da aıtaıyq halyqqa. Bylaı tartsaq Ózbekstan shekarasyna, olaı tartsaq Qyrǵyzstanǵa ótip ketkeli turmyz. Jer tar qazaqta degendi de keltireıik.
Negizi Shymkent mıllıon turǵyny bar qala bolady degende birneshe aýdannyń jerleri aýyldarymen qosa qala terrıtorııasyna qosyldy. Solaı qala halqynyń sany da mıllıonǵa jetti. Burynǵy eski qala men jańa qosylǵan terrıtorııanyń bárine úı salyp tastamaǵanymyz da anyq. Qalaǵa qosylǵan eskisi bar, jańasy bar keń jerden "BI group" kompanııasynyń 5-10 úıine jer tappaı turmyz ǵoı endi.
Menińshe biz kórshi Ózbekstannan úlgi alýymyz kerek bul máselede. Tashkent, Buhara, Samarqand ne úshin tarıhı qala bolyp kelgeni sol eldiń qalanyń tarıhı qundylyǵyn joǵaltpaıtyn, joqtan bar jasaıtyn mentalıteti men bolmysynda jatyr. Ejelden otyryqshy halyq. Qalanyń qadirin, tarıhı oryndarynyń qundylyǵyn túsinetin uǵym bar.
Biz endi kishkene dalaqbaılaýmyz. Dala túsinigimiz bar. Tarıh basqasyna qaramaı bárin qıratyp tastaımyz. Súrip tastap jańadan bastaımyz. Ártúrli toptyń múddeleri joǵary oınap ketedi. Nesin jasyramyz. Sondaımyz ǵoı negizi. Bul ár saladan kórinedi.
Jalpy qalanyń tarıhı oryndarynyń biri bolǵan ıppodromdy qala syrtyna shyǵarsaq ta ornyna qundylyǵyn joǵaltpaıtyn, Shymkenttiń tarıhı oryndarynyń biri bolyp qalatyn dúnıe retinde oılastyrylyp, jańartylyp, basqa kreatıvti sheshimi shyǵýy kerek. Erteń jyl ótken saıyn onyń qundylyǵy artyp, qalanyń kórneki oryndardyń birine aınalady. Al, bıik úıler salýdyń sheshimin tabýǵa bolady dep oılaımyn. Shymkent Sıtıden bastap burynǵy Sovetskıı aýylyna deıin qanshama jer bos jatyr. Qalaǵa Saıram aýdanynan qosylǵan jer de jetkilikti. Kóp qoı sheshimi. Másele qurylys kompanııasy men múddeli adamdardyń yqpalynda bolyp tur ǵoı. Ony da bárimiz bilip otyrmyz.
Esi durys el bolsaq jergilikti halyqty tyńdaý qajet. Sebebi sol qalada turatyn da, qalatyn da jergilikti halyq. Tarıh qundylyǵyn joǵaltpaı, qalanyń kórneki orny retinde tarıh bolyp qalýy tıis. Kóreıik qala basshylyǵy, aty-jóni belgili azamattar, múddeli adamdar ne shesher eken? Kimdi tyńdar eken? Báriniń aty-jónin el tanıdy ǵoı negizi. Másele durys sheshilmese kimniń istegeni de, qoldaýshylarynyń da shyqqan tegi, aty-jóni halyqqa belgili degendeı.
