Adam quqyqtary men zańdylyqty saqtaý jónindegi Qazaqstan halyqaralyq bıýrosy belgili saıasatker, qazirgi kásipker Ǵalymjan Jaqııanovtyń aryzy boıynsha júrgizilgen sot proessinde shyǵarylǵan sheshim týraly pikir bildirdi. Arasynda emoııalyq saryn baıqalatyn mundaı kózqaras adam quqyǵynyń janashyry bolýǵa tıisti halyqaralyq uıymnyń bet-bedeline kóleńke túsirýi múmkin. Qazir kórshi elderde adam quqyǵyn qorǵaıtyn jáne sóz bostandyǵyn joqtaıtyn úkimettik emes uıymdarǵa qysym ulǵaıǵanda áıgili bıýronyń mundaı qadamǵa barýy jumsartyp aıtqanda, múlde qısynsyz.
Adam quqyqtary men zańdylyqty saqtaý jónindegi Qazaqstan halyqaralyq bıýrosy Ǵalymjan Jaqııanovtyń aryzy boıynsha júrgizilgen sot sheshimin «Jaqııanovtyń ar-namysyn qorǵaýy» retinde baǵalady. Sol rette bıýronyń resmı saıtynda búgin, 6 naýryzda «Jaqııanov ar namysyn qorǵap shyqty» degen málimdeme jarııalandy.
Budan aldyn Almaty qalasy Alataý aýdandyq sotynda Ǵalymjan Jaqııanovtyń “Adyrna” ulttyq portaly men Tólen Toqtasynovtyń ústinen bergen shaǵymy boıynsha azamattyq istiń sheshimi jarııa etilgen edi. 4 naýryzda jarııalanǵan sot qorytyndysy “Adyrna” ulttyq portalynyń YouTube arnasyndaǵy suhbatty óshirýge jáne ondaǵy derekterdi joqqa shyǵarý týraly sheshim shyǵardy. Al Tólen Toqtasynovqa 200 myń teńge tóleýdi júktedi jáne Ǵalymjan Jaqııanovtyń “Adyrnaǵa” qoıǵan qarjylyq talaptary negizsiz dep tanyldy. Tarata aıtqanda, Jaqııanov bul suhbatty kórgennen keıin, shyndyqqa sáıkes kelmeıtin aqparat bar dep sheship, Toqtasynovtan ony joqqa shyǵarýyn, al “Adyrna” jýrnalısterinen vıdeomaterıaldy óshirýin, odan keshirim suraýyn, sondaı-aq, jaýapkerlerdiń árqaısysynan moraldyq shyǵyn retinde 1 mıllıon teńge talap etken. Ony sot negizsiz dep tanydy.
Osy máselege oraı Adam quqyǵy jónindegi bıýronyń emoııalyq sarynda málimdeme jarııalaýy tańǵalarlyq oqıǵa bolǵany jasyryn emes.
«Belgili memleket jáne qoǵam qaıratkeri, Pavlodar oblysynyń buryńǵy ákimi Ǵalymjan Jaqııanov ar-namysyn sotta qorǵap shyqty. Keıbir aqparat quraldary túrli quıtyrqy sebeptermen «Jaqııanov sóz bostandyǵyna qarsy shyqty», «eks-ákim jýrnalısterdi sotqa berdi» dep jerden jeti qoıan tapqandaı jalǵan sózdi jappaı taratyp jatqany málim. Sondaǵy taqqan aıyptary – Ǵalymjan Jaqııanov «Adyrna» portalyn sotqa berdi, osylaısha jýrnalısterdi qýdalap jatyr-mys degisi keledi. Al shyn máninde jaǵdaı múldem basqasha ekenin sottyń sheshiminen anyq kórýge bolady. Alataý aýdandyq sotynyń qaýlysyna sáıkes, Jaqııanovtyń burynǵy bıznes áriptesi Májilistiń eks-depýtaty Tólen Toqtasynovtyń «Adyrna» portalynda aıtqan ýáji men sózi jalǵan bolyp shyqty»,- dep bastalady Adam quqyǵy bıýrosynyń osy málimdemesi.
Bıýro Jaqııanov shaǵymyn tolyq aıtpaıdy.
«Odan bólek Toqtasynovtyń «Adyrna» portalyna bergen suhbatynda keltirilgen biraz sózderdiń ótirik ekenin, aqıqattan alshaq jatqanyn sot resmı túrde rastady. Onyń barlyǵyn Jaqııanov qur sózben emes, naqty málimettermen, qujattarmen jáne kýágerlerdiń derekterimen dáleldep shyqty. Endi Alataý aýdandyq sotynyń qaýlysyna sáıkes, «Adyrna» portaly Youtube jelisinde jarııalanǵan Toqtasynovpen suhbatty óshirýi kerek, al eks-depýtat óziniń jalǵan sóılegenin moıyndap, beıne úndeý jarııalaýy tıis. Odan bólek, Toqtasynov birqatar sot shyǵyndaryn da óteýi tıis»,- delingen Adam quqyqtary men zańdylyqty saqtaý jónindegi Qazaqstan halyqaralyq bıýrosynyń málimdemesinde.
Bıýro budan keıin sóz bostandyǵyna qysym jasalmaǵanyn senimdi túrde atap kórsetedi.
