Bizdiń elde óz isine berilgen, adal adamdar “aq qarǵa” sııaqty, jyldar boıy qalyptasqan daǵdyǵa saı kelmeı, jep úırengenderge kedergi keltirip, “durys jumys istetpeı” qoıatyn sııaqty. Solaı ekenine kún saıyn kózimiz jetip keledi. Osynyń saldarynan Jańa Qazaqstanda jaqsy jaǵyna ózgeremiz be degen úmit te birte-birte sónip bara jatqandaı. Sonyń bir aıǵaǵy ustaz degen attyń sınonımi ispettes, myqty, kreatıvti menedjer, óz salasyna jan-tánimen berilgen Safýra Seıdýálıqyzy Tólekteginiń basyna túsken jaǵdaı.
Uzyn sózdiń qysqasy, Safýra hanym basqaratyn ujymǵa qatysty antıkor “memleket qarajatyn jymqyrypty-mys” degen jeleýmen is qozǵap jatyr eken degendi estigende, búkil el sener-senbesimizdi bilmeı, múmkin emes dep edik. Ol is boıynsha kóktemde Safýra Seıdýalıqyzy ózi habarlasyp, quqyqtyq keńes suraǵan bolatyn. “Sizdiń tarapyńyzdan zańsyzdyq joq qoı, syıaqylar únemdelgen qarjydan berilse” degen edim. Adaldyǵyna shúbám bolmaǵandyqtan, tekserý bitkesin, istiń toqtatylatynyna kúmánim bolmap edi. Bizdiń atyshýly antıkorǵa aq adamdy qara etý túk emesin qansha kórsem de, dál osy kisige qııanat jasalady dep oılamaǵan ekenmin.
Al endi bul is ne is? Neden bastaldy? Safýra Seıdýalıqyzyna ne aıyp taǵylyp otyr? Bir sebep — basqarmanyń únemdelgen qarajatynan basqarmada istegen azdaǵan mamanǵa syıaqy berilgen eken. Sol zańsyz áreket retinde tanylypty. Shyn máninde bul mekteptiń, balabaqshanyń, kolledjdiń nemese aýdandyq, qalalyq bilim bólimderiniń qarajaty emes, basqarmanyń qyzmetine, basqarmadaǵy qyzmetkerlerdiń eńbekaqysyna berilgen qarajattyń únemdelgen bóligi. Basqarma ashylǵan bette ol jaqta kadr tolyq jınalmaǵan, alǵashqy aılarda eki adam, alty adam jumys istese, segiz-toǵyz aıǵa deıin mamandardyń tek elý paıyzy qabyldanǵan. Bul jańa oblystardyń barlyq basqarmalarynda bolǵan jaǵdaı eken. Olaı bolsa, antıkordan bastap jańadan qurylǵan barlyq departament, basqarmalardyń syıaqylaryn da zańsyz dep baǵalaý kerek edi ǵoı.
Jaqynda Safýra hanymnyń qoǵamdyq qorǵaýshysy bolyp júrgen ápkesi de maǵan quqyqtyq keńes alý úshin habarlasty. Bıýdjet salasynda tájirıbesi mol bolǵandyqtan, ol kisi kóp qujattardy ózi de taldaǵan. Sol ápkesinen iske qatysty jalpylama aqparatty estip, tańdanbasqa shara qalmady. Túsingenim, Safýra hanymnyń týrashyldyǵy, talapshyldyǵy, adaldyǵy bireýlerge jaqpaı qalǵan sııaqty. Olaı deýime negiz de joq emes. Ol basqarma basshylyǵyna bara sala jumysyn aldymen jalǵan dıplomdarmen jumys istep jatqan “muǵalimderdi” anyqtap, tazalaýdan bastaıdy. Onnan astam adamnyń ústinen jalǵan qujat úshin tıisti organda is qozǵalyp,olar jumystan shyǵarylady.
Odan ári Ulytaý oblysy bilim basqarmasynyń basshysy Safýra Tólektegi sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres Departamentine, (qysqasha antıkorǵa) ózi hat jazyp, bilim basqarmasyna qarasty barlyq mekemelerge tekserý júrgizýge bastama kóteredi.Adal basshy osylaı jumys isteýge tıis edi. Alaıda sybaılas jemqorlyqqa qarsy uıymdaǵydar bulaı oılamaıdy eken. Osynyń saldarynan Safýranyń osy qadamy aqyrynda ózine taıaq bop tıgen sııaqty.
