Jambyl oblysy, Gvardeıskıı qalashyǵyna Mańǵystaýdan shaqyrylǵan Álibek Qalbaıdyń jumbaq óliminiń sebebin ashýǵa qatysty ótken sot otyrysyn baıadap, jas sarbazdyń týysqandary redakııamyzǵa óz pikirin. Pikirde marqumnyń týystary sot úrdisin bastan-aıaq baıandap, el prezdıdentinen kómek suraıdy.
Qurmetti meniń tyńdarmandarym jáne tutas qazaq halqy! Qazaqstan Respýblıkasynyń tutastyǵy men tynyshtyǵyna kepil Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev myrza!
Men osy jazbamdy paraqshama júkter aldyn óte kóp oılanyp, jan-jaǵyma qarap, bolyp jatqan is boıynsha sizderge aqparat bergendi durys dep sheshtim.
2022 jyldyń 22 sáýirinde sapta turǵan jerinde kenetten kulap, jumbaq jaǵdaıda qaıtys bolǵan 18 jasar jas azamat Qalbaı Álibek Salamatulynyń ólimi týraly aıtpaqpyn.
Jambyl oblysy, Otar eldi mekeni, Gvardeıskıı qalashyǵy, №30212 áskerı bólimshesi sarbazdary, serjant ofıerleri, basshylyqtaǵylar qatysqan qylmystyq istiń sotta qalaı zerdelenip jatqandyǵy jaıly jalpaq jurtqa aıtý qajet bolyp otyr. Bir jyl boıyna saǵyzdaı sozylǵan áskerı sarbazdyń qaıtys bolý faktisi boıynsha ótip jatqan otyrysqa qart ana Qalbaı Álibektin ájesi Kýlmagambetova Boldyq apamyz da qalmaı qatysyp keledi. Biraq sot otyrysydaǵy áskerı bólimshe tarapynan bolyp jatqan bylyqtar toqtar emes.
Sot otyrysyna qorǵaý tarapynyń ótinishimen shaqyrtylǵan ofıer myrzalar, onyń ishinde Áskerı tergeý basqarmasy, Gvardeıskıı qalashyǵy boıynsha "Ońtústik óńiri" tergeý bóliminiń basshysy polkovnık T.Djaıkov, "Ońtústik óńirlik Tergeý basqarmasynan" M.Djavgashev, basqarmasynyń VJTT basshysy, aǵa tergeýshi B.Djanaev jáne Otar eldi mekeninde ornalasqan Gvardeıskıı qalashyǵy tergeý bóliminiń aǵa tergeýshisi M.Áýken bastaǵan bir top ofıeler sotta sóz sóıledi.
Sonyń ishinde T.Djaıkov tergeý tobynyń basshysy bola tura (qazir zeınetke shyǵyp ketken) myńdaǵan syltaý aıtyp, sot otyrysyna kelmedi. Ol sot otyrysyna kelýge mindetti edi. Osy qylmys oryn alǵan kezde T.Djaıkov qazirgi sottalýshy oryndyǵynda otyrǵan A.Amanjýlovqa osy qylmysty moıynda, Atyraý qalasynan kelip-ketip júrgen ata-anańdy, baýyrlaryńdy oıla, sebebi olarǵa bir jamandyq bolýy múmkin dep qorqytkandyǵy sottalýshy tarapynan sot otyrysynda aıtyldy.
Sot otyrysyna shaqyrtylǵan M.Djavgashev jábirlenýshi taraptyń "Áskerı bólimshelerińizde sarbaz ólimi kóp oryn alyp tura ma?" degen suraǵyn kelekelep, sot otyrysyn kúlkige aınaldyryp, mysqyldady. "Iá, ne isteısiz, bizde óte kóp sarbaz ólimi bolyp turady. Mysalǵa jeti, segiz, tipti on sarbaz ólip turady" dep jaýap berdi.
Osylaısha sýdıa A.Rahmetova tarapynan eskertý aldy. Sot otyrysyn kúlkige aınaldyryp turǵany ózge otyrysqa qatysyp otyrǵan azamattardyń ashýyn týdyrdy. Memlekettik aıyptaýshynyń mundaı kemshilikterge kóz jumyp qarap otyrǵany, odan qaldy ofıer M.Djavgashevti qorǵashtaǵanyn kórgen sotqa qatysýshylar aıtarǵa sóz tappady.
Sot otyrysyna kelip jaýap bergen teregýshi M.Áýken óz tarapynan qylmys jasaǵan jalǵyz Kýrochkın ekenin alǵa tartyp, sol jalǵyz kúágerdiń bergen jaýaptarynan qylmystyq dálel tabylǵanyn aıtyp aıdy aspanǵa shyǵardy.
