«OPEN MIND»: «تسيفرلى ترانسفورماتسيا جانە ءومىردىڭ جاڭا ساپاسى» اتتى ونلاين فورۋم اياسىندا قولدانىستاعى زاڭدار مەن قۇقىقتى قاراپايىم ادامدار ءۇشىن تۇسىنىكتى بولۋىن ۇسىندى. كازگيۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروۆوستى سەرگەي پەن حالىق ءۇشىن ارنالعان قۇقىقتىڭ ادامداردىڭ ءتۇسىنۋ قاۋپىن اتاپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى كازگيۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
فورۋم بارىسىندا م. نارىكباەۆ اتىنداعى كازگيۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «زاڭداردى قابىلداۋ جانە وقىلىم ماسەلەلەرىن زەرتتەۋ (Readability of legal acts)» جوباسى تانىستىرىلدى. بىلىكتى زاڭگەرلەر مەن لينگۆيستەردەن تۇراتىن جوبا كومانداسى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ قازاق جانە ورىس تىلدەرىندەگى ماتىندەرىن ماشينالىق تالداۋدىڭ قولدانىستاعى تاسىلدەرىن زەرتتەپ، ولاردىڭ وقىلۋىن ارتتىرۋ ادىستەمەسىن ازىرلەيدى.
جىل سايىن نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر كوبەيۋدە، بىراق ولاردىڭ قۇرىلىمى مەن قولدانىلاتىن تەرمينولوگيا كۇردەلەنە تۇسۋدە. شىن مانىندە، بۇل زاڭمەن نە رۇقسات ەتىلگەنىن جانە نە تىيىم سالىنعانىن قاراپايىم ازاماتتى ءوز بەتىنشە ءتۇسىنۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرادى. بۇل رەتتە قازاقستاندا زاڭداردىڭ وقىلۋىن باعالاۋمەن زاڭ شىعارۋشى ورگان دا، اتقارۋشى بيلىك تە، اكادەميالىق قوعامداستىق تا اينالىسپايدى.
سپيكەر مىسال رەتىندە «زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى» قر زاڭىنا سۇيەنە وتىرىپ، جوبا شەڭبەرىندە قاراپايىم ادامنىڭ ءوز زەينەتاقى مولشەرىن بىلۋگە تالپىنىسىن كورسەتتى.
- بۇل قاراپايىم سۇراقتىڭ جاۋابىن تابۋ ءۇشىن ادام زاڭنىڭ ءماتىنى بويىنشا كەم دەگەندە 7 (جەتى) كۇردەلى وپەراتسيانى ورىنداۋى كەرەك، سونىمەن قاتار سويلەمدە 73 سوزدەن تۇراتىن نورمالارعا تاپ بولادى. تەحنيكالىق جانە قۇقىقتىق قۇرىلىمدار قاتار، نەگىزگى وي جوعالىپ كەتەدى. نەگىزىندە, بۇل زاڭ زەينەتكەرلەرگە باعىتتالعان، الايدا ءسىز ءدال وسى زاڭدى ءوز ەركىمەن تۇسىنە الاتىن زەينەتكەرلەردى بىلەسىز بە؟ - دەدى، سەرگەي پەن.
ايتا كەتەيىك، كازگيۋ ۋنيۆەرسيتەتى بىرنەشە دامىعان ەلدى زەرتتەگەن. مىسالى، اقش، كانادا، فرانتسيا ەلدەرىندە مەديتسينالىق، الەۋمەتتىك جانە وتباسىلىق قۇقىقتىق قاتىناستار سالالارىندا قابىلداناتىن بارلىق زاڭداردى ءتۇسىنۋ ءۇشىن قول جەتىمدىلىكتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان ارنايى كوميسسيالار مەن ەرەجەلەر بار. سونىمەن قاتار، «زاڭدى ديزاين» (legal design – اعىلش.) شەڭبەرىندە قازىرگى زامانعى تەحنولوگيالار ارقىلى زاڭدار مەن كەلىسىمشارتتاردىڭ تۇسىنىكسىز ماتىندەرىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن سحەمالار مەن يلليۋستراتسيالاردى قوسا وتىرىپ، نەعۇرلىم قولجەتىمدى قۇجاتتار تۇرىندە ۆيزۋاليزاتسيالاۋعا كومەكتەسەدى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
