Jyr bolǵan Májilis saılaýy aıaqtaldy. Kezekti saılaýdan kópshilik úlken jańalyq kútpese de, kishigirim oń ózgerister bolatyn shyǵar dep oılaǵan. Biraq eshteńe ózgerge joq. Májilis kreslosyna taǵy da burynǵy úsh partııanyń músheleri ǵana jaıǵasady. «Nur Otan», «Aq jol» jáne «Qazaqstan Halyq» partııasy.
Mundaǵy Qazaqstan halyq partııasynyń aty jańa bolǵanymen, zaty eski. Burynǵy «Qazaqstan kommýnıstik halyq partııasy». Músheleri de aýysqan joq, ıdeologııasy men ustanymy da ózgergen joq, tek ataýynan «kommýnıstik» degen sózdi alyp tastaı saldy. Sóıtti de sý jańa ataýmen májiliske qaıta jol tartty. Bul joly tipti 10 «kommýnıst» depýtat atanyp otyr. Ótken shaqyrylymda bul partııadan 7 adam depýtat bolǵanyn eskersek, kóne «kommýnısterdiń» esebi túgel ekenin ańǵaramyz.
Qazaq qoǵamy kommýnısterdiń parlamentte otyrǵanyna jıi narazylyq bildirip júrdi. Qazaqstan sekildi kommýnıstik júıeden asa aýyr qysas kórgen, ulttyq genoıdke ushyraǵan elde kommýnıstik partııanyń bolýy, ári bılikte júrýi aqylǵa qonbaıtynyn alǵa tartqandar kóp boldy. Tipti kommýnısterdi Májiliske endi jolatpaý kerek ekeni aıtylǵan.
Muny az deseńiz, 2019 jyly ótken prezıdenttik saılaýda osy partııanyń atynan úmitker bolǵan Jambyl Ahmetbekov 1.82% daýys jınap, jeti úmitkerdiń ishinde altynshy orynda qalǵan. Osy jaǵdaılarǵa qarap, kommýnıstik partııanyń kúni batqan bolar dep topshylaǵan edik. Biraq bári biz oılaǵandaı bolǵan joq. Kommýnıster taǵy jeńiske jetti.
Qazaqstan halyq partııasy QKHP-nyń izbasary degen sózdi oıdan shyǵaryp otyrǵan joqpyz. Muny atalǵan partııanyń beldi múshesi, májilis depýtaty Jambyl Ahmetbekov ózi aıtqan. «Partııa atyn ózgertkenimiz, kommýnıstik ıdeologııadan ketý degen sóz emes», dep málimdegen osydan eki aı buryn. Soıalıstik ıdeıany qatań saqtaıtyndaryn partııa tóraǵasy Aıqyn Qońyrov ta aıtqan.
«Qazaqstan kommýnıstik halyq partııasynyń» ataýyn ǵana ózgertip Májiliske ótip ketkenin, 1991 jyly Qazaq keńestik soıalıstik respýblıkasy basshylarynyń partııa bıletin laqtyra salyp, Táýelsiz Qazaqstan bıligine jaıǵasqanymen salystyrýǵa bolatyn shyǵar.
«Qazaqstan kommýnıstik halyq partııasy» qandaı partııa edi? 2004 jyly qurylǵan bul partııa el esinde komsomoldyń pálen jyldyǵy, sovet odaǵynyń túgen kúndigi degen sekildi kónergen datalarda ǵana boı kórsetetin, eldiń saıası-mádenı ómirine aralaspaıtyn, qoǵam damýyna múlde paıdasyz partııa retinde qalǵan.
QKHP dese oıymyzǵa oralatyny dúrkirep ótken komsomoldyń 100 jyldyq toıy, jyl saıynǵy 9 mamyr sekildi keńestik merekeler ǵana. Osy is-sharalardyń bári KSRO kezindegideı dabyraly ótetin. Ózderin keńes odaǵy kezinde ómir súrip jatqandaı sezinetin kommýnıster Táýelsiz Qazaqstan bıligi men halqyna pysqyryp ta qaraǵan emes. Endigi suraq, ataýyn ózgertken Qazaqstan halyq partııasy bıyl «Bessmertnyı polk» pen keler jylǵy KSRO-nyń 100 jyldyǵyn qalaı toılar eken?!
«Qazaqstan kommýnıstik halyq partııasy» osydan 5 aı buryn ǵana «Táýelsiz eldiń jastary keńestik júıde bilim almady» dep shý shyǵarǵan bolatyn. «Búgingi oqýshylar men stýdentter komsomoldar men kommýnısterdiń erligin nege oqymaıdy», dep Bilim mınıstrine ashyq hat jazǵan da Qońyrov, Ahmetbekov sekildi májilis depýttattary bolatyn. Muny az deseńiz, dál osy partııa Bas prokýratýraǵa hat jazyp, ulttyq qundyqtardy joqtap júrgen azamattardy «fashıster» retinde jazalaýdy talap etken. Tipti «Halyq kommýnısteri» naıster men kollaboraıonısterdi dáripteıtin dekommýnızatorlarǵa soǵys jarııalaıdy», dep keńes kezindegideı uran da tastaǵan.
Mine, osyndaı ustanymdaǵy, osyndaı kózqarastaǵy partııa ataýynan «kommýnıstik» degen sózdi alyp tastaı salyp, Májiliske taǵy ótip ketse, halyq qalaı tańqalmaıdy! Keshe ǵana KSRO-nyń joǵyn joqtap, soıylyn soǵyp júrgen qyzyl kommýnısterdiń bir sátte halyqtyq partııa bolyp ketkenine kim senedi?
Sonymen, Qazaqstan halyq partııasy Parlamenti Májilisi saılaýynan keıin jınalys ótkizipti. Sol sezde sóz alǵan Irına Smırnova degen depýtat «premer-mınıstr bizdiń partııadan taǵaıyndalsa», degen úmitin jetkizipti. Smırnova hanym «Úkimet quramy ózgerýi kerek» degen oıyn aıtqan. Onyń bul oıy qate demeımiz, biraq premer-mınıstrlikke óz partııalasy Aıbek Paıaevti usynǵanyn qazaq qoǵamy qabyldaı ma?..
Sebebi, bul partııanyń ustanymy men ıdeologııasynyń qandaı ekeni bárimizge belgili. Usynys ıesi Smırnovanyń ózi bir kezderi «Rýsskıı mırden jyraqtap baramyz» dep shyr-pyr bolǵan. Demek «Rýsskıı mırge» jaqyn, kommýnıstik kózqarastaǵy partııa ókili «Rýhanı jańǵyrý» jolyndaǵy Táýelsiz eldiń úkimet tizginin qalaı ustaıdy?!
Bizdiń maqsatymyz, Májiliske ótken Qazaqstan halyq partııasyn aıaqtan shalyp, shaýjaıyna jarmasý emes. Qaıta halyq partııasy atanǵan ujym burynǵy kommýnıstik kózqarastan bas tartsa degen úmitimizdi jetkizý. Eger burynǵy QKHP-nyń jolymen júrse, at aýystyrǵannyń esh paıdasy joq. Joǵaryda jazǵanymyzdaı, QHP aldaǵy ýaqytta KSRO-dan qalǵan kóne mereke-meıramdy toılap, jastarǵa kommýnıstik ıdeıalardy úgittemese deımiz. Dekommýnızaııa jolyna shyndap túskende ǵana, naǵyz halyq partııasy bolatyndaryn túsingeni jón...
Qýanysh QAPPAS,
Abai.kz
Foto ashyq derekkózden alyndy.
