Qazaqstan Respýblıkasynyń Sý Kodeksi

Mazmuny

      Eskertý. Búkil mátin boıynsha "jer qoınaýyn paıdalaný jáne qorǵaý jónindegi ýákiletti organnyń", "jer qoınaýyn paıdalaný jáne qorǵaý jónindegi ýákiletti organmen", "jer qoınaýyn paıdalaný jáne qorǵaý jónindegi ýákiletti organ", "jer qoınaýyn paıdalaný men qorǵaý jónindegi ýákiletti organ", "jer qoınaýyn paıdalaný men qorǵaý jónindegi ýákiletti organnyń", "jer qoınaýyn paıdalaný men qorǵaý jónindegi ýákiletti organmen", "jer qoınaýyn paıdalaný men qorǵaý jónindegi ýákiletti organǵa" degen sózder tıisinshe "jer qoınaýyn zerdeleý men paıdalaný jónindegi ýákiletti organnyń", "jer qoınaýyn zerdeleý men paıdalaný jónindegi ýákiletti organmen", "jer qoınaýyn zerdeleý men paıdalaný jónindegi ýákiletti organ", "jer qoınaýyn zerdeleý men paıdalaný jónindegi ýákiletti organnyń", "jer qoınaýyn zerdeleý men paıdalaný jónindegi ýákiletti organmen", "jer qoınaýyn zerdeleý men paıdalaný jónindegi ýákiletti organǵa", Qazaqstan Respýblıkasynyń qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ortalyq atqarýshy organymen", "Qazaqstan Respýblıkasynyń qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ortalyq atqarýshy organynyń", "Qazaqstan Respýblıkasynyń qorshaǵan ortany qorǵaý jónindegi ortalyq atqarýshy organy", "Qazaqstan Respýblıkasynyń qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ortalyq atqarýshy organy", "Qazaqstan Respýblıkasynyń qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ortalyq atqarýshy organyna" degen sózder tıisinshe "qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen", "qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń", "qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ", "qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organǵa" degen sózdermen aýystyryldy - QR 2007.01.09 № 213 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), búkil mátin boıynsha "sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ", "sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen", "sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organnyń", "sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organǵa" "sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organda" degen sózder tıisinshe "ýákiletti organ", "ýákiletti organmen", "ýákiletti organnyń", "ýákiletti organǵa" "ýákiletti organda" degen sózdermen aýystyryldy - 2009.02.12 № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańdarymen.
Eskertý. Mazmunǵa ózgertý engizildi - QR 2009.02.12 № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.
Eskertý. Búkil mátin boıynsha "janýarlar men ósimdikter" degen sózder "ósimdikter men janýarlar" degen sózdermen aýystyryldy - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
Eskertý. Búkil mátin boıynsha "jer qoınaýyn zerdeleý men paıdalaný jónindegi", "jer qoınaýyn zertteý men paıdalaný jónindegi", "jer qoınaýyn zerdeleý jáne paıdalaný jónindegi", "jer qoınaýyn zertteý jáne paıdalaný jónindegi" degen sózder "jer qoınaýyn zertteý jónindegi" degen sózdermen aýystyryldy - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).
Eskertý. Búkil mátin boıynsha "halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organmen", "halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organ", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organnyń", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organmen", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organmen", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organ", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organnyń", "halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organǵa" jáne "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti organǵa" degen sózder tıisinshe "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń", "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organǵa" jáne "halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organǵa" degen sózdermen aýystyryldy - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

1-BÓLIM. Jalpy erejeler

1-taraý. Negizgi erejeler

1-bap. Osy Kodekste paıdalanylatyn negizgi uǵymdar

Osy Kodekste paıdalanylatyn negizgi uǵymdar:

      1) aǵyn sý - oıpańdy jer betinde yldıǵa qulaı aqqan sýdyń qozǵalysymen sıpattalatyn sý obektisi;

      2) akvatorııa - tabıǵı, jasandy nemese shartty shekaralarmen shektelgen sý keńistigi;

      2-1) aýyzsý – sapasy boıynsha belgilengen ulttyq standarttarǵa jáne gıgıenalyq normatıvterge saı keletin, halyqtyń aýyzsý jáne sharýashylyq-aýyzsý muqtajdaryna arnalǵan tabıǵı kúıindegi nemese óńdelgennen keıingi sý;

      3) aýyz sýmen jabdyqtaýdyń balamasyz kózderi - sý tutynýshylar úshin aýyz sýmen jabdyqtaýdyń olardyń aýystyrylýy múmkin emes jáne maqsatqa saı kelmeıtin birden-bir kózderi;

      3-1) aýyzsýmen jáne (nemese) sharýashylyq-aýyzsýmen jabdyqtaý (budan ári – aýyzsýmen jabdyqtaý) – aýyzsýdy alýdy, daıyndaýdy, saqtaýdy, tasymaldaýdy jáne sý tutynýshylarǵa berýdi qamtamasyz etetin tehnologııalyq proess;

      3-2) balanstyq tıesilikti bólý shekarasy – sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń elementterin ıelenýshiler arasynda menshik, sharýashylyq júrgizý nemese jedel basqarý belgisi boıynsha bólý orny, bul shemalarda kórsetiledi;

      4) basqarýdyń basseındik prınıpi - ózenderdiń, kólderdiń jáne basqa da sý obektileriniń basseınderi sheginde sý resýrstaryn ákimshilik-aýmaqtyq birlikter arasynda bólý kezinde iske asyrylatyn sý qoryn gıdrografııalyq belgiler boıynsha basqarý;

      4-1) bóget – sýdyń deńgeıin kóterý jáne (nemese) sý qoımasyn jasaý úshin aǵyn sýdaǵy tejeýish gıdrotehnıkalyq qurylys;

      4-2) bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy jumystardy júrgizý quqyǵyna uıymdardy attestattaý – zańdy tulǵanyń bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy jumystardy oryndaýǵa quqyqtylyǵyn ýákiletti organ vedomstvosynyń resmı tanýy;

      4-3) bógettiń qaýipsizdigi – bógettiń apattyq buzylýdan qorǵalý jaı-kúıi;

      5) gıdromelıoraııalyq júıe - jerdi sýarýǵa, sýlandyrýǵa jáne qurǵatýǵa arnalǵan tehnologııalyq jaǵynan ózara baılanysty gıdrotehnıkalyq qurylystar, qurylǵylar men jabdyqtar kesheni;

      6) gıdromelıoraııalyq kondomınıýmge qatysýshylar - ortaq úlestik menshik quqyǵyndaǵy gıdromelıoraııalyq kondomınıýmniń quramyna kiretin bir gıdromelıoraııalyq júıemen nemese onyń elementterimen sýarylatyn jeke menshik nemese ýaqytsha óteýli paıdalaný quqyǵynda jer ýchaskesi bar jeke jáne (nemese) zańdy tulǵalar;

      6-1) gıdromelıoraııalyq is-sharalar – gıdromelıoraııalyq júıeler, sondaı-aq jeke ornalasqan gıdrotehnıkalyq qurylystar kómegimen topyraqtyń sý rejımin retteý;

      7) gıdrotehnıkalyq qurylystar - sý resýrstaryn basqarý, sý paıdalanýshylarǵa sý berý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý, sýdyń zııandy áseriniń aldyn alý úshin paıdalanylatyn ınjenerlik qurylystar;

      7-1) eldi mekenderdiń aýyzsýmen jabdyqtaý júıesi – sý tutynýshylardy aýyzsýmen qamtamasyz etýge arnalǵan sý tartý qurylystaryn, sý qubyryn tazartqysh qurylystardy, taza sý rezervýarlaryn, sý qubyrynyń sorǵy stansalary men jelilerin biriktiretin, ózara baılanysty sý obektileri men gıdrotehnıkalyq qurylystar kesheni;

      8) jaǵalaý beldeýi - ekologııalyq talaptardy saqtaı otyryp, navıgaııalyq belgiler men jabdyqtardy ornatýǵa arnalǵan sý obektileri jaǵalaýynyń boıyndaǵy jaǵalaý jıeginen eni jıyrma metr qurlyq beldeýi;

      9) jaǵalaý jıegi - sý obektisi jaǵalaýynyń sýdyń barynsha kóterilýi (lyq tolýy) nátıjesinde paıda bolatyn jıegi;

      9-1) jerasty sýlary – jer qoınaýyndaǵy sý shoǵyrlanymdary;

      10) jer asty sýlarynyń basseıni - jer qoınaýynda ornalasqan sý tutqysh jıekter jıyntyǵy;

      11) jer asty sýlarynyń kózderi men ýchaskeleri - sheginde jer asty sýlaryn shyǵarý men alý úshin qolaıly jaǵdaılary bar sý tutqysh jıekterdiń bólikteri;

      12) jer asty sharýashylyq-aýyz sýlary - óziniń tabıǵı jaı-kúıindegi nemese óńdelgennen keıingi sapasy boıynsha normatıvtik talaptarǵa saı keletin jáne adamnyń aýyz sýǵa jáne sharýashylyq qajetine, ne aýyz sý ónimderin óndirýge arnalǵan jerasty sýlary;

      13) jer ústi sý obektileri - shekarasy, kólemi men sý rejımi bar, qurlyq betinde onyń bederi nysanynda sýlardyń turaqty nemese ýaqytsha jınaqtalýy;

      13-1) zııandy zattardyń jol beriletin shoǵyrlanýy – sý burý júıesine aǵyzylatyn, sý tutynýshynyń sarqyndy sýlarynda bolatyn zııandy zattardyń jol beriletin shamasy;

      13-2) kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organ – eldi mekender sheginde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy basshylyqty jáne salaaralyq úılestirýdi júzege asyratyn ortalyq atqarýshy organ;

      13-3) kópfaktorly zerttep-qaraý – sýdyń zııandy áseriniń aldyn alý maqsatynda gıdrotehnıkalyq qurylysjaılar men negizgi jabdyqtyń tehnıkalyq jaı-kúıin baǵalaý, kózben qarap-tekserý ádisimen jáne ınjenerlik (geodezııalyq, geofızıkalyq, geotehnıkalyq, gıdrografııalyq jáne basqa da) zertteýler keshenin júrgizý arqyly olardyń elementteriniń qalǵan resýrsyn aıqyndaý;

      14) qaıtarymdy sýlar - sýarmaly aýmaqtardan aǵatyn jer asty jáne jer ústi sýlary nemese ónerkásip oryndary, turmystyq sýmen jabdyqtaý qurylǵylary jáne kommýnaldyq kásiporyndar aǵyzatyn sýlar;

      15) qubyrly súzgish qudyq – sý tutqysh qabattyń ústińgi betiniń birinshisine bekitiletin birqatar tesikteri bar qubyr kesindisi;

      16) melıoraııalanǵan jerler - melıoraııalyq (agroorman-melıoraııalyq, agrotehnıkalyq, gıdromelıoraııalyq, hımııalyq) is-sharalar júrgizilgen jerler;

      17) mıneraldy jerasty sýlary - óziniń quramy jáne (nemese) keıbir erekshe komponentteriniń mólsheri boıynsha oń balneologııalyq áser etetin jerasty sýlary;

      18) ózenderge teńestirilgen kanaldar - sýdy bir basseınnen ekinshisine, sondaı-aq bir ózen júıesinen ekinshisine aýystyrýǵa arnalǵan jasandy qurylystar;

      18-1) ónerkásiptik jerasty sýlary – quramyndaǵy paıdaly qazbalardy (sırek kezdesetin elementter, galogender jáne basqalar) aıyryp alý úshin paıdalanylatyn jerasty sýlary;

      19) óndiristik-tehnıkalyq jerasty sýlary - óziniń sapasy men fızıkalyq qasıetteri boıynsha óndiristik-tehnıkalyq sýmen jabdyqtaý úshin paıdalanylatyn nemese paıdalanylýy múmkin jerasty sýlary;

      19-1) paıdalaný jaýapkershiligin bólý shekarasy – taraptardyń kelisimimen belgilenetin, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń elementterin mindetter (olardy paıdalanǵany úshin jaýapkershilik) belgisi boıynsha bólý orny. Mundaı kelisim bolmaǵan kezde, paıdalaný jaýapkershiliginiń shekarasy balanstyq tıesilikti bólý shekarasy boıynsha belgilenedi;

      20) sanıtarlyq qorǵaý aımaǵy - sý sapasy nasharlaýynyń aldyn alý úshin sýmen jabdyqtaý kózin (ashyq jáne jer asty), sý qubyry qurylystaryn jáne olardy qorshaǵan aýmaqty qorǵaý maqsatynda belgilengen rejım saqtalýǵa tıis sýmen jabdyqtaý kózi men sý qubyry qurylystarynyń tóńireginde arnaıy bólinetin aýmaq;

      21) sarqyndy sýlar - adamnyń sharýashylyq qyzmeti nátıjesinde paıda bolatyn nemese tabıǵı nemese jasandy sý obektilerine nemese jer bederine aǵyzyp jiberiletin lastanǵan aýmaqtaǵy sýlar;

      21-1) sarqyndy sýlardy tazartqysh qurylystar keshenderi – sarqyndy sýlardy tabıǵı bıologııalyq tazartýǵa arnalǵan jasandy sý obektilerin qosa alǵanda, hımııalyq reagentterdi qoldanyp nemese qoldanbaı, eldi mekenderdiń sarqyndy sýlaryn mehanıkalyq jáne bıologııalyq tazartý qurylystary;

      21-2) sarqyndy sýlardy tabıǵı bıologııalyq tazartýǵa arnalǵan jasandy sý obektileri – jınaǵysh toǵandar, býlandyrǵysh toǵandar, bıologııalyq toǵandar, súzgi alqaptary, sýarý alqaptary;

      22) sýarý kanaly - sýarý kózderinen sýarýdy qajet etetin ýchaskelerge sý tasymaldaýǵa arnalǵan jasandy qurylys;

      23) sý burý - sarqyndy sýlardy jınaýdy, tasymaldaýdy, tazartýdy jáne sý burý júıeleri arqyly sý obektilerine jáne (nemese) jer bederine burýdy qamtamasyz etetin is-sharalardyń jıyntyǵy;

      23-1) sý burýdyń oqshaý tazartqysh qurylystary – sý tutynýshynyń óziniń sarqyndy sýlaryn tazartýǵa arnalǵan qurylystary men qurylǵylarynyń jıyntyǵy;

      24) sý burý júıesi - sarqyndy sýlardy jınaýǵa, tasymaldaýǵa, tazartýǵa jáne burýǵa baǵyttalǵan ınjenerlik jeliler men qurylystardyń kesheni;

      25) sý bólý orny - sý paıdalanýshy sý kózinen sý alatyn oryn, sondaı-aq, sý paıdalanýshy sý tutynýshyǵa sý resýrstaryn beretin oryndaǵy gıdrobeket;

      25-1) sýdy esepke alý aspaby – normalanǵan metrologııalyq sıpattamalary bar, belgili bir ýaqyt aralyǵy ishinde fızıkalyq shama birligin jańǵyrtatyn jáne saqtaıtyn, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen sýdy kommerııalyq esepke alý úshin qoldanýǵa ruqsat etilgen, sýdyń (aýyzsý, tehnıkalyq, sarqyndy jáne sýlardyń basqa da túrleriniń) kólemin ólsheýge arnalǵan tehnıkalyq qural;

      25-2) sýdy kommerııalyq esepke alý – sýmen jabdyqtaýǵa jáne (nemese) sý burýǵa arnalǵan shart boıynsha taraptar arasynda ózara esep aıyrysý úshin qajetti sý kólemin esepke alý;

      26) sý jınaý alańy - shekarasy sheginde sý obektisiniń sý resýrstary qalyptastyrylatyn aýmaq;

      27) sý jiberý - aǵyn sýdyń tómengi ýchaskesindegi sý shyǵynyn nemese deńgeıin nemese sý qoımasynyń ózindegi sýdyń deńgeıin retteý úshin sý qoımasynan sýdy kezeń-kezeńmen nemese mezgil dep berý;

      28) sý qorǵaý aımaǵy – sýdyń lastanýyn, qoqystanýyn jáne sarqylýyn bolǵyzbaý úshin sharýashylyq qyzmettiń arnaıy rejımi belgilenetin sý obektilerine irgeles aýmaq;

      29) sý qorǵaý beldeýi - shekteýli sharýashylyq qyzmeti rejımi belgilenetin, sý obektisine irgeles jatqan sý qorǵaý aımaǵy shegindegi eni keminde otyz bes metr aýmaq;

      30) sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý, sý burý salasyndaǵy ýákiletti organ (budan ári - ýákiletti organ) - eldi mekender sheginen tys jerlerde sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý, sý burý salasyndaǵy basqarý men baqylaý fýnkııalaryn júzege asyratyn memlekettik organ;

      31) sý qorynyń jerleri:

      sý obektileri (ózender jáne solarǵa teńestirilgen kanaldar, kólder, sý qoımalary, toǵandar jáne basqa da ishki sý aıdyndary, aýmaqtyq sýlar, muzdyqtar, batpaqtar) jáne sý kózderindegi aǵysty retteýge arnalǵan sý sharýashylyǵy qurylystary alyp jatqan jerler;

sý obektileriniń sý qorǵaý beldeýlerine bólinip berilgen jerler;

aýyz sýmen jabdyqtaýdyń sý tartý júıeleriniń sanıtarlyq qorǵaý aımaqtaryna bólinip berilgen jerler;

      31-1) sý qubyryn engizý – qosylý núktesindegi bekitý armatýrasy bar qudyqty qosa alǵanda, sýmen jabdyqtaýdyń taratý jelisinen ǵımarattaǵy birinshi ysyrmaǵa deıingi qubyrjol;

      32) sýlar - sý obektilerinde jınaqtalǵan barlyq sýlardyń jıyntyǵy;

      33) sýlardyń zııandy áseri - sý tasý, sý basý, topan sý basý men tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardyń týyndaýyna nemese olardyń paıda bolýy qaterine negiz bolǵan sýlardyń ózge de teris áser etýi;

      34) sýly-batpaqty alqap - batpaqty, fendi, shymtezekti paıdalanatyn jerler aýdany nemese tereńdigi sýdyń qaıtýy kezinde alty metrden aspaıtyn teńiz akvatorııalaryn qosa alǵanda, tabıǵı nemese jasandy, turaqty nemese ýaqytsha, aǵynsyz nemese aǵyndy, tuy, tuzdylaý nemese tuzdy sý qoımalary;

      35) sýmen jabdyqtaý - sýdy jınaýdy, saqtaýdy, daıyndaýdy, berýdi jáne sýmen jabdyqtaý júıesi arqyly sý tutynýshylarǵa taratýdy qamtamasyz etetin is-sharalar jıyntyǵy;

      36) sýmen jabdyqtaýdyń erekshe mańyzdy toptyq jáne oqshaý júıeleri - basymdylyǵy men áleýmettik mańyzdylyǵy bar jáne ýákiletti organ sýmen jabdyqtaýdyń erekshe mańyzdy júıeleriniń sanattaryna jatqyzǵan aýyz sýmen jabdyqtaýdyń toptyq jáne oqshaý júıeleri;

      36-1) sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıym – eldi mekenderdegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin paıdalanýdy júzege asyratyn sý sharýashylyǵy uıymy;

      37) sýmen jabdyqtaý júıesi - sýdy jınaýǵa, saqtaýǵa, daıyndaýǵa, berýge jáne ony tutyný oryndaryna taratýǵa arnalǵan ınjenerlik jeliler men qurylystar kesheni;

      38) sý obektilerin qorǵaý - sý obektilerin saqtaýǵa, qalpyna keltirýge jáne udaıy molaıtýǵa, sondaı-aq sýdyń zııandy áserine jol bermeýge baǵyttalǵan qyzmet;

      39) sý obektilerin paıdalaný - jeke jáne zańdy tulǵalardyń materıaldyq nemese ózge de qajettilikterin qanaǵattandyrý úshin sý obektileriniń paıdaly tabıǵı qasıetterin alý;

      40) sý obektisiniń basseıni - gıdravlıkalyq jaǵynan baılanysty sý aıdyndary men aǵyn sýlardyń sý jınaý alańdaryn qamtıtyn aýmaq;

      41) sý paıdalaný - jeke jáne zańdy tulǵalardyń óz muqtajdaryn jáne (nemese) kommerııalyq múddelerin qanaǵattandyrý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen sý resýrstaryn paıdalaný;

      42) sý paıdalanýshy - óz muqtajdaryn jáne (nemese) kommerııalyq múddelerin qanaǵattandyrý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen sý resýrstaryn paıdalaný quqyǵy berilgen jeke nemese zańdy tulǵa;

      43) sý rejımi - sý obektileri men topyraq qabatyndaǵy sý deńgeıiniń, shyǵystary men kóleminiń ýaqytqa qaraı ózgerýi;

      43-1) sý sapasynyń standarttary – jerústi sý obektileri jaı-kúıiniń nysanaly kórsetkishterine qol jetkizý úshin saqtalýǵa tıis sýdyń shekti gıdrohımııalyq, mıkrobıologııalyq, fızıkalyq sıpattamalarynyń sandyq kórsetkishteri;

      44) sý servıtýty - sý obektisin shekteýli paıdalaný quqyǵy;

      45) sý tartý qurylysy - sý obektilerinen sý alýǵa arnalǵan qurylystar men qurylǵylar kesheni;

      46) sý toraby - bir tustamada ornalasqan ártúrli maqsattaǵy tehnologııalyq baılanysqan gıdrotehnıkalyq qurylystar toby;

      46-1) sý tutynýdyń nemese sý burýdyń úlestik normasy – jeke jáne zańdy tulǵalardyń sý paıdalanýy kezinde óndiriletin ónimniń bir birligine (oryndalatyn jumystyń belgili bir kólemine) tutynylatyn nemese bólinetin sarqyndy sýdyń belgilengen mólsheri;

      46-2) sý tutynýdyń nemese sý burýdyń irilendirilgen normasy – ekonomıka salalary úshin sý tutynýdyń nemese sý burýdyń úlestik normasy;

      47) sý tutynýshy - sý obektilerinen sý tutynýshy nemese sý sharýashylyǵy uıymdarynyń qyzmetterin paıdalanýshy jáne sýmen jabdyqtaý júıelerinen sý alýshy jeke nemese zańdy tulǵa;

      48) sý únemdeý - sý resýrstarynyń utymdy jáne tıimdi paıdalanylýyn qamtamasyz etetin sharalar júıesi;

      49) sý sharýashylyǵy - sý obektilerin paıdalanýǵa, qorǵaýǵa jáne udaıy molaıtýǵa baılanysty ekonomıka salasy;

      50) sý sharýashylyǵy júıesi - ózara baılanysty sý obektileri men gıdrotehnıkalyq qurylystar kesheni;

      51) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigi - sý sharýashylyǵy júıeleri, qurylystary elementteriniń adamdardyń ómirin, densaýlyǵyn jáne zańdy múddelerin, qorshaǵan tabıǵı orta men sharýashylyq obektilerin qorǵaýdy qamtamasyz etetin ózindik erekshelikteri;

      52) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý - sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystary avarııalary týyndaýynyń aldyn alý jónindegi sharalardy ázirleý jáne júzege asyrý;

      53) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystary qaýipsizdiginiń ólshemderi - sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystary avarııalarynyń týyndaý qateriniń jol beriletin deńgeıine sáıkes keletin sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystary jaı-kúıiniń tehnıkalyq kórsetkishteriniń jáne olardy paıdalaný sharttarynyń shekti máni;

      54) sý sharýashylyǵy qurylystary - sý resýrstarynyń paıdalanylýy men qorǵalýyn retteý, sýmen jabdyqtaý, sý burý jáne sýdyń zııandy áserin joıý maqsatynda jasandy túrde qurylǵan gıdrotehnıkalyq qurylystar men qondyrǵylar;

      55) sý sharýashylyǵy uıymdary - qyzmeti sýlardy retteýmen, jetkizýmen, udaıy molaıtýmen, sýmen jabdyqtaýmen, sý burýmen jáne sý obektilerin paıdalanýmen baılanysty zańdy tulǵalar;

      56) taý-ken jynystarynyń sý tutqysh aımaqtary, jıekteri men keshenderi - taý-ken jynystarynyń jaryqtary men keýek qýystarynda jınaqtalǵan jáne gıdravlıkalyq baılanystaǵy sýlar;

      56-1) termaldy sýlar – temperatýrasy 20⁰S-tan joǵary jerasty sýlary;

      57) transshekaralyq áser - tabıǵı kózi shektes memlekettiń nemese kórshiles memleketterdiń aýmaǵynda tolyq nemese ishinara ornalasqan transshekaralyq sýlardyń adamnyń qyzmetinen týyndaıtyn sandyq nemese sapalyq jaǵynan ózgerýi nátıjesinde paıda bolatyn zııandy zardaptar;

      57-1) turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyqty jańǵyrtý jáne damytý jónindegi uıym – qyzmeti turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyqty jańǵyrtýǵa jáne damytýǵa baǵyttalǵan, memleket júz paıyz qatysatyn akıonerlik qoǵam;

      58) tustama - sý torabynyń qurylystary ornalasqan ózen ýchaskesi;

      59) shahta qudyǵy – sý tutqysh qabattyń ústińgi betiniń birinshisinen jerasty sýlaryn tartý úshin; sýmen jabdyqtaý, taý-ken jynystaryn qurǵatý jáne jer betinen atmosferalyq jáne jerústi sýlaryn burý maqsatynda qurylǵan, tereńdigi kóldeneń kesiginen úlkenirek tik taý-ken qazyndysy;

      60) shegendeý qurylysy - tabıǵı jolmen shyǵyp jatqan jerasty sýlarynyń ashylýyn jáne paıdalaný maqsatynda olardyń jer betine shyǵarylýyn qamtamasyz etetin ınjenerlik-tehnıkalyq qurylys.

      Eskertý. 1-bap jańa redakııada - QR 2009.02.12 № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), ózgerister engizildi - 2009.07.10. № 180-IV, 2011.07.22 № 479-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

2-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasyna negizdeledi jáne osy Kodeks pen Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinen turady.

      2. Eger Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarda osy Kodekstegiden ózgeshe erejeler belgilengen bolsa, halyqaralyq sharttardyń erejeleri qoldanylady.

3-bap. Qazaqstan Respýblıkasy sý zańdarynyń maqsattary men mindetteri

      1. Qazaqstan Respýblıkasy sý zańdarynyń maqsattary halyqtyń jáne qorshaǵan ortanyń tirshilik jaǵdaılaryn saqtaý men jaqsartý úshin sý paıdalaný men sý qoryn qorǵaýdyń, sýmen jabdyqtaýdyń jáne sý burýdyń ekologııalyq qaýipsiz jáne ekonomıkalyq ońtaıly deńgeıine qol jetkizý jáne qoldaý bolyp tabylady.

      2. Qazaqstan Respýblıkasy sý zańdarynyń mindetteri:

      1) sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik saıasatty júrgizý;

2) sý qatynastaryn, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy qatynastardy retteý;

3) turaqty sý paıdalanýdy jáne sý qoryn qorǵaýdy, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy qoldaý men damytýdyń quqyqtyq negizderin qamtamasyz etý;

4) sý qoryn paıdalanýdyń jáne qorǵaýdyń, sýmen jabdyqtaýdyń jáne sý burýdyń negizgi prınıpteri men baǵyttaryn aıqyndaý;

5) sý resýrstaryn zertteý, barlaý, utymdy jáne keshendi paıdalaný men qorǵaý, gıdromelıoraııalyq júıeler men sý sharýashylyǵy qurylystary salasyndaǵy qatynastardy basqarý;

6) jerdi gıdromelıoraııalaýdy damytý baǵyttaryn aıqyndaý;

7) halyqty jáne sharýashylyq obektilerin sý sharýashylyǵy qurylystaryndaǵy tótenshe jaǵdaılardan jáne olardyń zardaptarynan qorǵaý.

      Eskertý. 3-bapqa ózgeris engizildi - QR 2009.02.12 № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.
     

4-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qory

      Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qory Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵy shegindegi memlekettik sý kadastryna engizilgen nemese engizilýge tıis barlyq sý obektileriniń jıyntyǵyn qamtıdy.

5-bap. Sý obektileri

      Qazaqstan Respýblıkasynyń sý obektilerine shekarasy, kólemi men sý rejımi bar, qurlyq beti relefterindegi jáne jer qoınaýyndaǵy sý shoǵyrlanymdary jatady. Olar: teńizder, ózender, olarǵa teńestirilgen kanaldar, kólder, muzdyqtar jáne basqa da jerústi jáne jerasty sý obektileri bolyp tabylady.

      Eskertý. 5-bap jańa redakııada - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

6-bap. Sý resýrstary

      Qazaqstan Respýblıkasynyń sý resýrstary sý obektilerinde jınalǵan, paıdalanylatyn nemese paıdalanylýy múmkin jer ústi jáne jer asty sýlarynyń qorlary bolyp tabylady.

7-bap. Sý qorynyń jerleri

      1. Sý qorynyń jeri memleket menshiginde bolady.

      2. Aýdanaralyq (oblystyq) jáne sharýashylyqaralyq (aýdandyq) mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystary (cyapý jáne sorǵytý júıeleri) ornalasqan sý qorynyń quramyndaǵy jer ýchaskeleri, sondaı-aq bir sharýashylyq júrgizýshi sýbektiniń jer ýchaskesine qyzmet kórsetetin ırrıgaııalyq qurylǵylar, atalǵan qurylystar jekeshelendirilgen jaǵdaıda, azamattardyń jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵalarynyń jeke menshiginde bolýy múmkin.

      3. Osy baptyń 2-tarmaǵynda atalǵan eki nemese odan kóp jer ýchaskelerin menshiktenýshilerge nemese jer paıdalanýshylarǵa qyzmet kórsetetin jer ýchaskeleri olarǵa ortaq menshik nemese jalpy jer paıdalaný quqyǵymen tabystalady.

      4. Sý qorynyń jerin menshikke nemese jer paıdalanýǵa berý tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasymen retteledi.

      Eskertý. 7-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.01.09. № 213 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

8-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qoryna menshik quqyǵy

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qory aıryqsha memlekettik menshikte bolady.

      2. Sý qoryn ıelený, paıdalaný jáne oǵan bılik etý quqyǵyn Qazaqstan Respýblıkasynyń Ykimeti júzege asyrady.

      3. Sý obektilerine memlekettik menshik quqyǵyn buzǵan jeke jáne zańdy tulǵalardyń is-áreketteriniń kúshi bolmaıdy jáne ol Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaýapkershilikke ákep soǵady.

9-bap. Qazaqstan Respýblıkasy sý zańdarynyń prınıpteri

      Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary mynadaı prınıpterge negizdeledi:

      1) halyqtyń ómiri men qyzmetiniń negizi bolyp tabylatyn sýlardyń memlekettik mańyzyn moıyndaý;

2) halyqty aýyz sýdyń qajetti mólsherimen jáne kepildi sapasymen birinshi kezekte qamtamasyz etý;

3) halyqtyń sýǵa ádil jáne teńdeı qol jetkizýi;

4) sý alýdy azaıtýǵa jáne sýdyń zııandy áserin kemitýge múmkindik beretin qazirgi zamanǵy tehnologııalardy ıgerip, keshendi jáne utymdy sý paıdalaný;

5) sý obektilerin olardy qorǵaýmen qosa keshendi paıdalaný;

6) arnaıy sý paıdalanýdyń aqylylyǵy;

7) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdaryn buzýdan keltirilgen zalaldy óteý;

8) Qazaqstan Respýblıkasynyń cý zańdaryn buzǵandyq úshin jaýapkershiliktiń bultartpastyǵy;

9) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý jónindegi mindetterdi sheshýdegi jarııalylyq jáne olarǵa jurtshylyqty tartý;

10) Qazaqstan Respýblıkasy sý qorynyń jaı-kúıi týraly aqparattyń qoljetimdiligi;

11) halyqaralyq normalar men Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttardyń negizinde transshekaralyq sýlardy paıdalaný;

12) jobalaý jáne qurylys kezinde sýmen jabdyqtaýdyń jáne sý burýdyń ajyramastyǵy men ózara baılanystylyǵy;

13) sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetiletin qyzmetteriniń aqyly bolýy.

      Eskertý. 9-bapqa ózgeris engizildi - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

10-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý jáne ózge de zańdarymen retteletin sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy qatynastar

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańnamasy sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sý qoryn jáne sý sharýashylyǵy júıelerin basqarý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý, bógetterdiń qaýipsizdigi, gıdromelıoraııalyq jumystardy júrgizý salasyndaǵy qatynastardy jáne ózge de sý qatynastaryn retteıdi.

      2. Sý obektilerin paıdalaný men qorǵaý kezinde týyndaıtyn jerge, ormanǵa, ósimdik pen janýarlar dúnıesine qatysty qatynastar arnaıy zańdarmen jáne osy Kodekspen retteledi.

      3. Sý obektileriniń ekologııalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý men tabıǵı sý ekologııalyq júıelerine sharýashylyq jáne ózge de qyzmettiń zııandy áserin bolǵyzbaý kezinde týyndaıtyn qatynastar Qazaqstan Respýblıkasynyń ekologııalyq zańnamasymen jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy týraly zańnamasymen, sondaı-aq osy Kodekspen retteledi.

      4. Jepasty sýlaryn memlekettik geologııalyq zertteý jáne barlaý, jerasty qurylysjaılaryn sýdyń zııandy áserinen qorǵaý salasyndaǵy qatynastar tıisinshe "Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksimen jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq qorǵaý týraly zańnamasymen retteledi.

      5. Bógetterdiń qaýipsizdigine baılanysty máselelerdi qospaǵanda, sý obektilerindegi tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý jáne olardy joıý máseleleri boıynsha týyndaıtyn qatynastar Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq qorǵaý týraly zańnamasymen retteledi.

      6. Keme qatynasy men teńizde júzý salasynda týyndaıtyn qatynastar Qazaqstan Respýblıkasynyń sý kóligi salasyndaǵy zańdarymen retteledi.

      7. Teńiz sýlaryn paıdalaný salasyndaǵy qatynastar osy Kodekspen jáne Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarmen retteledi.

      8. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný men qorǵaýǵa baılanysty qatynastar osy Kodekspen, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarymen, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarmen retteledi.

      Eskertý. 10-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 11.04.2014 № 189-V (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

2-taraý. Sý qatynastary obektileri

11-bap. Sý qatynastary obektileri

      1. Sý obektileri, sý sharýashylyǵy qurylystary jáne sý qorynyń jerleri sý qatynastarynyń obektileri bolyp tabylady.

      2. Sý obektileri:

      1) jer ústi sý obektileri;

2) jer asty sý obektileri;

3) Qazaqstan Respýblıkasynyń teńiz sýlary;

4) transshekaralyq sýlar bolyp bólinedi.

