Búgin Parlament palatalarynyń birlesken otyrysynda BUU-nyń mıssııalaryna qatysý úshin Qazaqstan Qarýly Kúshteriniń bitimgerlik kontıngentin jiberý máselesi qaraldy. Májilis pen senat depýtattary «BUU-nyń Golan jotasyndaǵy bóliný proesterin baqylaý jónindegi kúshteri» mıssııasyna (UNDOF, Sırııa-Izraıl) ornalastyrýdy bir aýyzdan qoldap, daýys berdi.
Qazaq áskeriniń soǵys bolyp jatqan Taıaý Shyǵysqa barýy qaýipti emes pe? Májilis depýtattary bul suraqqa ár túrli jaýap berdi.
«ÁSKERILERDIŃ ATA-ANALARY MAZASYZDANÝY MÚMKIN»
«Aýyl» partııasynyń atynan Májilis depýtaty bolǵan Erbolat Saýryqovtyń oıynsha qazaq áskeriniń Golan jotasyna barýy eshqandaı qaýipti emes.
– 2014 jyldan bastap, 2018 jylǵa deıin bizdiń 67 áskerimiz Batys Saharada, Kot-d'Ivýarda, Malıde óziniń bitimgershilik mıssııasyn oryndaǵan bolatyn. 2018 jyldan kúni búginge deıin 537 ofıerimiz Ortalyq Afrıka elderi men Lıvanda bolyp qaıtty. Sondyqtan 4 mıssııa boıynsha suranyp otyrǵan 430 áskerimizdiń eń birinshi ketip bara jatqan 139 ofıerlerimiz ınjenerlik jáne shtabtaǵy ofıerlik qyzmetin atqarady. Sondaı-aq sarbazdarymyz baılanys pen barlaý jumystarymen aınalysady. Bul jerde tikeleı qaqtyǵys pen soǵysqa bizdiń ásker jiberilip jatqan joq. Meniń oıymsha, bul Qazaqstan áskeriniń halyqaralyq deńgeıde tájirıbe jınaýyna tıimdi jáne adam ómirine qaýip tónetin mıssııaǵa jiberilip jatqan joq. Biraq beıbitshilik ornatý maqsatynda barǵannan keıin, árıne, áskerılerdiń ata-analary qaýiptenip, mazasyzdanýy múmkin. Biraq endi prezıdent te, parlament te bizdiń sarbazdarymyzdy jiberip otyrǵan kezde belgili bir negizderge súıenip otyr. Sol sebepti men bitimgershilikpen ásker jiberýdiń qaýpi joq dep oılaımyn, – deıdi ol.
Depýtattan «Qoǵamda «Áskerimizdi Taıaý Shyǵysqa nege jiberemiz?» degen suraq bolýy múmkin. Bul túsinbeýshiliktiń saldary aýyr bolmaı ma?»
– Túsinbeýshilik bolýy múmkin. Qoǵam ishine kirip, jete zerttep jan-jaqty talqylamaıynsha olar bul máseleni durys túsinbeýi múmkin. Durys túsinbeýshiliktiń saldarynan qoǵamda búgingi kúnnen bastap teris oılar, pikirler qalyptasýy múmkin. Ol ras. Buǵan deıin áriptesterińiz menen «Eger prezıdent parlamentten «Bitimgershilik mıssııa boıynsha ásker jiberýdi surasa, oǵan siz qalaı qaraısyz?» dep suraǵan edi. Sol kezde «Iá, men buǵan durys qaraımyn» degen pikirim úshin men qoǵam meni synady da. Synı pikirler qashan da bolýy múmkin. Óıtkeni bul másele – qoǵamdy alańdatatyn dúnıe. Biraq meniń oıymsha alańdaıtyn negiz joq, - dedi ol.