Safýra Seıdýálıqyzy Tólektegine qatysty is týraly taǵy birer sóz. 2022 jyldyń kúzinde oblystyq antıkordyń jaýapty qyzmetkeri Safýra Seıdýalıqyzyna bir usynys aıtady. Jańa oblystyń qurylýyna baılanysty antıkordyń ortalyq apparatynan oblystyq departamentke buryn qoldanylǵan avtokólikter beriledi. Oblystyq antıkordyń jaýapty qyzmetkeri Safýra hanymǵa sol avtokólikterdi kolledjderdiń balansyna alý týraly ótinish aıtady. Sondaǵy onyń ýáji qoldanylǵan kólikterdi oblystyq antıkor óz balansyna alsa, keıinnen ortalyq apparat kólik sany jetkilikti dep jańa kólik satyp alýǵa aqsha bólmeıtindigi. Árıne, Safýra hanym «kólikter bilim uıymynyń balansyna berilse, sáıkesinshe ol kolledjge júrgizýshi shtaty qosylady, janar-jaǵar maıǵa, saımanyna, avtomoıkaǵa qarjy bólinedi. Sondyqtan, qaı kolledj balansqa alsa, sol kolledj qoldanady» degen. Biraq, antıkor kólikterdi kolledj balansyna qaǵaz júzinde qoıyp, is júzinde ózderi qoldanǵysy kelipti. Osy áńgime eki ret qozǵalsa da, Safýra hanym kelispeıdi. Biraq bul basqa basshy tarapynan qoldaý tapqan sııaqty. Ózderine jaıly jaǵdaı jasaý úshin, bekitilgen lımıtten artyq kólik alý úshin oblystyq antıkordyń ózi bar kólikti «joq» dep kórsetkisi keledi. Bul jemqorlyq emes pe? Zańsyz áreket jasaý týraly usynysty batyl túrde aıta alatyn antıkordan budan soń qandaı ádildik kútemiz?
Sybaılas jemqorlyqpen kúres agenttigi lımıtke saı Ulytaý oblysynyń antıkoryndaǵy kólikterdi tekserip, ortalyqtan berilgen kólik pen jańadan satyp alynńan kólikterine bir revızııa jasap shyqsa durys bolar edi. Qaı ýaqytta qaı mekemeniń balansynda bolǵanyna deıin nazar aýdarý kerek.
Ókinishke oraı, joǵaryda aıtylǵan problemalar tekserýshilerdiń nazarynan múldem tys qalǵan. Óziniń ósken jerine adal nıetpen barǵan adam qazir birneshe aıdan beri úıqamaqta otyr. Isti tergeý barysynda Safýra hanymnyń burynǵy orynbasary (ol da kúdikti dep tanylǵan) óz-ózine qol jumsap qaıtys bolypty.
Safýra hanymmen áriptes bolǵan, ol kisini tanıtyn adamdar, halyq onyń adaldyǵyna shek keltirmeıdi. Safýra Seıdýalıqyzynyń áleýmettik jelidegi paraqshasyn bir sholyp shyǵýdyń ózi ol kisiniń ómirlik ustanymyn aıqyn kórsetedi.Biraq Safýra Seıdýalıqyzynyń ápkesiniń aıtýyna qaraǵanda, antıkor qyzmetkerleriniń tarapynan bolyp jatqan túrli proestik buzýshylyqtardyń kesirinen sotqa deıingi tergeý sozylyp, Safýra hanymnyń alty aıǵa jýyq zańsyz qamaýda otyr. Saýatty, adal, batyl bolǵandyqtan, úıqamaqta otyrsa da, qorǵaýshylarymen birge antıkordyń negizsiz sheshimderimen tabandy túrde kúresýde. Ádildik saltanat quryp, óz isiniń shynaıy janashyry, adal jan aqtalýy kerek. Bul tek Safýranyń ǵana emes, eldegi zańdylyqtyń jeńisi bolady.
Lazzat Ahatova,
qoǵam belsendisi, advokat