      3. Paıdalaný túrlerine qaraı sý obektileri:

      1) ortaq paıdalanýdaǵy sý obektileri;

2) birlesip paıdalanýdaǵy sý obektileri;

3) oqshaý paıdalanýdaǵy sý obektileri;

4) erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń sý obektileri;

5) erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri;

6) memlekettik orman qorynyń sý obektileri bolyp bólinedi.

      Eskertý. 11-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
     

12-bap. Jer ústi sý obektileri

      1. Jer ústi sý obektileri:

      1) sý aıdyndary - ózender jáne solarǵa teńestirilgen kanaldar, kólder, sý qoımalary, toǵandar jáne basqa ishki sý aıdyndary, aýmaqtyq sýlar;

2) muzdyqtar, batpaqtar bolyp bólinedi.

      2. Jer ústi sý obektileri jer ústi sýlarynan, olardyń túbinen jáne jaǵalaýynan turady.

13-bap. Jerasty sý obektileri

      Jerasty sý obektilerine:

      1) jerasty sýlary basseıni;

2) jerasty sýlarynyń oryndary men ýchaskeleri;

3) sý tutqysh qabattar jáne keshender;

4) jerasty sýlarynyń qurlyqta tabıǵı shyǵýy (bulaqtar) jatady.

      Eskertý. 13-bap jańa redakııada - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

14-bap. Teńiz sýlary

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń teńiz sýlaryna, eger Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarda ózgeshe kózdelmese, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasy shegindegi Kaspıı jáne Aral teńizderiniń sýlary jatady.

      2. alyp tastaldy

      Eskertý. 14-bapqa ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi) Zańymen.
     

15-bap. Transshekaralyq sýlar

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasyn belgileıtin jáne (nemese) qıyp ótetin jer ústi jáne jer asty sýlary transshekaralyq sýlar bolyp tabylady.

      2. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný men qorǵaý tártibi osy Kodekspen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekara týraly zańdarymen jáne Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarmen belgilenedi.

16-bap. Ortaq paıdalanýdaǵy sý obektileri

      1. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe kózdelmese, barlyq sý obektileri ortaq paıdalanýdaǵy obektiler bolyp tabylady.

      2. Sý obektilerinde ortaq sý paıdalaný osy Kodekste belgilengen tártippen júzege asyrylady.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılarda ortaq paıdalanýdaǵy sý obektilerin paıdalanýdy shekteýge jol beriledi.

17-bap. Birlesip paıdalanýdaǵy sý obektileri

      1. Jeke nemese zańdy tulǵalarǵa tolyq nemese ishinara birlesip paıdalanýǵa berilgen sý obektileri birlesip paıdalanýdaǵy sý obektileri bolyp tabylady.

      2. Birlesip paıdalanýdaǵy sý obektilerin paıdalanǵan kezde aǵyn sýdyń tómengi jaǵynda ornalasqan sý paıdalanýshylardyń múddeleri birinshi kezekte qanaǵattandyrylady.

      3. Birlesip paıdalanýdaǵy sý obektilerin paıdalanatyn sý paıdalanýshylar ózara múddelerdi eskerýge, sý paıdalaný quqyǵyn júzege asyrýdy qıyndatpaýǵa jáne bir-birine zııan keltirmeýge mindetti.

      4. Birlesip paıdalaný úshin sý obektilerin oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organdary ýákiletti organ belgilegen tártippen beredi.

      5. Birlesip paıdalanýdaǵy sý obektilerinde ortaq sý paıdalaný osy Kodekste belgilengen tártippen júzege asyrylady.

      Eskertý. 17-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
     

18-bap. Oqshaý paıdalanýdaǵy sý obektileri

      1. Jeke nemese zańdy tulǵalarǵa tolyq nemese ishinara oqshaý paıdalanýǵa berilgen sý obektileri oqshaý paıdalanýdaǵy sý obektileri bolyp tabylady.

      2. Oqshaý paıdalanýdaǵy sý obektileri osy Kodekste belgilengen tártippen ortaq paıdalanýdaǵy sý obektileri retinde paıdalanylýy múmkin.

19-bap. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń sý obektileri

      Erekshe qorǵalatyn sý obektilerin qurý tártibi, qorǵaý jáne paıdalaný rejımi, sondaı-aq olarda qyzmet etý jaǵdaılary Qazaqstan Respýblıkasynyń erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar týraly zańdarymen belgilenedi.

19-1-bap. Memlekettik orman qorynyń sý obektileri

      1. Memlekettik orman qorynyń sý obektilerin qurý tártibi, kúzetý rejımi, sondaı-aq olardaǵy qyzmet sharttary Qazaqstan Respýblıkasynyń sý jáne orman zańnamasynda belgilenedi.

      2. Sý obektilerine irgeles memlekettik orman qory aýmaqtaryn kúzetý rejımi Qazaqstan Respýblıkasynyń orman zańnamasyna sáıkes sý obektilerin sanıtarııalyq-gıgıenalyq jáne ekologııalyq talaptarǵa sáıkes kúıde saqtap turýdy qamtamasyz etý maqsatynda, sondaı-aq jer ústi sýlarynyń lastanýyn, qoqystanýy men sarqylýyn boldyrmaý úshin belgilenedi.

      3. Memlekettik orman qorynyń sý obektilerin paıdalanýǵa berý osy Kodeske sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. Kodeks 19-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
     

20-bap. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri

      1. Qorshaǵan orta men aımaq ekonomıkasyna basym yqpal etetin jáne sharýashylyq qyzmetti retteýdiń erekshe quqyqtyq rejımin talap etetin jaratylysy tabıǵı sý obektileri erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri dep tanylady.

      2. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileriniń tizbesin jáne olardaǵy sharýashylyq qyzmetti retteýdiń quqyqtyq rejıminiń erekshelikterin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaıdy.

21-bap. Sý obektileriniń jáne sý qory jerleriniń aınalymdyq qabileti

      Osy Kodekstiń 7-babynyń 2-tarmaǵynda atalǵan jerlerdi qospaǵanda, sý obektileriniń, sý qory jerleriniń aınalymyna, sondaı-aq olar ornalasqan sý obektileri men jerlerdiń ıelikten shyǵarylýyna ákep soǵatyn nemese ákep soǵýy múmkin bolatyn satyp alýǵa, satýǵa, kepilge berýge jáne basqa da mámileler jasasýǵa jol berilmeıdi.

2-Bólim. Sý obektilerin paıdalaný quqyǵy.
Sý sharýashylyǵy qurylystaryna menshik quqyǵy jáne
ózge de quqyqtar 3-taraý. Sý obektilerin paıdalaný quqyǵy

22-bap. Sý obektilerin paıdalaný quqyǵy

      1. Jeke jáne zańdy tulǵalarǵa sý obektilerin paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańnamasynda belgilengen arnaıy, oqshaý nemese birlesip paıdalaný tártibimen beriledi.

      2. Jeke jáne zańdy tulǵalarǵa sý obektileri:

      1) qysqa merzimdi paıdalaný;

2) uzaq merzimdi paıdalaný quqyǵymen tabystalady.

      3. Qysqa merzimdi paıdalaný quqyǵy bes jylǵa deıingi merzimge, uzaq merzimdi paıdalaný quqyǵy bes jyldan qyryq toǵyz jylǵa deıingi merzimge tabystalady.

      4. Sý obektileri paıdalanýyna berilgen jeke jáne zańdy tulǵalar sý obektilerin paıdalaný quqyǵyna bılik ete almaıdy.

      Eskertý. 22-bapqa ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi), 2009.07.10. N 180-IV Zańdarymen.
     

23-bap. Sý servıtýty

      1. Sý obektilerine sý servıtýty qaýymdyq jáne jeke sý servıtýttary nysandarynda bolady.

      2. Ortaq paıdalanýdaǵy sý obektilerin árkim paıdalana alady, bul jaǵdaıda qaýymdyq sý servıtýty sý obektisin paıdalaný quqyǵynyń ajyramas bóligi bolyp tabylady.

      3. Ortaq paıdalanýdaǵy sý obektisi bolyp tabylmaıtyn sý obektisine qaýymdyq sý servıtýty Qazaqstan Respýblıkasy zańdarynyń, oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organy aktisiniń nemese ony paıdalanýǵa alǵan jeke nemese zańdy tulǵalardyń sý obektisin paıdalaný tártibin jarııalaýy negizinde týyndaýy múmkin.

      4. Sý obektisin uzaq merzimdi nemese qysqa merzimdi paıdalaný quqyǵy ózge de múddeli tulǵalardyń paıdasyna (jeke sý servıtýty) shektelýi múmkin.

      5. Jeke sý servıtýty qaýymdyq sý servıtýty sııaqty negizderde belgilenedi, sondaı-aq sot sheshiminiń negizinde de belgilenýi múmkin.

      6. Qaýymdyq jáne jeke sý servıtýttary:

      1) qurylystardy, tehnıkalyq quraldar men qurylǵylardy qoldanbaı sý alý;

2) sýat jáne mal aıdaý, balyq sharýashylyǵyn júrgizý;

3) sý obektilerin sal, qaıyq jáne basqa da shaǵyn kólemdi kemeler úshin sý joldary retinde paıdalaný maqsattarynda belgilenýi múmkin.

      7. Sý servıtýttaryn júzege asyrý úshin arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat alý talap etilmeıdi.

      Eskertý. 23-bapqa ózgertý engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi), 2007.01.12 N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2010.01.21 № 242-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz) Zańdarymen.

4-taraý. Sý sharýashylyǵy qurylystaryna menshik
quqyǵy jáne ózge de quqyqtar

24-bap. Sý sharýashylyǵy qurylystaryna menshik quqyǵy

      1. Sý sharýashylyǵy qurylystary memlekettik ne jeke menshikte bolýy múmkin.

      2. Jeke menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalanýǵa, ıemdenýge jáne olarǵa bılik etýge baılanysty qatynastar, eger osy Kodekste ózgeshe kózdelmese, Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańdarymen retteledi.

25-bap. Erekshe strategııalyq mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystary

      1. Osy baptyń 2-tarmaǵynda kózdelgen erekshe strategııalyq mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystaryn qospaǵanda, erekshe strategııalyq mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystary memlekettik menshikte bolady jáne jalǵa, senimgerlik basqarýǵa berilmeıdi jáne ıelikten shyǵarylýǵa jatpaıdy.

      2. Qalalardy sýmen jabdyqtaýdy qamtamasyz etetin sý tartý qurylystary, sorǵy stanııalary, sý qubyryn tazartqysh qurylystar memlekettik menshikte bolady, ıelikten shyǵarylýǵa jatpaıdy jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes jalǵa jáne senimgerlik basqarýǵa berilýi múmkin.

      3. Erekshe strategııalyq mańyzy bar, onyń ishinde jalǵa jáne senimgerlik basqarýǵa berilýi múmkin sý sharýashylyǵy qurylystarynyń tizbesin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaıdy.

      Eskertý. 25-bap jańa redakııada - QR 04.07.2013 № 131-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 03.07.2017 № 86-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Konstıtýııalyq zańymen.

26-bap. Respýblıkalyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystary

      Respýblıkalyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystary memlekettik sý sharýashylyǵy uıymdaryna bekitilip beriledi.

      Respýblıkalyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystarynyń tizbesin ýákiletti organnyń, sondaı-aq jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organnyń usynysy boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaıdy.

      Respýblıkalyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystary Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jalǵa, senimgerlik basqarýǵa berilýi jáne jekeshelendirilýi múmkin.

27-bap. Kommýnaldyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystary

      1. Kommýnaldyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystary memlekettik kommýnaldyq kásiporyndarǵa bekitilip beriledi jáne erekshe strategııalyq mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystaryn qospaǵanda, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes jalǵa, senimgerlik basqarýǵa, óteýsiz paıdalanýǵa berilýi múmkin.

      2. Erekshe strategııalyq mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystary, atap aıtqanda, qalalardy sýmen jabdyqtaýdy qamtamasyz etetin, kommýnaldyq menshiktegi sý tartý qurylystary, sorǵy stanııalary, sý qubyryn tazartqysh qurylystar memlekettik kommýnaldyq kásiporyndarǵa bekitilip beriledi, ıelikten shyǵarylýǵa jatpaıdy jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes jalǵa jáne senimgerlik basqarýǵa berilýi múmkin.

      Eskertý. 27-bap jańa redakııada - QR 04.07.2013 № 131-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
     

28-bap. Aýyz sýmen jabdyqtaý júıelerine menshik quqyǵy

      1. Aýyz sýmen jabdyqtaý júıeleri respýblıkalyq, kommýnaldyq menshikte, sondaı-aq jeke jáne zańdy tulǵalardyń menshiginde bolýy múmkin.

      2. Respýblıkalyq menshiktegi aýyz sýmen jabdyqtaý júıelerin paıdalanýdy memlekettik uıymdar júzege asyrady.

      Kommýnaldyq menshiktegi aýyz sýmen jabdyqtaý júıelerin paıdalanýdy memlekettik jáne ózge de uıymdar júzege asyrady.

      3. Aýyz sýmen jabdyqtaýdyń jekelegen júıeleri turǵyn úı kondomınıýmdarynyń quramyna kirýi múmkin.

      Eskertý. 28-baptyń taqyrybyna orys tilindegi mátinge túzetý engizildi, memlekettik tildegi mátini ózgermeıdi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.
     

29-bap. Aýyl sharýashylyǵy sý paıdalanýshylaryna qyzmet kórsetýge arnalǵan sý sharýashylyǵy qurylystary

      1. Aýyl sharýashylyǵy sý paıdalanýshylaryna qyzmet kórsetýge arnalǵan sý sharýashylyǵy qurylystary memlekettik nemese jeke menshikte bolýy múmkin.

      2. Memlekettik menshiktegi aýyl sharýashylyǵy sý paıdalanýshylaryna qyzmet kórsetýge arnalǵan sý sharýashylyǵy qurylystary Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártip pen sharttar boıynsha osy qurylystarǵa qyzmet kórsetetin sý paıdalanýshylarǵa nemese olardyń birlestikterine jalǵa, senimgerlik basqarýǵa, óteýsiz paıdalanýǵa berilýi, sondaı-aq satylýy nemese óteýsiz berilýi múmkin.

30-bap. Sý sharýashylyǵy qurylystaryn ýaqytsha memlekettik basqarý

      1. Ulttyq qaýipsizdik múddelerine, azamattardyń ómiri men densaýlyǵyna qater tóngen jaǵdaıda jáne respýblıkanyń nemese aımaqtyń ekonomıkasy úshin mańyzdy strategııalyq máni bar jekelegen sý sharýashylyǵy qurylystarynyń turaqty jumys isteýin qamtamasyz etý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti memlekettik múlikti basqarý jónindegi ýákiletti organnyń usynysy boıynsha osy qurylystarǵa qatysty ýaqytsha memlekettik basqarýdy engizýi múmkin.

      2. Osy baptyń 1-tarmaǵynda atalǵan sý sharýashylyǵy qurylystaryn ýaqytsha memlekettik basqarýdy engizý tártibin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgileıdi.

31-bap. Sý sharýashylyǵy qurylystaryna quqyqtardy memlekettik tirkeý

      Eskertý. 31-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 2011.03.25 N 421-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      1. Sý sharýashylyǵy qurylystaryna quqyqtar Qazaqstan Respýblıkasynyń jyljymaıtyn múlikke jáne olarmen jasalatyn mámilelerge quqyqtardy memlekettik tirkeý týraly zańdaryna sáıkes mindetti túrde memlekettik tirkelýge tıis.

      2. Sý sharýashylyǵy qurylystaryna quqyqtardy memlekettik tirkeý qurylysqa ýákiletti organ belgilegen nysandaǵy pasporty bolǵan jaǵdaıda júrgiziledi.

      Eskertý. 31-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.03.25 N 421-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
     

32-bap. Sý sharýashylyǵy qurylystary menshik ıeleriniń jaýapkershiligi

      1. Sý sharýashylyǵy qurylystarynyń menshik ıeleri sý sharýashylyǵy qurylystarynyń jumys rejıminiń, sondaı-aq bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerde belgilengen talaptardyń saqtalýy úshin jaýapty bolady.

      2. Menshik ıeleriniń sý sharýashylyǵy qurylystarynyń jumys rejımin, sondaı-aq bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerde belgilengen talaptardy saqtaýyn baqylaýdy ýákiletti organnyń vedomstvosy jáne sý resýrstaryn paıdalanýdy retteý jáne qorǵaý jónindegi basseındik ınspekııalar júzege asyrady.

      Eskertý. 32-bap jańa redakııada kózdelgen - QR 11.04.2014 N 189-V Zańymen (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

3-Bólim. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik retteý 5-taraý. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik basqarý

33-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik basqarý

      Eskertý. 3-bólimniń, 5-taraýdyń, 33-baptyń taqyrybtaryna ózgertý engizildi - QR 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

      1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik basqarýdy Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti, ýákiletti organ, ýákiletti organnyń vedomstvosy, kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organ, oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdary Konstıtýııada, osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde belgilengen ózderiniń quzyreti sheginde júzege asyrady.

      2. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy basqarý qurylymy keshendiligi men qosa baǵynystylyǵy eskerile otyryp, mynadaı deńgeılerge bólinedi:

      1) memleketaralyq;

2) memlekettik;

3) basseındik;

4) aýmaqtyq.

      3. Memlekettik organdar sý qoryn utymdy paıdalaný jáne qorǵaý jónindegi is-sharalardy júzege asyrýǵa azamattar men qoǵamdyq birlestikterdi tartýy múmkin.

      Eskertý. 33-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.22 № 479-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

34-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik basqarýdyń negizgi prınıpteri

      Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik basqarý:

      1) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik retteý men baqylaý;

2) turaqty sý paıdalaný - sýdy uqypty, utymdy jáne keshendi paıdalaný men qorǵaýdy ushtastyrý;

3) sý paıdalanýdyń ońtaıly jaǵdaılaryn jasaý, qorshaǵan ortanyń ekologııalyq turaqtylyǵyn jáne halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qaýipsizdigin saqtaý;

4) basseındik basqarý;

5) sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaý men basqarý fýnkııalaryn jáne sý resýrstaryn sharýashylyq paıdalaný fýnkııalaryn bólý prınıpterine negizdeledi.

      Eskertý. 34-bapqa jáne taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

35-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik basqarýdyń negizgi mindetteri

      Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik basqarýdyń negizgi mindetteri:

      1) ekonomıka salalaryn sýmen qamtamasyz etýdi, eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaýdyń jáne sý burýdyń jaı-kúıin taldaý jáne baǵalaý, kemshilikterdi anyqtaý jáne olardy joıý jónindegi sharalardy aıqyndaý;

2) sý resýrstarynyń qolda bar kólemin, olardyń sapasyn jáne olardy paıdalaný quqyqtarynyń bolýyn aıqyndaý;

3) sýmen jabdyqtaý, sý burý jáne sý qorǵaý salasyndaǵy tehnologııalardy jetildirýdiń negizgi baǵyttaryn ázirleý;

4) qolda bar sý resýrstarynyń kólemin ulǵaıtý jáne sý tapshylyǵyn jabý úshin olardy utymdy qaıta bólý jónindegi is-sharalardyń boljamy jáne olardy uıymdastyrý;

5) jyldyń sýlylyǵyna qaraı sýǵa qajettilikti qanaǵattandyrý basymdyǵy boıynsha sý resýrstaryn bólip sý paıdalaný qurylymyn belgileý;

6) ǵylymı negizdelgen normatıvter negizinde sý paıdalaný men qaıtarymdy sýlardy aǵyzýdy lımıtteý;

7) ekologııalyq talaptardy josparlaý jáne saqtaý;

8) sý obektileriniń sandyq jáne sapalyq jaı-kúıi men sý paıdalaný rejımin baqylaý;

9) memlekettik menshiktegi sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn tıimdi basqarý;

10) sý sharýashylyǵy qyzmetterin kórsetý rynogyn damytý;

11) transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasynda shekaralas memlekettermen birlesip basqarý;

      12) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

13) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý;

14) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń jaı-kúıin, sondaı-aq olardyń Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasynyń talaptaryna sáıkestigin baqylaý;

15) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy quqyqtyq qatynastarǵa qatysýshylar múddeleriniń teńgerimin qamtamasyz etý;

16) sý tutynýshylardyń jáne sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymdardyń quqyqtarynyń, mindetteri men múddeleriniń teńgerimdiligi;

17) energııa únemdeý jáne sý únemdeý tehnologııalaryn engizý jáne basymdyqpen damytý úshin jaǵdaılar jasaý;

18) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin rekonstrýkııalaýdy jáne damytýdy, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasynda ǵylymı zertteýler júrgizýdi, jobalaýdy memlekettik qoldaý.

      Eskertý. 35-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

6-taraý. Memlekettik organdardyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaýdy, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy basqarý salasyndaǵy quzyreti

      Eskertý. 6-taraýdyń jáne 36-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

36-bap. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń quzyreti

      Eskertý. 36-baptyń taqyryby jańa redakııada - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      Qazaqstan Respýblıkasynyń Ykimeti:

      1) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik saıasattyń negizgi baǵyttaryn ázirleıdi;

      1-1) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      1-2) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

2) respýblıkalyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystaryn basqarýdy uıymdastyrady;

      3) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      4) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      5) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      6) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      7) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      8) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      8-1) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      9) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      10) alyp tastaldy

11) respýblıka oblystarynyń arasyndaǵy sý qatynastaryn retteý erejelerin bekitedi;

12) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen transshekaralyq sýlardy paıdalaný men qorǵaý máseleleri boıynsha shet memlekettermen jáne halyqaralyq uıymdarmen yntymaqtastyq jasaıdy;

      12-1) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

12-2) sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaýdyń bas shemasyn bekitedi;

      13) alyp tastaldy
      14) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      15) alyp tastaldy - QR 2011.01.10 № 383-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
      15-1) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      16) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      17) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      18) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      19) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      19-1) alyp tastaldy - QR 29.10.2015 № 376-V Zańymen (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      19-2) alyp tastaldy - QR 29.10.2015 № 376-V Zańymen (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      19-3) alyp tastaldy - QR 29.10.2015 № 376-V Zańymen (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      20) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      20-1) alyp tastaldy - QR 29.10.2015 № 376-V Zańymen (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

      20-2) turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyqty jańǵyrtý jáne damytý jónindegi uıymdy aıqyndaıdy;

      21) ózine Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasymen, zańdarymen jáne Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń aktilerimen júktelgen ózge de fýnkııalardy oryndaıdy.

      Eskertý. 36-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (2005.01.01 bastap kúshine enedi), 2007.12.19 N 11 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap kúntizbelik on kún ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.10 N 180-IV, 2011.01.10 N 383-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.22 № 479-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 N 189-V (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 16.05.2014 № 203-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

37-bap. Ýákiletti organnyń, ýákiletti organ vedomstvosynyń quzyreti

      Eskertý. 37-baptyń taqyryby jańa redakııada - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Ýákiletti organ:

      1) óz quzyreti sheginde sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý, sý burý salasyndaǵy memlekettik saıasatty ázirleýge jáne iske asyrýǵa qatysady;

      1-1) eldi mekender sheginen tys jerlerde sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasynda jergilikti atqarýshy organdardy úılestirýdi jáne olarǵa ádistemelik basshylyq jasaýdy júzege asyrady;

      2) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

3) negizgi ózenderdiń basseınderi men tutas alǵanda respýblıka boıynsha basqa da sý obektileri boıynsha sý resýrstaryn keshendi paıdalaný jáne qorǵaý shemalaryn ázirleıdi;

3-1) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylysjaılary qaýipsizdiginiń ólshemsharttaryn, sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylysjaılary qaýipsizdiginiń ólshemsharttaryn aıqyndaý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      3-2) alynyp tastaldy - QR 2011.07.22 № 479-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;
      3-3) alynyp tastaldy - QR 2011.07.22 № 479-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;
      3-4) alynyp tastaldy - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen;
      4) alynyp tastaldy - QR 13.01.2014 N 159-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      4-1) alynyp tastaldy - QR 13.01.2014 N 159-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

4-2) sý tutynýdyń jáne sý burýdyń úlestik normalaryn kelisedi;

4-3) sý tutynýdyń jáne sý burýdyń úlestik normalaryn ázirleý jónindegi ádistemeni ázirleıdi jáne bekitedi;

5) ortaq sý paıdalanýdyń úlgilik qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      5-1) alynyp tastaldy - QR 16.05.2014 № 203-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      6) alynyp tastaldy - QR 16.05.2014 № 203-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi);

6-1) arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat alýǵa ótinishtiń nysanyn jáne arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń nysanyn ázirleıdi jáne bekitedi;

7) basseınder jáne oblystar (respýblıkalyq mańyzy bar qalalar, astana) deńgeıinde sý paıdalaný lımıtterin bekitedi;

7-1) Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańnamasymen belgilengen jer ústi kózderiniń sý resýrstaryn paıdalanǵany úshin tólemder esebiniń ádistemesin bekitedi;

      7-2) sý sharýashylyǵy qurylystaryn jalǵa jáne senimgerlik basqarýǵa berý tártibin aıqyndaıdy;

      7-3) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý tártibin aıqyndaıdy;

      7-4) sý obektilerin oqshaý nemese birlesip paıdalanýǵa konkýrstyq negizde berýdiń tártibin aıqyndaıdy;

      7-5) sý obektilerinde, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerinde kásiporyndar men basqa da qurylystardy ornalastyrýdy, sondaı-aq qurylys jáne basqa da jumystar júrgizý sharttaryn kelisý tártibin ázirleıdi jáne bekitedi;

      7-6) aýmaqtyq sýlarda (teńizde) júzý jáne sharýashylyq, zertteý, izdestirý jáne kásipshilik jumystaryn júrgizý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      7-7) tikeleı sý obektilerinde ornalasqan sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalaný qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      7-8) sýdyń bastapqy esebiniń qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      7-9) sýmen jabdyqtaýdyń balamasyz kózderi bolyp tabylatyn erekshe mańyzdy toptyq jáne oqshaý sýmen jabdyqtaý júıeleriniń tizbesin ázirleıdi jáne bekitedi;

      7-10) sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaýdyń bas jáne basseındik shemalaryn jáne sý sharýashylyǵy balanstaryn ázirleý men bekitý tártibin aıqyndaıdy;

      8) alynyp tastaldy - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

9) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyrady;

      10) alyp tastaldy

11) sýlardy jáne olardyń paıdalanylýyn memlekettik esepke alýdy, memlekettik sý kadastryn jáne sý obektileriniń memlekettik monıtorıngin júrgizý tártibin aıqyndaıdy, sýlardy jáne olardyń paıdalanylýyn memlekettik esepke alýdy, memlekettik sý kadastryn jáne sý obektileriniń memlekettik monıtorıngin júrgizýdi júzege asyrady;

12) sý obektileri derekteriniń aqparattyq bazasyn qurady jáne oǵan barlyq múddeli adamdardyń qol jetkizýin qamtamasyz etedi;

13) sý obektilerin jáne aýyz sýmen jabdyqtaý kózderin paıdalaný rejımin bekitedi;

13-1) sý sharýashylyǵy, gıdromelıoraııalyq júıeler men qurylysjaılardy paıdalaný qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

14) eldi mekender sheginen tys jerlerde sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy jobalaý, izdenis, ǵylymı-zertteý jáne konstrýktorlyq jumystardy uıymdastyrady;

      15) alynyp tastaldy - QR 13.01.2014 N 159-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

16) respýblıkalyq menshiktegi sý obektilerin, sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalanýdy uıymdastyrady;

17) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary salasyndaǵy ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly isterdi qaraıdy;

18) sý sharýashylyǵyndaǵy ınvestıııalyq jobalardy daıyndaıdy jáne iske asyrady;

19) alyp tastaldy

20) sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy memleketaralyq yntymaqtastyqtyń basym baǵyttaryn ázirleýge qatysady;

21) sý qatynastaryn retteý, transshekaralyq sý obektilerin utymdy paıdalaný men qorǵaý máseleleri boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen shektes memlekettermen yntymaqtastyq jasaýdy júzege asyrady;

22) sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerin belgileý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

23) sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaýdyń bas shemasyn ázirleıdi;

23-1) sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaýdyń basseındik shemalaryn jáne sý sharýashylyǵy balanstaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      24) alynyp tastaldy - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
      25) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

26) sý sharýashylyǵy uıymdarynyń qyzmetin ádistemelik qamtamasyz etýdi júzege asyrady;

27) gıdromelıoraııalyq júıeler men sý sharýashylyǵy qurylystarynyń pasporttaryn júrgizý tártibin, sondaı-aq pasport nysanyn belgileıdi;

      28) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi).

28-1) bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy jumystardy júrgizý quqyǵyna attestattalatyn uıymdarǵa qoıylatyn talaptardy ázirleıdi jáne bekitedi;

28-2) uıymdardy bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy jumystardy júrgizý quqyǵyna attestattaýdan ótkizedi;

28-3) bógetterdi deklaraııalanatyn bógetterge jatqyzý krıterıılerin aıqyndaıtyn qaǵıdalardy jáne bógettiń qaýipsizdigi deklaraııasyn ázirleý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

28-4) bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerdi ázirleıdi jáne bekitedi;

28-5) gıdrotehnıkalyq qurylysjaılar men negizgi jabdyqty kópfaktorly zerttep-qaraýdy oryndaý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

29) osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.

      Ýákiletti organnyń vedomstvosy óz qyzmetin ýákiletti organ belgilegen quzyret sheginde júzege asyrady.

      2. Ýákiletti organnyń, ýákiletti organ vedomstvosynyń jáne sý resýrstaryn paıdalanýdy retteý jáne qorǵaý jónindegi basseındik ınspekııalardyń óz quzyreti sheginde qabyldaǵan sheshimderi barlyq jeke jáne zańdy tulǵalardyń oryndaýy úshin mindetti bolyp tabylady.

      Eskertý. 37-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (2005.01.01 bastap kúshine enedi), 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.01.09 N 213 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2007.01.12 N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2008.12.10 N 101-IV (2009.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2010.01.21 № 242-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz), 2010.03.19 № 258-IV, 2011.01.06 N 378-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.01.10 N 383-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.22 № 479-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 13.01.2014 N 159-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 N 189-V (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 07.11.2014 № 248-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 16.05.2014 № 203-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

37-1-bap. Kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organnyń quzyreti

      Kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organ:

      1) eldi mekender sheginde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik saıasatty ázirleýge jáne iske asyrýǵa qatysady;

      1-1) eldi mekender sheginde sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasynda jergilikti atqarýshy organdardy úılestirýdi jáne olarǵa ádistemelik basshylyq jasaýdy júzege asyrady;

      2) óz quzyreti sheginde normatıvtik-tehnıkalyq qujattamany ázirleıdi jáne bekitedi;

      3) eldi mekender sheginde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasynda ádistemelik qamtamasyz etýdi uıymdastyrady;

      4) eldi mekender sheginde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasynda jobalaý, izdestirý, qoldanbaly ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystar júrgizýdi uıymdastyrady;

      5) eldi mekenderdiń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin paıdalaný qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      6) eldi mekenderdiń sý burý júıelerine aǵyndy sýlardy qabyldaý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      7) eldi mekenderdiń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin tehnıkalyq paıdalaný qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      8) esepke alý aspaptary joq sý tutynýshylar úshin sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kommýnaldyq kórsetiletin qyzmetterin tutyný normalaryn esepteýdiń úlgilik qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      8-1) aýyz sýmen jabdyqtaýdyń balamasyz kózderi bolyp tabylatyn erekshe mańyzdy toptyq jáne oqshaý sýmen jabdyqtaý júıelerinen aýyz sý berý jónindegi kórsetiletin qyzmetter qunyn sýbsıdııalaý tártibin ázirleıdi jáne bekitedi;

      8-2) qalalar men aýyldyq eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaýdy qamtamasyz etetin sý sharýashylyǵy qurylystaryn jalǵa jáne senimgerlik basqarýǵa berý tártibin ázirleıdi jáne bekitedi;

      8-3) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerindegi sýdy esepke alý aspaptaryn tańdaý, montajdaý jáne paıdalaný qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      8-4) bıýdjettik josparlaý jónindegi ortalyq ýákiletti organmen kelisý boıynsha sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salýdy, rekonstrýkııalaýdy jáne jańǵyrtýdy kredıtteý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      8-5) bıýdjettik josparlaý jónindegi ortalyq ýákiletti organmen kelisý boıynsha sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salýdy, rekonstrýkııalaýdy jáne jańǵyrtýdy sýbsıdııalaý qaǵıdalaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      8-6) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salýdy, rekonstrýkııalaýdy jáne jańǵyrtýdy kredıtteýdi jáne sýbsıdııalaýdy júzege asyrady;

      8-7) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý uıymdarynyń eldi mekenderdegi qolda bar aktıvterdi keńeıtý, jańǵyrtý, rekonstrýkııalaý, jańartý, ustap turý jáne jańa aktıvterdi qurý jónindegi jobalardy iske asyrý úshin tartylǵan halyqaralyq qarjy uıymdarynyń qaryzdaryn óteýge jáne olarǵa qyzmet kórsetýge arnalǵan shyǵyndaryn sýbsıdııalaý kezinde oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdaryn úılestirýdi júzege asyrady;

      8-8) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý uıymdarynyń eldi mekenderdegi qolda bar aktıvterdi keńeıtý, jańǵyrtý, rekonstrýkııalaý, jańartý, ustap turý jáne jańa aktıvterdi qurý jónindegi jobalardy iske asyrý úshin tartylǵan halyqaralyq qarjy uıymdarynyń qaryzdaryn óteýge jáne olarǵa qyzmet kórsetýge arnalǵan shyǵyndaryn sýbsıdııalaý qaǵıdalaryn bekitedi;

      9) osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.

      Eskertý. 37-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2011.07.22 № 479-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 19.04.2019 № 249-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

38-bap. Oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdarynyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy quzyreti

      Eskertý. 38-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - QR 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

      Oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdary:

      1) úlgi erejelerdiń negizinde aımaqtyq jaǵdaılardyń erekshelikterin eskere otyryp, ortaq sý paıdalaný erejelerin belgileıdi;

      2) alyp tastaldy
      3) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

4) kommýnaldyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalanýǵa berý jáne alyp qoıý tártibin belgileıdi;

5) jer ústi kózderindegi sý resýrstaryn paıdalanǵany úshin tólemaqy stavkalaryn bekitedi;

6) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes azamattardyń quqyqtary men zańdy múddelerin qamtamasyz etý jónindegi ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.