Qylmystyq isti júrgizý barysynda ketken kemshilikter shash etekten. Sebebi sıtýaıondyq saraptama jasaǵan kezde jalǵyz kúá Kýrochkınniń aıtýymen eki statıst jetkizilgen. Statıstter qaıtys bolǵan Qalbaı Álibekpen sottalýshy Amanjýlov Aıbolatqa ne boılary, ne salmaqtary kelmeıdi. Alaıda sot óz tarapynan kórinip turǵan kemshilikterge baǵa beretin bolar.
29.03.2023 jylǵy ótkizilgen sot otyrysynda Mańǵystaý oblysy boıynsha máıitti «ızgýmaııa»jasaǵan sarapshylarmen, Jambyl oblysy Qordaı eldi mekeninde alǵashqy máıitke saraptama jasaǵan sarapshylar shaqyrtyldy.
Sarapshylar ózderi bergen qorytyndylaryn rastady. Sot otyrysyna kelgen sarapshylar tarapynan jumbaq jaǵdaıda qaıttys bolǵan Qalbaı Álibektiń basynan qatty zaqym alǵandyǵy aıtyldy.Birinshi máıitpen jumys jasaǵan sarapshy Qalbaı Álibektiń ishki qurylystarynyń qan talaýǵa ushyraǵanyn, bastyń oń jaq shekesinen doǵal zatpen urylǵandyǵyn aıtyp ótti. Qylmystyq is boıynsha Aqtóbe qalasynan táýelsiz jasaǵan saraptama qorytyndysynda máıitke «ızgýmaııa»jasaǵan gostologtar tarapynan kemshilikter ketkeni aıtylady. Sot tóraıymy mundaı kemshilikterge ádil sheshimin beredi dep oılaımyz.
Sot qylmystyq is materıaldaryn zerttep jatyr. Mine 11- aıdyń júzi boldy. Áskerı Prokýratýra tarapynan naǵyz qylmyskerler anyqtalǵan joq. Prokýratýra tek qana Kalbaı Ádibek dene jaraqatyn alyp, sodan kóz jumdy degen nátıjege kelip otyr.
Qazaq eliniń jas býyndaryna osyndaı ádilsizdik jasalyp otyrǵanyn kórgen ata-ana óz balasyn áskerge, Otanyn qorǵaýǵa qalaı jiberedi? Balalaryn senip tapsyryp otyrǵan ofıer myrzalardyń aıtyp otyrǵany mynaý bolsa, onda tiptken oılaýdyń ózi qorqynyshty. Al serjanttar jańa kelgen jas býyndarǵa «Aıjamal»dep kemsitip, ar-namysyna tıse. Ata-ana ádildikti kimnen suraıdy Prokýratýranyń jalǵyz maqsaty istiń ádil ashylǵany emes, kináli dep bir sarbazdy sottatyp jiberý. Sonda Qorǵanys Mınıstri, Ishki Ister Mınıstrine báribir bolyp turǵany ma?
"Sarbaz qaıtsa, ondaı ólim jıi bolyp turady, qalypty jaǵdaı" dep ofıer myrza M.Djavgashev sot otrysyn kúlkige aınaldyryp otyr emes pe? Ekinshi ofıer, polkovnık myrza T.Djaıkov zeınetke shyqqanyn syltaý etip, ótirik anyqtamamen qutylyp otyr emes pe?
Otanyn qorǵap, eline, jurtyna ata-anasymen aman-esen qaýyshqannyń ornyna, mine, bala óliminiń aqıqatyna jete almaı, bir jyldyń kólemi boldy, ata-anasy eki qala arasynda ádildikke qol jetkize almaı dal bolyp júr.
Qurmetti Prezıdent myrza! Qasym-Jomart Kemeluly!
Sottyń ádil sheshim shyǵarýyna, Qazaqstan Respýblıkasynyń kepili retinde yqpal etýińizdi qaıtys bolǵan jas sarbazdyń ata-atasy men týystary sizden ótinip suraıdy.
Qurmetpen: jumbaq jaǵdaıda qaıtys bolǵan jas sarbaz Qalbaı Álibek Salamatulynyń týystary.
Eske sala keteıik, bıyl 22 sáýirde Jambyl oblysy, Gvardeısk áskerı qalashyǵy gospıtalinde merzimdi áskerı qyzmetke shaqyrylǵan sarbaz Álibek Qalbaı kóz jumdy.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev áskerde qaza tapqan sarbazdyń otbasyna kóńil aıtyp, istiń sebebin anyqtaýdy tapsyrdy. Degenmen, marqumnyń týystary sot proesine kóńili tolmaıtyndyǵyn aıtady. Olar el basshysyna osymen úshinshi márte hat joldap otyr.
Eskertý: Oqyrman qaýymǵa avtor jazbasy qaz-qalpynda usynylyp otyr. Hat-pikirde keltirilgen derekterge redakııa jaýap bermeıdi.
"Adyrna" ulttyq portaly