«Al endi bul jaǵdaıdan jýrnalısterdi qýdalaýdy biz kórip turǵan joqpyz. Birinshiden, Toqtasynovqa óz shyndyǵyn jetkizýge ashyq sot proesinde múmkindik berildi. Biraq, naqty qujattardy, dálelderdi eks-depýtat kórsete alǵan joq. Ekinshiden, «Adyrna» portalyna eshqandaı da qysym jasalǵan joq. Odan ondaǵan mıllıon ótemaqy talap etken Jaqııanov boldy ma? Bılik bir kezderi oppozıııalyq basylymdardy ondaǵan, tipti júzdegen mıllıon ótemaqy tóleýge májbúrlep, sol arqyly jaýyp tynatyn. «Adyrna» portaly Jaqııanovqa bir tıyn da tóleýge mindetti emes. Bar bolǵany – jarııalanǵan materıaldy óshirýi tıis. Sebebi, keltirilgen málimetter jalǵan, shyndyqqa janaspaıdy. Úshinshiden, Jaqııanov jýrnalısterge qysym kórsetetindeı quzireti bar joǵary laýazymdy sheneýnik pa edi? Joq, árıne. Onyń bılikten ketkenine 23 jyl bolǵanyn jurt biledi. Oǵan bılik laýazym bermek túgili, biraz jyl qýdalaýǵa saldy, túrmege otyrǵyzdy»,- deıdi Adam quqyǵy bıýrosy Jaqııanovtyń birjaqty túrde haq-quqyǵyn joqtap.
Bıýro munymen shektelmeıdi. Óz degenin odan ármen shegeleı túsedi.
«Qazir belgili kásipker, táýelsiz qoǵam qaıratker ekeni barshaǵa aıan. Jaqııanovtyń eshqandaı da ákimshilik resýrstary joq. Olaı bolsa, ol «Adyrna» jýrnalısterine qandaı qysym kórsete alady? Bul tipti mıǵa qonbaıtyn sóz ǵoı! Tórtinshiden, Jaqııanov Toqtasynov pen «Adyrnany» sotqa berse, demek, óziniń ar-namysyn, bedelin qorǵaýǵa daıyn, aqıqat óziniń jaǵynda ekenine senimdi degen sóz. Jasyratyny bolsa, jalǵan sóılese, olarmen sottasar ma edi? Joq, árıne. Demek, aıtar argýmenti de, keltirer ýáji de jetkilikti degendi bildiredi. Azamat retinde, belgili qaıratker retinde óziniń ar-namysyn zańdy jolmen qorǵaýǵa tolyq quqyǵy bar emes pe? Aıtpaqshy, bul Tólen Toqtasynovtyń sottaǵy alǵashqy jeńilisi emes. Oǵan byltyr da jala jabý isi boıynsha ákimshilik sot ony aıypty dep tanyǵan edi. Almaty soty ol kezde bylaı dep jazdy:«T.M.Tohtasynov 2023 jyly 2 qańtarda «Youtube» əleýmettik telekommýnıkaııa jelisin paıdalana otyryp, jaryq kórgen «Adyrna Ulttyq Portaly» suhbat berý barysynda adamdy sybaılas jemqorlyq, aýyr nemese asa aýyr qylmys jasady dep aıyptaý men jəbirlenýshi G.B. Jakııanovtyń bedelin túsiretin kórineý jalǵan məlimetter taratqan».
Adam quqyqtary men zańdylyqty saqtaý jónindegi Qazaqstan halyqaralyq bıýrosynyń qyzbalyqpen jasalǵan málimdemesi odan ármen bylaı jalǵasqan.
«Bizdiń elde ádil sot joq, onyń sheshimine qalaı senemiz?» dep suraq qoıýyńyz da múmkin. Árıne, saıası tapsyrys bolǵan jerde sot ádildik qaǵıdasyna emes, bıliktiń buıryǵyna baǵynyp jatady. Biraq, qazir Jaqııanov ta, Toqtasynov ta bılikte emes. Bar gáp, bizdiń oıymyzsha, Toqtasynov aqparat keńistigine shyǵyp, burynǵy serigin qaralap, sol arqyly Jaqııanovqa qysym kórsetýge bekinýinde bolǵan sııaqty. Biraq, Ǵalymjan Jaqııanov oǵan kónbedi. Óziniń aq ekenin tolyq dáleldep shyqty. Bir aıta keterligi, Alataý aýdandyq sotynyń qaýlysyna áli apellıaııalyq shaǵym túsirýge bolady. Almaty qalalyq sotynda qaralatyn proesti biz de qadaǵalaımyz»,- degen pikirlerge qarap, bul málimdemeden sýbektıvti saryn baıqaısyz.
Adam quqyqtary men zańdylyqty saqtaý jónindegi Qazaqstan halyqaralyq bıýrosynyń bul málimdemesin osy kúıde qabyldasaq, bıýronyń jumysy quqyq buzýshylyqty baǵalaý emes, belgili bir tulǵalardy jaqtaý ma degen oıǵa kelesiń.
Bálkim, bıýro basshylyǵy qazaqsha jarııalanǵan bul málimdemeden ázirge habarsyz da shyǵar.
Ne bolsa da, ázirge bir qaınaýy kem mundaı málimdeme adam quqyǵyn qorǵaıdy, sóz erkindigi men baspasóz bostandyǵyna janashyr bolady degen halyqaralyq uıymnyń Qazaqstandaǵy bedeli men repýtaııasyna kóleńke túsiretinin aıtýmen ǵana shektelemiz.
Arman Áýbákir
«Adyrna» ulttyq portalynyń negizin qalaýshy