      Eskertý. 38-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi), 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

39-bap. Oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarynyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy quzyreti

      Eskertý. 39-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - QR 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

      Oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary:

      1) kommýnaldyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystaryn basqarady, olardy qorǵaý jónindegi sharalardy júzege asyrady;

1-1) memlekettik menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystarynyń esebin júrgizedi, ıesiz sý sharýashylyǵy qurylystary tabylǵan jaǵdaıda Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasynda kózdelgen rásimderdi júrgizedi;

      1-2) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrady;

      2) sý resýrstaryn paıdalanýdy retteý jáne qorǵaý jónindegi basseındik ınspekııalarmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen kelisý boıynsha aýyz sýmen jabdyqtaý kózderiniń sý qorǵaý aımaqtaryn, beldeýlerin jáne sanıtarlyq qorǵaý aımaqtaryn belgileıdi;

2-1) sý resýrstaryn paıdalanýdy retteý jáne qorǵaý jónindegi basseındik ınspekııalarmen kelisý boıynsha sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerin sharýashylyq paıdalanýdyń rejımi men erekshe jaǵdaılaryn belgileıdi;

3) konkýrstyq negizde ýákiletti organ aıqyndaǵan tártippen sý obektilerin oqshaý nemese birlesip paıdalanýǵa beredi;

4) basseındik keńesterdiń jumysyna jáne basseındik kelisimge qatysady, sý obektilerin utymdy paıdalaný jáne qorǵaý, eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaý, sý burý jónindegi usynystardy basseındik keńesterdiń qaraýyna engizedi, basseındik keńesterdiń usynymdaryn zerdeleıdi, olardy iske asyrý jóninde sharalar qoldanady;

5) sý obektilerin utymdy paıdalaný jáne qorǵaý, eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaý, sý burý jónindegi, onyń ishinde jerdi gıdromelıoraııalaý, sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jónindegi is-sharalardyń iske asyrylýyn qamtamasyz etedi;

      6) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      7) alyp tastaldy - QR 29.03.2016 № 479-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

7-1) tıisti aýmaqtarda sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máselelerin sheshedi;

7-2) sý sharýashylyǵy qurylystaryndaǵy avarııalardyń zardaptaryn joıý jónindegi is-sharalardy uıymdastyrady;

8) tıisti aýmaqtarda ornalasqan sý obektileriniń, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń jaı-kúıi týraly halyqty habardar etýdi júzege asyrady;

9) jer ústi kózderindegi sý resýrstaryn paıdalanǵany úshin tólemaqy stavkalaryn ázirleıdi;

10) aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerine sý jetkizý jáne ýákiletti organ bekitken tizbe boıynsha aýyz sýmen jabdyqtaýdyń balamasyz kózderi bolyp tabylatyn sýmen jabdyqtaýdyń erekshe mańyzdy toptyq jáne oqshaý júıelerinen aýyz sý berý boıynsha kórsetiletin qyzmetter qunyn sýbsıdııalaý jónindegi is-sharalardy iske asyrady;

10-1) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý uıymdarynyń eldi mekenderdegi qolda bar aktıvterdi keńeıtý, jańǵyrtý, rekonstrýkııalaý, jańartý, ustap turý jáne jańa aktıvterdi qurý jónindegi jobalardy iske asyrý úshin tartylǵan halyqaralyq qarjy uıymdarynyń qaryzdaryn óteýge jáne olarǵa qyzmet kórsetýge arnalǵan shyǵyndaryn sýbsıdııalaýdy kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organ aıqyndaıtyn tártippen júzege asyrady;

      11) alyp tastaldy - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

12) jergilikti memlekettik basqarý múddesinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen jergilikti atqarýshy organdarǵa júkteletin ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.

      Eskertý. 39-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi), 2006.01.10 N 116 (2006 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi), 2009.02.12 N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.10 N 180-IV, 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 19.04.2019 № 249-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

39-1-bap. Aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organdarynyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy quzyreti

      Aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organdary aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń aýmaǵy sheginde ornalasqan sý obektilerin oqshaý nemese birlesip paıdalanýǵa ýákiletti organ aıqyndaıtyn tártippen konkýrstyq negizde beredi.

      Eskertý. 6-taraý 39-1-bappen tolyqtyryldy - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

7-taraý. Sý resýrstaryn paıdalanýdy retteý jáne qorǵaý jónindegi basseındik ınspekııalar

      Eskertý. 7-taraýdyń taqyryby jańa redakııada - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

40-bap. Sý resýrstaryn paıdalanýdy retteý jáne qorǵaý jónindegi basseındik ınspekııanyń mindetteri men fýnkııalary

      Eskertý. 40-baptyń taqyryby jańa redakııada - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Sý resýrstaryn paıdalanýdy retteý jáne qorǵaý jónindegi basseındik ınspekııalar (budan ári – basseındik ınspekııalar) – ýákiletti organ vedomstvosynyń oblystarda bólimderi bar, negizgi mindeti tıisti basseın aýmaǵynda sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasynda memlekettik basqarýdy júzege asyrý bolyp tabylatyn (eki jáne odan kóp oblystyń aýmaǵynda qyzmeti júzege asyrylatyn jáne ókilettikteri qoldanylatyn) aýmaqtyq bólimsheleri.

      2. Basseındik ınspekııalar mynadaı fýnkııalardy júzege asyrady:

      1) basseındik prınıp negizinde gıdrografııalyq basseınniń sý resýrstaryn keshendi basqarý;

2) oń ekonomıkalyq áserge, oryndy, ádil jáne ekologııalyq jaǵynan turaqty sý paıdalanýǵa qol jetkizý maqsatynda sý qatynastary sýbektileriniń sý resýrstaryn paıdalaný jónindegi qyzmetin úılestirý;

3) tıisti basseın sheginde sý obektilerin qalpyna keltirý men qorǵaý týraly basseındik kelisimderdi daıyndaý jáne iske asyrý;

4) sý qoryn paıdalaný men qorǵaýǵa, jeke jáne zańdy tulǵalardyń Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdaryn saqtaýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyrý;

5) qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen birlesip basseınder boıynsha memlekettik esepke alýdy, memlekettik sý kadastryn jáne sý obektileriniń memlekettik monıtorıngin júrgizý;

6) osy Kodekste belgilengen tártippen arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat berý, onyń qoldanysyn toqtata turý, ony uzartý jáne qaıta resimdeý, sondaı-aq arnaıy sý paıdalaný quqyǵyn toqtatý;

6-1) salyq organyna usynǵanǵa deıin jerústi kózderiniń sý resýrstaryn paıdalanǵany úshin tólem boıynsha salyq eseptiligin rastaý;

7) mynalardy:

tıisti basseınniń sý obektilerin utymdy paıdalaný jónindegi oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarynyń josparlaryn;

sýdyń jaı-kúıine áser etetin kásiporyndardyń jáne basqa da qurylystardyń qurylys ornyn aıqyndaý jónindegi usynystardy;

sý obektilerinde, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerinde kásiporyndar men basqa da qurylystardy ornalastyrýdy, sondaı-aq qurylys jáne basqa da jumystardy júrgizý sharttaryn;

sý obektilerinde, sý qorǵaý beldeýleri men aımaqtarynda qurylys, túbin tereńdetý, paıdaly qazbalar, sý ósimdikterin óndirý jónindegi jarylys jumystaryn, kabelder, trýba qubyrlaryn jáne basqa da kommýnıkaııalardy tóseý, aǵash kesý, sondaı-aq burǵylaý, aýyl sharýashylyǵy jáne basqa da jumystardy júrgizý týraly qujattardy;

sý paıdalanýshylardyń sý obektilerin saqtaý, olardyń jaı-kúıin jaqsartý jónindegi is-sharalar josparlaryn kelisý;

8) tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardyń bastalýy saldarynan týyndaǵan zardaptardy joıý jónindegi jumystarǵa qatysý;

9) oblystar, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar, astana, aýdandar jáne bastapqy sý paıdalanýshylar bólinisinde sý paıdalaný lımıtterin belgileý;

9-1) sý obektilerin oqshaý nemese birlesip paıdalanýǵa berý jónindegi konkýrstardy uıymdastyrýǵa jáne ótkizýge qatysý;

      10) alyp tastaldy - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi);

11) birlesip paıdalanylatyn sý qoımalarynyń salaaralyq, oblysaralyq jáne memleketaralyq mańyzy bar iri sý qoımalarynyń jumys rejımin baqylaýdy júzege asyrý;

11-1) oqshaý nemese birlesip paıdalanýǵa berilgen sý obektilerin paıdalanǵan kezde jeke jáne zańdy tulǵalardyń belgilengen sý servıtýttaryn saqtaýyn baqylaýdy júzege asyrý;

12) oblysaralyq, aımaqaralyq, memleketaralyq sý obektileri boıynsha sý alý men sý bólý josparlaryn ázirleý jáne olardyń saqtalýyn baqylaý;

13) tıisti basseın sýlaryn keshendi paıdalaný men qorǵaý shemasyn, sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalaný erejelerin kelisý;

14) tıisti basseın boıynsha sý sharýashylyǵy balanstaryn ázirleýge qatysý;

15) cý obektilerin oqshaý jáne birlesip paıdalanýǵa berý týraly usynystardy jáne olarda sý paıdalaný sharttaryn kelisý;

16) sýdyń jaı-kúıine áser etetin, sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasynda belgilengen normalar men erejelerdi buzyp júzege asyratyn sý sharýashylyǵy obektileri men ózge de obektilerdi qarjylandyrýdy, jobalaýdy jáne salýdy toqtatý týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen talaptar qoıý;

17) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes kinálilerdi jaýapkershilikke tartý úshin Qazaqstan Respýblıkasy sý zańdarynyń buzylýy týraly materıaldardy quqyq qorǵaý organdaryna jáne sotqa berý;

18) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary buzylǵan jaǵdaıda memleketke keltirilgen zalaldy óteý týraly sotqa talap-aryz berý;

19) sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaý jóninde júrgizilip jatqan jumys týraly, sýdyń jaı-kúıi men sapasyn jaqsartý jóninde qoldanylyp jatqan sharalar týraly halyqty habardar etý;

20) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý máseleleri boıynsha oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarymen jáne basqa da múddeli memlekettik organdarmen ózara is-qımyl jasaý;

21) sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaý isinde halyq arasynda aǵartý jáne tárbıe jumystaryn júrgizý;

22) alyp tastaldy

23) arnaıy sý paıdalaný quqyǵyn júzege asyratyn jeke jáne zańdy tulǵalardyń sýdy alý nemese aǵyzý qurylystarynda nemese qurylǵylarynda ornatylatyn sýdy esepke alý aspaptaryn plombalaıdy;

24) basseındik keńestiń jumysyn uıymdastyrý, basseındik keńestiń múshelerimen basseın aýmaǵyndaǵy sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý máseleleri boıynsha konsýltaııalar ótkizý, basseındik keńes daıyndaǵan usynymdardy taldaý, olardy iske asyrý jóninde sharalar qabyldaý, basseındik keńestiń usynymdaryn múddeli memlekettik organdar men sý paıdalanýshylarǵa jetkizý.

25) tirkeý shıfrlaryn berý úshin bógetterdiń qaýipsizdigi deklaraııasyn tirkeıdi.

      Eskertý. 40-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2007.01.09. N 213 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2007.01.12. N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.10. N 180-IV, 2011.01.10 N 383-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 16.05.2014 № 203-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

41-bap. Qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń aýmaqtyq organdarynyń sý resýrstaryn basqarýdyń basseındik prınıpin iske asyrýǵa qatysýy

      1. Qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organy aýmaqtyq organdarynyń sý resýrstaryn basqarýdyń basseındik prınıpin iske asyrýda:

      1) jasalǵan sý sharýashylyǵy balanstary, tıisti basseınniń sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaý shemalary negizinde sý obektilerin utymdy paıdalaný men qorǵaý josparlaryn kelisýge;

2) basseındik ınspekııalarmen birlesip tıisti basseınniń sý obektileriniń monıtorıngin júrgizýge;

3) óz quzyreti sheginde sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyrýǵa;

4) basseındik kelisimder ázirleýge jáne vedomstvolyq baǵynystaǵy aýmaqtarda olardyń júzege asyrylýyn baqylaýǵa qatysady.

      5) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      2. Qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń aýmaqtyq organdary sý obektilerin keshendi paıdalaný men qorǵaýdyń bekitilgen bas shemalaryna sáıkes sý resýrstaryn basqarýdyń basseındik prınıpin júzege asyrýǵa qatysady.

      Eskertý. 41-bapqa ózgerister engizildi - QR 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

42-bap. Sý obektilerin qalpyna keltirý men qorǵaý týraly basseındik kelisimder

      1. Sý obektilerin qalpyna keltirý men qorǵaý týraly basseındik kelisimder (budan ári - basseındik kelisimder) basseındik ınspekııalardyń, oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarynyń jáne sý obektisi basseıniniń sheginde ornalasqan basqa da sýbektilerdiń arasynda olardyń qyzmetin biriktirý jáne úılestirý, sondaı-aq sý obektilerin qalpyna keltirý men qorǵaý jónindegi is-sharalardy iske asyrý maqsatynda jasalady.

      2. Basseındik kelisimderde taraptardyń oryndaý merzimi kórsetilip, naqty sý qorǵaý is-sharalaryn iske asyrý úshin qajetti kúshter men quraldardy kooperaııalaý jónindegi mindettemeler bolady.

      3. Basseındik kelisimderdi daıyndaý sý sharýashylyǵy balanstary, sý obektilerin keshendi paıdalaný jáne qorǵaý shemalary, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattary, ǵylymı jáne jobalyq ázirlemeler negizinde júzege asyrylady.

      4. Basseındik kelisimderdiń maqsattary men mindetterin iske asyrý úshin jeke jáne zańdy tulǵalar, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen sharttarmen jáne tártippen, qarajaty sý obektilerin qalpyna keltirý men qorǵaý jónindegi is-sharalardy júzege asyrýǵa arnalǵan qorlar qurýy múmkin.

      Eskertý. 42-bapqa ózgerister engizildi – QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

43-bap. Basseındik keńes

      1. Basseındik keńes tıisti basseın sheginde qurylatyn konsýltaııalyq-keńesshi organ bolyp tabylady.

      2. Tıisti basseındik ınspekııanyń basshysy basqaratyn basseındik keńes oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdarynyń basshylarynan, memlekettik organdardyń aýmaqtyq organdarynyń basshylarynan jáne sý paıdalanýshylardyń ókilderinen turady. Basseındik keńestiń quramyna qoǵamdyq birlestikterdiń jáne olardyń qaýymdastyqtarynyń ókilderi de kirýi múmkin. Basseındik keńestiń jumysyn uıymdastyrý basseındik ınspekııaǵa júkteledi.

      3. Basseındik keńes sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy kókeıkesti máselelerdi qaraıdy, basseındik kelisimge qatysýshylar úshin usynystar men usynymdar engizedi.

      Eskertý. 43-bapqa ózgerister engizildi – QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

8-taraý. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik josparlaý

      Eskertý. 8-taraýdyń jáne 44-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

44-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik josparlaýdyń mindetteri

      1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik josparlaýdyń mindetteri:

      halyqtyń aýyz sý men sharýashylyq qajetteriniń birinshi kezekte qanaǵattandyrylýyn eskere otyryp, sý paıdalanýshylardyń arasynda sýlardy ǵylymı negizdelgen túrde bólýdi qamtamasyz etý;

sýlardyń qorǵalýyn jáne olardyń zııandy áseriniń aldyn alýdy qamtamasyz etý bolyp tabylady.

      2. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaýdy, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy memlekettik josparlaý úshin sý sharýashylyǵy balanstary, sýlardy keshendi paıdalaný men qorǵaý shemalary jasalady, sondaı-aq óndirgish kúshterdi jáne ekonomıka salalaryn damytý men ornalastyrý shemalarynyń quramynda sý resýrstaryn paıdalaný men qorǵaý boljamy ázirlenedi.

      Eskertý. 44-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

45-bap. Sý sharýashylyǵy balanstary

      1. Sý sharýashylyǵy balanstary sý obektileriniń basseınderi, ekonomıkalyq aýdandar jáne tutas respýblıka boıynsha sý resýrstarynyń bolýyn jáne olardy paıdalaný múmkindigin baǵalaýǵa arnalǵan.

      2. Negizgi ózenderdiń basseınderine arnalǵan jáne tutas respýblıka boıynsha sý sharýashylyǵy balanstary ýákiletti organ belgilegen tártippen ázirlenedi.

      3. Sý sharýashylyǵy balanstaryn ázirleýge baılanysty shyǵyndar bıýdjet qarajaty esebinen júzege asyrylady.

      Eskertý. 45-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

46-bap. Sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaý shemalary

      1. Cý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaý shemalary sý resýrstaryn yqpaldasyp basqarý máseleleri boıynsha sheshimder qabyldaý maqsatynda ázirlenedi.

      2. Sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaý shemalaryn ýákiletti organnyń vedomstvosy múddeli memlekettik organdardyń qatysýymen ǵylymı jáne mamandandyrylǵan jobalaý uıymdaryn tarta otyryp ázirleıdi.

      3. Keshendi shemalarda kózdeletin is-sharalar:

      1) óndiris tehnologııasyn jetildirý negizinde sý resýrstaryn utymdy ári únemdi paıdalanýǵa;

2) sýy az jáne sýsyz proesterdi qoldanýǵa;

3) sýarý júıelerinde jáne sýmen jabdyqtaý júıelerinde sý resýrstarynyń qaıtarymsyz ysyrabyn azaıtýǵa;

4) sý resýrstaryn retteý, ózen aǵyndysyn basseınaralyq qaıta bólý, tazartylmaǵan aǵyndy sýlar aǵyzý kólemin azaıtý esebinen jergilikti sý resýrstaryn múmkindiginshe barynsha paıdalanýǵa;

5) qalalardy, eldi mekenderdi, aýyl sharýashylyǵy alqaptary men basqa da obektilerdi sý basýynyń jáne topan sý basýynyń aldyn alýǵa baǵyttalýǵa tıis.

      4. Sý resýrstaryn keshendi paıdalaný men qorǵaý shemalary ýákiletti organ belgilegen tártippen ázirlenedi jáne bıýdjet qarajaty esebinen qarjylandyrylady.

      Eskertý. 46-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

47-bap. Óndirgish kúshterdi jáne ekonomıka salalaryn damytý men ornalastyrý shemalarynyń quramynda sý resýrstaryn paıdalaný men qorǵaý boljamy

      1. Óndirgish kúshterdi jáne ekonomıka salalaryn damytý men ornalastyrý shemalary quramynda sý obektilerine ekologııalyq jaǵynan jol beriletin deńgeıde sý resýrstaryn paıdalaný men qorǵaý boljamy ázirlenedi.

      2. Sý resýrstaryn óndirgish kúshter men ekonomıka salalaryn damytý men ornalastyrý shemalarynyń quramynda paıdalaný jáne qorǵaý boljamyn ortalyq atqarýshy organdar ázirleıdi.

      3. Ortalyq atqarýshy organdar ázirlegen óndirgish kúshterdi jáne ekonomıka salalaryn damytý men ornalastyrý shemalarynyń quramynda sý resýrstaryn paıdalaný jáne qorǵaý boljamdary sý resýrstaryn paıdalanýdyń jol beriletin deńgeıi nysanasynda ýákiletti organda kelisýden ótedi.

      Eskertý. 47-bapqa ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi) Zańymen.

9-taraý. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy baqylaý men saraptama

48-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy baqylaýdyń mindetteri men túrleri

      1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy baqylaýdyń mindetteri:

      sharýashylyq jáne ózge de qyzmettiń áserinen sýlardyń jaı-kúıi men ózgerýin qadaǵalaý;

sý qorǵaý is-sharalarynyń oryndalýyn tekserý bolyp tabylady.

      2. Qazaqstan Respýblıkasynda sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasynda memlekettik, óndiristik jáne qoǵamdyq baqylaý júzege asyrylady.

      3. Ýákiletti organ vedomstvosynyń jáne basseındik ınspekııalardyń memlekettik baqylaýdy júzege asyrý kezindegi basty mindetteri:

      1) óz quzyreti sheginde memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn barlyq mınıstrliktermen, agenttiktermen, vedomstvolarmen ózara is-qımyl jasaýdy jáne qyzmetin úılestirýdi;

2) sharýashylyq jáne ózge de qyzmettiń áserinen sýdyń jaı-kúıin jáne ózgerýin qadaǵalaýdy, sondaı-aq sý qorǵaý is-sharalarynyń oryndalýyn tekserýdi;

3) sý qoryn paıdalaný men ony esepke alýdyń belgilengen tártibin;

4) sýlardy qorǵaý jónindegi mindetterdiń oryndalýyn;

5) sý obektilerine zııandy áser etýdiń aldyn alýdy jáne joıýdy;

6) barlyq jeke jáne zańdy tulǵalardyń, sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdik krıterıılerin saqtaýyn qosa alǵanda, Qazaqstan Respýblıkasy sý zańnamasynyń talaptaryn saqtaýyn baqylaýdy qamtamasyz etý bolyp tabylady.

      4. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaý Qazaqstan Respýblıkasynyń Kásipkerlik kodeksine sáıkes tekserý jáne profılaktıkalyq baqylaý nysanynda júzege asyrylady.

      Eskertý. 48-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.31. № 125 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.17. № 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.01.06 № 378-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

49-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn organdar

      1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy óz quzyreti sheginde mynalar júzege asyrady:

      1) ýákiletti organ, ýákiletti organnyń vedomstvosy jáne basseındik ınspekııalar;

2) qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organy;

3) jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organ;

4) azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ;

5) halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ;

6) veterınarııa salasyndaǵy ýákiletti organ;

7) fıtosanıtarlyq qadaǵalaýdy júzege asyratyn memlekettik organ;

8) oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary.

      2. Ýákiletti organnyń vedomstvosy memlekettik organdardyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyrý jónindegi qyzmetin úılestiredi.

      3. Ýákiletti organnyń vedomstvosy jáne basseındik ınspekııalar:

      1) sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleri shekaralaryn, olardaǵy jáne erekshe qorǵalatyn sý obektilerindegi sharýashylyq qyzmetiniń belgilengen rejıminiń saqtalýyn;

2) transshekaralyq sýlar týraly halyqaralyq kelisimderdiń sharttary men talaptarynyń oryndalýyn;

3) sý tutyný jáne sý burý lımıtteriniń saqtalýyn;

4) sý tartý qurylystaryn, sý sharýashylyq júıelerin jáne sý qoımalaryn paıdalaný erejeleriniń saqtalýyn;

5) sý obektilerinen alynatyn jáne olarǵa aǵyzylatyn sý mólsheriniń bastapqy esebin júrgizýdiń durystyǵyn, sýdy tutyný men aǵyzýdy esepke alýǵa arnalǵan jabdyqtar men apparatýralardyń bolýyn, jaramdy jaı-kúıin jáne memlekettik attestattaý merzimderiniń saqtalýyn, sý paıdalanýshylardyń belgilengen eseptilik merzimderin saqtaýyn;

6) jeke jáne zańdy tulǵalardyń arnaıy sý paıdalanýǵa berilgen ruqsattarda belgilengen sharttar men talaptardy, sondaı-aq sýdyń zııandy áserine (topan sý, sý basý, sý alý, jaǵalaýlardy buzý jáne basqa da zııandy qubylystar) qarsy kúres jónindegi is-sharalardy oryndaýyn;

7) sý obektilerin oqshaý jáne birlesip paıdalanýǵa berýdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártibiniń saqtalýyn;

      8) alyp tastaldy - QR 24.05.2018 № 156-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

9) belgilengen tártippen bekitilgen qujattamanyń bolýyn jáne onyń ekonomıka salalarynyń obektilerin salýǵa, jańǵyrtýǵa, tehnıkalyq jaǵynan qaıta jaraqtandyrýǵa sý obektilerin, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerin paıdalaný men qorǵaýǵa baılanysty ózge de qyzmetine saı kelýin;

10) sý obektilerin óz betimen paıdalanýǵa jol berilmeýin baqylaýdy júzege asyrady.

      11) alyp tastaldy - QR 24.05.2018 № 156-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      Qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy, azamattyq qorǵaý, veterınarııa, ósimdikter karantıni salasyndaǵy ýákiletti organdar, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq calamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ jáne jergilikti atqarýshy organdar:

      1) óz quzyretine sáıkes sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasynda memlekettik baqylaýdy júzege asyrady;

2) sý qorynyń sapalyq jáne sandyq jaı-kúıiniń ózgerýin tekserýdi jáne saraptama júrgizýdi uıymdastyrady;

3) sý zańnamasynyń buzylýyn joıý sharalaryn qabyldaıdy;

4) sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy máselelerge qatysty normatıvtik quqyqtyq qujattar daıyndaýǵa qatysady;

5) sý obektilerine belgilengen talaptardy buza otyryp júrgizilgen aǵyndy sý aǵyzýdy toqtata turý jáne oǵan tyıym salý týraly, sondaı-aq sý obektileriniń jaı-kúıine teris áser etetin jekelegen óndiris obektileriniń, ehtar men kásiporyndardyń qyzmetine tyıym salý týraly belgilengen tártippen usynystar engizedi.

      Eskertý. 49-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2006.01.31. N 125 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2007.01.12. N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi); 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

49-1-bap. Sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasynda memlekettik baqylaýdy uıymdastyrýdyń jáne júrgizýdiń tártibi

      Eskertý. 49-1-bap alyp tastaldy - QR 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

49-2-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańnamasyn buzýshylyqtardy joıý boıynsha sharalar qabyldaý

      Eskertý. 49-2-bap alyp tastaldy - QR 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

49-3-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasynda memlekettik baqylaýdyń merzimderi men kezeńdiligi

      Eskertý. 49-3-bap alyp tastaldy - QR 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

50-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdar

      1. Osy Kodekske sáıkes sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyrýǵa ýákiletti laýazymdy adamdar mynalar bolyp tabylady:

      Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektory jáne onyń orynbasary, Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý jónindegi aǵa memlekettik ınspektorlary jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý jónindegi memlekettik ınspektorlary;

      tıisti basseınniń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektorlar jáne olardyń orynbasarlary, tıisti basseınniń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý jónindegi aǵa memlekettik ınspektorlary jáne memlekettik ınspektorlary.

      2. (alyp tastaldy - 2007.07.27. N 315)
      ZQAI-nyń eskertpesi!
      3-tarmaqqa ózgeris engizý kózdelgen - QR 26.11.2019 № 273-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

3. Osy baptyń 1-tarmaǵynda atalǵan laýazymdy adamdar cý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyrý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen belgilengen úlgidegi tıisti qyzmettik kýálikpen, omyraýǵa taǵatyn belgimen, tehnıkalyq quraldarmen qamtamasyz etiledi.

      Eskertý. 50-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007.07.27. N 315 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2009.07.10. N 180-IV Zańdarymen.

51-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń quqyqtary

1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń:

1) Qazaqstan Respýblıkasynyń Kásipkerlik kodeksine sáıkes osy Kodeks, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktileri talaptarynyń saqtalýyn tekserýdi júzege asyrýǵa, memlekettik organdarǵa, jeke tulǵalarǵa, laýazymdy adamdarǵa jáne zańdy tulǵalarǵa Qazaqstan Respýblıkasy sý zańnamasynyń normalaryn oryndaý týraly olar úshin mindetti talaptar qoıýǵa, sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaý, Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik-quqyqtyq aktilerinde aıqyndalǵan kólemderde kollektorlyq-sorǵytylǵan jáne sarqyndy sýlardy aǵyzýdyń jol beriletin shekti normalaryn saqtaý jónindegi tıisti is-sharalardy júrgizýge jáne sý resýrstary men sarqyndy sýlardyń sapasyna zerthanalyq baqylaýdy uıymdastyrýǵa;

2) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń qoldanysyn toqtata turý jáne arnaıy sý paıdalaný quqyǵyn toqtatý týraly usynystar engizýge;

3) memlekettik baqylaý júrgizý úshin uıymdarǵa jáne ózge de obektilerge barýǵa, sý resýrstaryn paıdalanýdyń jaı-kúıin baqylaýdy júzege asyrýǵa, sý resýrstaryn paıdalaný men olardy qorǵaý erejeleriniń anyqtalǵan zań buzýshylyqtaryn joıý týraly oryndalýy mindetti nusqamalar berýge quqyǵy bar. Sý obektilerinde óz betimen sý alý, tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardyń týyndaýy kezinde sý paıdalanýshylardyń sharýashylyq qyzmetin toqtata turý týraly usynystar engizýge;

3-1) sý paıdalanýdyń belgilengen lımıtteriniń, tireýish gıdrotehnıkalyq qurylysjaılar rejıminiń, tikeleı sý obektilerinde ornalasqan sý sharýashylyǵy qurylysjaılaryn paıdalaný jáne sý sharýashylyǵy, gıdromelıoraııalyq júıeler men qurylysjaılardy paıdalaný, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleriniń shekaralaryn paıdalaný qaǵıdalarynyń, olardaǵy sharýashylyq qyzmettiń belgilengen rejıminiń saqtalýyna baqylaýdy júzege asyrýǵa;

3-2) anyqtalǵan sý resýrstaryn paıdalaný jáne olardy qorǵaý qaǵıdalaryn buzýshylyqtardy joıý týraly nusqama shyǵarýǵa;

3-3) ákimshilik jaza qoldaný týraly qaýly shyǵarýǵa;

3-4) kináli tulǵalarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańnamasyn buzý arqyly keltirilgen zalaldy óteý týraly talap qoıýǵa;

4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen jeke, laýazymdy jáne zańdy tulǵalardan sý resýrstaryn paıdalaný men qorǵaýdyń jaı-kúıin anyqtaýǵa qajetti málimetterdi, sonyń ishinde zerthanalyq taldaý derekterin alýǵa;

5) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary salasyndaǵy ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly hattamalar jasaýǵa;

6) sý obektilerine belgilengen talaptardy buza otyryp júrgizilgen aǵyndy sý aǵyzýdy shekteý, toqtata turý jáne oǵan tyıym salý týraly, sondaı-aq sý obektileriniń jaı-kúıine teris áser etetin jekelegen óndiris obektileriniń, ehtar men kásiporyndardyń qyzmetin toqtatý jóninde usynystar engizýge;

7) laýazymdy adamdarǵa, uıymdardyń basshylaryna sý obektilerin paıdalaný men qorǵaýdyń belgilengen normalary men erejelerin buzýǵa jol bergen adamdardy jaýapkershilikke tartý týraly usynys engizýge, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes kináli adamdardy jaýapkershilikke tartý týraly máseleni sheshý úshin qajet bolǵan jaǵdaıda materıaldardy quqyq qorǵaý organdaryna berýge;

7-1) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy qatynastardy reglamentteıtin zańnamalyq jáne ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerdiń jobalaryn ázirleý jóninde usynystar engizýge quqyǵy bar.

8) alyp tastaldy

2. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń óz ókilettigi sheginde qabyldaǵan sheshimderin barlyq jeke jáne zańdy tulǵalar oryndaýǵa mindetti jáne oǵan joǵary turǵan memlekettik organǵa jáne (nemese) laýazymdy adamǵa nemese sotqa shaǵymdanýǵa bolady.

      Eskertý. 51-bapqa ózgerister engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi), 2006.01.31. N 125 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2007.01.12. N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.01.06 N 378-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.01.10 N 383-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 16.05.2014 № 203-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

52-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń mindetteri

Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdar:

1) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary talaptarynyń saqtalýyna baqylaýdy júzege asyrýǵa;

2) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy baqylaýdy júzege asyrý kezinde jeke jáne zańdy tulǵalarmen ózara is-qımyl jasaýǵa;

3) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasy zańdarynyń buzylý faktileri týraly óz quzyreti sheginde memlekettik organdardy habardar etýge;

4) sý resýrstaryn utymdy paıdalaný men qorǵaý jónindegi is-sharalardy ázirleý kezinde jeke jáne zańdy tulǵalarǵa járdem kórsetýge mindetti.

5) alyp tastaldy

      Eskertý. 52-bapqa ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi) Zańymen.

53-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy óndiristik baqylaý

1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy óndiristik baqylaý sýdy bastapqy esepke alý qaǵıdalary negizinde júzege asyrylady.

2. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy óndiristik baqylaýdy arnaıy sý paıdalaný quqyǵyn júzege asyratyn jeke jáne zańdy tulǵalar qamtamasyz etedi.

3. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy óndiristik baqylaý "Ólshem birligin qamtamasyz etý týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda belgilengen tártippen tıpin bekitýden nemese metrologııalyq attestattaýdan ótken sýdy esepke alý aspaptary negizinde júzege asyrylady.

4. Aýyzsýdyń jáne tazartylǵan sarqyndy sýlardyń sapasyna óndiristik baqylaýdy sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymnyń attestattalǵan zerthanalary, sondaı-aq jasasylǵan sharttarǵa sáıkes basqa da attestattalǵan zerthanalar júzege asyrady.

      Eskertý. 53-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.31 N 125 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2007.01.09 N 213(qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 05.10.2018 № 184-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

54-bap. Sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy saraptama

      Eskertý. Taqyryp jańa redakııada - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi).

      1. Sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý salasynda mynadaı saraptama túrleri júzege asyrylady:

      1) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);

2) sý obektileriniń jaı-kúıine áser etetin sharýashylyq jáne basqa da obektilerdi salýǵa jáne rekonstrýkııalaýǵa, paıdalanýǵa, konservaııalaýǵa jáne joıýǵa arnalǵan tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemelerge jáne jobalaý-smetalyq qujattamaǵa vedomstvodan tys keshendi saraptama;

3) jer asty sýlarynyń qorlaryna jáne jer asty sý obektileri týraly geologııalyq aqparatqa memlekettik saraptama;

      4) alyp tastaldy - QR 11.04.2014 № 189-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

5) memlekettik sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne ekologııalyq saraptamalar.

      2. Alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi).

3. Sý obektileriniń jaı-kúıine áser etetin sharýashylyq jáne basqa da obektilerdi salýǵa jáne rekonstrýkııalaýǵa, paıdalanýǵa, konservaııalaýǵa jáne joıýǵa arnalǵan tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemelerge jáne jobalaý-smetalyq qujattamaǵa vedomstvodan tys keshendi saraptama onyń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda aıqyndalatyn tártippen bekitilgen bastapqy derekterge, tehnıkalyq sharttar men talaptarǵa, sondaı-aq normatıvtik qujattardyń erejelerine sáıkestigin tekserý maqsatynda júzege asyrylady.

4. Jer asty sý qorlaryna jáne jer asty sý obektileri týraly geologııalyq aqparatqa memlekettik saraptamany jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organ júzege asyrady.

      5. Alyp tastaldy - QR 11.04.2014 № 189-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

6. Memlekettik sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne ekologııalyq saraptamalardy tıisinshe halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ jáne qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organy júzege asyrady.