«QAQTYǴYSQA QATYSAIYN DEP OTYRǴAN JOQPYZ»
Májilis depýtaty Juldyz Súleımenovanyń pikiri Erbolat Baıuzaqulymen kózqarasymen úndes. Tipti ol bitimgershilik mıssııasymen ásker jiberý halyqaralyq arenada Qazaq eliniń abyroıyn arttyratynyn aıtty.
– Meniń oıymsha, dúnıe dıdarynda qazaq áskerleriniń jańa deńgeıge kóterilgeniniń negizgi faktory dep bilemin. Sondyqtan da men bul sheshimdi negizdi, qajet, oryndy dep bilemin. Bul jalpy ózimizdiń áskerimizdi, onyń ishinde bitimgershilik mıssııamyzdy damytýda halyqaralyq tájirıbelerdi jınaýymyz qajet. Bul biz úshin, jalpy halyqaralyq bitimgerlik mıssııada ózimizdiń tarıhı, áskerı mıssııamyzdy anyqtaıtyn faktor dep oılaımyn. Sol sebepti men ózim quptaımyn, qoldaımyn. Al endi qaýipke kelsek, biz rezerv retinde kiremiz. Birinshiden, qaqtyǵysqa naqty qatysaıyn dep otyrǵan joqpyz. Ekinshiden, mıssııamyzdyń óziniń quqyqtyq mártebesi bar. Rezerv retinde jáne qadaǵalaý fýnkııasymen kiretindikten men dál qazir naqty bir qorqynysh bar dep oılamaımyn, - dedi ol.
«OPPOZIIIaLYQ KÓZQARASTA BOLSAM DA QARSY TURA ALMAIMYN»
Buǵan deıin Májilis depýtaty Abzal Quspan qazaq áskeriniń bitimgershilikpen Golan jotalaryna barýǵa qarsy ekenin aıtqan bolatyn. Sebebi ol eń áýeli ózimizdiń terrıtorııalyq tutastyǵymyzǵa mán berý kerek degen pikirde.
Bir qyzyǵy búgin Abzal Quspan bastaǵan Májilis pen Senat depýtattary bir aýyzdan ásker jiberý týraly sheshimdi qoldap, daýys berdi. Depýtattardyń ishinde qalys qalyp nemese qarsy daýys bergen depýtat nege bolmady? Bul suraqqa Májilis depýtaty Ermurat Bapı jaýap berýge tyrysty.
– Sebebi bul Qazaqstannyń halyqaralyq deńgeıdegi ımıdjine óte qajetti sheshim boldy. Mysaly, buǵan deıin biz Reseıdiń yǵynda qalyp júrdik nemese sońǵy mıssııamyzda Úndistan áskeriniń quramynda az ǵana sarbazben boldyq. Endi biz Qazaqstannyń óz atynan bara jatyrmyz. Naqtyraq aıtsam, ár áskerdiń keýdesinde memlekettik tý men BUU-nyń týy turady. Bul bizdiń halyqaralyq deńgeıdegi úlken qaqtyǵystarǵa, daý-damaıǵa Qazaqstannyń óz atynan eń birinshi qatysýymyz bolyp otyr. Sol sebepti men qansha oppozıııalyq kózqarastaǵy azamat bolsam da buǵan qarsy tura almaımyn, – dedi depýtat.
Parlamenttegi jıynda Qazaqstan áskeri men tehnıkasyn Almatydan Golan jotalaryna temir jol arqyly jetkizý jaıy aıtyldy. Ásker men tehnıkanyń barý shyǵynyn Qazaqstan kóterýi múmkin. Bul shamamen 8 mln dollardy quraıdy. Al bitimgerlerdiń jaraq, tehnıkalarymen birge beri qaıtý shyǵynyn BUU kótermek.
Golan jotalary – Taıaý Shyǵystaǵy daýly aýmaq. Onyń bir bóligin Izraıl basyp alsa, bir bóligine Sırııa ıelik etedi.
Serik Joldasbaı
«Adyrna» ulttyq portaly