7. Jańa obektilerdi salýǵa, sondaı-aq burynnan bar ǵımarattar men qurylystardy, olardyń keshenderin, ınjenerlik jáne kólik kommýnıkaııalaryn rekonstrýkııalaýǵa (keńeıtýge, tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrýǵa, jańǵyrtýǵa) nemese kúrdeli jóndeýge arnalǵan jobalarǵa (tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemelerge, jobalaý-smetalyq qujattamaǵa) vedomstvodan tys keshendi saraptama júrgizý tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda aıqyndalatyn tártippen júzege asyrylady.

      Eskertý. 54-bapqa ózgerister engizildi - QR 2008.05.26 N 34-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

10-taraý. Sýdy utymdy paıdalanýdy, qorǵaýdy jáne onyń jaı-kúıin jaqsartýdy qamtamasyz etetin talaptar

55-bap. Sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalaný kezindegi ekologııalyq talaptar

      Eskertý. 55-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

      1. Sý obektileriniń jaı-kúıine áser etetin kásiporyndar men basqa da obektilerdi (ǵımarattardy, qurylystardy, olardyń keshenderin, kommýnıkaııalardy) ornalastyrý ekologııalyq talaptar, jer qoınaýyn qorǵaý, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq, ónerkásip qaýipsizdigi, sý resýrstaryn udaıy molaıtý jáne utymdy paıdalaný sharttary men erejeleri saqtala otyryp, sondaı-aq atalǵan obektiler qyzmetiniń ekologııalyq saldary eskerile otyryp júrgiziledi.

2. Sý obektileriniń jaı-kúıine áser etetin obektilerdi salý, rekonstrýkııalaý (keńeıtý, jańǵyrtý, tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrý, qaıta beıindeý), paıdalaný, konservaııalaý, joıý (keıinnen kádege jaratý) qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organnyń, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń jáne azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organnyń oń qorytyndysy bolǵan jaǵdaıda júzege asyrylady.

3. Qurylys jumystaryn oryndaý kezinde jerlerdi qaıta óńdeý, sý resýrstaryn udaıy molaıtý men utymdy paıdalaný, aýmaqtardy abattandyrý jáne qorshaǵan ortany saýyqtyrý jóninde sharalar qoldanylady.

      Eskertý. 55-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.07.10 N 180-IV; 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

56-bap. Sý obektilerine lastaýshy zattardyń aǵyzylýyn azaıtý jónindegi talaptar

1. Cý resýrstaryn paıdalaný men qorǵaý lastaýshy zattardy aǵyzylý núktelerinde normalaýǵa tıisti basseın, aǵyn sý nemese ýchaske sheginde barlyq uıymdardyń sý sharýashylyǵy qyzmetin jınaqtap normalaýǵa negizdeledi.

2. Aǵyzylatyn sýdy tazartý dárejesine jáne sapasyna qoıylatyn talaptar sý obektisin yqtımal maqsatty paıdalaný baǵyttary boıynsha aıqyndalyp, esepteýlermen negizdeledi jáne onda sý obektisiniń naqty jaı-kúıi, tehnıkalyq jáne ekonomıkalyq múmkindigi, josparlanatyn kórsetkishterge qol jetkizý merzimderi eskerilýge tıis.

3. Ýákiletti organnyń vedomstvosy qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisý boıynsha jerústi sý obektileri úshin ýákiletti organnyń vedomstvosy bekitken sý obektilerindegi sý sapasyn jikteýdiń biryńǵaı júıesi negizinde olardaǵy sý sapasynyń standarttaryn ázirleıdi jáne bekitedi.

4. Oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy jergilikti atqarýshy organdary qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen birlese otyryp, ýákiletti organ bekitken ádisteme negizinde jerústi sý obektilerindegi sý sapasynyń nysanaly kórsetkishteri men olarǵa qol jetkizý jónindegi is-sharalardy ázirleıdi.

      Eskertý. 56-bapqa ózgerister engizildi - QR 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

57-bap. Ekonomıka salalary jáne qorshaǵan ortany qorǵaý talaptaryn qamtamasyz etý úshin keshendi sý jiberýdi negizdeý

1. Keshendi sý jiberý sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne ekologııalyq talaptardy qamtamasyz etý jaǵdaılaryn negizge alyp, sondaı-aq ekonomıka salalarynyń qajetteri eskerile otyryp belgilenedi.

2. Tabıǵat qorǵaý jáne sanıtarlyq-epıdemıologııalyq sý jiberý basym baǵyt bolyp tabylady.

3. Tabıǵat qorǵaý sý jiberýi sý obektisiniń tabıǵı jaǵdaıynyń saqtalýyn qamtamasyz etýge tıis. Eń tómengi shyǵysty saqtaýdan basqa, tabıǵat qorǵaý sý jiberýi sý jaıylýy men sý tasýy kezinde sý obektileriniń kezeńdik shaıylýyn qamtamasyz etýge tıis.

4. Tabıǵat qorǵaý jáne sanıtarlyq-epıdemıologııalyq sý jiberýdiń kólemin ýákiletti organnyń vedomstvosy jáne basseındik ınspekııalar sý obektileri basseınderi boıynsha belgileıdi.

5. Avarııalyq sý jiberý sý tasyǵan jáne sý jaıylǵan kezde sý obektisindegi sýdyń qalypty deńgeıde ustalýyn jáne sý obektileri arnalarynyń shaıylýyn qamtamasyz etýge tıis.

      Eskertý. 57-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

11-taraý. Jer ústi jáne jer asty sýlaryn memlekettik
esepke alý, memlekettik sý kadastry, sý obektileriniń memlekettik monıtorıngi. Sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaýdy, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy ǵylymı jáne ınnovaııalyq-aqparattyq qamtamasyz etý

      Eskertý. 11-taraýdyń taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

58-bap. Jer ústi jáne jer asty sýlaryn memlekettik esepke alý

1. Jer ústi jáne jer asty sýlaryn memlekettik esepke alý Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyndaǵy sý resýrstarynyń sandyq jáne sapalyq kórsetkishterin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen júıeli túrde anyqtaý jáne tirkeý bolyp tabylady.

2. Jer ústi jáne jer asty sýlaryn memlekettik esepke alý derekteri jer ústi jáne jer asty sý obektileriniń sapalyq jáne sandyq kórsetkishteri boıynsha, olardyń adam ómiri men densaýlyǵy úshin ónerkásiptik jáne ekologııalyq qaýipsizdik dárejesi, zerttelýi men paıdalanylýy boıynsha jaı-kúıin sıpattaıdy.

3. Jerústi jáne jerasty sýlaryn memlekettik esepke alýdy ýákiletti organnyń vedomstvosy jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen jáne qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen birlese otyryp júzege asyrady.

      Eskertý. 58-bapqa ózgerister engizildi - QR 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

59-bap. Memlekettik sý kadastry

1. Memlekettik sý kadastry sý obektileriniń jaı-kúıimen paıdalanylýy týraly, olardyń sý resýrstary týraly, sý paıdalanýshylar týraly júıelendirilgen resmı derekter jıyntyǵy bolyp tabylady.

2. Memlekettik sý kadastry biryńǵaı júıe boıynsha júrgiziledi jáne sýlardy memlekettik esepke alý derekterine negizdeledi.

3. Memlekettik sý kadastryna engizilgen sý obektisiniń pasporty bolady, onda tirkeý nómiri, ataýy jáne fızıkalyq-geografııalyq, geologııalyq-gıdrologııalyq, tehnıkalyq, quqyqtyq jáne ekonomıkalyq kórsetkishteri qamtylatyn keshendi sıpattamasy kórsetiledi.

4. Memlekettik sý kadastryn júrgizýdi ýákiletti organnyń vedomstvosy jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen jáne gıdrometeorologııalyq qyzmettermen birlesip júzege asyrady.

5. Sý paıdalanýshylar basseındik ınspekııalarǵa jáne jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organǵa memlekettik sý kadastryna engizilýge tıis qajetti derekterdiń bárin usynýǵa mindetti.

6. Ýákiletti organnyń vedomstvosy memlekettik sý kadastrynda qamtylǵan aqparatqa múddeli jeke jáne zańdy tulǵalardyń qol jetkizýin qamtamasyz etýge mindetti.

      Eskertý. 59-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

60-bap. Sý obektileriniń memlekettik monıtorıngi

1. Sý obektileriniń memlekettik monıtorıngi qorshaǵan ortanyń jáne tabıǵı resýrstardyń memlekettik monıtorıngi júıesiniń quramdas bóligi bolyp tabylady.

2. Sý obektileriniń memlekettik monıtorıngi teris proesterdi ýaqtyly anyqtaý, olardyń damýyn baǵalaý men boljaý, júzege asyrylatyn sý sharýashylyǵy is-sharalarynyń zııandy saldarlaryn bolǵyzbaý jáne tıimdilik dárejesin aıqyndaý jóninde usynymdar tujyrymdaý maqsatynda olardyń jaı-kúıiniń gıdrologııalyq, gıdrogeologııalyq, gıdrogeohımııalyq, sanıtarııalyq-hımııalyq, mıkrobıologııalyq, parazıtologııalyq, radıologııalyq jáne toksıkologııalyq kórsetkishterin turaqty baıqaýlar júıesin, alynǵan aqparatty jınaýdy, óńdeýdi jáne berýdi, onyń ishinde Jerdi ǵaryshtan qashyqtyqtan zondtaý derekterin paıdalana otyryp júrgizýdi bildiredi.

3. Sý obektileriniń memlekettik monıtorıngin ýákiletti organnyń vedomstvosy birlesip ázirlengen ádisteme boıynsha qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen, ǵarysh qyzmeti salasyndaǵy ýákiletti organmen birlesip júzege asyrady.

      Eskertý. 60-bapqa ózgerister engizildi - QR 08.04.2016 № 490-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

61-bap. Sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaýdy, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy ǵylymı jáne ınnovaııalyq-aqparattyq qamtamasyz etý

      Eskertý. 61-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

      1. Sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaýdy, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy ǵylymı qamtamasyz etý mindetteri mynalar bolyp tabylady:

1) sý resýrstaryn keshendi jáne utymdy paıdalanýdy negizdeý;

2) sý sharýashylyǵy keshenin damytýdy baǵalaý men boljaý;

3) sý únemdeýdiń ǵylymı-ádistemelik jáne tehnologııalyq negizderin ázirleý;

4) sý sharýashylyǵy júıesiniń normatıvtik quqyqtyq bazasyn ázirleý;

5) basqarý sheshimderin qabyldaý úshin usynymdar ázirleý.

2. alyp tastaldy

3. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy ınnovaııalyq qyzmet Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes iske asyrylady jáne:

1) uıymdastyrý jaǵdaılaryn qalyptastyrýmen;

2) Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattarynda kózdelgen ınvestıııalyq jobalardy iske asyrý arqyly memlekettik qoldaýmen qamtamasyz etiledi.

4. Sý resýrstaryn keshendi jáne utymdy paıdalaný men qorǵaýdy uzaq merzimdi jáne ortasha merzimdi josparlaý, sý sharýashylyǵy uıymdary men sý paıdalanýshylardy aqparatpen qamtamasyz etý maqsatynda ýákiletti organ múddeli memlekettik organdarmen birlesip sý resýrstaryn paıdalanýdyń respýblıkalyq aqparattyq-taldaý júıesin qurýy múmkin.

5. Derekter qoryn qalyptastyrý úshin sý paıdalanýshy jeke jáne zańdy tulǵalar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen bekitilgen nysandar boıynsha qajetti málimetter beredi.

6. alyp tastaldy

      Eskertý. 61-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

12-taraý. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy
jeke tulǵalardyń quqyqtary men mindetteri jáne
qoǵamdyq birlestikterdiń qyzmeti

62-bap. Jeke tulǵalardyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy quqyqtary men mindetteri

1. Jeke tulǵalardyń:

1) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen sý obektilerin paıdalanýǵa, olardy qorǵaý men udaıy molaıtý jónindegi sharalardy júzege asyrýǵa;

2) sý obektilerin paıdalaný men qorǵaý máseleleri boıynsha memlekettik organdar men uıymdarǵa saýaldarmen, shaǵymdarmen, ótinishtermen jáne usynystarmen júginýge;

3) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasynda qoǵamdyq ekologııalyq saraptama júrgizý týraly usynystar engizýge jáne oǵan qatysýǵa;

4) ákimshilik nemese sot tártibimen sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy talaptarǵa saı kelmeıtin kásiporyndardy jáne basqa da qurylystardy ornalastyrý, salý, qaıta jańǵyrtý jáne paıdalanýǵa berý týraly, sondaı-aq jeke jáne zańdy tulǵalardyń sý obektilerine teris áser etetin sharýashylyq jáne ózge qyzmetin shekteý men toqtatý týraly sheshimderdiń kúshin joıýdy talap etýge;

5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy ózge de quqyqtardy iske asyrýǵa quqyqtary bar.

2. Jeke tulǵalar sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sondaı-aq qorshaǵan ortany qorǵaý salasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryn saqtaýǵa mindetti.

63-bap. Qoǵamdyq birlestikterdiń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy qyzmeti

1. Qoǵamdyq birlestikterdiń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy qyzmeti Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen olardyń jarǵylaryna sáıkes júzege asyrylady.

2. Qoǵamdyq birlestikterdiń ókilderi basseındik keńesterdiń jumysyna qatysa alady.

3. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy qoǵamdyq baqylaýdy qoǵamdyq birlestikter óz bastamasy boıynsha júrgize alady.

4. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy qoǵamdyq baqylaýdy júrgizý tártibin qoǵamdyq birlestikter ózderiniń jarǵylaryna sáıkes sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn ýákiletti memlekettik organdarmen kelise otyryp aıqyndaıdy.

4-Bólim. Sý paıdalaný
13-taraý. Sý paıdalaný quqyǵy

64-bap. Sý paıdalaný quqyǵynyń túrleri

1. Sýbektilerdiń toby boıynsha:

1) ortaq sý paıdalaný quqyǵy;

2) arnaıy sý paıdalaný quqyǵy;

3) oqshaý sý paıdalaný quqyǵy;

4) birlesip sý paıdalaný quqyǵy bolyp bólinedi.

2. Týyndaý negizdemeleri boıynsha:

1) bastapqy sý paıdalaný quqyǵy;

2) qosalqy sý paıdalaný quqyǵy bolyp bólinedi.

3. Qoldaný merzimderi boıynsha:

1) turaqty sý paıdalaný quqyǵy;

2) ýaqytsha sý paıdalaný quqyǵy bolyp bólinedi.

4. Azamat úshin ortaq sý paıdalaný quqyǵy ol týǵan kezden bastap týyndaıdy jáne eshbir jaǵdaıda da shettetilýi múmkin emes.

5. Osy Kodekste belgilengen tártippen berilgen ruqsat alynǵan kezden bastap arnaıy sý paıdalaný quqyǵy týyndaıdy.

      Eskertý. 64-bap jańa redakııada - QR 2011.01.10 N 383-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

65-bap. Ortaq sý paıdalaný

1. Ortaq sý paıdalaný halyqtyń muqtajdaryn qanaǵattandyrý úshin sý obektileri jekelegen jeke nemese zańdy tulǵalarǵa bekitilip berilmeı jáne sýdyń jaı-kúıine áser etetin qurylystar nemese tehnıkalyq qurylǵylar qoldanylmaı júzege asyrylady.

2. Ortaq sý paıdalanýdy júzege asyrý úshin arnaıy ruqsat talap etilmeıdi.

Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jeke jáne zańdy tulǵalardyń ortaq sý paıdalaný obektilerine halyqtyń kirýin qorshaýlar, kúzet pýnktterin, tyıym salatyn belgiler ornatý jolymen shekteýine tyıym salynady.

3. Ekologııalyq, tehnıkalyq jáne halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qaýipsizdigi maqsatynda ortaq sý paıdalaný shektelýi nemese oǵan tyıym salynýy múmkin.

4. Ortaq sý paıdalanýdyń sharttary men erejelerin oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdary belgileıdi.

Oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdary azamattardyń ómiri men densaýlyǵyn saqtaý maqsatynda óńirdegi jaǵdaılardyń erekshelikterin eskere otyryp, ortaq sý paıdalaný erejelerinde tıisti óńirdiń aýmaǵynda ornalasqan sý obektilerinde shomylý, aýyz sý jáne sharýashylyq qajettilikterge sý alý, mal sýarý, shaǵyn kemelerde jáne basqa da júzý quraldarynda júzý tyıym salynǵan jerlerdi aıqyndaýy múmkin.

      Eskertý. 65-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.07.10. N 180-IV; 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

66-bap. Arnaıy sý paıdalaný

      1. Mynadaı qurylystar men tehnıkalyq qurylǵylardy:

      1) sýdy jer ústi qabatynan jáne teńiz sýlarynan mehanıkalyq jáne óz aǵysymen tartý jónindegi staıonarlyq, jyljymaly jáne júzbeli qurylystardy;

2) ónerkásiptik, sharýashylyq-turmystyq, kollektorly-sorǵytý, jaýyn-shashyndy jáne basqa da qaldyq sýlardy jer ústi jáne teńiz sýlaryna aǵyzýǵa arnalǵan sý burý qurylystaryn;

3) sarqyndy sýlardy tabıǵı bıologııalyq tazartýǵa arnalǵan jasandy sý obektilerine jáne jergilikti jer bederine sarqyndy sýlardy burýǵa arnalǵan qurylystardy;

4) bógetterdi jáne basqa da sýdy tejeıtin jáne sýdy retteıtin qurylystardy (sonyń ishinde ýaqytsha bógeý qurylystaryn);

5) gıdravlıkalyq elektr stanııalaryn;

6) sýmen jabdyqtaýǵa, paıdalanylǵan sýdy aǵyzýǵa, sondaı-aq sýdy sýytýǵa arnalǵan jylý jáne atom elektr stanııalarynyń sý sharýashylyǵy qurylystaryn;

7) sýarý, sýlandyrý, sýarý-sýlandyrý jáne qurǵatý júıelerin;

8) jer asty sýlaryn alý jáne ózge de maqsattar, sonyń ishinde jerasty sýlarynyń jaı-kúıine áser etetin qurǵatý, sý deńgeıin tómendetý jáne tabıǵat qorǵaý is-sharalaryn júrgizý úshin sorǵy qondyrǵylarymen jáne basqa da sýdy kóterý quraldarymen jabdyqtalǵan sý tartý qurylystaryn;

9) qaldyq sýlardy jáne basqa da sýdy jer qoınaýyna aǵyzýǵa arnalǵan sý aǵyzý qurylystaryn (uńǵymalar, qudyqtar, shahtalar);

10) shahtalardan, karerlerden, shtolnıalardan, razrezderden alý úshin paıdalanylatyn taý-ken qazyndylarynyń sý burý qurylystaryn;

11) sý deńgeıin májbúrlikten tómendetpeı jumys isteıtin, jer asty sýlaryn alý úshin ózdiginen shyǵatyn uńǵymalardy, shahta qudyqtaryn, bulaqtar shegendeýlerin jáne basqa da shaǵyn qurylystardy;

12) jer asty sý tutqysh qabattarǵa jáne taý-ken jynystary qýystaryna ónerkásiptik, sharýashylyq-turmystyq, sorǵytý jáne basqa da qaldyq sýlardy, tehnologııalyq eritindilerdi aǵyzýǵa arnalǵan sińirgish uńǵylar men qudyqtardy;

13) qatty paıdaly qazbalar ken oryndaryn ıgerý kezinde kómirsýtegi shıkizatyn ázirleý jáne jerasty qabatyn shaımalaý kezinde jer qyrtysy qysymyn ustaý úshin qysym aıdaǵysh uńǵymalardy;

14) sýdyń jaı-kúıine áser etetin basqa da tehnıkalyq qurylǵylardy qoldana otyryp, halyqtyń aýyz sý jáne sharýashylyq muqtajdaryn, aýyl sharýashylyǵynyń, ónerkásiptiń, energetıkanyń, balyq sharýashylyǵynyń jáne kóliktiń sýǵa qajettikterin qanaǵattandyrý, sondaı-aq ónerkásiptik, sharýashylyq-turmystyq, sorǵytylǵan jáne basqa da qaldyq sýlardy aǵyzý úshin tikeleı sý obektisinen alyp nemese almaı-aq jer ústi jáne jer asty sý resýrstaryn paıdalaný arnaıy sý paıdalanýǵa jatady.

      2. Ruqsattyń negizinde, tek qana sonda aıqyndalǵan maqsattar úshin jeke jáne zańdy tulǵalar arnaıy sý paıdalanýdy júzege asyrady jáne basqa da tulǵalardyń quqyqtary men zańdy múddelerin buzbaýǵa jáne qorshaǵan ortaǵa zııan keltirmeýge tıis.

      Halyqtyń aýyzsý muqtajyn qanaǵattandyrýǵa baılanysty emes maqsattar úshin aýyzsý sapasyndaǵy jerasty sýyn paıdalanýǵa arnalǵan ruqsat osy Kodekstiń 90-baby 5-tarmaǵynyń talaptaryna sáıkes beriledi.

      3. Alyp tastaldy - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      4. Arnaıy sý paıdalaný:

      1) mynadaı sý tartý qurylysjaılaryn: shahtaly jáne qubyrly súzgish qudyqtardy, sondaı-aq ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaý úshin paıdalanylmaıtyn sý tutqysh qabattyń ústińgi betiniń birinshisinen táýligine barlyq jaǵdaıda elý tekshe metrden kóp emes sý alynyp, deńgeıi májbúrli tómendetilmeı jumys isteıtin shegendeý qurylysjaılaryn paıdalaný;

2) kemeniń jáne onyń tehnologııalyq jabdyǵynyń jumysyn qamtamasyz etý úshin sý obektilerinen kemelerdiń sý tartýy;

3) paıdaly qatty qazbalardy barlaý jáne (nemese) óndirý kezinde ilespe alynǵan jerasty (shahta, karer, kenish) sýlaryn alýǵa (aıdap shyǵarýǵa) ruqsat talap etilmeıdi.

      5. Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatty basseındik ınspekııalar beredi.

      6. Arnaıy sý paıdalanýdyń mynadaı túrlerine ruqsattar beriledi:

      1) paıdaly qatty qazbalardy barlaý jáne (nemese) óndirý kezinde ilespe alynǵan jerasty (shahta, karer, kenish) sýlaryn, ónerkásiptik, sharýashylyq-turmystyq, sorǵytylǵan, sarqyndy jáne basqa da sýlardy jerústi sý obektilerine, jer qoınaýyna, sý sharýashylyǵy qurylysjaılaryna nemese jer bederine aǵyzý;

2) osy baptyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen qurylysjaılardy nemese tehnıkalyq qurylǵylardy qoldana otyryp, jerasty sýlaryn tartý jáne (nemese) paıdalaný;

3) osy baptyń 1-tarmaǵynda atalǵan qurylystardy nemese tehnıkalyq qurylǵylardy qoldana otyryp, jer ústi sýlaryn tartý jáne (nemese) paıdalaný (budan ári – jer ústi sýlaryn tartý jáne (nemese) paıdalaný).

      7. Alyp tastaldy - QR 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      8. Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattar:

      1) balansynda olardyń kómegimen arnaıy sý paıdalaný júzege asyrylatyn, belgilengen talaptar men standarttarǵa sáıkes keletin qurylysjaılary nemese tehnıkalyq qurylǵylary;

2) sýdy esepke alý quraldary;

3) sarqyndy sýlardy berýge nemese qabyldaýǵa ótinimderimen qaıtalama sý paıdalanýshylardyń tizbesi;

4) sharýashylyq-aýyz sýmen jabdyqtaý úshin jerústi jáne (nemese) jerasty sýlaryn tartý kezinde sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq talaptarǵa sáıkestigi týraly sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq qorytyndysy;

5) jerasty sýlaryn tartý jáne (nemese) paıdalaný kezinde jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organnyń aýmaqtyq bólimshelerimen sý paıdalaný sharttaryna kelisimi bar jeke nemese zańdy tulǵalarǵa beriledi. Mıneraldy jerasty sýlaryn qospaǵanda, táýligine elý tekshe metrge deıingi kólemde jerasty sýlaryn tartý jáne (nemese) paıdalaný kezinde kelisim talap etilmeıdi.

      9. Alyp tastaý kózdelgen - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      10. Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatty resimdeý úshin ótinish berýshi basseındik ınspekııalarǵa mynadaı qujattardy:

      1) ýákiletti organ belgilegen nysan boıynsha arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat berý týraly ótinishti;

2) zańdy tulǵany memlekettik tirkeý (qaıta tirkeý) týraly anyqtamany;

3) sý sharýashylyǵy qurylysynyń, gıdromelıoratıvtik júıelerdiń nemese qurylǵylardyń pasportyn;

      4) alyp tastaldy - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      5) alyp tastaldy - QR 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

6) sý tutyný jáne sý burý kólemderiniń negizdemesi boıynsha esepteýlerdi usynatyn aýyzsý muqtajdyqtary úshin sý resýrstaryn sý daıyndaý jáne (nemese) sý tutynýshylarǵa jetkizý úshin alyp qoıýdy, tejeýish gıdrotehnıkalyq qurylysjaılardyń kómegimen jer ústindegi aǵyn sýdy retteý jónindegi qyzmetti, sý obektilerin olardan sý resýrstaryn alyp qoımaı paıdalanýdy, ilespe alynǵan jerasty (shahta, karer, kenish) sýlaryn aǵyzýdy júzege asyratyn jeke nemese zańdy tulǵalardy qospaǵanda, sý tutynýdyń jáne sý burýdyń úlestik normalaryn esepteýlerdi;

7) jerústi jáne (nemese) jerasty sýlaryn sharýashylyq-aýyz sýmen jabdyqtaý úshin alǵan kezde sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq talaptarǵa sáıkestigi týraly sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq qorytyndyny;

8) sarqyndy sýlardy berýge nemese qabyldaýǵa ótinimderimen qaıtalama sý paıdalanýshylardyń tizbesin;

9) sý tartýdy esepke alý quraldarynyń bolýy týraly málimetter usynady.

      10-1. Basseındik ınspekııalar mıneraldy jerasty sýlaryn qospaǵanda, táýligine elý tekshe metrden bastap alý lımıtterimen jerasty sýlaryn tartýǵa jáne (nemese) paıdalanýǵa arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat berý úshin qujattardy alǵannan keıin úsh jumys kúni ishinde jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organnyń tıisti aýmaqtyq bólimshesine osy sý paıdalaný sharttaryn kelisý úshin suraý salý jiberedi.

      Jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organnyń aýmaqtyq bólimsheleri bes jumys kúni ishinde basseındik ınspekııalarǵa oń ne teris qorytyndy usynýǵa mindetti.

2018 jylǵy 29 maýsymǵa deıin burǵylanǵan uńǵymalar boıynsha jerasty sýlarynyń balanstyq qorlary bolmaǵan jaǵdaıda, kelisý jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organda jerasty sýlarynyń qorlaryn baǵalaý jáne olarǵa saraptama jasaý maqsatynda berilgen arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat sheńberinde monıtorıngtik zertteýler júrgizý shartymen úsh jylǵa deıingi merzimge beriledi.

      11. Alyp tastaldy - QR 29.03.2016 № 479-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      12. Gıdroenergetıka maqsattary úshin sý obektilerin paıdalanýǵa baılanysty arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat alý úshin osy baptyń 10-tarmaǵynda atalǵan qujattarǵa qosymsha mynalar usynylady:

      1) gıdroelektr stanııasynyń belgilengen qýaty týraly derekter;

2) energetıkalyq, sý aǵyzý jáne ózge de qurylystardyń ótkizý qabileti týraly málimetter;

3) balyq qorǵaý jáne balyq jiberý qurylystary týraly málimetter;

      4) alyp tastaldy - QR 29.03.2016 № 479-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

5) gıdroenergetıka muqtajdaryna sý resýrstaryn paıdalanýdyń málim etilgen kórsetkishteri týraly derekter.

      13. Sýdy almastan jer ústi qabatyndaǵy sý obektilerin paıdalanýǵa baılanysty arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat alý úshin osy baptyń 10-tarmaǵynda kórsetilgen qujattarǵa qosymsha mynalar usynylady:

      1) kemeniń tehnıkalyq sıpattamalary;

2) kemeniń tirkelgen porty (tirkelý orny) kórsetile otyryp ony paıdalanýǵa Keme qatynasy tirkeliminiń ruqsaty;

3) kemede quralatyn qaldyq sýlardyń, qaldyqtar men shyǵaryndylardyń búkil kólemin qabyldaý úshin jaǵalaý jáne júzbeli qurylǵylarmen qamtamasyz etilýi týraly derekter;

4) sý obektisiniń jáne qorshaǵan ortanyń jaı-kúıine keleńsiz áser etetin nemese áser etýi múmkin obektilerdi paıdalaný jáne jumystardy júrgizý kezinde akvatorııa ýchaskesindegi sý sapasyn baqylaý (qadaǵalaý) quraldarynyń bolýy týraly málimetter.

      14. Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatty basseındik ınspekııalar ótinish berýshi osy Kodekske sáıkes usynǵan barlyq qajetti qujattarmen birge ótinish bergen kúnnen bastap on jumys kúninen keshiktirmeı beredi.

      14-1. Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń qoldanys merzimi osy Kodekstiń 70-babyna sáıkes aıqyndalady.

      15. Zańdy tulǵa ataýynyń ózgerýi jáne (nemese) onyń ornalasqan jeriniń ózgerýi, jeke tulǵa teginiń, atynyń, ákesiniń atynyń (ol bolǵan kezde) ózgerýi, dara kásipkerdi qaıta tirkeý jeke nemese zańdy tulǵanyń jazbasha ótinishiniń negizinde arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatty qaıta resimdeýdi talap etedi.

      Ótinish basseındik ınspekııaǵa ózgerister bolǵan kezden bastap kúntizbelik otyz kún ishinde zańdy tulǵa ataýynyń ózgergeni jáne (nemese) onyń ornalasqan jeriniń ózgergeni, jeke tulǵa teginiń, atynyń, ákesiniń atynyń (ol bolǵan kezde) ózgergeni, dara kásipkerdiń qaıta tirkelgeni týraly rastaıtyn qujattar qosa berile otyryp jiberiledi.

Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatty qaıta resimdeý kezinde onyń nómiri, sharttary jáne qoldanys merzimi ózgerissiz qalady. Ruqsat berý qujatynyń joǵarǵy oń jaq buryshyna "Qaıta resimdeldi" degen belgi soǵylady.

Arnaıy sý paıdalaný sharttarynyń ózgerýi arnaıy sý paıdalanýǵa jańa ruqsat alýdy talap etedi.

Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatty qaıta resimdeýdi basseındik ınspekııalar osy Kodekske sáıkes ótinish berýshi usynǵan barlyq qajetti qujattarmen birge ótinish berilgen kúnnen bastap úsh jumys kúninen keshiktirmeı júrgizedi.

      15-1. Eger sý paıdalaný sharttary ózgerissiz qalǵan jaǵdaıda, arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń qoldanys merzimi jeke nemese zańdy tulǵanyń jazbasha ótinishi negizinde uzartylýy múmkin.

      Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatty uzartýdy basseındik ınspekııalar osy Kodekske sáıkes ótinish berýshi usynǵan barlyq qajetti qujattarmen birge ótinish berilgen kúnnen bastap úsh jumys kúninen keshiktirmeı júrgizedi.

      16. Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat bergen basseındik ınspekııa onyń qoldanysyn mynadaı:

      1) arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat alý úshin usynylǵan málimetterdiń anyq emestigi anyqtalǵan;

2) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý jáne ekologııalyq zańnamasynyń talaptaryn buzýshylyqtar anyqtalǵan;

3) osy Kodekstiń 74-babynda kózdelgen sý paıdalaný quqyǵy shektelgen jaǵdaılarda, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen toqtata turady.

Tekserý barysynda osy tarmaqtyń birinshi bóliginiń 1) jáne 2) tarmaqshalarynda kórsetilgen faktiler anyqtalǵan kezde basseındik ınspekııa merzimderin kórsete otyryp, olardy joıý týraly nusqama beredi. Belgilengen merzim ótkennen keıin basseındik ınspekııa buzýshylyqty joıý faktisin anyqtaý turǵysynan qaıtalap tekserý júrgizedi.

Nusqama belgilengen merzimde oryndalmaǵan jaǵdaıda basseındik ınspekııa qaıtalap tekserýdi júrgizgen kezden bastap on jumys kúni ishinde toqtata turýdyń sebebi men merzimin kórsete otyryp, arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń qoldanysyn toqtata turý týraly habarlama jiberedi.

Osy tarmaqtyń birinshi bóliginiń 3) tarmaqshasy negizinde arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń qoldanysyn toqtata turǵan jaǵdaıda, basseındik ınspekııa ruqsattyń qoldanysyn toqtata turýdyń sebebin kórsete otyryp, jeke nemese zańdy tulǵany habardar etýmen ǵana shekteledi.

      Eskertý. 66-bap jańa redakııada - QR 2011.01.10 N 383-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.12.24 N 60-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.07.2013 № 132-V (01.01.2014 bastap qoldanysqa engiziledi); 16.05.2014 № 203-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 07.11.2014 № 248-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

67-bap. Oqshaý sý paıdalaný

1. Sý obektilerin nemese olardyń bir bóligin bir jeke nemese zańdy tulǵaǵa paıdalanýǵa bergen kezde oqshaý sý paıdalaný quqyǵy týyndaıdy.

2. Oqshaý sý paıdalanýǵa berilgen sý obektilerinde oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdary belgilegen sharttarmen ortaq sý paıdalanýǵa ruqsat etiledi.

3. Oqshaý sý paıdalanýdy júzege asyratyn sý paıdalanýshy, eger oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdarynyń sheshimderinde ózgeshe belgilenbese, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen ortaq sý paıdalaný jaǵdaılary nemese oǵan tyıym salý týraly jarııalaýǵa mindetti.

      Eskertý. 67-bapqa ózgeris engizildi - QR2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

68-bap. Birlesip sý paıdalaný

1. Birlesip sý paıdalaný quqyǵy sý obektilerin nemese olardyń bir bóligin birneshe jeke jáne (nemese) zańdy tulǵaǵa paıdalanýǵa bergen kezde týyndaıdy.

2. Birlesip sý paıdalaný kezinde birinshi kezekte halyqty aýyz sýmen jabdyqtaýmen aınalysatyn sý paıdalanýshylardyń múddeleri, sondaı-aq sý aıaǵynda ornalasqan sý paıdalanýshylardyń múddeleri qanaǵattandyrylady.

3. Birlesip sý paıdalanýǵa berilgen sý obektilerinde oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdary belgilegen jaǵdaılarmen ortaq sý paıdalanýǵa ruqsat etiledi.

4. Birlesip sý paıdalanatyn sý paıdalanýshylar, eger oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti ókildi organdarynyń sheshimderimen ózgeshe belgilenbese, ortaq sý paıdalaný sharttary nemese oǵan tyıym salý týraly jarııalaýǵa mindetti.

      Eskertý. 68-bapqa ózgeris engizildi – QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

69-bap. Bastapqy jáne qaıtalama sý paıdalaný

1. Óz muqtajdyqtaryn qanaǵattandyrý jáne (nemese) qaıtalama sý paıdalanýshylarǵa berý úshin tikeleı sý obektilerinen sý alýdy júzege asyratyn jeke jáne zańdy tulǵalardyń sý paıdalanýy bastapqy sý paıdalaný bolyp tabylady.

      2. Basqa sý paıdalanýshylarmen jasalǵan sharttardyń negizinde olardan sý alatyn jeke jáne zańdy tulǵalardyń sý paıdalanýy qaıtalama sý paıdalaný bolyp tabylady.

      3. Qaıtalama sý paıdalanýǵa arnalǵan shartta sý paıdalaný maqsaty jáne arnaıy sý paıdalanýǵa arnalǵan ruqsatta kórsetilgen kólemder eskerile otyryp, ony paıdalanýdyń negizgi sharttary kórsetiledi.

      Qaıtalama sý paıdalanýǵa arnalǵan shartta sý resýrstaryn paıdalanǵany úshin tólemdi júzege asyrý boıynsha qaıtalama sý paıdalanýshyǵa qoıylatyn talaptar qamtylýǵa tıis.

      Eskertý. 69-bap jańa redakııada - QR 28.04.2016 № 506-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

70-bap. Sý paıdalaný merzimderi

1. Sý obektileri turaqty nemese ýaqytsha sý paıdalanýǵa bepiledi.

2. Merzimi belgilenbegen sý paıdalaný turaqty dep tanylady.

3. Ýaqytsha sý paıdalaný qysqa merzimdi - bes jylǵa deıin jáne uzaq merzimdi - bes jyldan qyryq toǵyz jylǵa deıin bolýy múmkin.

4. Qajet bolǵan jaǵdaıda sý paıdalaný merzimderi uzartylýy múmkin.

5. Arnaıy sý paıdalaný merzimderi sý obektisiniń resýrstyq áleýeti men aǵymdaǵy ekologııalyq jaı-kúıine baılanysty bolady.

6. Ortaq sý paıdalaný turaqty bolyp tabylady.

71-bap. Sý paıdalanýshylardyń quqyqtary

Sý paıdalanýshylardyń:

1) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdarynda kózdelgen sharttar men talaptardy saqtaı otyryp, sý obektilerin berilgen maqsattarynda paıdalanýǵa;

2) sý obektilerin paıdalanýdyń ózine tıesili quqyǵyn óz qalaýyna qaraı júzege asyrýǵa, bul oraıda, basqa tulǵalardyń quqyqtary men zańdy múddeleriniń buzylýyna, sý obektileri men qorshaǵan ortaǵa zııan keltirýge jol bermeýge;

3) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen cý qorynyń jerlerin paıdalanýǵa;

4) sý paıdalanýshylardyń birlestikterin, odaqtaryn (qaýymdastyqtaryn) jáne basqa da kommerııalyq emes uıymdaryn qurýǵa;

5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen sý sharýashylyǵy qyzmetin júzege asyrý úshin sý obektileriniń jaı-kúıi týraly aqparat alýǵa;

6) beriletin sýdyń sapasy men mólsherin tekserýge;

7) sý paıdalanýǵa óz quqyqtaryn qorǵaýǵa;

8) belgilengen sý berý lımıti men rejımine sáıkes quqyqtardyń, sonyń ishinde sý alý quqyqtarynyń buzylýynan keltirilgen zııandy ótettirýge;

9) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy zańdarynda kózdelgen basqa da quqyqtardy júzege asyrýǵa quqyǵy bar.

      Eskertý. 71-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

72-bap. Sý paıdalanýshylardyń mindetteri

Sý paıdalanýshylar:

1) sý resýrstaryn utymdy paıdalanýǵa, sýdyń ysyrabyn qysqartýǵa sharalar qoldanýǵa;

2) sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryna uqypty qaraýǵa, olarǵa zııan keltirilýine jol bermeýge;

3) belgilengen sý paıdalaný lımıtterin, ruqsat etilgen kólemderi men rejımderin saqtaýǵa;

4) basqa sý paıdalanýshylar men tabıǵat paıdalanýshylardyń quqyqtary men múddeleriniń buzylýyna jol bepmeýge;

5) sýdyń jaı-kúıine áser etetin sý sharýashylyǵy qurylystary men tehnıkalyq qurylǵylardy aqaýsyz kúıinde ustaýǵa, olardyń paıdalanylý sapasyn jaqsartýǵa, sý resýrstaryn paıdalanýdy esepke alýǵa, sý sharýashylyǵy qurylystarynyń sý tartý, sý jiberý men sarqyndy jáne kollektorlyq sýlardy aǵyzý qurylystaryn ólsheý quraldarymen jáne sý ólsheý aspaptarymen jabdyqtaýǵa;

6) sý qorǵaý is-sharalaryn júzege asyrýǵa;

7) arnaıy sý paıdalanýǵa arnalǵan ruqsatta nemese qaıtalama sý paıdalanýǵa arnalǵan shartta aıqyndalǵan sý paıdalaný sharttaryn, sondaı-aq baqylaýshy organdardyń nusqamalaryn belgilengen merzimderde tolyq kólemde oryndaýǵa;

8) belgilengen normatıvterden asatyn zııandy zattardyń aǵyzylýyna jol bermeýge;

9) sý obektisin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen nysan boıynsha paıdalaný týraly anyq jáne tolyq aqparatty memlekettik organdarǵa ýaqtyly usynýǵa;

10) sý únemdeýshi tehnologııalardy, sýarýdyń ozyq tehnıkasyn, sýmen jabdyqtaýdyń aınalymdyq jáne qaıtalama júıelerin engizýge sharalar qoldanýǵa;

11) jer ústi jáne jer asty sýlarynan sý jınaý alańynyń lastanýyna jol bermeýge;

12) sý obektileriniń sý qorǵaý aımaqtarynyń aýmaǵynda sharýashylyq jáne ózge de qyzmettiń belgilengen rejıminiń saqtalýyn qamtamasyz etýge;

13) eger osy Kodekste ózgeshe kózdelmese, aýyzsý sapasyndaǵy jerasty sýlaryn aýyzsýmen jabdyqtaýǵa baılanysty emes maqsattar úshin paıdalanýǵa jol bermeýge;

14) sý obektilerinde jáne sý sharýashylyǵy qurylystarynda Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq qorǵaý týraly zańnamasynda belgilengen talaptardy saqtaýǵa;

15) sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystarynda jeke tulǵalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge;

16) barlyq avarııalyq jaǵdaılar men sý paıdalanýdyń tehnologııalyq rejıminiń buzylýy týraly azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organnyń aýmaqtyq bólimshelerine jáne oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdaryna dereý habarlaýǵa, sondaı-aq sý obektilerine zııan keltirilýin bolǵyzbaý jóninde sharalar qoldanýǵa;

17) sý paıdalanǵany úshin tólemderdiń ýaqtyly tólenýin júzege asyrýǵa;

17-1) Qazaqstan Respýblıkasynyń Ekologııalyq kodeksine sáıkes Qorshaǵan ortaǵa emıssııalardy júzege asyrý kezinde ekologııalyq puqsat alýǵa;

18) Qazaqstan Respýblıkasynyń sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy zańdarynda kózdelgen basqa da mindetterdi oryndaýǵa mindetti.

      Eskertý. 72-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2007.01.09 N 213 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2007.01.12 N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2008.05.26 N 34-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

73-bap. Sý paıdalanýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý

1. Sý paıdalaný quqyǵy zańmen qorǵalady. Osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa da zańdarynda atalǵan negizderden ózgeshe eshkimdi de sý paıdalaný quqyǵynan aıyrýǵa bolmaıdy.

2. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, sý paıdalanýshylardyń sý paıdalaný quqyǵyna qysym kórsetýmen baılanysty olardyń qyzmetine memlekettik organdardyń tarapynan aralasýǵa tyıym salynady.

74-bap. Sý paıdalaný quqyǵyn shekteý

1. Memleket qaýipsizdigi men qorǵanysyn, halyqtyń densaýlyǵyn saqtaýdy, qorshaǵan ortany, tarıhı-mádenı murany, basqa da tulǵalardyń quqyqtary men zańdy múddelerin qorǵaýdy qamtamasyz etý maqsatynda, sondaı-aq sý tapshylyǵy, tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılar kezinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen sý paıdalaný quqyǵy shektelýi múmkin.

2. Sý paıdalaný quqyǵyn shekteý halyqtyń aýyz sý jáne sharýashylyq muqtajdary úshin sý resýrstaryn paıdalaný jaǵdaıyn nasharlatpaýǵa tıis.

      Eskertý. 74-bapqa ózgeris engizildi - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

75-bap. Arnaıy cý paıdalaný quqyǵyn toqtatý

1. Arnaıy sý paıdalaný quqyǵy:

1) sý paıdalanýshy sý paıdalaný quqyǵynan bas tartqan;

2) sý paıdalaný merzimi ótip ketken;

3) sý paıdalanýshy jeke tulǵa qaıtys bolǵan;

4) sý paıdalanýshy zańdy tulǵa taratylǵan;

5) sý obektileri tabıǵı nemese jasandy túrde joıylyp ketken;

6) sý obektilerin paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen basqa jeke jáne zańdy tulǵalarǵa aýysqan jaǵdaılarda toqtatylýǵa jatady.

Osy tarmaqtyń birinshi bóliginiń 1), 2), 5) jáne 6) tarmaqshalarynda kózdelgen arnaıy sý paıdalaný quqyǵyn toqtatý negizderi týyndaǵan jaǵdaıda basseındik ınspekııa jeke nemese zańdy tulǵaǵa arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń qoldanysyn toqtatý týraly jazbasha habarlama jiberedi.

      2. Arnaıy sý paıdalaný quqyǵy:

      1) aýyz sýmen jabdyqtaýǵa arnalǵan sý resýrstary bir jyl boıy paıdalanylmaǵan;

2) sý resýrstary úsh jyl boıy paıdalanylmaǵan;

3) sý resýrstaryn memlekettik muqtajdyqtar úshin paıdalaný qajettiligi týyndaǵan;

4) arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattyń qoldanysyn toqtata turýǵa negiz bolǵan buzýshylyqtar joıylmaǵan jaǵdaılarda, arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattan aıyrý arqyly toqtatylýǵa jatady.

      3. Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattan aıyrý úshin osy baptyń 2-tarmaǵynyń 1) jáne 2) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaý barysynda anyqtalady.

      Arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsattan aıyrý Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksine sáıkes júzege asyrylady.

      4. Arnaıy sý paıdalaný quqyǵyn toqtatý týraly sheshim sý paıdalaný shartyn buzý úshin negiz bolyp tabylady.

      Eskertý. 75-bap jańa redakııada - QR 16.05.2014 № 203-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgerister engizildi - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

76-bap.

      Eskertý. 76-bap alyp tastaldy - QR 2007.01.12 N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

5-Bólim. Sý sharýashylyǵyn uıymdastyrý
14-taraý. Sý sharýashylyǵy uıymdary

77-bap. Memlekettik sý sharýashylyǵy uıymdary

Memlekettik sý sharýashylyǵy uıymdaryn Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti mynadaı jumystardy oryndaý maqsatynda qurady:

1) sý obektileriniń memlekettik monıtorıngin júrgizý;

2) memlekettik sý kadastryn jasaý;

3) sý obektileriniń jaı-kúıin baqylaý ádisnamasyn ázirleý men jetildirý;

4) sý paıdalaný tehnologııasyn ázirleý men jetildirý jáne ekonomıkanyń ártúrli salalarynda onyń tıimdiligin arttyrý;

5) sý sharýashylyǵy normatıvterin ázirleý;

6) respýblıkalyq menshiktegi sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystaryn kútip-ustaý, paıdalaný, sondaı-aq olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý;

7) respýblıkalyq menshiktegi transshekaralyq, memleketaralyq, oblysaralyq sý obektilerinen jáne sý sharýashylyǵy qurylystarynan sý paıdalanýshylarǵa sýdy ýaqtyly jáne úzdiksiz berý;

8) memleketaralyq sý obektilerin jóndeýge shektes memlekettermen úles qosyp qatysý.

      Eskertý. 77-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

78-bap. Kommýnaldyq sý sharýashylyǵy uıymdary

Kommýnaldyq sý sharýashylyǵy uıymdaryn oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary mynadaı jumystardy oryndaý maqsatymen qurady:

1) kommýnaldyq menshiktegi sý sharýashylyǵy qurylystaryn kútip-ustaý, paıdalaný, sondaı-aq olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý;

2) sý obektilerinen sý paıdalanýshylarǵa sýdy ýaqtyly jáne úzdiksiz berý;

3) paıdalanylǵan, aǵyndy jáne sorǵytý sýlaryn jınaý, tazartý jáne uıymdasyp aǵyzý.

      Eskertý. 78-bapqa ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańdarymen.

79-bap. Memlekettik emes sý sharýashylyǵy uıymdary

1. Memlekettik emes sý sharýashylyǵy uıymdaryn jeke jáne zańdy tulǵalar, sonyń ishinde sheteldik tulǵalar sý sharýashylyǵy qurylystaryna sý jetkizý, tehnıkalyq qyzmet kórsetý jáne sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy kásipkerlik qyzmetti qamtamasyz etý jóninde qyzmet kórsetý úshin qurady.

2. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy kásipkerlik qyzmet mynadaı baǵyttar boıynsha júzege asyrylady:

1) paıdalaný úshin sý resýrstaryn alyp qoıý;

2) sý resýrstaryn sý daıyndaý jáne (nemese) sý paıdalanýshylarǵa jáne (nemese) sý tutynýshylarǵa jetkizý úshin alyp qoıý;

3) paıdalanylǵan, aǵyndy jáne sorǵytý sýlaryn jınaý, tazartý jáne aǵyzý;

4) sý obektilerin olardan sý resýrstaryn almaı paıdalaný;

5) sýlardyń sapasyn jáne sý obektileriniń jaı-kúıin jaqsartý jónindegi qyzmet;

6) sý sharýashylyǵy-ekologııalyq marketıng salasynda qyzmetter kórsetý;

7) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes ózge de qyzmet túrleri.

3. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy kásipkerlik qyzmetti memlekettik qoldaý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 79-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

80-bap. Sý sharýashylyǵy uıymdarynyń qyzmetine qoıylatyn talaptar

1. Sý sharýashylyǵy uıymdary tabıǵı monopolııa sýbektileri bolyp tabylady jáne óz qyzmetin osy Kodekske, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna, uıymnyń jarǵysyna jáne taraptardyń sharttaryna sáıkes júzege asyrady.

2. Sý sharýashylyǵy uıymdary:

1) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń tıisti tehnıkalyq jaı-kúıin, sondaı-aq olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge;

2) shartqa sáıkes sý paıdalanýshylardy belgilengen merzimde sýmen qamtamasyz etýge;

3) sý paıdalanýshylarmen kelisim boıynsha sý bóletin oryndarda cý ólsheý aspaptaryn ornatýǵa;

4) sý obektileriniń lastanýyn, qoqystanýyn jáne sarqylýyn, sýdyń zııandy áserin bolǵyzbaıtyn sharalar qoldanýǵa;

5) gıdromelıoraııalyq júıeniń, sý sharýashylyǵy qurylysynyń pasportyna ıe bolýǵa mindetti.

      Eskertý. 80-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

15-taraý. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy memlekettik normalaý

      Eskertý. 15-taraýdyń jáne 81-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

81-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy normalaý

1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy normatıvtik-tehnıkalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne metrologııalyq qamtamasyz etýdiń biryńǵaı júıesi sýdyń sandyq jáne sapalyq kórsetkishterine, olardyń kórsetkishterin dál ólsheý normalaryna qoıylatyn talaptardy reglamentteý maqsatynda belgilenedi ári óndiristik jáne ózge qyzmettiń sý obektilerine yqpal etý shegin retteıdi.

2. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy normalaýdy ýákiletti organ jáne basqa da memlekettik organdar óz quzyreti sheginde júzege asyrady.

82-bap. Sý paıdalaný lımıtteri

1. Basseınder jáne oblystar, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar, astana bóliginde sý paıdalaný lımıtteri basseındik shemalarǵa sáıkes on jyldyq kezeńge belgilenedi jáne olardy ýákiletti organ bekitedi.

      2. Osy baptyń 1-tarmaǵyna sáıkes belgilenetin sý paıdalaný lımıtteri negizinde basseındik ınspekııalar oblystar, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar, astana, aýdandar jáne bastapqy sý paıdalanýshylar bóliginde aǵymdaǵy jyldyń sýlylyǵy boljamyn, sý obektileriniń ekologııalyq jáne sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq jaı-kúıin, sondaı-aq óńirlerdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damý deńgeıin eskere otyryp, sý paıdalaný lımıtterin belgileıdi.

      Sýǵa degen qajettilikterdi jyl saıyn qalyptastyrý qaıtalama sý paıdalanýshylardyń sý tutyný jáne sý burý kólemderiniń negizdemesi boıynsha esep-qısaptarǵa negizdelgen bastapqy sý paıdalanýshylardyń ótinimderi boıynsha júzege asyrylady. Qaıtalama sý paıdalanýshylar úshin sý berý kólemderi belgilengen sý paıdalaný lımıtteri eskerile otyryp, qaıtalama sý paıdalanýǵa arnalǵan sharttarda aıqyndalady.

      3. Sý az bolǵan jyldary sý paıdalanýdy jedel retteý maqsatynda basseındik ınspekııa bastapqy sý paıdalanýshylarǵa resmı habarlama jiberý arqyly sý obektisinen sý alýdy shekteý ne toqtata turý jónindegi sharalardy qabyldaıdy. Sý az bolǵan jyldary kepildikti qamtamasyz etýge eseptelgen ónerkásip kásiporyndary, sý ortasha az bolǵan jyldary kepildikti qamtamasyz etýge eseptelgen sýarmaly eginshilik jáne sýlylyǵy ortasha jyly kepildikti qamtamasyz etýge eseptelgen jaıylma sýarý aýyzsýmen jabdyqtaýdan jáne tabıǵatty qorǵaý maqsatynda sý jiberýlerden keıin basymdyqty bolyp tabylady.

      Jedel retteý sharalary qabyldanǵannan keıin sý paıdalaný lımıti túzetýge jatady.

      Eskertý. 82-bap jańa redakııada - QR 28.04.2016 № 506-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

83-bap. Sýdy baqylaý men esepke alýdy normatıvtik- tehnıkalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne metrologııalyq qamtamasyz etý

1. Sýdy baqylaý men esepke alýdy normatıvtik-tehnıkalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne metrologııalyq qamtamasyz etý júıesi ulttyq standarttardy, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq erejeler men normalardy, Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa da normatıvtik quqyqtyq aktilerin qamtıdy.

2. Sýdy baqylaý men esepke alýdy normatıvtik-tehnıkalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne metrologııalyq qamtamasyz etý talaptary Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarǵa sáıkes ázirlenedi.

3. Sýdy baqylaý men esepke alýdy normatıvtik-tehnıkalyq, sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq jáne metrologııalyq qamtamasyz etý talaptary ýákiletti organ belgilegen tártippen ázirlenedi, kelisiledi jáne bekitiledi.

      Eskertý. 83-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

84-bap. Sý obektilerine jol beriletin shekti zııandy áserler normatıvteri

1. Jer ústi jáne jer asty sýlaryn ekologııalyq jáne sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq talaptarǵa saı jaǵdaıda ustaý qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen jáne azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisý boıynsha ýákiletti organnyń vedomstvosy belgilegen sý obektilerine jol beriletin shekti zııandy áserler normatıvteriniń saqtalýymen qamtamasyz etiledi.

2. Sý obektilerine jol beriletin shekti zııandy áserlerdiń normatıvteri:

1) uzaq ýaqyt yqpal etýi sý obektisiniń ekologııalyq júıesiniń ózgerýine ákep soqtyrmaıtyn antropogendik júktemeniń jol beriletin shekti mólsherine;

2) sý obektisine jáne onyń sý jınaý alańyna túsýi múmkin zııandy zattardyń jol beriletin kólemi men shoǵyrlanýyna súıene otyryp belgilenedi.

3. Sý obektilerine jol beriletin shekti zııandy áserlerdiń normatıvterin ázirleý men bekitý tártibin ýákiletti organ belgileıdi.

      Eskertý. 84-bapqa ózgerister engizildi - QR 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

85-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy standarttaý men sertıfıkattaý

1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy ulttyq standarttar jáne tehnıkalyq talaptar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen ázirlenedi, bekitiledi jáne tirkeledi.

2. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy standarttar men tehnıkalyq talaptarǵa sáıkestikti aıqyndaý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen mindetti jáne erikti sertıfıkattaý júzege asyrylady.

3. Bólshektep quıylǵan túrde (bótelkelerde nemese basqa da ydystarda) sý tutynýshylarǵa satýǵa arnalǵan aýyz sýdy, sýdy tazartý men zararsyzdandyrýdyń jeke turmystyq jáne toptyq tehnıkalyq quraldary, sondaı-aq aýyz sýmen jabdyqtaý júıelerinde paıdalanylatyn materıaldar, reagentter, tehnologııalyq proester, jabdyqtar jáne ózge de quraldar tehnıkalyq retteý salasyndaǵy ýákiletti organ belgilegen tizbege sáıkes mindetti túrde sertıfıkattalýǵa tıis.

      Eskertý. 85-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

86-bap. Sý alý men paıdalaný kólemderin qysqartý jónindegi talaptar

1. Sý alý jáne paıdalaný kólemderin azaıtý jónindegi talaptarǵa ekonomıkanyń barlyq salalarynda ártúrli tehnologııalyq proesterge sý jumsaý normatıvterin jáne sý tutyný men sý burý normalaryn qaıta qaraý arqyly qol jetkiziledi.

2. Sý resýrstaryn alý jáne paıdalaný kólemderin qysqartý jónindegi talaptarǵa:

1) barlyq tasymaldaıtyn, bóletin jelilerdegi jáne sý tutynýdyń árbir núktesindegi shyǵyndar men ysyraptardy qysqartý;

2) sý paıdalanýdyń utymdy ádisteri men tehnologııalaryn engizý jáne sýdyń naqty paıdalanylýyn barlyq jerde birdeı esepke alýdy qamtamasyz etý negizinde sý únemdeý esebinen qol jetkiziledi.

3. Memlekettik organdar, oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary jáne sý paıdalanýshylar cýdyń jumsalýyn, tasymaldaıtyn jelilerdegi, sý tutyný núktelerindegi sýdyń ysyrabyn esepke alýdy uıymdastyrýdy jáne sý obektilerinen sý alý kólemderin qysqartý múmkindigin jyl saıyn taldap otyrýǵa mindetti.

Ýákiletti organ ekonomıkanyń jekelegen salalary úshin sý tutynýdyń jáne sý burýdyń irilendirilgen normalaryn bes jylda bir retten sıretpeı ázirleıdi jáne bekitedi. Sý tutynýdyń jáne sý burýdyń irilendirilgen normalary sý resýrstaryn keshendi paıdalaný jáne qorǵaý shemalaryn jáne Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattaryn ázirleý kezinde eskeriledi.

Sý paıdalanýshylar sý tutynýdyń jáne sý burýdyń irilendirilgen normalary negizinde ýákiletti organ bekitken ádistemege sáıkes sý tutynýdyń jáne sý burýdyń úlestik normalaryn bes jylda bir retten sıretpeı ázirleıdi.

Sý tutynýdyń jáne sý burýdyń úlestik normalary sý tutyný men sý burý kólemderiniń negizdemesi boıynsha esep-qısaptar kezinde eskeriledi.

      Eskertý. 86-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

87-bap. Aýyz sýdyń sapasyn jaqsartý jónindegi talaptar

Ýákiletti organnyń vedomstvosy basqa múddeli memlekettik organdarmen birlesip aýyz sýdyń sapasyn jaqsartý jónindegi talaptardy ázirleıdi, olar:

1) sý obektisiniń belgili bir sapasyna saı keletin qurylystardyń tehnologııasy men qýatyn jumysqa qabiletti kúıinde ustaýdy;

2) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń aqaýlaryn qalpyna keltirýdi;

3) qurylys jumystarynyń joǵary sapasyn qamtamasyz ete otyryp, senimdi jabdyqtar men materıaldardy paıdalanýdy;

4) tutynylatyn sýdyń normatıvteri men ulttyq standarttaryn mezgil-mezgil jetildirip otyrýdy qamtıdy.

      Eskertý. 87-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

88-bap. Sý obektileriniń jaı-kúıine teris áser etetin qurylystardy paıdalanýǵa berýge tyıym salý

1. Mynalardy:

1) sýdyń zııandy áserin, lastanýyn jáne qoqystanýyn bolǵyzbaıtyn qurylystarmen jáne qurylǵylarmen qamtamasyz etilmegen, sondaı-aq sý tutynýdy jáne aǵyndy sý aǵyzýdy esepke alý quraldarymen jabdyqtalmaǵan jańa jáne qaıta jańǵyrtylyp jatqan obektilerdi;

2) balyq qorǵaý qurylǵylarynsyz cý tartý jáne aǵyzý qurylystaryn;

3) tazartý qurylystary men sanıtarlyq-qorǵaý aımaqtary joq mal sharýashylyǵy fermalaryn jáne basqa da óndiristik keshenderdi;

4) jerdi sý basýdy, topan sý basýdy, olardyń batpaqtanýy men sortańdanýyn jáne topyraq erozııasyn bolǵyzbaıtyn, jobalarda kózdelgen is-sharalardy júrgizýge deıin sýarý, sýlandyrý jáne qurǵatý júıelerin, sý qoımalaryn, bógetterdi, kanaldardy jáne basqa da gıdrotehnıkalyq qurylystardy;

5) jer asty sýlaryn olardy sý retteý qurylǵylarymen, ólsheý quraldarymen jabdyqtamaı paıdalanýǵa baılanysty sý tartý qurylystaryn;

6) sanıtarlyq qorǵaý aımaqtaryn jáne sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystary jaı-kúıiniń kórsetkishterin qadaǵalaý pýnktterin belgilemeı sý tartý jáne ózge de gıdrotehnıkalyq qurylystardy;

7) munaı, hımııalyq jáne basqa da ónimderdi olardy sýdyń lastanýyn bolǵyzbaıtyn quraldarmen jabdyqtamaı tasymaldaıtyn jáne saqtaıtyn qurylystar men qurylǵylardy paıdalanýǵa berýge tyıym salynady.

2. Sý obektileri jaı-kúıiniń kórsetkishterin baıqaý pýnktterin qurmaı aǵyndy sýlarmen sýarý obektilerin paıdalanýǵa berýge ruqsat etilmeıdi.

3. Sý sharýashylyǵy obektilerin - jerdi qaıta óńdeý jónindegi jumystardy aıaqtamaı, al sý qoımalarynda - olardyń tabanyn sý basýǵa ázirleý jónindegi is-sharalardy júzege asyrmaı paıdalanýǵa berýge ruqsat etilmeıdi.

4. Sý obektileriniń jaı-kúıine áser etetin kásiporyndardy jáne basqa da qurylystardy paıdalanýǵa berýge tyıym salý týraly sheshimder Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen qabyldanady.

89-bap. Jer ústi sý obektilerin aǵyndy sýdy aǵyzý úshin paıdalaný

1. Osy baptyń 2-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ústi sý obektilerin aǵyndy sýdy aǵyzý úshin paıdalanýǵa tyıym salynady.

2. Sarqyndy sýlardy jerústi sý obektilerine aǵyzýǵa qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ jáne halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ belgilegen shekterge deıin tazartý shartymen arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsaty bolǵan kezde jol beriledi.

3. Ónerkásiptik lastanǵan aǵyndy nemese shahtalyq, karerlik kenish sýlaryn jınaǵyshtary bar uıymdar olardy tazartý, zararsyzdandyrý jáne kádege jaratý úshin qajetti sharalar qoldanýǵa, sondaı-aq osy jınaǵyshtar ornalasqan jerlerdi qaıta óńdeýdi júzege asyrýǵa mindetti.

      Eskertý. 89-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

Erekshe bólik

6-Bólim. Sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalaný 16-taraý. Eldi mekenderdi aýyzsýmen, tehnıkalyq sýmen jabdyqtaý
jáne sý burý

      Eskertý. 16-taraýdyń taqyryby jańa redakııada - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

90-bap. Sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn aýyzsýmen jabdyqtaý úshin paıdalaný

      Eskertý. 90-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Aýyzsýmen jabdyqtaý úshin olardaǵy sýdyń sapasy belgilengen ulttyq standarttarǵa jáne gıgıenalyq normatıvterge sáıkes keletin, lastaný men qoqystanýdan qorǵalǵan jer ústi jáne jer asty sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystary beriledi.

2. Tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardyń týyndaý jaǵdaıyna arnap halyqty aýyz sýmen jabdyqtaýǵa jaramdy sýmen qamtamasyz etý úshin lastaný men qoqystanýdan qorǵalǵan jer asty sý obektileriniń negizinde aýyz sýmen jabdyqtaý kózderin rezervteý júzege asyrylady. Rezervtelgen sýmen jabdyqtaý kózderinde Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdary men ózge de zańdaryna sáıkes olardy qorǵaýdyń jáne jaı-kúıin baqylaýdyń arnaıy rejımi belgilenedi.

3. Aýyzsýmen jabdyqtaýǵa arnalǵan jer ústi jáne jer asty sýlarynyń qaýipsizdigin halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ aıqyndaıdy.

4. Sý obektisin aýyz sýmen jabdyqtaý kózderine jatqyzý halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ belgilegen tártippen onyń senimdiligi jáne sanıtarııalyq qorǵaý aımaqtaryn uıymdastyrý múmkindigi eskerile otyryp júzege asyrylady.

5. Aýyzsýmen jabdyqtaý úshin jaramdy jerasty sýlaryn, sýmen jabdyqtaýdyń ózge kózderi bolmaǵan jáne osy jerasty sýlary aýyzsýmen jabdyqtaýdyń balamasyz kózi bolyp tabylmaıtyn jaǵdaılardy qospaǵanda, ózge maqsattar úshin paıdalanýǵa jol berilmeıdi.

      6. Alyp tastaldy - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

7. Qaladaǵy aýdandarda, aýdandyq mańyzy bar qalalarda, kentterde, aýyldarda, aýyldyq okrýgterde sýmen jabdyqtaýdy osy aýmaqtardyń ákimderi uıymdastyrady.

Qalalyq jáne aýyldyq eldi mekenderdegi aýyzsýdyń sapasyna memlekettik baqylaýdy halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń aýmaqtyq bólimshesi júzege asyrady.

      Eskertý. 90-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen; 03.07.2013 № 121-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Konstıtýııalyq zańymen; 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

91-bap. Halyqty ortalyqtandyrylǵan aýyzsýmen jabdyqtaý

      Eskertý. 91-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Halyqty ortalyqtandyrylǵan aýyzsýmen jabdyqtaýdy tıisti sý qubyrlary jelisi bar zańdy tulǵalar júzege asyrady.

2. Ortalyqtandyrylǵan aýyzsýmen jabdyqtaýdy júzege asyratyn zańdy tulǵalar alynatyn sýdy esepke alýdy uıymdastyrýǵa, sýmen jabdyqtaý kózderi men júıelerindegi sýdyń jaı-kúıin únemi qadaǵalap otyrýǵa, sýmen jabdyqtaý kózderi men júıelerindegi sý sapasynyń belgilengen ulttyq standarttar men gıgıenalyq normatıvterden aýytqýy týraly oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdaryna, ýákiletti organnyń vedomstvosyna, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organǵa, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organǵa, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organǵa dereý habarlaýǵa mindetti.

      Eskertý. 91-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

92-bap. Halyqty ortalyqtandyrylmaǵan aýyzsýmen jabdyqtaý

      Eskertý. 92-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Halyqty ortalyqtandyrylmaǵan aýyzsýmen jabdyqtaý kezinde jeke jáne zańdy tulǵalar ýákiletti organ belgilegen tártippen oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary sý paıdalanýdy mindetti túrde tirkep, tutastaı alǵanda osy sý obektilerine halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń oń qorytyndysy bolǵanda tikeleı jerústi jáne jerasty sý obektilerinen sý alýǵa quqyly.

Óz muqtajdyqtary úshin ortalyqtandyrylmaǵan aýyzsýmen jabdyqtaýdy júzege asyratyn jeke tulǵalar tirkeýdi erikti negizde júzege asyrady.

Sý obektilerinen táýligine elý tekshe metrge deıingi kólemde sý alý kezinde halyqty ortalyqtandyrylmaǵan aýyzsýmen jabdyqtaý arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat alýdy talap etpeıdi.

2. Halyqty ortalyqtandyrylmaǵan aýyzsýmen jabdyqtaý kezinde jer ústi jáne jer asty sý obektilerinen sý alý basseındik ınspekııalarmen jáne halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen kelisý boıynsha oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarynyń usynýymen oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti ókildi organdary bekitken erejelerge sáıkes júrgiziledi.

      Eskertý. 92-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2007.01.12. N 222 (jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

92-1-bap. Eldi mekenderdiń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń quramy

      1. Eldi mekenderdiń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleri eldi mekenderdiń tirshiligin qamtamasyz etý obektilerine jatady.

      2. Mynalar eldi mekenniń sýmen jabdyqtaý júıesiniń quramdas elementteri bolyp tabylady:

      1) sý tartý qurylystary;

2) sý qubyryn tazartqysh qurylystar;

3) rettegish ydystar;

4) sorǵy stanııalary;

5) oqshaý sýtartqyshtar;

6) taratý jelileri;

7) ǵımarattarǵa engizý oryndary;

8) ishki sýmen jabdyqtaý júıeleri;

9) sýdy esepke alý toraptary.

      3. Mynalar eldi mekenniń sý burý júıesiniń quramdas elementteri bolyp tabylady:

      1) ǵımarattardyń ishki sý burý júıeleri;

2) ǵımarattardan shyǵarý oryndary;

3) oramishilik jáne kóshelik jeliler;

4) kollektorlar;

5) sorǵy stanııalary;

6) sarqyndy sýlardy tazartqysh qurylystar keshenderi;

7) sý obektilerine tazartylǵan sarqyndy sýlardy aǵyzýǵa arnalǵan qurylystar (sýjibergishter).

      Eskertý. 16-taraý 92-1-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-2-bap. Eldi mekenderdiń aýyzsýmen jabdyqtaý júıeleri

      1. Eldi mekenderdiń aýyzsýmen jabdyqtaý júıeleri sýmen jabdyqtaý kóziniń tıpi men júıelerge kiretin elementterdiń quramy boıynsha erekshelenetin ortalyqtandyrylǵan, ortalyqtandyrylmaǵan bolyp bólinedi.

      2. Aýyzsýdy alýǵa, daıyndaýǵa, saqtaýǵa, tasymaldaýǵa jáne sý tutynýshylarǵa berýge arnalǵan ınjenerlik jeliler men qurylystar kesheni ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaý júıesi bolyp tabylady.

      3. Aýyzsýdy qubyrjoldar arqyly tasymaldamaı, ony alýǵa jáne daıyndaýǵa arnalǵan sý tartý qurylystary men sý tazartqysh qurylystar ortalyqtandyrylmaǵan sýmen jabdyqtaý júıesi bolyp tabylady.

      Eskertý. 16-taraý 92-2-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-3-bap. Tehnıkalyq sýmen jabdyqtaý júıeleri

      1. Tehnıkalyq sýmen jabdyqtaý júıeleri tehnologııalyq proestiń belgilengen normalary boıynsha dara kásipkerler men zańdy tulǵalardyń óndiristik muqtajdaryn sýmen qamtamasyz etý úshin qurylady.

      2. Tehnıkalyq sýmen jabdyqtaý shemasyn tańdaý kezinde, sýdy qaıtalap paıdalaný, aınalymdyq sýmen jabdyqtaý kózdeledi.

      Eskertý. 16-taraý 92-3-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-4-bap. Eldi mekenderdiń sý burý júıeleri

      1. Eldi mekenderdiń sý burý júıeleri sarqyndy sýlardy birlesip jáne (nemese) bólek irkilissiz burý úshin qyzmet etedi.

      2. Eldi mekenderdiń sý burý júıelerine sarqyndy sýlardy qabyldaý sharttary men tártibi eldi mekenderdiń sý burý júıelerine sarqyndy sýlardy qabyldaý qaǵıdalaryna sáıkes aıqyndalady.

      3. Eldi mekenniń sý burý júıesine qosylmaǵan turǵyn úılerden (turǵyn ǵımarattardan) shyqqan suıyq turmystyq qaldyqtar sý ótkizbeıtin naýa-ydystarǵa quıylyp, keıinnen arnaıy avtokólikpen shyǵarylyp jáne olardy ornalastyrý oryndaryn halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń aýmaqtyq bólimsheleri, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń aýmaqtyq organy jáne sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıym aıqyndaıtyn tógý stanııalarynda tógilýge tıis.

      4. Dara kásipkerler men zańdy tulǵalardyń sarqyndy sýlaryn eldi mekenderdiń sý burý júıelerine qabyldaý:

      1) eldi mekenderdiń sý burý júıelerine sarqyndy sýlardy qabyldaý qaǵıdalaryna sáıkes sarqyndy sýlar olardaǵy zııandy zattardyń jol beriletin shoǵyrlanýynyń quramy boıynsha talaptarǵa sáıkes kelgen kezde jol beriledi. Sarqyndy sýlar sáıkes kelmegen jaǵdaıda dara kásipkerler men zańdy tulǵalar olardy tazartýdy óziniń sý burýdyń oqshaý tazartqysh qurylystarynda júzege asyrýǵa mindetti;

2) sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymnyń tehnıkalyq sharttarynyń talaptaryn oryndaǵan kezde jol beriledi.

      Eskertý. 16-taraý 92-4-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-5-bap. Halyqty aýyzsýmen jáne sharýashylyq-turmystyq sarqyndy sýlardy burýdy qamtamasyz etý kepildikteri

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda jeke tulǵalar sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń qosylǵan jelileri bolǵan kezde sý tutynýdyń jáne sharýashylyq-turmystyq sarqyndy sýlardy burýdyń belgilengen normalaryna sáıkes aýyzsýmen qamtamasyz etiledi.

      2. Eldi mekenderdiń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń menshik ıesi halyqty aýyzsýmen jáne sharýashylyq-turmystyq sarqyndy sýlardy burýdy qamtamasyz etýdiń kepili bolyp tabylady.

      Eskertý. 16-taraý 92-5-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-6-bap. Aýyzsýdyń sapasyn qamtamasyz etý

Aýyzsýdyń sapasy:

1) aýyzsýmen jabdyqtaý kózin tańdaý;

2) aýyzsýdy daıyndaý úshin tıisti tehnologııany, olardy paıdalaný qaýipsizdigin jáne sanıtarııalyq qaǵıdalardyń, gıgıenalyq normatıvter men tehnıkalyq reglamentterdiń belgilengen talaptaryna sáıkestigin rastaıtyn qujattary bar jabdyqty, materıaldardy, reagentterdi paıdalaný;

3) aýyzsýmen jabdyqtaý kózderin qalpyna keltirý jónindegi is-sharalardy iske asyrý;

4) eldi mekenderdiń sýmen jabdyqtaý júıelerin bilikti tehnıkalyq paıdalaný;

5) aýyzsýmen jabdyqtaý kózderindegi jáne júıelerindegi sý sapasynyń sanıtarııalyq qaǵıdalar men gıgıenalyq normatıvterge sáıkestigine baqylaý júrgizý arqyly qamtamasyz etilýge tıis.

      Eskertý. 16-taraý 92-6-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-7-bap. Eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy sýdy esepke alýdyń jalpy erejeleri

      1. Sýmen jabdyqtaý júıelerinde kózderden alynatyn, taratý jelisine jáne sý tutynýshylarǵa berilgen sý kólemderin tolyq esepke alý uıymdastyrylady.

      2. Sýdy:

      1) birinshi, ekinshi, úshinshi jáne keıingi kóterilimderdiń sorǵy stansalarynda;

2) sý tutynýshynyń sýmen jabdyqtaý júıelerimen balanstyq tıesilikti nemese paıdalaný jaýapkershiligin bólý shekaralarynda;

3) sýdy esepke alýdyń úıge ortaq aspaby arqyly kóppáterli turǵyn úılerde (turǵyn ǵımarattarda) esepke alý mindetti bolyp tabylady.

      3. Sýdy esepke alý aspaptaryna qoıylatyn talaptar osy Kodekste, tehnıkalyq reglamentterde, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerindegi sýdy esepke alý aspaptaryn tańdaý, montajdaý jáne paıdalaný qaǵıdalarynda belgilenedi.

      4. Berilgen sý úshin sý tutynýshylarmen esep aıyrysýlar sý tutynýshyda ornatylǵan jáne kommerııalyq retinde paıdalanýǵa jol berilgen, sýdy esepke alý aspaptarynyń kórsetilimderi eskerile otyryp, sharttar negizinde júzege asyrylady.

      5. Sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetilgen qyzmetteriniń kólemi kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organ bekitken, eldi mekenderdegi sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetilgen qyzmetteriniń kólemderin esepteý ádistemesine sáıkes aıqyndalady.

      6. Sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymdar sýdy esepke alý jónindegi derekterdiń negizinde jyl saıyn taratý jelilerindegi jáne sý tutynýshydaǵy sý ysyrabyna taldaý júrgizedi.

      Eskertý. 16-taraý 92-7-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-8-bap. Sýdy kommerııalyq esepke alýdy uıymdastyrý

      1. Kóppáterli turǵyn úılerdi (turǵyn ǵımarattardy) salý, rekonstrýkııalaý, tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrý, jańǵyrtý, kúrdeli jóndeý jobalarynda sýdy kommerııalyq esepke alýdy uıymdastyrý úshin sýdy esepke alýdyń úıge ortaq jáne jeke (páter boıynsha) aspaptaryn mindetti túrde ornatý kózdeledi.

      2. Paıdalanýǵa jańadan beriletin obektilerde derekterdi qashyqtyqtan beretin, sezimtaldyq shegi tómen, joǵary metrologııalyq synypty sýdy esepke alý aspaptaryn ornatý kózdeledi. Bul talap jumys istemeıtin nemese belgilengen paıdalaný merzimi ótken, sýdy esepke alýdyń úıge ortaq aspaptary aýystyrylǵan jaǵdaıda da qoldanylady.

      3. Jumys istemeıtin nemese belgilengen paıdalaný merzimi ótken, sýdy esepke alýdyń jeke (páter boıynsha) aspaptary aýystyrylǵan kezde, sezimtaldyq shegi tómen, joǵary metrologııalyq synypty, keıinnen derekterdi qashyqtyqtan berýge múmkindik bolatyn qurylǵylarmen jaraqtandyrylǵan sýdy esepke alý aspaptaryn ornatý kózdeledi.

      4. Eldi mekenniń sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jelilerine qosylǵan obektini sýdy esepke alý aspaptarynsyz paıdalanýǵa qabyldaýǵa jol berilmeıdi.

      Eskertý. 16-taraý 92-8-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-9-bap. Sý tutynýshylardyń quqyqtary men mindetteri

      1. Eldi mekenderdegi sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetiletin qyzmetterin paıdalanatyn sý tutynýshylardyń:

      1) jasasylǵan shartqa sáıkes aýyzsýdy tutyný úshin sanıtarııalyq qaǵıdalarǵa saı aýyzsýmen jabdyqtaý júıelerinen sýmen irkilissiz qamtamasyz etilýge;

2) sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetilgen qyzmetteri úshin aqy tóleýge arnalǵan tólem qujatyn alýǵa;

3) aýyzsý sapasy jáne ony berýdegi yqtımal irkilister týraly aqparat alýǵa;

4) sotqa talap qoıýǵa;

5) sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetiletin qyzmetterine arnalǵan tarıfter jobasyn talqylaý boıynsha ótkiziletin jarııa tyńdaýlarǵa qatysýǵa;

6) bir aıdan keshiktirmeı sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymdy bul jóninde jazbasha habardar etken kezde shartty birjaqty tártippen buzýǵa;

7) eger obektileri turǵyn úı qoryna jatqyzylsa, densaýlyq saqtaý sýbektileri paıdalansa, sondaı-aq tamaq ónimin óndirý úshin paıdalanylsa, aýyzsýmen jabdyqtaý júıelerinen birinshi kezektegi tártippen aýyzsýmen qamtamasyz etilýge;

8) kórsetilgen qyzmetke tólemdi túzetý úshin sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymǵa ótinish jasaýǵa quqyǵy bar;

9) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen ózge de quqyqtary bar.

      2. Eldi mekenderdegi sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetiletin qyzmetterin paıdalanatyn sý tutynýshylar:

      1) sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymmen sýmen jabdyqtaýǵa jáne (nemese) sý burýǵa arnalǵan shart jasasýǵa;

2) menshigindegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń, olardaǵy basqarý toraptarynyń, sýdy esepke alý aspaptarynyń belgilengen talaptarǵa sáıkes saqtalýyn jáne tıisinshe sanıtarııalyq jáne tehnıkalyq jaı-kúıin ustap-turýǵa;

3) jasasylǵan shartqa jáne belgilengen tarıfterge sáıkes sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetilgen qyzmetteri úshin ýaqtyly ári tolyq kólemde aqy tóleýge;

4) kóppáterli turǵyn úılerde (turǵyn ǵımarattarda) turatyn sý tutynýshylardy qospaǵanda, jeke salynǵan úılerde turatyn sý tutynýshylardy qosa alǵanda, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerine qosylýǵa tehnıkalyq jaǵdaılarynyń, menshigindegi sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jelileriniń atqarýshylyq túsiriliminiń bolýy;

5) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin paıdalaný qaǵıdalaryn, sanıtarııalyq qaǵıdalardy saqtaýǵa, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańnamasynda belgilengen talaptardy oryndaýǵa;

6) zııandy zattardyń jol beriletin shoǵyrlanýynan asyp túsetin lastaýyshtarmen sarqyndy sýlardy aǵyzýǵa jol bermeýge;

7) sharýashylyq-turmystyq sarqyndy sýlardyń sý burý júıesine jaýyn-shashyn jáne sorǵytý sýlaryn aǵyzýǵa jol bermeýge;

8) sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymnyń ruqsatynsyz menshigindegi sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jelilerine ózge sý tutynýshylardy qospaýǵa;

9) sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymnyń tehnıkalyq talaptaryn oryndaýǵa;

10) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen ózge de talaptardy oryndaýǵa mindetti.

      3. Sý tutynýshy zańdy tulǵalar, osy baptyń 2-tarmaǵynda kózdelgen mindetterden basqa, mynalardy:

      1) sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıym ókilderiniń kórsetilimderdi alý jáne jumys qabilettiligin tekserý úshin sýdy esepke alý aspaptaryna, aýmaǵynda ornalasqan nemese sharýashylyq júrgizýindegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń barlyq elementteriniń tehnıkalyq jaı-kúıi men qaýipsizdigin baqylaý úshin, sarqyndy sýlardyń synamalaryn alý úshin, sondaı-aq bereshegi bolǵan kezde sý tutynýshynyń jelilerin ajyratý úshin kedergisiz qol jetkizýin qamtamasyz etýge;

2) sý tutyný jáne (nemese) sý burý kólemderi shartta belgilengennen asqan kezde, sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymnyń tehnıkalyq sharttaryn nemese tehnıkalyq talaptaryn suratýǵa mindetti.

      Eskertý. 16-taraý 92-9-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-10-bap. Sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymnyń quqyqtary men mindetteri

      1. Sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıym:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetilgen qyzmetteri úshin aqy alýǵa;

2) sýdy esepke alý aspaptaryn tekserýdi júrgizýge;

3) sotqa talap qoıýǵa;

4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen ózge de quqyqtarǵa ıe bolýǵa quqyly.

      2. Sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıym:

      1) gıgıenalyq normatıvterge sáıkes aýyzsýdy jáne ony sý tutynýshylarǵa berýdi daıyndaýdy qamtamasyz etýge;

2) eldi mekenderdegi sýmen jabdyqtaýdyń jáne (nemese) sý burýdyń kórsetiletin qyzmetterin irkilissiz usynýdy qamtamasyz etýge;

3) sýdy kózderden alýdy, ony jelige jáne sý tutynýshylarǵa berýdi esepke alýdy qamtamasyz etýge;

4) kózderdi sanıtarııalyq qorǵaý aımaqtary, sýmen jabdyqtaý júıeleriniń qubyrjoldaryn sanıtarııalyq qorǵaý beldeýleri jáne sý burý júıeleri elementteriniń sanıtarııalyq-qorǵaý aımaqtary úshin belgilengen, sharýashylyq jáne ózge de qyzmet rejımin saqtaýǵa;

5) eldi mekenderdiń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń tıisinshe paıdalanylýyn qamtamasyz etýge;

6) sý tutynýshynyń jelileri men qurylystary jaramdy bolǵan jáne (nemese) sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymnyń tehnıkalyq sharttary oryndalǵan kezde sý tutynýshynyń obektilerin sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerine qosýǵa ruqsat berýge;

7) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen ózge de talaptardy oryndaýǵa mindetti.

      Eskertý. 16-taraý 92-10-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-11-bap. Turǵyn úı kondomınıýmdarynyń quramyna kiretin sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleri

      1. Turǵyn úı kondomınıýmdarynyń quramyna:

      1) sýmen jabdyqtaý boıynsha – turǵyn úılerdiń (turǵyn ǵımarattardyń) syrtqy qabyrǵalarynyń shekarasy shegindegi ishki sýmen jabdyqtaý júıeleri, onyń ishinde aýyzsýdy qosymsha tazartý boıynsha toptyq qondyrǵylar, sý tartatyn sorǵy qondyrǵylary;

2) sý burý boıynsha – eldi mekenniń sý burý jelisine qosylatyn jerdegi birinshi qudyqqa deıingi shyǵarý oryndaryn qosa alǵanda, úı ishindegi júıeler kiredi.

      2. Turǵyn úılerdiń (turǵyn ǵımarattardyń) ishki sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin paıdalanýdy páterler men úı-jaılardyń menshik ıeleri, kondomınıým obektisin basqarý organy júrgizedi, sondaı-aq bul shart negizinde júrgiziledi.

      Eskertý. 16-taraý 92-11-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-12-bap. Sý tutynýshynyń menshigindegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleri

      1. Sý tutynýshynyń balanstyq tıesilikti bólý shekarasynan sý bólý jáne sanıtarııalyq-tehnıkalyq aspaptardan sý burý júıesine sarqyndy sýlardy shyǵarý núktelerine deıingi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń elementteri sý tutynýshynyń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerine jatady jáne olarǵa óz kúshimen, sondaı-aq shart negizinde qyzmet kórsetiledi.

      2. Sý tutynýshynyń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń qondyrǵysy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen talaptarǵa sáıkes kelýge tıis.

      Eskertý. 16-taraý 92-12-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

92-13-bap. Eldi mekenniń sýmen jabdyqtaýdyń jáne sý burýdyń ıesiz qalǵan júıesi jáne (nemese) onyń quramdas elementteri

      1. Eldi mekenniń menshik ıesi joq nemese menshik ıesi belgisiz ne ózine berilgen menshik quqyǵynan menshik ıesi bas tartqan sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıesi jáne (nemese) onyń quramdas elementteri ıesiz bolyp tabylady.

      2. Respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy eldi mekenniń sýmen jabdyqtaýdyń jáne sý burýdyń ıesiz qalǵan júıesin jáne (nemese) onyń quramdas elementterin anyqtaǵan jaǵdaıda Qazaqstan Respýblıkasy Azamattyq kodeksiniń 242-babyna sáıkes olardy ıesiz jyljymaıtyn zattar retinde esepke qoıý jónindegi rásimderdi júrgizedi.

      3. Eldi mekenniń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıesi jáne (nemese) onyń quramdas elementteri ıesiz jyljymaıtyn zattar retinde esepte bolǵan ýaqytta sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi kommýnaldyq uıymǵa paıdalanýǵa beriledi.

      4. Sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi kommýnaldyq uıym ózine paıdalanýǵa berilgen sýmen jabdyqtaýdyń ıesiz qalǵan júıesi jáne (nemese) onyń quramdas elementteri arqyly sý tutynýshyǵa beriletin aýyzsýdyń sapasyn qamtamasyz etedi.

      Eskertý. 16-taraý 92-13-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

17-taraý. Sý obektilerin saýyqtyrý jáne
rekreaııalyq maqsattar úshin paıdalaný

93-bap. Saýyqtyrý maqsatyndaǵy sý obektilerin paıdalaný

1. Resýrstarynyń tabıǵı emdik qasıeti bar, sondaı-aq emdeý-profılaktıkalyq maqsattar úshin qolaıly sý obektileri saýyqtyrý obektileri sanatyna jatady jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes saýyqtyrý maqsattary úshin paıdalanylady.

2. Densaýlyq saqtaý, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organdardyń usynýy boıynsha:

      1) respýblıkalyq mańyzy bar saýyqtyrý maqsatyndaǵy sý obektileriniń tizbesin – ýákiletti organ;

      2) jergilikti mańyzy bar saýyqtyrý maqsatyndaǵy sý obektileriniń tizbesin – oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary bekitedi.

      3. Saýyqtyrý maqsatyndaǵy sý obektilerin paıdalanýǵa berý osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 93-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

94-bap. Sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn rekreaııalyq maqsattar úshin paıdalaný

1. Yqtımal sel qaýpi bar sý obektilerin qospaǵanda, sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn rekreaııalyq maqsattar úshin paıdalanýǵa oǵan arnaýly ruqsatsyz jol beriledi.

2. Sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryndaǵy kópshiliktiń demalýyna, týrızm men sportqa arnalǵan jerlerdi ekologııalyq talaptar men adam ómiriniń qaýipsizdigin saqtaı otyryp, basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen kelisim boıynsha oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary belgileıdi.

      3. Alyp tastaldy - QR 15.06.2017 № 73-VI Zańymen (01.01.2018 bastap qoldanysta engiziledi).
      Eskertý. 94-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.10. N 180-IV; 15.06.2017 № 73-VI ((01.01.2018 bastap qoldanysta engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

18-taraý. Sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn
aýyl sharýashylyǵynyń muqtajdary úshin paıdalaný

95-bap. Sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn aýyl sharýashylyǵynyń muqtajdary úshin paıdalaný

1. Sý obektilerin aýyl sharýashylyǵynyń muqtajdary úshin paıdalaný ortaq jáne arnaıy sý paıdalaný tártibimen júzege asyrylady.

2. Bastapqy sý paıdalanýshylar qaıtalama sý paıdalanýshylardyń sý paıdalaný josparlarynyń negizinde sý kólemderin alýǵa jyl saıynǵy ótinimderin jasaıdy. Basseındik ınspekııa jyldyń josparlanǵan sýlylyǵyn eskere otyryp jáne bastapqy sý paıdalanýshylardyń ótinimderi negizinde olar úshin sý paıdalaný lımıtterin belgileıdi. Qaıtalama sý paıdalanýshylar úshin sý jetkizý kólemderi belgilengen lımıtter eskerile otyryp, bastapqy jáne qaıtalama sý paıdalanýshylardyń arasynda jasalǵan sharttarmen aıqyndalady.

3. Aýyl sharýashylyǵy muqtajdary úshin paıdalaný maqsatynda erigen, jaýyn jáne tasqyn sýlardy jınaýǵa arnalǵan sý sharýashylyǵy qurylystary bar jeke jáne zańdy tulǵalardyń arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsatynyń bolýy mindetti.

4. Jer ústi jáne jer asty sý obektilerin jaıylymdardy sýlandyrý úshin paıdalaný arnaıy sý paıdalaný tártibimen júzege asyrylady.

5. Sý obektilerin mal sýarý úshin paıdalanýǵa sanıtarlyq qorǵaý aımaqtarynan tys jerde jáne sýat alańdary men sý obektileriniń lastanýy men qoqystanýyn bolǵyzbaıtyn basqa da qurylǵylar bolǵan jaǵdaıda ortaq sý paıdalaný tártibimen jol beriledi.

6. Jeke qosalqy sharýashylyq júrgizetin, baǵbandyqpen jáne baqsha ósirýmen aınalysatyn jeke tulǵalarǵa sýarý úshin sý belgilengen lımıtterge sáıkes arnaıy sý paıdalaný tártibimen bólinedi. Jetkilikti sý resýrstary bolmaǵan jaǵdaıda sýarý úshin sý basqa sý paıdalanýshylardyń lımıtterin qaıta bólý esebinen bólinýi múmkin.

7. Sýarý, qurǵatý, sortańdanǵan topyraqty shaıý jáne basqa da melıoraııalyq jumystar sý obektilerin jáne olardyń sý jınaý alańdaryn qorǵaýdy qamtamasyz etetin tabıǵat qorǵaý is-sharalarymen bir keshende júzege asyrylýǵa tıis. Sýarmaly jerlerdiń melıoraııalyq jaı-kúıiniń monıtorıngin jáne ony baǵalaýdy bıýdjet qarajaty esebinen mamandandyrylǵan memlekettik mekemeler júrgizedi.

8. Aǵyndy sýdy sýarý úshin paıdalaný belgilengen ekologııalyq jáne sanıtarlyq-epıdemıologııalyq talaptarǵa sáıkes júrgiziledi.

9. Sýarmaly aımaqta sý paıdalanýshylar qaıtalama sýlardyń kólemi men sapasyna boljam jasaıdy, sý obektilerine aǵyzý kólemderin, jınaqtaǵysh sý qoımalaryn jasaýdy nemese olardy jasalǵan jerinde paıdalanýdy josparlaıdy.

      Eskertý. 95-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (2005.01.01 bastap kúshine enedi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

95-1-bap. Jerdi gıdromelıoraııalaý

1. Jaı-kúıi sýdyń áserine baılanysty bolatyn qurǵaqshylyq, sortańdanǵan, batpaqty, artyq ylǵaldy jerlerdiń jaı-kúıin jaqsartý maqsatynda jerdi gıdromelıoraııalaý júrgiziledi.

2. Jerdi gıdromelıoraııalaý túrlerine jerdi sýarý, qurǵatý jáne sortańdanǵan topyraqty shaıý jatady.

      Eskertý. 95-1-bappen tolyqtyryldy - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen; ózgeris engizildi - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

96-bap. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým

Gıdromelıoraııalyq kondomınıým - birtutas múliktik keshen (budan ári - gıdromelıoraııalyq kondomınıým obektisi) retinde jyljymaıtyn múlikke menshiktiń erekshe nysany, bul rette jer ýchaskelerine zattyq quqyq jeke jáne zańdy tulǵalardyń ıeliginde, al gıdromelıoraııalyq júıe nemese onyń elementteri ortaq úlestik menshik quqyǵynda olardyń ıeliginde bolady.

97-bap. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmdy qurý jáne toqtatý

1. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým eki jáne odan kóp jer paıdalanýshylarǵa nemese jer ýchaskeleri menshiktenýshilerine tıesili bir sýarý kanalynda nemese onyń bóliginde ornalasqan sýarmaly alqaptarynyń jer ýchaskelerinde qurylýy múmkin.

2. Jer ýchaskelerine zattyq quqyq ıeleriniń árqaısysy óz qalaýy boıynsha gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa óziniń qatysý-qatyspaýyna qaramastan jer ýchaskesine óz quqyǵyn iske asyrýǵa quqyly.

Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmnyń quramyna kiretin sý sharýashylyǵy qurylystary ornalasqan jer ýchaskeleri burý beldeýlerine jatady jáne ortaq úlestik menshik quqyǵynda gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylarǵa tıesili bolady.

3. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshynyń ortaq múliktegi úlesiniń mólsheri osy qatysýshy quqyǵyn ıelengen sýarmaly jer ýchaskesiniń búkil sýarý alqabynyń jalpy alańyna qatynasymen aıqyndalady. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým múlkindegi mundaı úlesti zattaı túrde bólýge bolmaıdy (minsiz úles).

4. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmnyń barlyq qatysýshylarynyń kelisiminde ortaq múliktegi úlestiń mólsheri aıqyndalmaýy múmkin, bul jaǵdaıda gıdromelıoraııalyq kondomınıýmnyń múlki úlesti bólinýge jatpaıtyn ortaq menshikte bolady.

5. Sýarmaly jer ýchaskesine zattyq quqyǵynyń (ýaqytsha jer paıdalanýdyń qaıtalama quqyǵynyń toqtatylýyn qospaǵanda) basqa tulǵaǵa aýysýy gıdromelıoraııalyq kondomınıým múlkindegi úlestiń de alýshyǵa aýysýyna ákep soǵady.

6. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshy gıdromelıoraııalyq kondomınıým múlkindegi óz úlesin sýarmaly jer ýchaskesine quqyǵynan bólek ıelikten aıyrýǵa quqyly emes.

7. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmnyń ortaq múlki onyń barlyq qatysýshylarynyń kelisýimen kepil retinde paıdalanylýy múmkin.

8. Bir gıdromelıoraııalyq kondomınıým qyzmet kórsetetin barlyq sýarmaly jer ýchaskelerine zattyq quqyǵy (ýaqytsha jer paıdalanýdyń qaıtalama quqyǵyn qospaǵanda) jáne gıdromelıoraııalyq kondomınıým múlkine menshik quqyǵy bir tulǵaǵa aýysqan jaǵdaıda gıdromelıoraııalyq kondomınıým joıylýy múmkin.

98-bap. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým obektisin tirkeý

1. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým obektisi Qazaqstan Respýblıkasynyń jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy tirkeý týraly zańdaryna sáıkes birtutas keshen retinde tirkelýge tıis.

2. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým obektisin tirkeý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 98-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.03.25 N 421-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

99-bap. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylardyń quqyqtary

1. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylardyń barlyǵynyń ortaq múlikti olardyń gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýdaǵy úlesine mólsherles basqarýǵa quqyǵy bar.

2. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylardyń árqaısysynyń ortaq múlikti paıdalanýǵa quqyǵy bar. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmnyń ortaq múlkin paıdalaný tártibi qatysýshylardyń kelisimimen aıqyndalady.

Jer ýchaskesin basqa tulǵalarǵa jalǵa berý (ýaqytsha jer paıdalanýdyń qaıtalama quqyǵy) jalǵa berýshiniń gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýyn toqtatýǵa ákep soqpaıdy.

3. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna qaıshy kelmeıtin basqa da quqyqtarǵa ıe bolýy múmkin.

100-bap. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylardyń mindetteri

1. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylar:

1) ortaq múlikti ustaýǵa arnalǵan barlyq shyǵystarǵa qatysýǵa;

2) ortaq múliktiń saqtalýy men qaýipsiz paıdalanylýyn qamtamasyz etýge mindetti.

2. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen ózge de mindetterdi atqara alady.

101-bap. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysý erekshelikteri

1. Ortaq múlikti ustaýǵa arnalǵan shyǵystardyń mólsheri, eger gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylardyń kelisimimen ózgeshe kózdelmese, qatysýshynyń ortaq múliktegi úlesine mólsherles belgilenedi.

2. Eger gıdromelıoraııalyq kondomınıýmdaǵy sýarmaly jer ýchaskesin oǵan qatysýshy paıdalanbaǵan jaǵdaıda, ol ortaq múlikti ustaýǵa arnalǵan shyǵystardan bosatylmaıdy.

3. Sýarmaly jer ýchaskeleri jalgerleriniń daýys berý quqyǵy bolmaıdy jáne olar gıdromelıoraııalyq kondomınıým obektisin basqarýǵa ózge túrde qatysa almaıdy, biraq gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylar úshin ortaq erejelerdi saqtaýǵa mindetti.

4. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylardyń kondomınıýmnyń ortaq múlkin óz atynan ıelikten aıyrýǵa quqyǵy joq.

102-bap. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým obektisin basqarý

1. Gıdromelıoraııalyq kondomınıýmǵa qatysýshylar gıdromelıoraııalyq kondomınıým obekti tirkelgennen keıin bir aıdyń ishinde ony basqarý nysany týraly máseleni sheshýge mindetti.

2. Gıdromelıoraııalyq kondomınıým obektisin basqarý nysany Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes oǵan qatysýshylardyń kelisimimen aıqyndalady.

19-taraý. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy
qurylystaryn ónerkásip pen energetıka
úshin paıdalaný

103-bap. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn ónerkásip pen jylý energetıkasy úshin paıdalaný

1. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn ónerkásiptiń jáne jylý energetıkasynyń muqtajdary úshin paıdalaný arnaıy sý paıdalaný tártibimen júzege asyrylady.

2. Salqyndatý maqsatynda sý obektilerinen nemese salqyndatqysh toǵandardan sýmen jabdyqtaý júıelerin paıdalanatyn jumys istep turǵan nemese rekonstrýkııalanyp jatqan jylý energetıkasy uıymdaryn qospaǵanda, ónerkásip pen jylý energetıkasy uıymdarynyń aınalymdyq sýmen jabdyqtaýy bolýǵa mindetti.

Salqyndatý maqsatynda sý obektilerinen nemese salqyndatqysh toǵandardan sýmen jabdyqtaý júıelerin paıdalanatyn jumys istep turǵan nemese rekonstrýkııalanyp jatqan jylý energetıkasy uıymdaryn qospaǵanda, aınalymdyq sýmen jabdyqtaýy joq uıymdar basseındik ınspekııaǵa, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organǵa, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organǵa naqty merzimderin kórsete otyryp, aınalymdyq sýmen jabdyqtaýǵa kóshý josparyn usynýǵa mindetti.

3. Aýyz sý jáne mıneraldy sý sanatyna jatqyzylmaǵan jer asty sýlary, sondaı-aq basqa da paıdaly qazbalarmen ilespe alynǵan sýlar (shahta, karer, kenish sýlary) ekologııalyq talaptar saqtala otyryp, arnaıy sý paıdalaný sharttarymen tehnıkalyq sýmen jabdyqtaý úshin jáne basqa da óndiristik muqtajdar úshin paıdalanylýy múmkin.

      4. Halyqtyń densaýlyǵyna jáne qorshaǵan ortaǵa qaýip tóndiretin, basqa paıdaly qazbalarmen birge óndirilgen jer asty sýlary mindetti túrde kádege jaratylýǵa tıis.

      5. Tehnologııalyq proeske baılanysty aýyz sýdy paıdalaný kózdelgen kásiporyndardy qospaǵanda, basqa sapadaǵy sýdy paıdalaný múmkindigi bola turyp, aýyz sýdy ónerkásip úshin paıdalanýǵa jol berilmeıdi. Tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılar kezinde oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary halyqtyń aýyz sý jáne sharýashylyq-turmystyq muqtajdaryn birinshi kezekte qanaǵattandyrýdy eskere otyryp, aýyz sýdy ónerkásiptik maqsattar úshin tutynýǵa ýaqytsha ruqsat berýge quqyly. Aýyz sýdy ónerkásiptik muqtajdar úshin tutyný merzimderi basseındik ınspekııamen kelisý boıynsha belgilenedi.

6. Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti, oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılar bolǵan kezde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen ónerkásip jáne jylý energetıkasy kásiporyndarynyń sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalanýyn shekteýge, toqtata turýǵa nemese oǵan tyıym salýǵa quqyly.

      Eskertý. 103-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

104-bap. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn gıdroenergetıka úshin paıdalaný

1. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn gıdroenergetıka úshin paıdalaný basseındik ınspekııamen jáne basqa da múddeli memlekettik organdarmen, al sel qaýpi bar aýdandarda - azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisý boıynsha ekonomıkanyń basqa salalarynyń múddelerin, sýlardy keshendi paıdalaný jáne olardy qorǵaý talaptarynyń saqtalýyn eskere otyryp, arnaıy sý paıdalaný tártibimen júzege asyrylady.

2. Sý obektilerindegi gıdroenergetıkalyq jáne gıdrotehnıkalyq qurylystardy paıdalanatyn uıymdar:

1) aýyzsýmen jabdyqtaý basymdyǵyn saqtaı otyryp, sý qoımalaryn toltyrýdyń jáne bosatýdyń belgilengen rejımin;

2) ózenderdiń jaıylmalary men atyraýlarynda balyq resýrstaryn saqtaý jáne udaıy molaıtý úshin sheshýshi mańyzy bar ózender men sý qoımalarynyń ýchaskelerindegi balyq sharýashylyǵynyń qajettiligin;

3) kemeler men saldardyń kedergisiz ótikizilýin;

4) belgilengen tabıǵat qorǵaý, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne avarııalyq sý jiberýleriniń júzege asyrylýyn qamtamasyz etýge mindetti.

3. Eger sý qoımalaryn toltyrý jáne bosatý nátıjesinde týyndaǵan sý obektileri tabıǵı deńgeıiniń ózgerýi saldarynan jeke jáne (nemese) zańdy tulǵalarǵa zııan keltirilse, kináliler Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes ony óteýge mindetti.

      Eskertý. 104-bapqa ózgerister engizildi - QR 2008.05.26 N 34-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

20-taraý. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn kólik, aǵash aǵyzý jáne órtke qarsy muqtajdar úshin paıdalaný

105-bap. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn kólik jáne aǵash aǵyzý úshin paıdalaný

1. Keme qatynasy sanatyna jatqyzylǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń jer ústi sý obektileri, olardy osy maqsattarǵa paıdalanýǵa tolyq nemese ishinara tyıym salynǵan ne olar oqshaý paıdalanýǵa berilgen jaǵdaılardy qospaǵanda, ortaq paıdalanýdaǵy sý joldary bolyp tabylady.

      2. Alyp tastaldy - QR 2010.12.28 N 369-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

3. Sý obektilerin keme qatynasy sanatyna jatqyzý tártibin jáne keme qatynasy sý joldarynyń tizbesin bekitýdi sý kóligi máseleleri jónindegi ýákiletti organ júzege asyrady.

4. Keme qatynasy úshin paıdalanylatyn sý obektilerinde keme jeteginsiz aǵash aǵyzýǵa tyıym salynady. Sý obektilerinde kúıeli aǵash aǵyzýǵa tyıym salynady. Aǵash aǵyzýdy júzege asyratyn uıymdar sý obektilerin batyp ketken aǵash súreginen únemi tazartyp otyrýǵa mindetti. Aǵash aǵyzý úshin paıdalanylatyn sý obektileriniń tizbesin jáne olardy tazartý tártibin basseındik ınspekııamen jáne qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisý boıynsha oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary belgileıdi.

5. Sý obektilerin shaǵyn kólemdi kemelerde júzý úshin, sondaı-aq áýe kemeleriniń ushyp shyǵýy (qonýy) úshin paıdalaný Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes júzege asyrylady.

6. Keme qatynasyna, aǵash aǵyzýǵa, áýe kemeleriniń ushyp shyǵýyna (qonýyna) arnalǵan sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalaný kezinde sý paıdalanýshylar:

1) sýdy utymdy paıdalaný men qorǵaýdy qamtamasyz etýge;

2) keme qatynasyn retteıtin organdardyń talaptaryn oryndaýǵa;

3) sý obektilerine sharýashylyq-turmystyq qaldyqtardyń jáne lastaıtyn zattardyń aǵyzylýyna jol bermeýge;

4) sý obektileriniń jáne sý sharýashylyǵy, gıdrotehnıkalyq jáne basqa da qurylystardyń arnalary men jaǵalaýlarynyń buzylýyna jol bermeýge;

5) basqa jeke jáne zańdy tulǵalardyń quqyqtaryn buzbaýǵa mindetti.

      Eskertý. 105-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2010.12.28 N 369-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

106-bap. Sý obektilerin jáne sý sharýashylyǵy qurylystaryn órtke qarsy muqtajdar úshin paıdalaný

1. Órtke qarsy muqtajdar úshin kez kelgen sý obektilerinen arnaıy ruqsatsyz cý alýǵa jol beriledi.

2. Osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen maqsattar úshin sý alý ornyn tańdaýdy, ony jaılastyrýdy (pırster, kireberister, jaryq nusqaǵyshtary) oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary ýákiletti organnyń vedomstvosy jáne qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ qoıatyn sharttardy saqtaı otyryp, azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organnyń aýmaqtyq bólimshelerimen kelisý boıynsha júzege asyrýǵa tıis.

3. Ózderiniń cý qubyrlary jelilerinde tıisti órt sóndirý qurylystary men qurylǵylary bar zańdy tulǵalar olardy aqaýsyz kúıinde ustaýǵa mindetti.

4. Arnaıy órtke qarsy muqtajdarǵa arnalǵan sý obektilerinen jáne sý sharýashylyǵy qurylystarynan sýdy ózge maqcattap úshin paıdalanýǵa tyıym salynady.

      Eskertý. 106-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

21-taraý. Sý obektilerin nemese olardyń bólikterin balyq jáne ańshylyq sharýashylyǵyn júrgizý úshin paıdalaný

      Eskertý. 21-taraý jańa redakııada - QR 15.06.2017 № 73-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

107-bap. Sý obektilerin nemese olardyń bólikterin balyq sharýashylyǵyn júrgizý jáne balyq resýrstary men basqa da sý janýarlaryn aýlaý úshin paıdalaný

      1. Balyq resýrstary men basqa da sý janýarlaryn saqtaý, ósimin molaıtý jáne aýlaý úshin (onyń ishinde kásipshilik balyq aýlaý úshin) mańyzdy máni bar sý obektilerinde nemese olardyń bólikterinde balyq resýrstary men basqa da sý janýarlaryn paıdalaný jáne balyq sharýashylyǵyn júrgizý quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń janýarlar dúnıesin qorǵaý, ósimin molaıtý jáne paıdalaný salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes beriledi.

      Balyq resýrstary men basqa da sý janýarlaryn paıdalanýshynyń osy Kodekske sáıkes sý obektilerin nemese olardyń bólikterin paıdalanýǵa alýǵa quqyǵy bar.

      2. Balyq sharýashylyǵyn júrgizý jáne balyq resýrstary men basqa da sý janýarlaryn aýlaý úshin sý obektileri nemese olardyń bólikteri paıdalanýyna berilgen jeke jáne zańdy tulǵalar:

      1) basseındik ınspekııamen jáne janýarlar dúnıesin qorǵaý, ósimin molaıtý jáne paıdalaný salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisý boıynsha sý obektileriniń nemese olardyń bólikteriniń jaı-kúıin jaqsartýdy qamtamasyz etetin balyq jiberýdi jáne balyq sharýashylyǵy melıoraııasyn jáne balyq resýrstary men basqa sý janýarlarynyń ósimin molaıtýdy júrgizýge;

      2) ózderi paıdalanatyn jerlerde sý obektileriniń jaǵalaýlaryn nemese olardyń bólikterin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq jáne ekologııalyq talaptarǵa sáıkes ustaýǵa mindetti.

      3. Memlekettik tabıǵı qoryqtar, balyq pıtomnıkteri, toǵan, kól jáne basqa da balyq sharýashylyqtary aýmaǵynda ornalasqandaryn, sondaı-aq aýyzsýmen jabdyqtaıtyn sý qoımalaryn qospaǵanda, sý obektilerin nemese olardyń bólikterin jeke tulǵalar belgilengen balyq aýlaý qaǵıdalaryn saqtaı otyryp, áýesqoılyq (sporttyq) balyq aýlaý úshin paıdalana alady.

      Eskertý. 107-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

108-bap. Sý obektilerin nemese olardyń bólikterin ańshylyq sharýashylyǵyn júrgizý úshin paıdalaný

      1. Sý obektilerin nemese olardyń bólikterin ańshylyq sharýashylyǵyn júrgizý úshin jeke jáne zańdy tulǵalardyń paıdalanýyna oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organy jergilikti ókildi organmen, basseındik ınspekııamen jáne janýarlar dúnıesin qorǵaý, ósimin molaıtý jáne paıdalaný salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisý boıynsha beredi.

      2. Paıdalaný rejımi qustar men sý janýarlary jappaı mekendeıtin jerlerge áser etetin sý qoımalaryn, kólderdi jáne basqa da sý obektilerin nemese olardyń bólikterin, sondaı-aq sý obektileriniń akvatorııasynda ornalasqan qurylystardy paıdalaný kezinde sýly-batpaqty alqaptardyń qajetti gıdrologııalyq rejıminiń saqtalýy jáne ańshylyq sharýashylyǵyn júrgizý múddeleri eskerilýge tıis.

      3. Balyq sharýashylyǵy melıoraııasyn júrgizý, janýarlardyń baǵaly, sırek kezdesetin jáne joıylyp ketý qaýpi tóngen túrleri mekendeıtin jerlerde ańshylyq sharýashylyǵyn júrgizý úshin paıdaly ósimdikterdi sý obektilerinde nemese olardyń bólikterinde ósirý basseındik ınspekııamen jáne janýarlar dúnıesin qorǵaý, ósimin molaıtý jáne paıdalaný salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisý boıynsha júzege asyrylady.

      4. Janýarlardyń baǵaly, sırek kezdesetin jáne joıylyp ketý qaýpi tóngen túrleri mekendeıtin jerlerde, sondaı-aq faýnanyń ósimin molaıtý jáne ony qorǵaý jónindegi is-sharalar júzege asyrylatyn ýchaskelerde oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary basseındik ınspekııamen, janýarlar dúnıesin qorǵaý, ósimin molaıtý jáne paıdalaný salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisý boıynsha jeke tulǵalardyń bolýyna, áýesqoılyq (sporttyq) jáne kásipshilik ań aýlaýǵa, jaǵalaý beldeýinde qurylys salýǵa jáne sý obektileriniń nemese olardyń bólikteriniń jaı-kúıin nasharlatatyn basqa da áreketterge jáne ańshylyq sharýashylyǵyn júrgizýge shekteý qoıýy múmkin.

      Eskertý. 108-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

22-taraý. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń sý obektilerin paıdalaný. Ózender men kanaldarda sý qoımalary men tejeýish gıdrotehnıkalyq qurylystardy paıdalaný

109-bap. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń sý obektilerin paıdalaný

Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń sý obektilerin paıdalaný Qazaqstan Respýblıkasynyń erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar týraly zańdarynda aıqyndalatyn tártippen júzege asyrylady.

110-bap. Sý qoımalaryn paıdalaný

1. Sý qoımalary jer ústindegi aǵyn sýdy retteý jáne sý paıdalanýshylardyń sýǵa degen qajettilikterin qanaǵattandyrý maqsatynda jasalady.

2. Cý qoımalaryn jobalaý, salý jáne paıdalaný qalyptasqan tabıǵı jáne sharýashylyq keshenderge osyndaı aralasýdyń barlyq yqtımal teris saldary eskerile otyryp júzege asyrylady.

3. Sý qoımalary gıdrogeologııalyq jáne ınjenerlik-geologııalyq sanıtarlyq-sharttardy jáne ekologııalyq turaqtylyqtyń, epıdemıologııalyq jáne radıaııalyq qaýipsizdiktiń saqtalýyn, halyqtyń jáne ekonomıka salalary múddeleriniń qanaǵattandyrylýyn qamtamasyz etetin sharttardy zertteý talaptary saqtalǵan jaǵdaıda paıdalanýǵa beriledi.

4. Sý qoımalaryn paıdalaný tártibi osy Kodekstiń 37-baby 1-tarmaǵynyń 7-7) jáne 13-1) tarmaqshalarynda kórsetilgen qaǵıdalarǵa sáıkes ázirlengen sý qoımalaryn paıdalanatyn uıymdardyń qaǵıdalarynda aıqyndalady.

5. Sý qoımalaryn, olardaǵy sý qubyry jáne sý ótkizý nemese sý tartý qurylystaryn paıdalanatyn uıymdar sý qoımalary áser etetin aımaqtardaǵy sý paıdalanýshylar men jer paıdalanýshylardyń múddeleri eskerile otyryp belgilengen sý qoımalaryn toltyrý jáne aǵyzý rejımin saqtaýǵa mindetti.

6. Sý qoımalaryn paıdalaný qaǵıdalarynyń saqtalýyn baqylaýdy ýákiletti organnyń vedomstvosy jáne basseındik ınspekııalar júzege asyrady.

7. Osy baptyń erejeleri sý qoımalary retinde paıdalanylatyn kólder men basqa sý aıdyndarynda da qoldanylady.

      Eskertý. 110-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

111-bap. Ózender men kanaldarda tejeýish gıdrotehnıkalyq qurylystardy paıdalaný

      1. Ózender men kanaldarda tejeýish gıdrotehnıkalyq qurylystardy paıdalaný men iske qosý olardyń maqsatyna, osy qurylystardy jobalaý kezinde ázirlengen sharttar men normalarǵa sáıkes júrgiziledi.

      2. Sý paıdalanýshylardyń tejeýish gıdrotehnıkalyq qurylysjaılardyń kómegimen jer ústindegi aǵyn sýdy retteýi keme qatynasy, osy ózen basseıni sý resýrstarynyń keshendi paıdalanylýy men qorǵalýy eskerile otyryp, arnaıy sý paıdalanýǵa ruqsat negizinde júzege asyrylady.

      3. Alyp tastaldy - QR 28.04.2016 № 506-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      3-1. Ýákiletti organ bekitken, bógetterdi deklaraııalanatyn bógetterge jatqyzý ólshemsharttaryna sáıkes keletin tejeýish gıdrotehnıkalyq qurylysjaılardyń menshik ıeleri olardyń qaýipsizdigin deklaraııalaýdy júrgizýge mindetti.

      4. Bógettiń qaýipsizdigi deklaraııasyn (budan ári – deklaraııa) ázirleýdi menshik ıesi derbes ne onyń qarajaty esebinen bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy jumystardy júrgizý quqyǵyna attestattalǵan bógde uıym júzege asyrady.

      5. Deklaraııa bógetterdiń qaýipsizdigi salasyndaǵy jumystardy júrgizý quqyǵyna ýákiletti organnyń vedomstvosy attestattaǵan uıymda ótinish berýshi uıymnyń qarajaty esebinen saraptamadan ótkizilýge tıis.

      6. Deklaraııanyń tirkeý shıfryn berý úshin ótinish berýshi basseındik ınspekııaǵa saraptama qorytyndysynyń kóshirmesimen birge ótinish pen deklaraııanyń kóshirmesin usynady.

      Basseındik ınspekııa usynylǵan qujattardy qarap, deklaraııany tirkeý týraly sheshim qabyldaıdy ne ýájdi bas tartýdy beredi.

Basseındik ınspekııa tirkegen deklaraııanyń kóshirmesi basseındik ınspekııada saqtalady.

      7. Bógetter jáne bógetterdiń qaýipsizdigi deklaraııasyn tirkegen uıymdar tizbesi ýákiletti organnyń ınternet-resýrsynda ornalastyrylady.

      8. Bógettiń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge áser etetin sharttar ózgergen jaǵdaıda deklaraııa ózgertilýge jatady.

      Deklaraııaǵa ózgerister engizilgen kezde ózgerister engizilgennen keıin úsh aıdan keshiktirilmeıtin merzimde oǵan qaıta saraptama júrgizilýge jáne ol tirkelýge tıis.

      Eskertý. 111-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 11.04.2014 N 189-V Zańymen (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 28.04.2016 № 506-V (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

7-Bólim. Sý obektilerin qorǵaý jáne sýdyń zııandy áserine qarsy kúresý

23-taraý. Sý qorǵaý qyzmeti

112-bap. Sý obektilerin qorǵaý

1. Sý obektileri:

1) zııandy qaýipti hımııalyq jáne ýytty zattarmen jáne olardyń qospalarymen tabıǵı jáne tehnogendik lastanýdan, jylý, bakterııalyq, radıaııalyq jáne basqa lastanýdan;

2) qatty, erimeıtin zattarmen, óndiristik, turmystyq jáne ózge de tektegi qaldyqtarmen qoqystanýdan;

3) sarqylýdan qorǵalýǵa tıis.

2. Sý obektileri:

1) tabıǵı júıelerdiń ekologııalyq turaqtylyǵynyń buzylýyn;

2) halyqtyń ómiri men densaýlyǵyna zııan keltirilýin;

3) balyq resýrstary men basqa da sý janýarlarynyń azaıýyn;

4) sýmen jabdyqtaý jaǵdaılarynyń nasharlaýyn;

5) sý obektileriniń tabıǵı molaıý jáne tazarý qabiletiniń tómendeýin;

6) sý obektileri gıdrologııalyq jáne gıdrogeologııalyq rejıminiń nasharlaýyn;

7) sý obektileriniń fızıkalyq, hımııalyq jáne bıologııalyq qasıetterine teris áser etetin basqa da qolaısyz qubylystardy bolǵyzbaý maqsatymen qorǵalýǵa tıis.

3. Sý obektilerin qorǵaý:

1) sý obektilerin paıdalanýdyń kez kelgen túrin júzege asyratyn barlyq sý paıdalanýshylarǵa osy obektilerdi qorǵaý jóninde ortaq talaptar qoıý;

2) sharýashylyq qyzmetiniń jekelegen túrlerine arnaıy talaptar qoıý;

3) jańa tehnıka men ekologııalyq, epıdemıologııalyq jaǵynan qaýipsiz tehnologııalar engize otyryp, sý qorǵaý is-sharalaryn jetildirý jáne qoldaný;

4) sý qorǵaý aımaqtaryn, sý obektileriniń qorǵaý beldeýlerin, aýyz sýmen jabdyqtaý kózderin sanıtarlyq qorǵaý aımaqtaryn belgileý;

5) sý obektilerin paıdalaný men qorǵaýdy baqylaýdyń memlekettik jáne basqa da nysandaryn júrgizý;

6) sý obektilerin qorǵaý jónindegi talaptardyń oryndalmaǵany úshin jaýapkershilik sharalaryn qoldaný arqyly júzege asyrylady.

4. Ortalyq organdar jáne oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes sý obektilerin saqtaý, olardyń lastanýyn, qoqystanýyn jáne sarqylýyn bolǵyzbaý, sondaı-aq atalǵan qubylystardyń zardaptaryn joıý jóninde turaqty damý prınıpimen úılesimdi sharalar qoldanady.

5. Qyzmeti sý obektileriniń jaı-kúıine áser etetin jeke jáne zańdy tulǵalar Qazaqstan Respýblıkasynyń ekologııalyq zańnamasynda belgilengen ekologııalyq talaptardy saqtaýǵa jáne uıymdastyrýshylyq, tehnologııalyq, orman-melıoraııalyq, agrotehnıkalyq, gıdrotehnıkalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq is-sharalardy jáne sý obektilerin lastanýdan, qoqystanýdan jáne sarqylýdan qorǵaýdy qamtamasyz etetin basqa da is-sharalardy júrgizýge mindetti.

      Eskertý. 112-bapqa ózgeris engizildi – QR 2004.12.20. N 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2007.01.09. N 213 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2010.01.21 № 242-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

113-bap. Sý obektilerin lastanýdan qorǵaý

1. Sý obektileriniń sapalyq jaı-kúıin nasharlatatyn jáne paıdalanylýyn qıyndatatyn zattardyń nemese lastaýshy nárselerdiń sý obektilerine tastalýy nemese ózge de tásilmen túsýi sý obektileriniń lastanýy dep tanylady.

2. Sý obektilerin, dıffýzııalyq lastanýdy (jer beti men aýa arqyly lastaný) qosa alǵanda, lastanýdyń barlyq túrinen qorǵaý júzege asyrylady.

3. Sý obektilerin lastanýdan qorǵaý maqsatynda:

1) sý obektileriniń sý qorǵaý beldeýlerinde pestııdterdi, tyńaıtqyshtardy qoldanýǵa tyıym salynady. Sý obektileriniń sý jınaý alańy men sanıtarlyq qorǵaý aımaǵynda dezınfekııalyq, dezınsekııalyq jáne deratızaııalyq is-sharalar halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen kelisim boıynsha júrgiziledi;

2) radıoaktıvti jáne ýytty zattardy sý obektilerine tastaýǵa jáne kómýge;

3) tazartý qurylystary joq jáne normatıvterge sáıkes tıimdi tazartýdy qamtamasyz etpeıtin ónerkásip, tamaq obektileriniń aǵyndy sýlaryn sý obektilerine aǵyzýǵa;

4) sý obektilerinde radıoaktıvti jáne ýytty zattar bólinýi qosa júretin tehnologııalardyń ıadrolyq jáne ózge de túrleri paıdalanylatyn jarylys jumystaryn júrgizýge;

5) sý obektilerinde jáne sý sharýashylyǵy qurylystarynda halyqtyń densaýlyǵyna jáne qorshaǵan ortaǵa qaýip tóndiretin tehnıka men tehnologııalardyń qoldanylýyna tyıym salynady.

      Eskertý. 113-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

114-bap. Sý obektilerin qoqystanýdan qorǵaý

1. Sý obektisine qatty, óndiristik, turmystyq jáne basqa da qaldyqtardyń, sondaı-aq salmaqty bólshekterdiń túsýi, sonyń saldarynan onyń gıdrologııalyq jaı-kúıi nasharlap, sý paıdalanýdyń qıyndaýy sý obektileriniń qoqystanýy dep tanylady.

2. Sý obektilerine qatty, óndiristik, turmystyq jáne basqa da qaldyqtardy tastaýǵa jáne olardy kómýge tyıym salynady.

3. Sý obektileriniń sý jınaý alańdaryn, sý obektileriniń muz qabatyn, muzdyqtardy qatty, óndiristik, turmystyq jáne shaıylý kezinde jer ústi jáne jer asty sý obektileriniń sapasyn nasharlatýǵa ákep soǵatyn basqa da qaldyqtarmen qoqystaýǵa jol berilmeıdi.

115-bap. Sý obektilerin sarqylýdan qorǵaý

1. Aǵyndynyń ruqsat etiletin deńgeıiniń eń az mólsheriniń, jer ústi sý qorynyń azaıýy nemese jer asty sý qorynyń kemýi sý obektileriniń sarqylýy dep tanylady.

2. Sý obektileriniń sarqylýyn bolǵyzbaý maqsatynda sý obektilerin paıdalanatyn jeke jáne zańdy tulǵalar:

1) sý obektilerinen lımıtten tys qaıtarymsyz sý alýǵa jol bermeýge;

2) sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleri aýmaǵynda jer jyrtýǵa, mal toǵytý men sanıtarlyq daýalaýǵa, qurylystar salýǵa jáne sý obektileriniń sarqylýyna ákep soǵatyn basqa da sharýashylyq qyzmet túrlerin júrgizýge jol bermeýge;

3) sý qorǵaý is-sharalaryn júrgizýge mindetti.

3. Jeke jáne zańdy tulǵalar júrgizetin sý obektileriniń sarqylýyn bolǵyzbaýǵa baǵyttalǵan sý qorǵaý is-sharalary basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen jáne jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen aldyn ala kelisiledi.

      Eskertý. 115-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

116-bap. Sý obektileriniń sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleri

      Eskertý. 116-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 28.04.2016 № 506-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar jeri men memlekettik orman qory quramyna kiretin sý obektilerin qospaǵanda, sý obektilerin sanıtarlyq-gıgıenalyq jáne ekologııalyq talaptarǵa sáıkes kúıde ustaý, jer ústi sýlarynyń lastanýyn, qoqystanýy men sarqylýyn bolǵyzbaý, sondaı-aq ósimdikter men janýarlar dúnıesin saqtaý úshin erekshe paıdalaný sharttary bar sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleri belgilenedi.

      2. Sý qorǵaý aımaqtaryn, beldeýlerin jáne olardy sharýashylyqta paıdalaný rejımin oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary basseındik ınspekııalarmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, jer qatynastary jónindegi ýákiletti organmen, al sel qaýpi bar aýdandarda – azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisilip, bekitilgen jobalaý qujattamasy negizinde belgileıdi.

      Bul rette jobalaý qujattamasyn ázirleý on aıdan aspaıtyn merzimde júzege asyrylady. Jobalaý qujattamasyn qaraý, kelisý jáne bekitý merzimi ony oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdaryna bergen kúnnen bastap eki aıdan aspaýǵa tıis. Sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerin, sondaı-aq olardy sharýashylyqta paıdalaný rejımin belgileý jobalaý qujattamasy bekitilgen kúnnen bastap bir aı ishinde júzege asyrylýǵa tıis.

Sý obektisiniń shekaralary tabıǵı nemese jasandy ózgertilgen jaǵdaılarda, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleriniń belgilengen shekaralary osy tarmaqtyń birinshi bóliginde aıqyndalatyn tártippen jáne merzimderde naqtylanýǵa jatady.

      3. Alyp tastaldy - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
      4. Alyp tastaldy - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

5. Sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleriniń shekaralaryn belgileý qaǵıdalaryn ýákiletti organ bekitedi.

      Eskertý. 116-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 № 13 (2005.01.01 bastap kúshine enedi), 2008.05.26 № 34-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.10. № 180-IV, 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 № 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

117-bap. Sýlardy sanıtarlyq qorǵaý aımaqtary

1. Aýyz sýmen jabdyqtaý, emdeý, kýrorttyq jáne halyqty saýyqtyrýdyń ózge muqtajdary úshin paıdalanylatyn sýlardy qorǵaý maqsatynda oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary sanıtarlyq qorǵaý aımaqtaryn belgileıdi.

2. Sanıtarlyq qorǵaý aımaqtary men sanıtarlyq qorǵaý beldeýlerin belgileý tártibin halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organ aıqyndaıdy.

      Eskertý. 117-bapqa ózgeris engizildi – QR 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

118-bap. Sý obektilerindegi tótenshe ekologııalyq jaǵdaı nemese ekologııalyq apat aımaqtary

1. Sharýashylyq qyzmet nemese tabıǵı proester nátıjesinde halyqtyń densaýlyǵyna, ósimdikter men janýarlar dúnıesine, qorshaǵan ortanyń jaı-kúıine qaýip tóndiretin ózgerister bolatyn sý obektileri tótenshe ekologııalyq jaǵdaı nemese ekologııalyq apat aımaqtary dep jarııalanýy múmkin.

2. Cý obektilerindegi nemese ózen basseınderindegi jáne jer asty sý kózderindegi tótenshe ekologııalyq jaǵdaıdy Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti jarııalaıdy.

119-bap. Sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerindegi jer ýchaskelerin ýaqytsha paıdalanýǵa berý jáne sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerindegi sharýashylyq qyzmet rejımine qoıylatyn talaptardyń saqtalýyn baqylaý

      Eskertý. 119-baptyń taqyryby jańa redakııada - QR 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      1. Sý obektileriniń sý qorǵaý beldeýlerindegi jer ýchaskeleri sharýashylyq qyzmet rejımine qoıylatyn belgilengen talaptardy saqtaý shartymen, Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasynda belgilengen tártippen jeke jáne zańdy tulǵalarǵa ýaqytsha paıdalanýǵa berilýi múmkin.

1-1. Sý qorǵaý aımaqtaryndaǵy aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn jergilikti atqarýshy organdar basseındik ınspekııalarmen kelisý boıynsha Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi josparǵa sáıkes shóp shabý jáne mal jaıý úshin jeke jáne zańdy tulǵalarǵa jer paıdalanýǵa berýi múmkin.

2. Sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerindegi sharýashylyq qyzmet rejımine qoıylatyn talaptardyń saqtalýyn memlekettik baqylaýdy ýákiletti organnyń vedomstvosy, basseındik ınspekııalar, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organy, jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn baqylaý jónindegi ýákiletti organ ózderiniń quzyreti sheginde júzege asyrady.

      Eskertý. 119-bapqa ózgerister engizildi - QR-nyń 2009.07.10. № 180-IV; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

120-bap. Jer asty sý obektilerin qorǵaý erekshelikteri

1. Óndiristik qyzmeti jer asty sýlarynyń jaı-kúıine zııandy áser etýi múmkin bolatyn jeke jáne zańdy tulǵalar jer asty sýlarynyń monıtorıngin júrgizýge jáne sý resýrstarynyń lastanýy men sarqylýyn jáne sýlardyń zııandy áserin bolǵyzbaý jóninde ýaqtyly sharalar qoldanýǵa mindetti.

2. Aýyz sýmen jabdyqtaý úshin paıdalanylatyn nemese paıdalanylýy múmkin jerasty sýlarynyń oryndary men ýchaskeleriniń kontýrlarynda jer qoınaýyn paıdalaný jónindegi operaııalardy júrgizýge, radıoaktıvti jáne hımııalyq qaldyqtardyń kómindilerin, qoqystardy, zırattardy, mal qorymdaryn (bıotermııalyq shuńqyrlardy) jáne jerasty sýlarynyń jaı-kúıine áser etetin basqa da obektilerdi ornalastyrýǵa tyıym salynady.

3. Eger jer asty sýlarynyń jaı-kúıine áser etse nemese áser etýi múmkin bolsa, jerlerdi aǵyndy sýmen sýarýǵa tyıym salynady.

4. Gıdrogeologııalyq uńǵymalar, onyń ishinde ózdiginen aǵatyn jáne barlaý uńǵymalary, sondaı-aq iske qosýǵa jaramsyz nemese paıdalanylýy toqtatylǵan uńǵymalar konservaııalaý qurylǵylarmen jabdyqtalýǵa nemese joıylýǵa jatady.

Gıdrologııalyq uńǵymalardy joıýdy jáne konservaııalaýdy uńǵymalardyń ıeleri júzege asyrady.

Iesiz qalǵan ózdiginen aǵatyn gıdrogeologııalyq uńǵymalardy joıýdy jáne konservaııalaýdy jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organ bıýdjet qarajaty esebinen júzege asyrady.

5. Jer qoınaýyn paıdalanýshy jer qoınaýyn paıdalaný jónindegi operaııalardy júrgizgen kezde jerasty sýlaryn qorǵaý jónindegi sharalardy qoldanýǵa mindetti.

6. Jer asty sýlarynyń sý alý qurylystaryn paıdalanatyn jeke jáne zańdy tulǵalar jer asty sýlarynyń sanıtarlyq qorǵaý aımaǵy men olardyń monıtorıngin uıymdastyrýǵa mindetti.

7. Melıoraııalanǵan jerlerde sorǵytý júıelerin salý men paıdalaný kezinde arnaıy cý paıdalanýǵa ruqsaty bolǵan jaǵdaıda jer asty sýlaryn syrtqa shyǵarýǵa jol beriledi.

8. Jer asty sýlaryn paıdalanýǵa baılanysty sý tartý qurylystaryn ornalastyrý, jobalaý, salý jáne paıdalanýǵa berý kezinde olardyń jer ústi sý obektileri men qorshaǵan ortaǵa zııandy áserin bolǵyzbaıtyn sharalar kózdelýge tıis.

9. Paıdaly qazbalardy óndirýge baılanysty emes jer qoınaýyn geologııalyq zertteý, paıdaly qazbalardy barlaý jáne óndirý, jer asty qurylystaryn salý men paıdalaný kezinde jer qoınaýyn paıdalanýshylar jer asty sýlarynyń lastanýy men sarqylýynyń aldyn alý jóninde sharalar qoldanýǵa mindetti.

      Eskertý. 120-bapqa ózgerister engizildi - QR 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

24-taraý. Shaǵyn sý obektileri jáne olardy qorǵaý erekshelikteri

121-bap. Shaǵyn sý obektileri

1. Shaǵyn sý obektilerine kólemi mynadaı tabıǵı sý obektileri:

tuıyq sý obektileri boıynsha - sý betiniń alańy on gektarǵa deıingi;

ózender boıynsha - uzyndyǵy eki júz kılometrge deıingi aǵyn sýlar jatady.

2. Shaǵyn sý obektileriniń sý resýrstaryn paıdalaný, ádette, ortaq sý paıdalaný tártibimen júzege asyrylady.

3. Shaǵyn sý obektileriniń sý resýrstaryn arnaıy sý paıdalaný tártibimen paıdalaný ýákiletti organnyń vedomstvosy osyndaı sý paıdalanýdyń olardyń jaı-kúıine saldarlaryn zerttegennen keıin jáne memlekettik ekologııalyq saraptamanyń oń qorytyndysy bolǵan jaǵdaıda múmkin bolady.

      Eskertý. 121-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

122-bap. Shaǵyn sý obektilerin qorǵaý erekshelikteri

1. Shaǵyn sý obektileriniń sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleri sheginde ortaq sý paıdalaný rejımin jáne sharýashylyq qyzmetti júzege asyrýdy, sondaı-aq olardyń lastanýynyń, qoqystanýy men sarqylýynyń aldyn alý jáne joıý jónindegi sharalardy oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen jáne halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, al sel qaýpi bar óńirlerde – azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisý boıynsha belgileıdi.

2. Shaǵyn sý obektileriniń sarqylýyn, lastanýyn jáne azyp-tozýyn bolǵyzbaý maqsatynda oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattaryna sáıkes olardy qorǵaý jáne qalpyna keltirý jónindegi is-sharalar keshenin jeke kózdeıdi.

3. Sharýashylyq qyzmeti shaǵyn sý obektileriniń jaı-kúıi men rejımine áser etetin jeke jáne zańdy tulǵalar ýákiletti organnyń vedomstvosymen kelisilgen shaǵyn sý obektileriniń sý resýrstaryn qalpyna keltirý jáne olardaǵy sýlardyń tazalyǵyn saqtaý jónindegi is-sharalardy júzege asyrýǵa mindetti.

      Eskertý. 122-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 № 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2008.05.26 № 34-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.12.2018 № 210-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

25-taraý. Sýdyń zııandy áseriniń aldyn alý jáne olardy joıý

123-bap. Memlekettik organdardyń, jeke jáne zańdy tulǵalardyń sýdyń zııandy áseriniń aldyn alý jáne olardy joıý jónindegi mindetteri

Memlekettik organdar, jeke jáne zańdy tulǵalar sýdyń mynadaı zııandy áserleriniń:

sý tasý, sý basý, topan sý basý;

jaǵalaýdyń, qorǵaý bógetteriniń jáne basqa da qurylystardyń qıraýy;

jerlerdiń batpaqtanýy men sortańdanýy;

topyraq pen sý obektileriniń erozııasy, jyralardyń paıda bolýy, syrǵymalar, sel tasqyndary men basqa da zııandy qubylystardyń aldyn alý jáne olardy joıý jóninde is-sharalar júrgizýge mindetti.

124-bap. Sýdyń zııandy áseriniń aldyn alý jáne olardy joıý jónindegi sharalardy júzege asyrý tártibi

1. Sý sharýashylyǵy uıymdary, sý paıdalanýshylar, jeke jáne zańdy tulǵalar eldi mekenderdi, ónerkásip obektilerin, aýyl sharýashylyǵy jerlerin, qorǵalatyn aýmaqtardy sýdyń zııandy áserinen qorǵaý jónindegi aldyn alý is-sharalary men aǵymdaǵy is-sharalardy josparlaýǵa jáne júrgizýge mindetti. Sýdyń zııandy áseriniń aldyn alý jáne olardy joıý jónindegi aldyn alý is-sharalary men aǵymdaǵy is-sharalardy qarjylandyrý sý paıdalanýshylardyń qarajaty men bıýdjet qarajaty esebinen júrgiziledi.

Jeke jáne zańdy tulǵalar sýdyń zııandy áseriniń aldyn alý jáne olardy joıý jónindegi sý sharýashylyǵy is-sharalaryn ótkizý kezinde:

1) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystaryn salýda, paıdalanýǵa berýde, paıdalanýda, jóndeýde, rekonstrýkııalaýda, konservaııalaýda, paıdalanýdan shyǵarýda jáne joıýda qaýipsizdik normalary men erejelerin saqtaýǵa;

2) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystary qaýipsizdiginiń nasharlap ketýiniń jaı-kúıin júıeli túrde taldaýǵa;

3) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystaryna udaıy tekserý júrgizýge;

4) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystaryndaǵy avarııalardy joıýǵa arnalǵan qarjylyq jáne materıaldyq rezervterdi qurýǵa;

5) sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystaryndaǵy tótenshe jaǵdaılar týraly habarlaıtyn oqshaý júıelerdi únemi daıyndyqta ustaýǵa mindetti.

2. Sýdyń zııandy áserinen týyndaǵan tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardy joıý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 124-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

26-taraý. Sý obektilerinde, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerinde jumystar júrgizý tártibi

125-bap. Sý obektilerinde, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerinde kásiporyndardy jáne basqa da qurylystardy ornalastyrý, jobalaý, salý, rekonstrýkııalaý jáne paıdalanýǵa berý sharttary

1. Sý qorǵaý beldeýleriniń sheginde:

1) sý obektileriniń sapalyq jáne gıdrologııalyq jaı-kúıin nasharlatatyn (lastaný, qoqystaný, sarqylý) sharýashylyq qyzmetine nemese ózge de qyzmetke;

2) sý sharýashylyǵy jáne sý jınaıtyn qurylystar men olardyń kommýnıkaııalaryn, kópirlerdi, kópir qurylystaryn, aılaqtardy, porttardy, pırsterdi jáne sý kóligi qyzmetine baılanysty ózge de kólik ınfraqurylymdary obektilerin, jańartylatyn energııa kózderin (gıdrodınamıkalyq sý energııasyn) paıdalaný obektilerin, sondaı-aq sý obektisindegi rekreaııalyq aımaqtardy qospaǵanda, demalys jáne (nemese) saýyqtyrý maqsatyndaǵy ǵımarattar men qurylysjaılar salmaı ǵımarattar men qurylystardy salýǵa jáne paıdalanýǵa;

3) baý-baqsha egýge jáne saıajaı salýǵa jer ýchaskelerin berýge;

4) sý obektileriniń jáne olardyń sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleriniń lastanýyn bolǵyzbaıtyn qurylystarmen jáne qurylǵylarmen qamtamasyz etilmegen qazirgi bar obektilerdi paıdalanýǵa;

5) jekelegen ýchaskelerdi shalǵyndandyrýǵa, egin egýge jáne aǵash otyrǵyzýǵa arnalǵan jerlerdi óńdeýdi qospaǵanda, topyraq jáne ósimdik qabatyn buzatyn jumystardy júrgizýge (onyń ishinde jer jyrtýǵa, mal jaıýǵa, paıdaly qazbalardy óndirýge);

6) shatyr qalashyqtaryn, kólik quraldary úshin turaqty turaqtardy, maldyń jazǵy jaıylym qostaryn ornalastyrýǵa;

7) pestııdter men tyńaıtqyshtardyń barlyq túrlerin qoldanýǵa tyıym salynady.

2. Sý qorǵaý aımaqtarynyń sheginde:

1) sý obektilerin jáne olardyń sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleriniń lastanýy men qoqystanýyn bolǵyzbaıtyn qurylystarmen jáne qurylǵylarmen qamtamasyz etilmegen jańa jáne rekonstrýkııalanǵan obektilerdi paıdalanýǵa berýge;

2) ǵımarattarǵa, qurylystarǵa, kommýnıkaııalarǵa jáne basqa da obektilerge rekonstrýkııa júrgizýge, sondaı-aq qurylys, sý túbin tereńdetý jáne jarylys jumystaryn júrgizýge, paıdaly qazbalar óndirýge, kábil, qubyr jáne basqa da kommýnıkaııalardy tóseýge, belgilengen tártippen jergilikti atqarýshy organdarmen, basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen jáne basqa da múddeli organdarmen kelisilgen jobasy joq burǵylaý, jer qazý jáne ózge de jumystar júrgizýge;

3) tyńaıtqyshtar, pestııdter, munaı ónimderin saqtaıtyn qoımalardy, kólik quraldary men aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyna tehnıkalyq qyzmet kórsetý, olardy jýý pýnktterin, mehanıkalyq sheberhanalardy, turmystyq jáne ónerkásip qaldyqtaryn tógetin qurylǵyny, apparatýralardy pestııdtermen toltyratyn alańdardy, avıaııalyq-hımııalyq jumystar júrgizýge arnalǵan ushý-qoný jolaqtaryn ornalastyrýǵa jáne salýǵa, sondaı-aq sýdyń sapasyna keri áser etetin basqa da obektilerdi ornalastyrýǵa;

4) mal sharýashylyǵy fermalary men keshenderin, sarqyndy sý jınaǵyshtardy, sarqyndy sýmen sýarylatyn egistikterdi, zırattardy, mal qorymdaryn (bıotermııalyq shuńqyrlardy), sondaı-aq jerústi jáne jerasty sýlarynyń mıkrobpen lastaný qaýpine sebepshi bolatyn basqa da obektilerdi ornalastyrýǵa;

5) júktelim normasynan asyryp mal jaıýǵa, sý toǵandarynyń rejımin nasharlatatyn mal toǵytý men sanıtarııalyq óńdeýge jáne sharýashylyq qyzmetiniń basqa da túrlerine;

6) sý kózderindegi sý kemerinen eki myń metrge jetpeıtin qashyqtyqta ornalasqan aýyl sharýashylyǵy daqyldary men orman ekpelerin pestııdtermen avıaııalyq óńdeý jáne avıaııa arqyly mıneraldyq tyńaıtqyshtarmen qorektendirý tásilin qoldanýǵa;

7) konentraııasynyń jol beriletin shegi belgilenbegen pestııdterdi qoldanýǵa, qardyń ústine tyńaıtqysh sebýge, sondaı-aq zalalsyzdandyrylmaǵan kóń qosylǵan sarqyndy sýdy jáne turaqty hlororganıkalyq pestııdterdi tyńaıtqysh retinde paıdalanýǵa tyıym salynady.

Sý qorǵaý aımaǵynda májbúrli sanıtarııalyq óńdeý júrgizý qajet bolǵan jaǵdaıda ýyttylyǵy álsiz jáne ortasha turaqsyz pestııdterdi qoldanýǵa jol beriledi.

3. Sý obektilerinde jáne (nemese) sý qorǵaý aımaqtarynda (sý qorǵaý beldeýlerinen basqa) jańa obektilerdi (ǵımarattardy, qurylystardy, olardyń keshenderin jáne kommýnıkaııalardy) jobalaý, salý jáne ornalastyrý, sondaı-aq olar alyp jatqan jer ýchaskeleri sý qorǵaý aımaqtaryna jáne beldeýlerge nemese ózge de erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtarǵa jatqyzylǵanǵa deıin turǵyzylǵan qoldanystaǵy obektilerdi rekonstrýkııalaý (keńeıtý, jańǵyrtý, tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrý, qaıta beıindeý) basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, veterınarııa salasyndaǵy ýákiletti organmen, oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarymen kelisiledi.

Kelisý tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys qyzmeti týraly zańnamasyna sáıkes bekitilgen, qurylys salasynda qurylys salýdy uıymdastyrý jáne ruqsat berý rásimderinen ótý qaǵıdalarynda aıqyndalady.

Yqtımal sel qaýpi bar sý obektilerindegi naq osyndaı qyzmet - azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen, al sý kemeleri qatynaıtyn sý joldarynda sý kóligi máseleleri jónindegi ýákiletti organmen kelisiledi.

4. Qoldanylýy sý obektileriniń jaı-kúıine teris áser etýi múmkin jańa obektilerdiń qurylysyn nemese qoldanystaǵylaryn rekonstrýkııalaý (keńeıtý, jańǵyrtý, tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrý, qaıta beıindeý) jobalarynda tehnıkalyq sýmen jabdyqtaýdyń tuıyq (aqpaıtyn) júıesi kózdelýge tıis.

5. Sý obektileriniń jaı-kúıine teris áser etýi múmkin qoldanystaǵy (salynyp jatqan) obektilerdi konservaııalaý jáne joıý (keıinnen kádege jaratý) basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen jáne ózge de memlekettik organdarmen kelisim boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen júrgiziledi.

6. Sý obektileriniń aýmaǵy arqyly kóliktik nemese ınjenerlik kommýnıkaııalar salý jobalary tasqyn sýlardy ótkizýdi, sý obektilerin paıdalaný rejımin, sýdyń lastanýyn, qoqystanýyn jáne sarqylýyn bolǵyzbaýdy, olardyń zııandy áseriniń aldyn alýdy qamtamasyz etetin is-sharalardyń júrgizilýin kózdeýge tıis.

Kórsetilgen jobalar basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organmen, jer qoınaýyn zertteý jónindegi ýákiletti organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, energııamen jabdyqtaý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisilýge jatady.

7. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen kelisilgen jáne salalyq saraptamalardyń túıinderin qamtıtyn, qurylys jobalaryna (tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemelerge, jobalaý-smetalyq qujattamaǵa) vedomstvodan tys keshendi saraptamanyń oń qorytyndysy alynǵan jobalar bolmasa, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerinde kásiporyndar, ǵımarattar, qurylystar men kommýnıkaııalar salýǵa (rekonstrýkııalaýǵa, kúrdeli jóndeýge) tyıym salynady.

      Eskertý. 125-bap jańa redakııada - QR 2009.07.10 № 180-IV, ózgerister engizildi - QR 2010.12.28 № 369-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.07.2013 № 128-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.10.2015 № 366-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

126-bap. Sý obektilerinde jáne olardyń sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerinde jumystar júrgizý

1. Sý obektilerindegi nemese sý qorǵaý aımaqtaryndaǵy sý obektileriniń jaı-kúıine áser etetin qurylys, túbin tereńdetý jáne jarylys jumystary, paıdaly qazbalardy jáne basqa da resýrstardy óndirý, kabelderdi, qubyrlar men basqa da kommýnıkaııalardy tóseý, orman aǵashtaryn kesý, burǵylaý jáne ózge de jumystar basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarymen, keme qatynasyna jatqyzylǵan sý obektilerinde - qosymsha sý kóligi organdarymen de kelisim boıynsha júrgiziledi.

2. Sý obektilerinde jáne olardyń sý qorǵaý aımaqtarynda jumystar júrgizý tártibi sý obektileriniń jaı-kúıin, qorshaǵan ortanyń ekologııalyq turaqtylyǵyn saqtaý talaptaryn eskere otyryp, basseındik ınspekııalarmen, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organmen, oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarymen jáne ózge de múddeli memlekettik organdarmen kelisim boıynsha árbir sý obektisi boıynsha jeke-dara aıqyndalady.

      Eskertý. 126-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

8-Bólim. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý
obektilerindegi sharýashylyq qyzmetti
quqyqtyq retteý erekshelikteri
27-taraý. Erekshe memlekettik mańyzy
bar sý obektileri

127-bap. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektilerindegi sharýashylyq qyzmettiń quqyqtyq rejımi

Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektilerindegi sharýashylyq qyzmetti retteýdiń quqyqtyq rejımine mynalar kiredi:

1) ekonomıka múddeleriniń ekologııalyq, mádenı jáne tarıhı quramdas bóliktermen balansyn saqtaý negizinde aımaqtyń turaqty damýyn qamtamasyz etý;

2) tabıǵı sý kesheniniń sý obektilerindegi sýdyń deńgeıin belgilengen shekti belgiden tómen bolmaıtyndaı deńgeıde saqtaý;

3) óndiristerdiń jumys isteýiniń tehnologııalyq shemalary men uıymdastyrý-ekonomıkalyq nysandaryn turaqty jetildirý negizinde sý resýrstaryn tıimdi paıdalaný;

4) sý basseıni men sý obektisiniń jaı-kúıin jaqsartý;

5) aımaqtyń ekonomıkalyq, resýrstyq áleýetin jáne onyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne ekologııalyq salaýattylyǵyn saqtaýda jurtshylyqtyń rólin arttyrý;

6) balyq resýrstaryn, ósimdikter men janýarlar dúnıesin saqtaý jáne udaıy molaıtý;

7) rekreaııalyq keshendi damytý;

8) zańdylyqty jáne ekologııalyq quqyq tártibin nyǵaıtý.

128-bap. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektilerin qorǵaý erekshelikteri

Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektilerin qorǵaýdyń erekshelikteri mynalar bolyp tabylady:

1) aımaqqa bólý jáne jeke aımaqtar boıynsha sý jáne ekologııalyq normatıvter belgileý;

2) sý obektilerine jáne olardyń ekologııalyq júıesine antropogendik júkteme normalaý;

3) aımaqtyń sý obektilerin paıdalaný erejelerin belgileý kezinde olardyń erekshelikterin oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarynyń esepke alýy;

4) óndiris qaldyqtaryn kádege jaratý kezinde keshendilikti qamtamasyz etý;

5) sý obektisi basseıniniń aýmaǵyn sý jáne jel erozııalarynan, shóleıttenýden, batpaqtanýdan, qaıtalama sortańdanýdan, óndiris jáne tutyný qaldyqtarymen jáne basqa da zattarmen lastanýdan qorǵaý;

6) buzylǵan cy obektilerin jáne cy qorynyń jerlerin qaıta óńdeý;

7) sý obektileriniń arnalary boıynsha tabıǵat qorǵaý jáne sanıtarlyq-epıdemıologııalyq sý berýdiń sharýashylyq sý berý aldyndaǵy basymdyǵy.

      Eskertý. 128-bapqa ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. № 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi) Zańymen.
     

129-bap. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri aımaǵyndaǵy sharýashylyq qyzmetke qoıylatyn talaptar

Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri aımaǵyn qorǵaý maqsatynda olarda sharýashylyq qyzmettiń erekshe rejımi belgilenedi, ol:

1) sanıtarlyq-epıdemıologııalyq jáne ekologııalyq jaǵdaıdy saqtaý men jaqsartýǵa baǵyttalǵan qyzmet túrleriniń basymdyǵyn;

2) sý obektileriniń ekologııalyq júıesine sharýashylyq qyzmettiń áserin udaıy azaıtýdy;

3) turaqty damý prınıpterinde áleýmettik-ekonomıkalyq mindetterdi sheshýdiń jáne erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektilerin qorǵaýdyń balanstylyǵyn kózdeıdi.

130-bap. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri aýmaǵynda tyıym salynǵan qyzmet túrleri

Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileriniń aýmaǵynda:

1) basseınniń tabıǵı ekologııalyq júıeleriniń buzylýyn, qorshaǵan ortanyń halyqtyń ómiri men densaýlyǵyna qaýipti ózgerisin týǵyzatyn sharýashylyq jáne ózge de qyzmetke;

2) radıoaktıvti qaldyqtardy jáne zararsyzdandyrýǵa nemese kádege jaratýǵa kelmeıtin ónimdi erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri aımaqtaryna ákelýge, sondaı-aq onda saqtaýǵa nemese kómýge;

3) qamys shabýǵa jáne qurǵaq ósimdikterdi órteýge, orman aǵashtaryn tamyrymen julýǵa, balyq ýyldyryq shashatyn ózenderdiń arnalaryn óńdeýge;

4) mindetti memlekettik ekologııalyq jáne sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptamasyz aýmaqta sharýashylyq qyzmetti jáne jumystar men qyzmet kórsetýlerdi júrgizýge tyıym salynady.

131-bap. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri aımaǵyndaǵy sharýashylyq qyzmetti retteýge memlekettiń qatysýy

1. Erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileriniń ekologııalyq júıesin saqtaý jáne qalpyna keltirý maqsatynda ortalyq jáne oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary sý obektilerin keshendi paıdalanýdyń jáne qorǵaýdyń basseındik shemalaryn jasaý kezinde aımaqtyń erekshelikterin eskeredi.

2. Memlekettik organdardyń, qoǵamdyq birlestikterdiń jáne sharýashylyq júrgizýshi sýbektilerdiń qyzmetin respýblıkalyq deńgeıde úılestirý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti Ulttyq úılestirý keńesin qurýy múmkin.

      Eskertý. 131-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

9-Bólim. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaýdy, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy retteýdiń ekonomıkalyq tetigi

      Eskertý. 9-bólimniń taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

28-taraý. Sý paıdalanýdy retteýdiń
ekonomıkalyq ádisteri

132-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy ekonomıkalyq retteýdiń túrleri

      Eskertý. 132-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

      Ekonomıkalyq retteýdiń negizgi túrleri:

1) sý paıdalanýshylardan Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańdarynda kózdelgen tólemder men alymdardy alý;

2) sý obektilerin utymdy paıdalaný jáne qorǵaý, eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý máselelerin kózdeıtin Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattaryn ázirleý;

3) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jeke jáne zańdy tulǵalardyń resýrstar saqtaý, qaldyǵy az tehnologııalardy jáne energııanyń dástúrden tys túrlerin engizýi jáne ıgerýi, sý resýrstaryn qorǵaý men utymdy paıdalaný, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jónindegi basqa da tıimdi sharalardy júzege asyrýy kezinde olarǵa kredıttik jáne ózge de jeńildikter berý;

4) qoǵamdyq qorlar qurý jáne olardy sý obektilerin qalpyna keltirý men qorǵaý úshin paıdalaný bolyp tabylady.

      Eskertý. 132-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

133-bap. Sý resýrstaryn paıdalanǵany úshin aqy tóleý

1. Qazaqstan Respýblıkasynda ortaq sý paıdalaný tegin júzege asyrylady.

2. Qazaqstan Respýblıkasynda arnaıy sý paıdalaný Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańdaryna sáıkes aqyly negizde júzege asyrylady.

134-bap. Sý paıdalanýshylarǵa sý berý, sýmen jabdyqtaý, sý burý jóninde kórsetiletin qyzmetterge aqy tóleý

1. Sý paıdalanýshylarǵa sý berýge, sýmen jabdyqtaýǵa, sý burýǵa, jóndeý-qalpyna keltirý jumystaryn jáne basqa da sý sharýashylyǵy is-sharalaryn oryndaýǵa baılanysty kórsetiletin qyzmetter aqyly negizde júzege asyrylady.

2. Sý paıdalanýshylarǵa sý berý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý boıynsha kórsetilgen qyzmetter úshin tarıfter Qazaqstan Respýblıkasynyń tabıǵı monopolııalar týraly zańnamasyna sáıkes bekitiledi.

3. Sý berý jónindegi qyzmetter úshin aqy tóleý tártibi men talaptary taraptardyń sharttarymen aıqyndalady.

      Eskertý. 134-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.07.07 № 174 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap kúntizbelik on kún ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2008.12.29 № 116-IV (01.01.2009 bastap qoldanysqa engiziledi), 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 11.07.2017 № 89-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

135-bap. Sý sharýashylyǵyn, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy memlekettik qoldaýdyń túrleri jáne sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaý jónindegiınvestıııalyq saıasattyń qaǵıdattary

      Eskertý. 135-baptyń taqyryby ózgeris engizildi - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Sý sharýashylyǵyn, sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy memlekettik qoldaýdyń negizgi túrleri:

1) sý sharýashylyǵy júıesiniń memlekettik mekemelerin ustaý;

2) sý berýge baılanysty emes transshekaralyq sý sharýashylyǵy qurylystaryn jáne respýblıkalyq mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalaný jónindegi shyǵyndardy qarjylandyrý;

3) erekshe avarııalyq qaýpi bar sý sharýashylyǵy qurylystary men gıdromelıoraııalyq júıelerdi qalpyna keltirý jónindegi is-sharalardy qarjylandyrý;

4) sý sharýashylyǵy qurylystary men gıdromelıoraııalyq júıelerdiń jańalaryn salýǵa jáne qazir barlaryn qaıta qurýǵa qarjy resýrstaryn, onyń ishinde qaryz qarajattaryn tartý;

5) aýyz sýmen jabdyqtaýdyń balamasyz kózderi bolyp tabylatyn erekshe mańyzdy toptyq jáne oqshaý sýmen jabdyqtaý júıelerinen aýyz sý berý jóninde kórsetiletin qyzmetterdiń qunyn ýákiletti organ bekitetin tizbe boıynsha sýbsıdııalaý;

5-1) bıýdjet qarajaty esebinen júzege asyrylatyn, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salýdy, rekonstrýkııalaýdy jáne jańǵyrtýdy óteýsiz jáne qaıtarymsyz negizde sýbsıdııalaý;

6) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen sý sharýashylyǵy sýbektilerine, sýmen jabdyqtaý jáne (nemese) sý burý jónindegi uıymdarǵa jeńildikti jáne uzaq merzimdi kredıtter men basqa da artyqshylyqtar berý;

7) memlekettik menshiktegi sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jónindegi is-sharalardy qarjylandyrý bolyp tabylady.

      8) alyp tastaldy - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

2. Sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaý, sýarmaly jerlerdi gıdromelıoraııalaý, sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystarynyń qaýipsizdigi jónindegi ınvestıııalyq saıasattyń negizgi qaǵıdattary:

1) qaıtarymdy negizde ortalyqtandyrylǵan ınvestıııalardyń esebinen sý salasyn damytýdy memlekettik qoldaý;

2) ınvestıııalyq sý sharýashylyǵy qyzmetinde paıdalaný úshin uıymdardyń óz kózderiniń rólin arttyrýdy yntalandyrý;

3) qaryzdardy, onyń ishinde memleket kepildikterin tartý praktıkasyn keńeıtý;

4) ınvestıııalarǵa baǵyttalǵan bıýdjet qarajatyn jumsaýdy memlekettik baqylaý bolyp tabylady.

3. Sý sharýashylyǵyn memlekettik qoldaý jáne sý qoryn utymdy paıdalaný men qorǵaý jónindegi, sondaı-aq paıdalanylmaıtyn jáne qaıta qalpyna keltirýge jatpaıtyn memlekettik menshiktegi sý sharýashylyǵy júıeleri men qurylystaryn joıý jónindegi ınvestıııalyq saıasat Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 135-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 № 13 (01.01.2005 bastap kúshine enedi), 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 bastap qoldanysqa engiziledi), 2009.02.12. № 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 № 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
     

135-1-bap. Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salýdy, rekonstrýkııalaýdy jáne jańǵyrtýdy sýbsıdııalaý

      1. Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salýdy, rekonstrýkııalaýdy jáne jańǵyrtýdy sýbsıdııalaý sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy damytýdy ekonomıkalyq yntalandyrý retinde júzege asyrylady.

      2. Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salýdy, rekonstrýkııalaýdy jáne jańǵyrtýdy sýbsıdııalaý mynadaı baǵyttar boıynsha júzege asyrylady:

      1) jobalardy tehnıkalyq qoldaý, bul tehnıkalyq negizdemeni, jobalaý-smetalyq qujattamany ázirleýdi, tehnıkalyq jáne avtorlyq qadaǵalaýlardy júzege asyrýdy qamtıdy;

2) kapıtaldy qajet etetin shyǵystar, onyń ishinde qurylys-montajdaý jumystaryna, jabdyqty, materıaldardy satyp alýǵa arnalǵan shyǵystar.

      Eskertý. 28-taraý 135-1-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 322-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
     

136-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy saqtandyrý

1. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy saqtandyrý sý qatynastarynyń obektilerine, basqa adamdardyń ómirine, densaýlyǵyna jáne múlkine zııan keltirý saldarynan sharttan týyndaıtyn mindettemeler boıynsha jaýapkershilik táýekeli bolǵan kezde jeke jáne zańdy tulǵalardyń múliktik múddelerin qorǵaýǵa baılanysty qatynastar kesheni bolyp tabylady.

2. Erikti saqtandyrýdy jeke jáne zańdy tulǵalar óz erki boıynsha júzege asyrady. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy erikti saqtandyrýdyń túrleri, sharttary men tártibi saqtandyrýshy men saqtanýshylar arasyndaǵy kelisimdermen aıqyndalady.

10-Bólim. Sý daýlary jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń
Sý zańdaryn buzǵany úshin jaýaptylyq
29-taraý. Sý daýlaryn sheshý

137-bap. Sý daýlary

1. Sý obektilerin, sý sharýashylyǵy qurylystaryn paıdalaný men qorǵaý jáne sýdy bólý máseleleri boıynsha sý qatynastary sýbektileriniń arasynda týyndaıtyn daýlar sý daýlary bolyp tabylady.

2. Sý qatynastary sýbektileriniń arasyndaǵy sý daýlary taraptardyń kelissózderi, olardy sý paıdalanýshylar birlestikteri qurǵan organdarda, oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdarynda jáne ýákiletti organda nemese sottarda qaraý arqyly sheshiledi.

      Eskertý. 137-bapqa ózgeris engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004.12.20. N 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi) Zańymen.
     

138-bap. Óz betinshe basyp alynǵan sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystaryn qaıtarý

Óz betinshe basyp alynǵan sý obektileri men sý sharýashylyǵy qurylystary zańsyz paıdalanylǵan ýaqyt ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdarynyń buzylýynan keltirilgen zııan ótelip, ıesine qaıtarylady. Óz betinshe basyp alynǵan sý obektilerin qaıtarý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen júrgiziledi.

30-taraý. Qazaqstan Respýblıkasynyń
sý zańdaryn buzǵany úshin jaýaptylyq

139-bap. Sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy zań buzýshylyqtar

      Eskertý. 139-bap alyp tastaldy - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

140-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańnamasyn buzǵany úshin jaýaptylyq

Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańnamasyn buzý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýaptylyqqa ákep soǵady.

      Eskertý. 140-bap jańa redakııada - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.02.12. N 132-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

11-Bólim. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyq
31-taraý. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný
jáne qorǵaý

141-bap. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqtyń negizgi baǵyttary

Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqtyń negizgi baǵyttary:

1) Qazaqstan Respýblıkasynyń halyqaralyq sharttar jasasý negizinde transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy múddelerin qorǵaý;

2) Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttar boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń mindettemelerin oryndaý;

3) shekaralas elderdiń transshekaralyq sýlar boıynsha memleketaralyq qatynastary bóliginde sý zańdaryn úılestirý men jaqyndastyrýǵa qatysý;

4) transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy ǵylymı-tehnıkalyq yntymaqtastyq, normalardy, standarttardy, jobalardy jáne monıtorıngti birlesip ázirleý jáne iske asyrý bolyp tabylady.

      Eskertý. 141-bapqa ózgeris engizildi - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
     

142-bap. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqtyń prınıpteri

Qazaqstan Respýblıkasy transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy óz saıasatynda mynadaı prınıpterdi basshylyqqa alady:

1) ekologııalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý jáne halyqaralyq tabıǵat qorǵaý yntymaqtastyǵyn damytý;

2) halyqaralyq sý quqyǵynyń jalpy jurt tanyǵan prınıpteri men normalaryn eskere otyryp, transshekaralyq aǵyn sýdyń barlyq elderiniń sý resýrstaryn ádil, aqylǵa qonymdy jáne ózara tıimdi paıdalaný quqyǵyn qamtamasyz etý;

3) bolashaq urpaqtardyń qajettilikterine zııan keltirmeı qazirgi urpaqtyń qajettilikterin qanaǵattandyrýdy eskere otyryp, sý resýrstaryn basqarý;

4) adamnyń ekologııalyq quqyqtarynyń, múddeleriniń jáne transshekaralyq ózender basseınderiniń sý sharýashylyǵy júıeleriniń ekonomıkalyq damý balansyn saqtaý;

5) transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý problemalaryn sheshý kezinde ózara kómek kórsetý jáne daýly máselelerdi beıbit túrde retteý;

6) transshekaralyq sýlardyń jaı-kúıine yqtımal transshekaralyq áser etýdiń aldyn alý jónindegi saqtyq sharalaryn qamtamasyz etý;

7) halyqaralyq jaýapkershilik jáne transshekaralyq áser etýden týyndaǵan zalaldy óteý.

143-bap. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy memleketaralyq yntymaqtastyqtyń tetigi

Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy memleketaralyq yntymaqtastyqtyń tetigi:

1) transshekaralyq áser etetin nemese áser etýi múmkin qyzmetti júzege acyrý kezinde transshekaralyq sýlardy olardyń transshekaralyq sıpatyn eskere otyryp, aqylǵa qonymdy jáne ádil túrde paıdalanýdy qamtamasyz etýdi;

2) transshekaralyq sýlardy ekologııalyq jaǵynan negizdelgen túrde jáne utymdy basqarý, qorshaǵan ortany saqtaý jáne qorǵaý negizinde paıdalanýdy;

3) lastaýdy qorshaǵan ortanyń basqa quramdas bólikterine aýysýǵa ákelmeýge tıis bolatyn transshekaralyq sýlardy lastaýdy tyıý, ony bolǵyzbaý, shekteý jáne qysqartý jónindegi sharalardy;

4) transshekaralyq áser etýden buzylǵan ekologııalyq júıelerdi saqtaýdy jáne, qajet bolǵan jaǵdaıda, qalpyna keltirýdi;

5) aǵyndy sýlardy aǵyzýdyń shekti normalaryn belgileýdi, sý paıdalanýdyń qazirgi zamanǵy tehnıkalyq jetistikterine jáne ekonomıkalyq yqtımal jaǵdaılaryna sáıkes keletin sý saqtaýdyń qatań normalaryna baǵdarlaýdy;

6) transshekaralyq sýlar men sý obektileriniń monıtorıngi baǵdarlamalaryn ázirleý men kelisýdi jáne olardy iske asyrýǵa qatysýdy;

7) transshekaralyq sýlardy basqarýǵa, retteýge jáne qorǵaýǵa qarjylyq jáne tehnıkalyq jaǵynan birlesip qatysýdy;

8) transshekaralyq ózenderdiń basseınderindegi sý sharýashylyǵy ahýaly týraly aqparat almasýdy, tótenshe sý jaǵdaılary kezinde shuǵyl habardar etýdi jáne ózara kómek kórsetýdi;

9) normatıvtik-quqyqtyq bazany biregeılendirý, transshekaralyq sýlardy jáne olarǵa baılanysty ekologııalyq júıelerdi qorǵaý men qalpyna keltirýdiń birlesken baǵdarlamalary monıtorınginiń, olardy ázirleýdiń jáne iske asyrýdyń biryńǵaı júıelerin qurý salasynda shekaralas eldermen yntymaqtastyqty, osy maqsattar úshin halyqaralyq uıymdardyń qarajatyn tartýdy;

10) transshekaralyq sýlar men sý sharýashylyǵy qurylystaryn birlesip paıdalaný jóninde is-sharalar ázirleýdi, kelisýdi jáne júzege asyrýdy;

11) Qazaqstan Respýblıkasy bekitken transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qopǵaý salasyndaǵy memleketaralyq jáne úkimetaralyq kelisimderdi birlesip iske asyrý úshin qajet bolǵan jaǵdaıda transshekaralyq sýlardy basqarý jónindegi memleketaralyq organ qurýdy;

12) transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý jóninde aımaqtyq jáne ulttyq derekter bazasyn qurýdy;

13) sý problemalaryn sheshý jóninde birlesken ǵylymı-tehnıkalyq zertteýler júrgizýdi;

14) transshekaralyq sýlardy utymdy paıdalanýǵa jáne qorǵaýǵa baılanysty ózge de qyzmetti kózdeıdi.

144-bap. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqtyń ekonomıkalyq negizi

Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqtyń ekonomıkalyq negizi:

1) osy sý obektisinde jáne oǵan irgeles aýmaqta bıologııalyq tepe-teńdikti ustap turý, udaıy molaıtý jáne saqtaý maqsatynda transshekaralyq sýlardy tıimdi jáne utymdy paıdalanýdy;

2) transshekaralyq áser etý nátıjesinde kináli tarap keltirgen zalal úshin ótemdik jaýapkershilikti;

3) paıdalanylatyn sý resýrstaryna úles qosyp qatysý prınıpinde basqa memleketter paıdalanatyn transshekaralyq sýlardy basqarý, retteý jáne qorǵaý jónindegi sý sharýashylyǵy obektilerin birjaqty paıdalanýdy júzege asyratyn memleketke shyǵyndaryn óteýdi;

4) memleketterdiń biriniń tıisti bekitilgen halyqaralyq sharttardyń negizinde belgilengen óziniń transshekaralyq sýlar úlesin (úlesiniń bóligin) ótemdik negizde ekinshi memleketke berýin kózdeıdi.

145-bap. Transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý máseleleri jónindegi daýlardy retteý

1. Qazaqstan Respýblıkasy men basqa memleketter arasyndaǵy transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý máseleleri boıynsha daýlar izgi nıet, ózara syılastyq jáne tatý kórshilestik qatynastar negizinde kelissózder júrgizý arqyly nemese daýǵa qatysýshy taraptar úshin qolaıly basqa ádispen sheshiledi.

2. Kelissózderde ózara qolaıly sheshimderge qol jetkizý múmkin bolmaǵan jaǵdaıda, eger transshekaralyq sýlardy paıdalaný jáne qorǵaý jónindegi Qazaqstan Respýblıkasy bekitken tıisti halyqaralyq sharttarda ózgeshe kózdelmese, sý daýlaryn sheshýdiń tórelik proesi oryndy dep tanylady.

32-taraý. Qorytyndy jáne ótpeli erejeler

      Eskertý. 32-taraýdyń taqyryby jańa redakııada - QR-nyń 2009.07.10. N 180-IV Zańymen.

145-1-bap. Ótpeli erejeler

Osy Kodekstiń 125-babynyń 1-tarmaǵy 2) tarmaqshasynyń erejeleri sý qorǵaý beldeýleri shekaralarynyń sheginde 2009 jylǵy 1 shildege deıin turǵyzylǵan ǵımarattar men qurylystardyń paıdalanylýyna qoldanylmaıdy. Bul rette olardy paıdalanýǵa uıymdastyrylǵan, ortalyqtandyrylǵan káriz, lastanǵan aǵyndy sýlardy buryp jiberýdiń jáne tazalaýdyń ózge júıesi nemese ishindegi zattardy áketýdi qamtamasyz etetin sý ótpeıtin naýalar bolǵan kezde ǵana jol beriledi.

      Eskertý. 145-1-bappen tolyqtyryldy - QR-nyń 2009.07.10. N 180-IV Zańymen.
     

146-bap. Osy Kodeksti qoldanysqa engizý tártibi

1. Osy Kodeks resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi.

2. Mynalardyń kúshi joıyldy dep tanylsyn:

1993 jylǵy 31 naýryzdaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Sý kodeksi (Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesiniń Jarshysy, 1993 j., N 7, 149-qujat; Qazaqstan Respýblıkasy Parlamentiniń Jarshysy, 1996 j., N 22, 408-qujat; 1999 j., N 11, 357-qujat; 2001 j., N 3, 20-qujat; N 24, 338-qujat);

"Qazaqstan Respýblıkasynyń Sý kodeksin kúshine engizý týraly" 1993 jylǵy 31 naýryzdaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesiniń Qaýlysy (Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesiniń Jarshysy, 1993 j., N 7, 150-qujat).

Qazaqstan Respýblıkasynyń

Prezıdenti

Басқалармен бөлісе отырыңыз

Facebook

Twitter

Google+

VKontakte

WhatsApp

Telegram

Одноклассники

LinkedIn

Email

Copy link

Print